Павышэнне прапускной здольнасці аўтамабільных пунктаў пропуску (АПП) на граніцы - адна з асноўных задач Дзяржаўнага мытнага камітэта Беларусі. Асаблівая роля ў яе вырашэнні адводзіцца развіццю інфраструктуры і павышэнню тэхнічнай аснашчанасці АПП. Аб дасягнутым у гэтым напрамку і аб тым, што плануецца зрабіць у бліжэйшым будучым, расказаў першы намеснік старшыні ДМК Сяргей Радненка ў інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА.
- Сяргей Валянцінавіч, як бы вы маглі ацаніць зробленае ў напрамку развіцця інфраструктуры і павышэння ўзроўню тэхнічнай аснашчанасці АПП?
- Ацаніць нескладана, хоць, работа за апошнія два дзесяцігоддзі праведзена вялікая. Вось уявіце: 1992-1993 гады, пункты пропуску - гэта зблакіраваныя вагоны-домікі з мінімальным наборам службова-бытавых памяшканняў. Аб якіх сучасных сродках мытнага кантролю магла ісці размова, калі мы былі вымушаны працаваць фактычна без якой бы там ні было інфраструктуры і элементарных бытавых выгод? Узровень тэхнічнай аснашчанасці быў нізкі, што не давала магчымасці ўкараняць сучасныя інфармацыйныя тэхналогіі, якія значна паскараюць правядзенне аперацый мытнага, пагранічнага і іншых відаў дзяржкантролю. Што мы маем на гэты час, бачыць кожны, хто перасякае пункт пропуску. Ужо цяпер можна гаварыць аб развітой інфраструктуры і высокім узроўні тэхнічнай аснашчанасці, дзякуючы чаму праходжанне граніцы істотна паскорылася, узрасла яе прапускная здольнасць. Хоць, вядома, няма мяжы дасканаласці.
- А ці можна да гэтага сцвярджэння дадаць лічбы?
- Безумоўна. Напрыклад, да 2002 года праз аўтадарожныя пункты пропуску на знешняй граніцы Саюзнай дзяржавы праехала крыху больш за 11 тыс. аўтамабіляў у суткі. Праз дзесяць гадоў сутачная прапускная здольнасць узрасла да 28 тыс. аўтамабіляў. У нашых планах у выніку стварэння сучаснай пагранічнай інфраструктуры - давесці да канца 2015 года агульную прапускную здольнасць усіх аўтамабільных пунктаў пропуску амаль да 37 тыс. аўтамабіляў у суткі.
- Далёка ў мінулае вяртацца не будзем, а вось што было зроблена ў 2014 годзе, давайце назавём.
- Напрыклад, быў уведзены ў эксплуатацыю рэканструяваны пункт пропуску "Прывалка" (Гродзенская рэгіянальная мытня) з праектнай прапускной здольнасцю 1 тыс. аўтамабіляў у суткі. Кошт праекта - Br154,7 млрд. Таксама ў мінулым годзе завяршылася рэканструкцыя аўтадарожнага пункта пропуску "Грыгораўшчына" Віцебскай мытні. Гэты аб'ект можа прапускаць да 600 аўтамабіляў кожныя суткі. Цана пытання - Br196,1 млрд. Таксама былі пабудаваны два інспекцыйныя надглядныя комплексы ў АПП "Прывалка" і "Грыгораўшчына". На гэтыя мэты была прыцягнута міжнародная тэхнічная дапамога ў памеры 2,5 млн еўра па кожным аб'екце і 10 працэнтаў суфінансаваннем з рэспубліканскага бюджэту. Але ўсё ж не магу не сказаць яшчэ аб двух знакавых аб'ектах: пункты пропуску "Дамачава" і "Казловічы". Абодва былі ўведзены ў эксплуатацыю ў 2011 годзе, прапускная здольнасць першага - 2,25 тыс., другога - 4 тыс. аўтамабіляў у суткі. На сёння праектная прапускная здольнасць усіх пунктаў пропуску перасягае 29 тыс. аўтамабіляў у суткі.
- А акрамя будаўніцтва аўтадарожных пунктаў пропуску?
- Дзяржаўны мытны камітэт актыўна ўдзельнічае ў развіцці транспартна-лагістычнай сістэмы. РУП "Белмытнясэрвіс" згодна з праграмай развіцця лагістычнай сістэмы Беларусі да 2015 года пабудаваны 2 буйныя лагістычныя цэнтры - "Мінск-Белмытнясэрвіс-2" у раёне вёскі Шчытомірычы і сэрвісная зона прыгранічнага грузавога тэрмінала "Казловічы-2". На кожны з аб'ектаў было затрачана каля Br500 млрд. Яны ўключаюць у сябе комплекс складскіх і адміністрацыйных памяшканняў, аснашчаных самым сучасным абсталяваннем, гасцініцамі, памяшканнямі бытавога абслугоўвання, аб'ектамі грамадскага харчавання, стаянкамі для аўтатранспарту, кантэйнернымі пляцоўкамі і станцыямі тэхабслугоўвання.
- І яны даюць магчымасць аказваць увесь комплекс паслуг у галіне складской, транспартнай і мытнай лагістыкі на еўрапейскім узроўні?
- Сапраўды, так і ёсць. Асноўныя з іх - паслугі складоў, што даюць магчымасць ажыццяўляць захоўванне грузаў, у тым ліку транзітных; перавалку з аднаго транспартнага сродку на іншы, у тым ліку з чыгуначнага транспарту на аўтамабільны і наадварот, з прамежкавым захоўваннем або без захоўвання; кансалідацыю (апрацоўку грузаў шляхам узбуйнення партыі адпраўкі); упакоўку, сартаванне, маркіроўку, драбненне партый тавараў, фарміраванне адправак; пагрузачна-разгрузачныя работы; сертыфікацыю, у тым ліку з узяццем проб і ўзораў; падрыхтоўку і афармленне суправаджальных дакументаў; адкрытае захоўванне грузаў без выгрузкі з транспартных сродкаў або з выгрузкай; грузаапрацоўку і захоўванне кантэйнераў; захоўванне цяжкавагавых і негабарытных грузаў; паслугі мытнага прадстаўніка; паслугі ў якасці арганізацыі-паручыцеля; транспартна-экспедыцыйныя паслугі, у тым ліку дастаўка "ачышчанага" тавару атрымальніку.
- У 2014 годзе назіралася высокая інтэнсіўнасць руху грузавых транспартных сродкаў у рэгіёне дзейнасці Гродзенскай рэгіянальнай мытні. Як плануеце ўдасканальваць прыгранічную інфраструктуру?
- Сёння мытныя органы Беларусі распрацоўваюць шэраг праектаў удасканалення прыгранічнай інфраструктуры, у рэалізацыі якіх у аднолькавай ступені зацікаўлены абодва бакі. Перш за ўсё наспела неабходнасць рэканструкцыі дарогі на ўезд у пункт пропуску "Брузгі" з боку Польшчы. Праект прадугледжвае павелічэнне колькасці палос да чатырох у кожным напрамку. Пакуль на гэтым участку ёсць усяго па дзве паласы на ўезд і на выезд. Ва ўмовах узрастаючага патоку аўтатранспартных сродкаў гэта істотна абмяжоўвае патэнцыяльна даволі высокую прапускную здольнасць беларуска-польскага пагранічнага пераходу. Пры праектнай прапускной здольнасці АПП "Брузгі" 5 тыс. аўтамабіляў у суткі фактычна праз гэты пункт пропуску ў суткі праходзіць каля 3 тыс. машын.
Стварэнне дадатковых палос дасць магчымасць поўнасцю падзяліць транспартны паток па відах: адна паласа будзе прызначана для грузавікоў, другая і трэцяя - для легкавых аўтамабіляў, якія едуць адпаведна па чырвоным і зялёным калідорах. Прадугледжваецца, што адна з палос у кожным напрамку будзе рэзервовай - для аўтобусаў і транспартных сродкаў, якія маюць адпаведны прыярытэт у руху. Упэўнены, што меры, якія прымаюцца, дадуць магчымасць пазбегнуць эфекту "вузкага горла", істотна паскорыць працэс перасячэння граніцы і ў поўнай ступені рэалізаваць праектную прапускную здольнасць пункта пропуску "Брузгі".
- Ёсць яшчэ пункт пропуску "Бераставіца". Што плануецца там?
- У пункце пропуску "Бераставіца" плануецца пабудаваць мост цераз раку Свіслач, што дасць магчымасць павялічыць колькасць палос да чатырох у кожным напрамку. Аўтадарожны мост, які эксплуатуецца сёння, мае ўсяго па адной паласе руху на ўезд і на выезд для любога віду транспарту - аўтобуса, грузавіка, легкавога аўтамабіля. Гэта ўскладняе выхад на запраектаваную прапускную здольнасць пункта - 3,8 тыс. аўтамабіляў у суткі. Для параўнання: у мінулым годзе гэта лічба склала толькі 2,2 тыс. аўтамабіляў у суткі. Акрамя таго, з-за недастатковай колькасці палос адсутнічае магчымасць арганізаваць рух легкавога транспарту па зялёным калідоры, афармленне на якім займае мінімальны час. На новым чатырохпалосным мосце грузавы і легкавы транспарт будзе рухацца па асобных палосах у кожным напрамку. Стары двухпалосны будзе задзейнічаны ў якасці рэзервовага канала для руху аўтобусаў, транспартных сродкаў, якія маюць адпаведны прыярытэт, або ў якасці зялёнага калідора для легкавога транспарту.
- Што неабходна зрабіць для рэалізацыі гэтых планаў?
- Для пачатку запраектаваць і пабудаваць з беларускага боку дадатковы ўчастак дарогі працягласцю 300 м. У пункце пропуску "Бераставіца" запланавана будаўніцтва інспекцыйна-надгляднага комплексу з укараненнем тэхналогіі неінтрузіўнага надгляду транспартных сродкаў, што дасць магчымасць павысіць бяспеку гэтага ўчастка граніцы, павялічыць колькасць транспартных сродкаў, які надглядаюць, без павышэння нагрузкі на службовых асоб мытных органаў. Інспекцыйна-надглядны комплекс будзе складацца з двух асноўных элементаў: апаратуры і ахоўнага збудавання. Апаратура будзе ўключаць крыніцу іанізуючага выпрамянення, сістэмы дэтэктыравання, радыяцыйнай бяспекі, відэанагляду, селектарнай сувязі, лакальна-вылічальную сетку і некаторыя іншыя аб'екты. Ахоўнае збудаванне - закрыты аднапавярховы будынак, які будзе пабудаваны з выкарыстаннем спецыяльных марак бетону і металу і аснашчаны аўтаматычнымі варотамі, якія забяспечваюць радыяцыйную ахову пры ўездзе і выездзе. Крыніца рэнтгенаўскага выпрамянення і сістэма дэтэктыравання будуць зманціраваны на раме, якая перамяшчаецца аўтаматычна ў прамым і рэверсным напрамках.
- Для чаго будзе выкарыстоўвацца рэнтгенаўская сканіруючая сістэма кантролю транспартных сродкаў?
- У асноўным для праверкі грузавога транспарту, які ўязджае ў Беларусь. Але таксама можа быць задзейнічана і для праверкі аўтамабіляў, што накіроўваюцца на выезд з Беларусі. За мінімальны час (ад трох да пяці мінут) яна дасць магчымасць без адкрыцця і выгрузкі-загрузкі грузавога транспартнага сродку (так званы неінтрузіўны надгляд) атрымліваць выяву перавозімых у ім тавараў, а таксама праводзіць арыенціровачную ацэнку іх колькасці. ІНК - незаменны сродак выяўлення тайнікоў і прадухілення кантрабанды. Напрыклад, у пункце пропуску "Катлоўка" ў 2013 годзе ў грузавым аўтамабілі быў выяўлены тайнік з гераінам - 87 кг, у верасні 2014-га ў пункце пропуску "Брузгі" - 163 кг наркатычнага рэчыва "гашыш" у спецыяльна вырабленых тайніках у транспартным сродку Kia Sorento. Такім чынам, эфектыўнасць прымянення ІНК у некалькі разоў перавышае эфектыўнасць фізічных надглядаў. Без яго прадухіленне такіх парушэнняў значна ўскладнена.
- Над якімі яшчэ ключавымі праектамі цяпер працуюць беларускія мытныя органы?
- Апошні з праектаў - мадэрнізацыя сістэм распазнавання і рэгістрацыі нумарных знакаў аўтатранспартных сродкаў, устаноўленых у пунктах пропуску "Брузгі" і "Бераставіца" ў зоне дзейнасці Гродзенскай рэгіянальнай мытні. Гэта таксама дасць магчымасць павялічыць прапускную здольнасць пунктаў пропуску, на што накіраваны асноўныя намаганні Дзяржаўнага мытнага камітэта.
Юлія ДЫЛЯНОК
