05 красавіка 2025, 10:28

"Па любой сваёй станцыі прайду літаральна з заплюшчанымі вачыма". Беларус больш за 40 гадоў будуе метро

Уладзімір Сухавараў

Навіны сюжэта "Праект "Беларусы ў кадры" на YouTube-канале БЕЛТА"

Паглядзіце, якую ферму пабудаваў гэты беларус! Тут вырошчваюць сапраўдных крэветак

"Хочацца ўсю гэту прыгажосць намаляваць". Карціны гэтай беларускі захоўваюцца ў прыватных калекцыях па ўсім свеце

Сёння цяжка ўявіць сабе, як існаваў бы Мінск без метро, якое толькі за мінулы год перавезла 234 млн пасажыраў. А яшчэ паўстагоддзя таму ніякай падземкі і блізка не было, а тэхналогія хуткага перамяшчэння пад зямлёй здавалася за мяжой рэальнасці. Адкрыццё першых васьмі станцый метрапалітэна прыпала на 1984 год, і ў іх будаўніцтве прымаў удзел 22-гадовы хлапец Уладзімір Сухавараў. Праз 44 гады вопытны метрабудавец успамінае, як выглядала першая ветка метро ў 1980-я.

"У 80-я будаваць падземку было самай прэстыжнай работай"

Развіццё пасляваеннага Мінска ішло сямімільнымі крокамі. У студзені 1972 года ў 6-й бальніцы нарадзіўся мільённы жыхар сталіцы. Наземны грамадскі транспарт ледзь спраўляўся з перавозкай пасажыраў. Горад як ніколі меў патрэбу ў падземцы. Ды і ў СССР у той час існавала правіла: метро можна праектаваць у горадзе, калі яго колькасць насельніцтва дасягае мільёна чалавек. Таму пасля доўгіх роздумаў і распрацовак у 1976 годзе нарэшце быў зацверджаны праект першага пускавога ўчастка: лінія працягласцю больш за восем кіламетраў з васьмю станцыямі, ва ўзвядзенні якіх прымаў непасрэдны ўдзел наш герой - звенавы праходчык Уладзімір Сухавараў. Насіць гордае званне "метрабудавец" ён стаў у пачатку 80-х. Па сённяшні дзень працуе пад зямлёй, узводзячы станцыі і пракладаючыя новыя пуці метрапалітэна.

- Памятаю, калі па праспекце Незалежнасці, які ў тыя гады называўся Ленінскім, хадзілі толькі аўтобусы, тралейбусы ды таксі. Калі аб'явілі аб пачатку будаўніцтва метро, ніхто не верыў, што яго ўсё ж запусцяць у нашай сталіцы, - расказвае субяседнік і тут жа ўспамінае свае першыя рабочыя дні на будоўлі. - У алімпійскі 1980 год вярнуўся дамоў пасля арміі, а ўсе вакол толькі і гавораць пра будаўнікоў у метро, называючы іх героямі. Вядома, прэстыжна было працаваць на такім аб'екце. Таму, доўга не раздумваючы, уладкаваўся праходчыкам у тунэльны атрад. Было мне ўсяго 22 гады. Замацавалі за мной вопытнага настаўніка, і так паціху стаў унікаць ва ўсе працэсы. Атрад жа, акрамя праходкі і ўзвядзення станцый, выконвае велізарны комплекс работ.

Уладзімір Сухавараў падключыўся на этапе будаўніцтва станцыі метро "Акадэмія навук". Успамінае, як над яе ўнутраным афармленнем працавалі лепшыя савецкія архітэктары.

- Станцыя атрымалася прасторнай, я нават сказаў бы - велічнай. Велізарныя калоны ў зале пасадкі выкананы з мармуру, манументальныя пано - з шэрага граніту. Сцены таксама аздоблены мармурам і ўпрыгожаны профілямі з нержавеючай сталі, - удакладняе Уладзімір Уладзіміравіч і адзначае, што над эскізамі кожнай станцыі (што ў мінулыя гады, што сёння) вядзецца карпатлівая работа. Менавіта таму яны не падобныя адна да адной, кожная мае свой сэнс. - Пасажыры часта нават не задумваюцца аб тым, хто будаваў гэтыя станцыі, распрацоўваў і рабіў іх афармленне. Людзі чакаюць поезда, выходзяць, заходзяць - і ім нават у галаву не можа прыйсці, што тая ж станцыя "Маскоўская" або "Якуба Коласа" маглі выглядаць інакш.

Паводле слоў нашага субяседніка, станцыя метро "Якуба Коласа" вылучаецца на фоне астатніх: калоны залы абліцаваны керамічнай кафляй залацістага колеру, на плітках паказаны вясельныя абрады, жніво, збор ураджаю, святкаванне Купалля і іншыя сцэны з народнага жыцця.

- Гэта станцыя, як і сем іншых - ад "Інстытута культуры" да "Маскоўскай" - былі адкрыты 29 чэрвеня 1984 года. Першымі ацанілі новы аб'ект партыйныя дзеячы, вучоныя, кіраўнікі прадпрыемстваў. Дарэчы, сталічныя арганізацыі аказалі велізарную дапамогу ў будаўніцтве, бо кожны тады стараўся зрабіць усё магчымае для Мінска. Заводы на суботніках выдзялялі нам у дапамогу людзей. Так, у змену даходзіла да 100 валанцёраў. Пётр Машэраў асабіста інспектаваў будаўніцтва. Памятаю, як прыязджаў, спускаўся ў падземку. Праходжваўся па станцыі, аглядаў усё вакол, цікавіўся ходам работ, - гаворыць Уладзімір Сухавараў і ў думках вяртаецца на чатыры дзясяткі гадоў таму - у дзень запуску метрапалітэна: - Праезд для пасажыраў быў бясплатным, а ўжо на наступны дзень ён каштаваў 5 капеек. Жэтонаў тады і блізка не было: 5-капеечную манету кідалі ў спецыяльны тэрмінал, і прапускнік аўтаматычна адкрываў створкі.

Не толькі хуткі, але і самы бяспечны від транспарту

І цяпер, праз больш як 40 гадоў, Уладзімір Сухавараў упэўнена заяўляе: нічога б у сваім жыцці не памяняў, асабліва па частцы прафесіі. Бо не дарэмна ж гавораць: шчаслівы той, хто займаецца любімай справай.

- Па сённяшні дзень памятаю, з якой гордасцю наша брыгада прымала падзякі ад мінчан і гасцей сталіцы за пабудаваную падземку. Людзі дарылі кветкі і гаварылі нам шчырае дзякуй! Сапраўды, у тым ліку і нашымі сіламі, у Мінску стала яшчэ больш камфортна жыць, - гаворыць наш герой. - Як жа радасна ехаць у метро і разумець, што менавіта ты прыклаў свае сілы, душу да яго будаўніцтва. Кожны дзень ідзеш і бачыш вынік зробленай працы. Узводзіш аб'ект за аб'ектам, але самае прыемнае, калі людзі заходзяць у вагоны і састаў кратаецца. У той момант разумееш - усё было не дарэмна!

- А якія думкі звычайна наведваюць вас у вагоне метро? - цікавімся ў праходчыка.

- Як жа добра ехаць: летам - халаднавата, зімой - цёпла, - усміхаецца Уладзімір Уладзіміравіч. - Самае галоўнае - зручна і хутка. Згадзіцеся, што са станцыі метро "Магілёўская" да "Каменнай Горкі" наўрад ці вас дамчыць таксі за паўгадзіны, асабліва ў гадзіну пік. А метро - калі ласка! Да таго ж гэта самы бяспечны від транспарту.

Пакуль размаўляем, Уладзімір Сухавараў раз-пораз папраўляе сваю каску - яна ў яго ўнікальная. Прызнаецца, што іншай такой ва ўсім метрабудзе не знайсці.

- Ёй ужо гадоў 30. Гэта заводская мадэль, такія раней выпускалі, праўда, няшмат. Цяпер каскі куды больш сучасныя, але затое маю ўсе пазнаюць. Дзе б я яе ні пакінуў, заўсёды вернуць у рукі. Яна мне ўжо нібы талісман на ўдачу, - тлумачыць будаўнік і разважае, як змянілася за дзесяцігоддзе будаўнічае абсталяванне: - У плане тэхнікі і тэхналогій мы рушылі далёка наперад. Акрамя таго, што асартымент вырас, дык яшчэ і яго якасць, скорасць... Я заспеў часы, калі галоўны інструмент на будоўлі - перфаратар - важыў больш за 40 кіло. Толькі ўявіце сабе, якая махіна! Пасля некалькіх гадзін работы з ім лыжку з супам роўна немагчыма было ўтрымаць. Цяпер жа абсталяванне зусім іншае. Яно так прадумана і распрацавана, каб у тым ліку аблягчыць працу будаўніка.

Уладзімір Уладзіміравіч упэўнены, што з сучаснымі тэхналогіямі, абсталяваннем, а галоўнае - такімі кадрамі, якія працуюць з ім поплеч, любыя задачы пад сілу. Размова якраз аб узвядзенні новых станцый, трэцяй лініі метро. Гэту ідэю ў свой час цалкам падтрымаў кіраўнік дзяржавы, адзначыўшы, што ў свеце не так шмат гарадоў, дзе займаюцца будаўніцтвам метро.

- Прэзідэнт параўнаў гэта з космасам, толькі пад зямлёй! Сказаўшы, што метрабуд - вышэйшы ўзровень, дзе ёсць і інавацыі, і найноўшыя тэхналогіі. Гэта лепшая пахвала нашай штодзённай працы, - гаворыць субяседнік. - Час ідзе, мяняюцца патрабаванні да станцый. Так, сёння вялікая ўвага ўдзяляецца бяспецы. Напрыклад, новыя станцыі аснашчаны ахоўнымі агароджамі з празрыстага шкла. Дызайн таксама зусім іншы, не той, што 40 гадоў таму. У 80-я такіх свяцільнікаў, якія ўстанаўліваем на станцыі "Аэрадромная", днём з агнём не знайшлі б. Вельмі мне падабаецца станцыя "Каменная Горка", выкананая ў светлых тонах. Белая навясная столь з асвятленнем зрокава расшырае прастору. Велічныя мармуровыя калоны з элементамі з нержавеючай сталі. Усё так гарманічна адзін з адным спалучаецца, што мне здаецца - гэта самая прыгожая станцыя нашага метрапалітэна.

Праходчык запэўнівае: нават цяпер, праз 40 гадоў, ён пройдзецца па любой са станцый, у будаўніцтве якіх прымаў удзел, літаральна з заплюшчанымі вачыма.

- Памятаю ўсё: кожны паварот, прыступку... Нядаўна быў з кіраўніцтвам на "Пушкінскай", патрабавалася трапіць у вызначаны адсек. Я за пару хвілін правёў, нават не давялося чакаць суправаджаючага. Начальнік здзівіўся, маўляў, адкуль ведаеш усе ўваходы і выхады. Адказаў яму: дык я ж будаваў гэту станцыю, - гаворыць наш герой і тут жа адзначае, што ў яго прафесіі вельмі важна пераемнасць пакаленняў: - Прыходзіць моладзь, і мы стараемся ўсяму абучыць, расказаць, паказаць, што ведаем самі. Такім чынам гадуем сабе змену, як нашы настаўнікі рыхтавалі некалі нас. За маладымі будучыня!

"Не ўяўляю сваё жыццё без працоўных будняў"

У канцы размовы наш герой прызнаецца, што ён ужо даўно пенсіянер, але па-сапраўднаму пайсці на заслужаны адпачынак так і не сабраўся. Гаворыць, што пакуль не ўяўляе сваё жыццё без роднай брыгады, вырашэння рабочых пытанняў. Інакш кажучы, без працоўных будняў.

Адпачываць жа ад гарадской мітусні любіць у загарадным доме, дзе жывуць яго бацькі. Там ва Уладзіміра Уладзіміравіча вялікі агарод, куды ён прыязджае ў сезон амаль кожны дзень.

- Люблю працаваць на ўчастку. Напэўна, выяўляецца тое, што шмат гадоў правёў пад зямлёй. У гэтым годзе, напрыклад, пасадзіў адзінаццаць сартоў бульбы, зусім хутка пачнём з сям'ёй збор ураджаю - спадзяюся, ён нас парадуе. Яшчэ займаюся вінаградам, расце на плантацыі адразу дзесяць сартоў - і кожны адрозніваецца на смак, па метадах догляду, - расказвае Уладзімір Сухавараў. - Мне падабаецца гэта ўсё, здаецца, нядрэнна разбіраюся ў сельскай гаспадарцы. Калі адважуся пайсці на пенсію, то без справы дакладна не застануся.

Паводле слоў субяседніка, працуючы пад зямлёй, вельмі важна сачым за сваім здароўем. У свабодны час праходчыкі наведваюць басейн, гуляюць у тэніс.

- Вядома, ёсць свае нюансы ў нашай рабоце. Напрыклад, у летні час, калі доўга знаходзішся ў падземцы, а потым рэзка выходзіш на сонца, то не проста жмурышся некаторы час, але і адчуваеш сябе некамфортна, быццам дзённае святло перашкаджае, - удакладняе ён. - Таму абавязкова трэба займацца сабой, падтрымліваць арганізм у форме, і не важна, колькі табе гадоў. Як кажуць, у здаровым целе - здаровы дух.

Марына ВАЛАХ,
фота Паўла АРЛОЎСКАГА і з адкрытых інтэрнэт-крыніц,
газета "7 дней".-0-

Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту

Падпісвайцеся на нас у