З самага пачатку міграцыйнага крызісу заходнія краіны праводзяць інфармацыйную кампанію па дыскрэдытацыі Беларусі і органаў пагранічнай службы нашай краіны. Праз СМІ і сацсеткі масіравана распаўсюджваецца непраўдзівая і галаслоўная інфармацыя, накіраваная не на вырашэнне праблемы, а на клопат аб уласных інтарэсах. Пры гэтым сітуацыя, што склалася на граніцы Беларусі з ЕС, пры ўсёй яе складанасці, не з'яўляецца нечым новым, і разглядаць яе трэба ў першую чаргу з пункту гледжання тых маштабных міграцыйных працэсаў, якія адбываюцца сёння ва ўсім свеце, расказаў у інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА афіцыйны прадстаўнік Дзяржпагранкамітэта Антон Бычкоўскі.
- Міграцыйны крызіс сёння з'яўляецца глабальнай праблемай. У чым прычыны міграцыйных працэсаў і як рэагуе на крызісную сітуацыю міжнародная супольнасць?
- Першапрычыны знаходзяцца далёка за межамі Рэспублікі Беларусь і выкліканы абвастрэннем сітуацыі ў крызісных рэгіёнах свету (Блізкі Усход, Цэнтральная Азія, Паўночная Афрыка), дзе дзеянні калектыўнага Захаду ўвялі цэлыя дзяржавы ў бездань хаосу і няпэўнасці і вымусілі людзей пакідаць родныя дамы, бегчы ад смерці і голаду на Захад у пошуках лепшай долі.
Відавочна, што Беларусь, зыходзячы з геаграфічнага становішча і адкрытасці, на фоне відавочнага ва ўсім свеце павелічэння міграцыйных патокаў, выступае толькі ў якасці транзітнага пункта на шляху бежанцаў. Пры гэтым арганізацыю іх падарожжа ажыццяўляюць структуры, якія знаходзяцца ў краінах зыходу, а дапамогу ў іх перамяшчэнні пасля парушэння граніцы аказваюць крымінальныя групы на тэрыторыі ЕС. Аб гэтым сведчаць шматлікія факты затрымання праваахоўнымі органамі сумежных дзяржаў саўдзельнікаў з ліку грамадзян еўрапейскіх краін, а таксама асоб, маючых пасведчанне на права жыхарства ў Еўрасаюзе.
Пры гэтым замест спроб цывілізаванага вырашэння міграцыйнага крызісу дзеянні сумежных краін звяліся да прымітыўнага прымянення ў адносінах да мігрантаў грубай фізічнай сілы і спецыяльных сродкаў. Нягледзячы на дзеючыя нормы еўрапейскага і міжнароднага заканадаўства, у тым ліку Канвенцыі ААН аб статусе бежанцаў 1951 года, ажыццяўлялася незаконная дастаўка да граніцы і сілавое выцясненне на беларускую тэрыторыю бежанцаў, якія папрасілі прыстанішча. Адначасова агрэсіўныя дзеянні сумежных краін ЕС у адносінах да бежанцаў не толькі нанеслі ўдар па міжнароднай сістэме прадастаўлення прыстанішча, але знаходзіліся па-за агульначалавечымі прынцыпамі маралі. Негуманныя і жорсткія дзеянні польскіх і літоўскіх службаў прывялі да гібелі на граніцы бежанцаў.
Заканамерна, што ў гэтых умовах улады сумежных дзяржаў зрабілі спробы скрыць сапраўдныя маштабы парушэнняў. Гэтаму садзейнічалі ўведзеныя на прыгранічнай тэрыторыі надзвычайныя рэжымы, якімі ўстанаўліваліся жорсткія абмежаванні на наведванне прыгранічнай тэрыторыі прадстаўнікамі праваабарончых і грамадскіх арганізацый, СМІ. Менавіта адсутнасць журналістаў на тым баку граніцы прывяла да інфармацыйнага вакууму ў частцы асвятлення міграцыйнай сітуацыі заходнімі медыя, а таксама дало магчымасць сумежным краінам аднабока і дазіравана выдаваць інфармацыю, якая заведама ім выгадная. Для сілавых структур сумежных краін ЕС характэрным стала распаўсюджванне заведама непраўдзівых паведамленняў і беспадстаўных абвінавачванняў (інфармацыйныя ўкіды), скажэнне падзей на граніцы і маніпуляцыі грамадскай думкай. У выніку ў большасці заходніх публікацый з-за ўведзенай цэнзуры факты няправільна інтэрпрэтуюцца, скажаецца іх сутнасць, а некаторыя і зусім замоўчваюцца. Усё гэта ў сукупнасці садзейнічала фарміраванню скажонай карціны, у першую чаргу для міжнароднай грамадскасці.
- Заходнія СМІ актыўна пераконваюць еўрапейцаў у правільнасці палітыкі Еўрасаюза ў сувязі з міграцыйным крызісам. Можаце прывесці прыклады, калі інфармацыя пра бежанцаў у заходніх мас-медыя відавочна скажалася?
- У якасці прыкладаў можна прывесці асноўныя спосабы падачы матэрыялаў у еўрапейскіх СМІ, рыторыка якіх не адпавядае рэчаіснасці. Напрыклад, бежанцы, перайшоўшыя граніцу - гэта людзі, якія знаходзяцца ўжо на сумежнай тэрыторыі, а не ў лесе паміж дзвюма краінамі, як пішуць заходнія СМІ. Гэта азначае, што сумежны бок абавязаны іх забраць у цэнтры для размяшчэння іншаземцаў і правесці ўсе неабходныя працэдуры. Замест гэтага бежанцаў сілай і пад пагрозай фізічнай расправы выштурхоўваюць да беларускай граніцы, нягледзячы на іх права падаць прашэнне аб прадастаўленні прыстанішча.
Іншаземцы, якім пашанцавала ўсё ж такі трапіць у цэнтры размяшчэння бежанцаў, атрымліваюць магчымасць некаторы час пажыць у іх. Аднак Латвія і Літва прызнаюць, што ў гэтых цэнтрах людзі знаходзяцца не ў межах правядзення працэдур, а для чакання дэпартацыі. Інакш кажучы, усіх бежанцаў апрыёры пазбаўляюць права на прыстанішча і падвяргаюць іх жыццё небяспецы, прымусова вяртаючы на радзіму. Міжнародныя арганізацыі і праваабаронцы наконт гэтага публічна не выказваюцца або робяць акуратныя заявы з рэкамендацыямі, неабавязковымі для выканання, тым самым ухіляючыся ад узятых на сябе абавязацельстваў па абароне такіх асоб.
Акрамя сілавога выцяснення і так званага push back, сумежныя краіны практыкуюць іншыя метады і спосабы пазбаўлення ад бежанцаў. Пры няўдалых спробах выштурхнуць людзей па прычыне прысутнасці беларускіх пагранічнікаў, ваеннаслужачыя забіраюць іншаземцаў назад углыб тэрыторыі, у тым ліку ў спецыяльныя палаткі на граніцы, пра якія расказваюць бежанцы і праваабаронцы. Праз пэўны час гэтых людзей зноў вывозяць на граніцу і насільна вымушаюць ісці ў Беларусь. Такія выпадкі неаднаразова фіксаваліся беларускімі пагранічнікамі.
Адносна статыстыкі па колькасці асоб, затрыманых на граніцы, якую публікуюць пагранічнікі Латвіі, Літвы і Польшчы. Як яна фарміруецца? Улічваючы, што адных і тых жа людзей сумежныя краіны некалькі разоў групамі вывозяць на граніцу, а потым забіраюць назад на сваю тэрыторыю, то адбываецца маніпуляцыя з лічбамі. Статыстыка расце не рэальна, а штучна. Напрыклад: латвійскія пагранічнікі прывезлі на граніцу групу з 20 чалавек, а потым забралі назад. Аднак у статыстыцы гэтых людзей запісалі як новыя факты затрыманняў. І так некалькі разоў. Затым у СМІ з'яўляецца публікацыя, у якой гаворыцца, што спробы перасячэнняў павялічваюцца. Разам з тым замоўчваецца, што лічбы не адпавядаюць рэчаіснасці і адных і тых жа людзей перыядычна вывозяць на граніцу.
Мэта такіх матэрыялаў і заяў - увядзенне ў зман грамадскасці, падтрыманне напружанасці вакол міграцыйнага крызісу і галаслоўныя абвінавачванні Беларусі. Акрамя таго, абнародаванне ўзрастаючай статыстыкі перасячэнняў забяспечвае краінам ЕС апраўданне дзеянняў па падаўжэнні надзвычайнага становішча ў прыграніччы, нядопуск СМІ і міжнародных арганізацый.
Абвінавачанні, якія гучаць у адрас беларускіх пагранічнікаў у садзейнічанні патоку бежанцаў, не маюць пад сабой ніякіх падставаў. Людзі імкнуцца ў краіны ЕС - туды, куды іх паклікалі і абяцалі мірнае жыццё. У той жа час заходнія публікацыі часта абапіраюцца на словы бежанцаў, якія ўжо знаходзяцца на сумежнай тэрыторыі. Трэба разумець, што яны гавораць тое, што ім неабходна сказаць, у тым ліку з-за боязі за свой далейшы лёс.
Усе свае дзеянні сумежныя краіны апраўдваюць увядзеннем часовых законаў, якія даюць права выцясняць людзей сілай, у тым ліку жанчын і дзяцей, пакідаць іх у заведама небяспечным становішчы без ежы, адзення і меддапамогі. Разам з тым ніводны часовы закон не адмяняе выкананне Канвенцыі ААН і тым больш не дае права ўзаконіць насілле. Аднак усё гэта мэтанакіравана скрываецца ад грамадскасці, каб не выклікаць негатыўнай рэакцыі і не падарваць давер уласных грамадзян да прымяняльных метадаў вырашэння міграцыйнага крызісу.
- Якія мэты мае калектыўны Захад, праводзячы такія інфармацыйныя атакі?
- Усё гэта робіцца для фарміравання вобраза Беларусі як дзяржавы, якая ўяўляе сабой пагрозу для краін Захаду, распаўсюджвання негатыўнага стаўлення да бежанцаў, адцягнення ўвагі грамадскасці ад унутраных праблем і абвастрэння супярэчнасцей з ЕС, апраўдання дзеянняў па сцягванні да граніцы падраздзяленняў нацыянальных узброеных сіл, саюзнікаў па НАТА і беспрэцэдэнтнай мілітарызацыі прыгранічча.
Найбольш актыўная ў гэтым плане Польшча. У розных крыніцах, у тым ліку афіцыйных рэсурсах Міністэрства абароны, Пагранічнай варты, а таксама Міністэрства замежных справаў Польшчы інтэнсіўна распаўсюджваецца заведама непраўдзівая інфармацыя аб так званых правакацыйных дзеяннях з боку Беларусі. Як правіла, гэта абмяжоўваецца пастамі ў Twitter без прадастаўлення якіх-небудзь доказаў і потым шырока рэтранслюецца ў СМІ. Пры гэтым частата публікуемых паведамленняў і іх агрэсіўнасць сведчаць аб рэалізацыі польскім бокам планавай інфармацыйнай атакі для эскалацыі напружанасці на граніцы.
- Нягледзячы на тое, што Беларусь з'яўляецца транзітнай краінай для бежанцаў, менавіта наша краіна аказала гуманітарную дапамогу. Якія меры сёння прымаюцца для вырашэння крызіснай сітуацыі і падтрымкі гэтых людзей?
- Беларусь прымае меры па цывілізаваным вырашэнні праблемы бежанцаў. Беручы пад увагу сітуацыю, што склалася, і становішча бежанцаў, нязначнасць учыняемых імі дзеянняў, а таксама той факт, што большасць падзей, звязаных са спробамі падачы хадайніцтваў аб прадастаўленні прыстанішча адбываюцца на замежнай тэрыторыі, у адносінах да слабаабароненай катэгорыі асоб не пачынаўся адміністрацыйны або крымінальны працэс.
Больш таго, Беларусь у адрозненне ад сумежных краін прымае непасрэдны ўдзел і забяспечвае ўмовы работы гуманітарных арганізацый для аказання дапамогі бежанцам. Таксама Беларусь садзейнічае добраахвотнаму вяртанню іншаземцаў. У выніку ўжо больш за 4 тыс. іншаземцаў прынялі рашэнне вярнуцца на радзіму.
БЕЛТА.
