Навіны сюжэта
"Праект "Беларусы ў кадры" на YouTube-канале БЕЛТА"
Мы ў Камаях, на Пастаўшчыне. Стаім перад падобным на крэпасць 400-гадовым касцёлам Іаана Хрысціцеля - кандыдатам на ўнясенне ў Спіс аб'ектаў сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. А з насцеж адчыненых дзвярэй ліецца велічная арганная музыка. Гавораць, менавіта гэты арган цяпер адзін з найстарэйшых у Беларусі. Сёння за старадаўнімі клавішамі - наша гераіня Алена Даўжук. Музыкант, кампазітар і выканаўца філасофскіх, поўных глыбокага сэнсу песень і балад.
"Ленка, ідзі ў артысткі!"
Кожнага з нас вядзе па жыцці Гасподзь, і лёс Алены - сведчанне таго. Нарадзілася побач з Камаямі. Выхоўвалася ў звычайнай, шчаслівай сям’і. Бацька працаваў у калгасе. Маці Зоя Іосіфаўна была педагогам, якая горача любіла родную мову і літаратуру. Іх дачка расла шчырай, гарэзлівай, актыўнай - старалася ўсюды быць першай, пісала вершы, спявала. За добры голас і цудоўную манеру выканання ў 9 класе яе нават узялі салісткай у групу пры камайскім Доме культуры. Там усё было па-даросламу: 20-гадовыя гітарысты, ударнік, клавішнік. І толькі яна адна - яшчэ школьніца.
- Ездзілі па вёсках, выступалі на вяселлях, на святах, - успамінае Алена Бярнардаўна. - Выконвалі песні Алы Пугачовай, Анне Вескі, іншых зорак савецкай эстрады. Падабалася гэта ўсё вельмі.
Публіка адказвала артыстам узаемнасцю і раз-пораз прасіла спець на біс.
- Ленка, ідзі ў артысткі! - раілі настаўнікі, а бацькі далі дачцэ права выбіраць будучыню самастойна.
Музыка і спевы вабілі, але Алена разумела, што ў кансерваторыю яе, якая не ведае нават нотнай граматы, наўрад ці возьмуць. Таму выбрала іншую прыступку, якая набліжала да мары, і пайшла ў культасветвучылішча. Як потым паказала жыццё, правільна зрабіла.
Паступіўшы, Алена марыла, што нарэшце асвоіць фартэпіяна. Але першакурсніцы дастаўся нелюбімы баян. Дзяўчына вучылася старанна і добрасумленна: запамінала, дзе "сядзіць" кожная нотка, наведвала ўсе ўрокі сальфеджыа. Марачы пра эстраду, пайшла спяваць у хор, але не склалася. Таму стала падоўгу заседжвацца побач з сяброўкамі, якія музіцыравалі на піяніна, удасканальваючы навыкі, атрыманыя ў музычнай школе.
- Навучыце, дзяўчаты! - прасіла Лена.
Не адмовілі. Студэнтка старалася кожную вольную часіну праводзіць за інструментам, слухаючы музыку ў сваім сэрцы і парады сябровак. Гэтыя прыватныя ўрокі шмат у чым дапамаглі, калі яна самастойна пачала асвойваць арган. Сёння ж ігру і спевы музыканта-самавучкі прыязджаюць паслухаць не толькі з усіх куткоў краіны, але і з іншых краін.
- А як жа баян? - цікаўлюся.
- Выканаўшы на баяне "Оренбургский пуховый платок", здала дзяржэкзамен на пяць і забыла пра гэты інструмент, - прызнаецца субяседніца.
Здала ключы... і пасаду
У будучым Алена Даўжук стане арганісткай аднаго з найстарэйшых у Беларусі храмаў. А пакуль жа, скончыўшы культасветвучылішча, яна вярнулася ў аграгарадок Камаі і атрымала ключы ад мясцовага Дома культуры. Але вялікай радасці дырэктарская пасада ёй не прынесла.
- Дыскатэкі ў клубе, самі ведаеце, заканчваюцца за поўнач. А дырэктар павінен адыходзіць апошнім, зачыняць дзверы на замок. У той момант мы з мужам Віктарам толькі-толькі пажаніліся. І я выбрала сям’ю. Здала ключы і пасаду і пайшла працаваць у дзіцячы сад, - успамінае яна.
Так з 1988 года Алена Бярнардаўна працуе ў мясцовым дзіцячым садзе. Пачынала нянечкай, потым была выхавальнікам. А калі ранейшы музычны кіраўнік пераехаў у Паставы, заняла яго месца. Вось тады наша гераіня расправіла плечы. Хоць вучыцца музыцы давялося нанава і самастойна.
Але паколькі новы музычны кіраўнік аказалася чалавекам настойлівым, працавітым і таленавітым, з часам стала і цудоўным педагогам для сваіх юных выхаванцаў.
Не музычны кіраўнік, а агонь!
У дзень нашага прыезду былі канікулы: у садзе знаходзілася толькі сямёра дашкольнікаў рознага ўзросту.
- З 1 верасня вернуцца ўсе, а гэта больш за 30 хлопчыкаў і дзяўчынак, - сказала Алена Бярнардаўна і ўспомніла: калі прыйшла працаваць у сад, тут было чатыры групы па 30 чалавек у кожнай. Потым выхаванцаў станавілася менш і менш. Быў час, калі наша гераіня працавала ўсяго на чвэрць стаўкі музычным кіраўніком. Справы дашкольнай установы пайшлі на лад, калі ў Камаі сталі падвозіць малых з іншых вёсак.
...Як толькі Алена Бярнардаўна зазірнула ў групу і паклікала дзяцей у музычную залу, тыя адразу ажывіліся. У прыўзнятым настроі ўсе сямёра дружна патупалі за ёю. Зайшоўшы ў залу, засланую мяккім дываном з загадзя раскіданымі кветкамі-сямікветкамі, селі на крэслы. З кожнай секундай зараджаючыся вясёлым настроем, які пануе разам з музыкай у зале, сталі прытупваць, прыпляскваць у далоні.
Праз некалькі мінут зала, дзе толькі што весяліліся дашкаляты, апусцела. Дзеці пайшлі на абед, а мы засталіся з Аленай сам-насам: пагаварыць аб прызванні, дзетсадаўскіх і дамашніх дзецях і важнасці свят.
- Стараюся, каб і ў час гульняў, і ў час выступленняў усе дзеці былі задзейнічаны. У нас не бывае такога, каб адзін спяваў, а другі слухаў. У святочныя дні дзеці ўсе прыгожа адзеты - нават калі ў гэты дзень нічога асаблівага не дэкламуюць або не спяваюць. Яны ўсё роўна артысты! Бачачы радасць дзяцей і іх бацькоў, мы, педагогі, сапраўды шчаслівы.
Дзетсадаўскае дзіця адрозніваецца ад дамашняга, якое вырасла без равеснікаў, падкрэслівае субяседніца.
- Нашы дзеці смела ідуць у школу. І як рыба ў вадзе адчуваюць сябе на сцэне. Для мяне, як і іх бацькоў, гэта вельмі важна. Нашы выхаванцы больш за ўсё любяць танцаваць. Танцы - гэта эфектна, прыгожа. Яны вучаць смеласці. Работа з дзецьмі напаўняе маё жыццё асаблівым сэнсам. Кожны маленькі чалавечак, ціхоня ён або гарэза, прыносіць толькі станоўчыя эмоцыі.
Сёння даводзіцца шукаць новыя, незаезджаныя сюжэты і герояў, якія знаходзілі б водгук у дзяцей і іх бацькоў. Прахадныя ролі шэрых зайчыкаў тут даўно не працуюць. Дзеці хочуць бачыць на паказах герояў любімых мультфільмаў: трох катоў, фіксікаў. У іх у час свят і ператвараюцца педагогі, а таксама некаторыя крэатыўныя бацькі.
Алена Бярнардаўна - маці дваіх дзяцей і бабуля цудоўнага 9-гадовага хлопчыка па імені Захар. Дачка Ганна па прафесіі псіхолаг, яе сям’я пасялілася ў горадзе энергетыкаў Астраўцы. Сын Аляксандр, як і яго бацька, выбраў тэхнічную спецыяльнасць і стаў механікам. Жыве ў вёсцы Шыркі, што пад Паставамі. Моладзь час ад часу наведваецца да маці, у астатні ж час вечары з ёю бавяць тры каты.
Усё не выпадкова
- У нашым жыцці нічога выпадкова не адбываецца, - упэўнена Алена Бярнардаўна. - Калі мне было 24, мы з сястрой прынялі хрышчэнне. Я пачала хадзіць у касцёл і спяваць у хоры. Тады на аргане іграла выканаўца з Паставаў, але ў хуткім часе яна з-за сямейных абставін перастала прыязджаць.
Вось тады ксёндз Чэслаў і прапанаваў Алене Даўжук сесці за арган.
Цяпер яна кожнае свята праводзіць за арганам. Музыка гучыць у храме таксама ў дні вянчання і ў час адпявання тых, хто пайшоў у свет іншы.
Акрамя таго, наша гераіня мае благаслаўленне на выкананне свецкіх, але поўных філасофскага сэнсу кампазіцый, на якія ў чалавеку адгукаецца ўсё самае светлае. У яе рэпертуары "Малітва" Булата Акуджавы, "Дай Бог" Аляксандра Малініна і шэраг аўтарскіх работ. Як прызналася арганістка, у яе ёсць тры дыскі песень уласнага выканання.
Сёння касцёл у Камаях занесены ў экскурсійныя маршруты многіх турыстычных кампаній Беларусі і Расіі. Пра гэта сведчаць запісы ў кнізе водгукаў падарожнікаў, якіх прывозілі сюды аўтобусы з Мінска, Полацка, Смаленска, іншых гарадоў. Частка слоў захаплення - у адрас арганісткі Алены Даўжук.
- Кульмінацыяй усіх экскурсійных праграм становіцца наведванне Камайскага касцёла і невялікі - мінут на 15-20 - канцэрт арганнай музыкі, - раскрыла сакрэт папулярнасці паездак у Камаі экскурсавод Нацыянальнага парка "Нарачанскі" Ірына Трубач. - Назіраючы за людзьмі ў час канцэрта Алены, заўважаю, як тыя рэагуюць на яе ігру і спевы. У адных на вачах выступаюць слёзы, другія ўключаюць тэлефон на запіс, трэція, задумаўшыся, пазіраюць увысь... Адназначна, з храма яны выходзяць прасветленымі. Усе мы - хрысціяне, і аб'ядноўвае нас прыхільнасць да галоўных чалавечых каштоўнасцей: дабрыні, любові, спагады.
За гады службы ў храме і работы ў дзіцячым садзе Алена Даўжук сама стала філосафам і чалавекам, які верыць у цуды і дабро.
- Калі б мне сказалі калісьці, што стану арганісткай у касцёле і людзі будуць прасіць мяне спець, я не паверыла б, - прызналася наша гераіня ў канцы сустрэчы і заклікала ўсіх верыць у цуд, адмовіўшыся ад усяго таго, што перашкаджае жыць: - Калі скажаш "Стоп!", бог дае шанц пачаць з чыстага ліста. Так было і ў маім жыцці. Тады я зразумела, як важна рабіць дабро. Нават калі бачыш, што нехта мае намер зрабіць табе зло, адкажы яму добрымі думкамі і справамі.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту
Тамара МАРКІНА,
фота Надзеі АНДРЭЙЧЫК,
газета "7 дней".-0-
"Ленка, ідзі ў артысткі!"
Кожнага з нас вядзе па жыцці Гасподзь, і лёс Алены - сведчанне таго. Нарадзілася побач з Камаямі. Выхоўвалася ў звычайнай, шчаслівай сям’і. Бацька працаваў у калгасе. Маці Зоя Іосіфаўна была педагогам, якая горача любіла родную мову і літаратуру. Іх дачка расла шчырай, гарэзлівай, актыўнай - старалася ўсюды быць першай, пісала вершы, спявала. За добры голас і цудоўную манеру выканання ў 9 класе яе нават узялі салісткай у групу пры камайскім Доме культуры. Там усё было па-даросламу: 20-гадовыя гітарысты, ударнік, клавішнік. І толькі яна адна - яшчэ школьніца.
- Ездзілі па вёсках, выступалі на вяселлях, на святах, - успамінае Алена Бярнардаўна. - Выконвалі песні Алы Пугачовай, Анне Вескі, іншых зорак савецкай эстрады. Падабалася гэта ўсё вельмі.
Публіка адказвала артыстам узаемнасцю і раз-пораз прасіла спець на біс.
- Ленка, ідзі ў артысткі! - раілі настаўнікі, а бацькі далі дачцэ права выбіраць будучыню самастойна.
Музыка і спевы вабілі, але Алена разумела, што ў кансерваторыю яе, якая не ведае нават нотнай граматы, наўрад ці возьмуць. Таму выбрала іншую прыступку, якая набліжала да мары, і пайшла ў культасветвучылішча. Як потым паказала жыццё, правільна зрабіла.
Паступіўшы, Алена марыла, што нарэшце асвоіць фартэпіяна. Але першакурсніцы дастаўся нелюбімы баян. Дзяўчына вучылася старанна і добрасумленна: запамінала, дзе "сядзіць" кожная нотка, наведвала ўсе ўрокі сальфеджыа. Марачы пра эстраду, пайшла спяваць у хор, але не склалася. Таму стала падоўгу заседжвацца побач з сяброўкамі, якія музіцыравалі на піяніна, удасканальваючы навыкі, атрыманыя ў музычнай школе.
- Навучыце, дзяўчаты! - прасіла Лена.
Не адмовілі. Студэнтка старалася кожную вольную часіну праводзіць за інструментам, слухаючы музыку ў сваім сэрцы і парады сябровак. Гэтыя прыватныя ўрокі шмат у чым дапамаглі, калі яна самастойна пачала асвойваць арган. Сёння ж ігру і спевы музыканта-самавучкі прыязджаюць паслухаць не толькі з усіх куткоў краіны, але і з іншых краін.
- А як жа баян? - цікаўлюся.
- Выканаўшы на баяне "Оренбургский пуховый платок", здала дзяржэкзамен на пяць і забыла пра гэты інструмент, - прызнаецца субяседніца.
Здала ключы... і пасаду
У будучым Алена Даўжук стане арганісткай аднаго з найстарэйшых у Беларусі храмаў. А пакуль жа, скончыўшы культасветвучылішча, яна вярнулася ў аграгарадок Камаі і атрымала ключы ад мясцовага Дома культуры. Але вялікай радасці дырэктарская пасада ёй не прынесла.
- Дыскатэкі ў клубе, самі ведаеце, заканчваюцца за поўнач. А дырэктар павінен адыходзіць апошнім, зачыняць дзверы на замок. У той момант мы з мужам Віктарам толькі-толькі пажаніліся. І я выбрала сям’ю. Здала ключы і пасаду і пайшла працаваць у дзіцячы сад, - успамінае яна.
Так з 1988 года Алена Бярнардаўна працуе ў мясцовым дзіцячым садзе. Пачынала нянечкай, потым была выхавальнікам. А калі ранейшы музычны кіраўнік пераехаў у Паставы, заняла яго месца. Вось тады наша гераіня расправіла плечы. Хоць вучыцца музыцы давялося нанава і самастойна.
- Узяла напракат піяніна. Успамінала тое, што ўмела, але спачатку мала што атрымлівалася. Нават "Маленькай ёлачцы холадна зімой" не магла правільна сыграць, - уздыхае субяседніца.
Але паколькі новы музычны кіраўнік аказалася чалавекам настойлівым, працавітым і таленавітым, з часам стала і цудоўным педагогам для сваіх юных выхаванцаў.
Не музычны кіраўнік, а агонь!
У дзень нашага прыезду былі канікулы: у садзе знаходзілася толькі сямёра дашкольнікаў рознага ўзросту.
- З 1 верасня вернуцца ўсе, а гэта больш за 30 хлопчыкаў і дзяўчынак, - сказала Алена Бярнардаўна і ўспомніла: калі прыйшла працаваць у сад, тут было чатыры групы па 30 чалавек у кожнай. Потым выхаванцаў станавілася менш і менш. Быў час, калі наша гераіня працавала ўсяго на чвэрць стаўкі музычным кіраўніком. Справы дашкольнай установы пайшлі на лад, калі ў Камаі сталі падвозіць малых з іншых вёсак.
...Як толькі Алена Бярнардаўна зазірнула ў групу і паклікала дзяцей у музычную залу, тыя адразу ажывіліся. У прыўзнятым настроі ўсе сямёра дружна патупалі за ёю. Зайшоўшы ў залу, засланую мяккім дываном з загадзя раскіданымі кветкамі-сямікветкамі, селі на крэслы. З кожнай секундай зараджаючыся вясёлым настроем, які пануе разам з музыкай у зале, сталі прытупваць, прыпляскваць у далоні.
За лічаныя секунды педагог падахвоціла ўсіх дзетак. Было відаць, што такая весялосць ёй і самой даспадобы - не музычны кіраўнік, а сапраўдны агонь!
Праз некалькі мінут зала, дзе толькі што весяліліся дашкаляты, апусцела. Дзеці пайшлі на абед, а мы засталіся з Аленай сам-насам: пагаварыць аб прызванні, дзетсадаўскіх і дамашніх дзецях і важнасці свят.
- Стараюся, каб і ў час гульняў, і ў час выступленняў усе дзеці былі задзейнічаны. У нас не бывае такога, каб адзін спяваў, а другі слухаў. У святочныя дні дзеці ўсе прыгожа адзеты - нават калі ў гэты дзень нічога асаблівага не дэкламуюць або не спяваюць. Яны ўсё роўна артысты! Бачачы радасць дзяцей і іх бацькоў, мы, педагогі, сапраўды шчаслівы.
Дзетсадаўскае дзіця адрозніваецца ад дамашняга, якое вырасла без равеснікаў, падкрэслівае субяседніца.
- Нашы дзеці смела ідуць у школу. І як рыба ў вадзе адчуваюць сябе на сцэне. Для мяне, як і іх бацькоў, гэта вельмі важна. Нашы выхаванцы больш за ўсё любяць танцаваць. Танцы - гэта эфектна, прыгожа. Яны вучаць смеласці. Работа з дзецьмі напаўняе маё жыццё асаблівым сэнсам. Кожны маленькі чалавечак, ціхоня ён або гарэза, прыносіць толькі станоўчыя эмоцыі.
Сёння даводзіцца шукаць новыя, незаезджаныя сюжэты і герояў, якія знаходзілі б водгук у дзяцей і іх бацькоў. Прахадныя ролі шэрых зайчыкаў тут даўно не працуюць. Дзеці хочуць бачыць на паказах герояў любімых мультфільмаў: трох катоў, фіксікаў. У іх у час свят і ператвараюцца педагогі, а таксама некаторыя крэатыўныя бацькі.
Алена Бярнардаўна - маці дваіх дзяцей і бабуля цудоўнага 9-гадовага хлопчыка па імені Захар. Дачка Ганна па прафесіі псіхолаг, яе сям’я пасялілася ў горадзе энергетыкаў Астраўцы. Сын Аляксандр, як і яго бацька, выбраў тэхнічную спецыяльнасць і стаў механікам. Жыве ў вёсцы Шыркі, што пад Паставамі. Моладзь час ад часу наведваецца да маці, у астатні ж час вечары з ёю бавяць тры каты.
Усё не выпадкова
- У нашым жыцці нічога выпадкова не адбываецца, - упэўнена Алена Бярнардаўна. - Калі мне было 24, мы з сястрой прынялі хрышчэнне. Я пачала хадзіць у касцёл і спяваць у хоры. Тады на аргане іграла выканаўца з Паставаў, але ў хуткім часе яна з-за сямейных абставін перастала прыязджаць.
Вось тады ксёндз Чэслаў і прапанаваў Алене Даўжук сесці за арган.
- Мой першы вопыт, зразумела, быў чымсьці не вельмі музычным, але з часам я асвоіла інструмент. А калі прыехаў у Камаі новы ксёндз Яцак, ён мне паслабленняў не рабіў - прымушаў расці, удасканальвацца, падбіраючы патрэбны рэпертуар, - успамінае Алена. - Я ўдзячна ксяндзу Чэславу - за анёльскае цярпенне, а ксяндзу Яцаку - за патрабавальнасць і цвёрдасць. Без іх дапамогі і падтрымкі я не была б сёння ўпэўненым у сабе чалавекам, патрэбным людзям.
Цяпер яна кожнае свята праводзіць за арганам. Музыка гучыць у храме таксама ў дні вянчання і ў час адпявання тых, хто пайшоў у свет іншы.
Акрамя таго, наша гераіня мае благаслаўленне на выкананне свецкіх, але поўных філасофскага сэнсу кампазіцый, на якія ў чалавеку адгукаецца ўсё самае светлае. У яе рэпертуары "Малітва" Булата Акуджавы, "Дай Бог" Аляксандра Малініна і шэраг аўтарскіх работ. Як прызналася арганістка, у яе ёсць тры дыскі песень уласнага выканання.
Сёння касцёл у Камаях занесены ў экскурсійныя маршруты многіх турыстычных кампаній Беларусі і Расіі. Пра гэта сведчаць запісы ў кнізе водгукаў падарожнікаў, якіх прывозілі сюды аўтобусы з Мінска, Полацка, Смаленска, іншых гарадоў. Частка слоў захаплення - у адрас арганісткі Алены Даўжук.
- Кульмінацыяй усіх экскурсійных праграм становіцца наведванне Камайскага касцёла і невялікі - мінут на 15-20 - канцэрт арганнай музыкі, - раскрыла сакрэт папулярнасці паездак у Камаі экскурсавод Нацыянальнага парка "Нарачанскі" Ірына Трубач. - Назіраючы за людзьмі ў час канцэрта Алены, заўважаю, як тыя рэагуюць на яе ігру і спевы. У адных на вачах выступаюць слёзы, другія ўключаюць тэлефон на запіс, трэція, задумаўшыся, пазіраюць увысь... Адназначна, з храма яны выходзяць прасветленымі. Усе мы - хрысціяне, і аб'ядноўвае нас прыхільнасць да галоўных чалавечых каштоўнасцей: дабрыні, любові, спагады.
За гады службы ў храме і работы ў дзіцячым садзе Алена Даўжук сама стала філосафам і чалавекам, які верыць у цуды і дабро.
- Калі б мне сказалі калісьці, што стану арганісткай у касцёле і людзі будуць прасіць мяне спець, я не паверыла б, - прызналася наша гераіня ў канцы сустрэчы і заклікала ўсіх верыць у цуд, адмовіўшыся ад усяго таго, што перашкаджае жыць: - Калі скажаш "Стоп!", бог дае шанц пачаць з чыстага ліста. Так было і ў маім жыцці. Тады я зразумела, як важна рабіць дабро. Нават калі бачыш, што нехта мае намер зрабіць табе зло, адкажы яму добрымі думкамі і справамі.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту
Тамара МАРКІНА,
фота Надзеі АНДРЭЙЧЫК,
газета "7 дней".-0-
Падпісвайцеся на нас у
