3 лістапада, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Латвійская чыгунка аб'явіла аб чарговым масавым скарачэнні персаналу. Значныя праблемы намеціліся таксама ў чыгункі Літвы. Паралельна з гэтымі працэсамі балтыйскія сёстры могуць застацца без пасажырскіх аўтаперавозак: вадзіцеляў аўтобусаў у Латвіі і Літве не хапае, а тыя, што ёсць, пагражаюць пачаць забастоўку. Прыбалтыку чакае комплексны транспартны крызіс, піша аналітычны партал RuBaltic.Ru.
Латвійская чыгунка паведаміла дзяржаўнай службе занятасці аб планах звольніць 864 чалавекі да канца года. Гэта ўжо трэцяе значнае скарачэнне за апошні час. У жніўні ЛЧ скараціла амаль 700 работнікаў, а ў пачатку года агучыла планы скараціць кожнага шостага супрацоўніка - 1,5 тыс. чалавек. За апошнія тры гады персанал Латвійскай чыгункі скараціўся амаль на трэць: з 10 да 7 тыс. супрацоўнікаў. І гэта не мяжа, таму што кліенты-грузаперавозчыкі ўсё звальняюцца, грузаабарот ЛЧ прадаўжае змяншацца, такім чынам, і скарачэнні на чыгунцы прадоўжацца.
У тым жа напрамку развіваецца сітуацыя ў суседняй Літве, якая ў пачатку года ўжо страціла беларускі нафтатранзіт, а да канца года, як чакаецца, страціць транзіт беларускага калію. Грузы з Беларусі складаюць каля трэці грузапатоку Літоўскай чыгункі - іх страта гарантуе ёй тыя ж працэсы, што ўжо некалькі гадоў ідуць у Латвіі.
Уласна кажучы, у Літве гэтыя працэсы таксама ўжо запушчаны. Спыняюцца абнаўленне і развіццё інфраструктуры. Напрыклад, прыпынены на нявызначаны тэрмін будаўнічыя работы на чыгуначным участку Плунге - Шатэйкяй з бюджэтам 56,5 млн еўра.
Масавыя скарачэнні на Літоўскай чыгунцы - пытанне часу. Гэтак жа як распродаж інвентару, рэек, шпалаў і вагонаў па ўзоры латвійскіх суседзяў.
Тым часам і ў сферы аўтаперавозак у Латвіі і Літве складваецца крызісная сітуацыя.
Для Літвы крытычная сітуацыя ў грузавых перавозках - практычна ўжо норма. Нацыянальная асацыяцыя аўтаперавозчыкаў Linava рэгулярна заяўляе, што на рынку склаўся дэфіцыт дальнабойшчыкаў, што транспартныя фірмы пераязджаюць з Літвы ў Польшчу і іншыя краіны ЕС, дзе бізнес адразу па некалькіх параметрах весці лягчэй.
З мінулага месяца трывожныя сігналы пачалі паступаць і са сферы пасажырскіх аўтаперавозак у Літве. Прафсаюз работнікаў грамадскага транспарту Вільнюса анансаваў з наступнага тыдня бестэрміновую забастоўку, якая пагражае паралізаваць жыццё літоўскай сталіцы. Прычынай называюць нездавальняючыя ўмовы працы работнікаў, выкліканыя ўсё тым жа дэфіцытам вадзіцеляў. Сталічнаму самакіраванню не хапае амаль 200 шафёраў.
"Вадзіцелі вымушаны працаваць шэсць дзён у тыдзень, яны стаміліся, злыя. Або мы проста аб'явім забастоўку, або кампанія спыніцца сама з-за няхваткі супрацоўнікаў", - растлумачыў сітуацыю старшыня Вільнюскага прафсаюза работнікаў грамадскага транспарту Альгірдас Маркявічус.
Аналагічная сітуацыя складваецца ў Латвіі. Вадзіцеляў не хапае, таму што яны не хочуць вакцынавацца ад каранавіруса (для іх прышчэпка абавязковая), звальняюцца і пераязджаюць працаваць у Заходнюю Еўропу. У выніку аўтобусныя рэйсы ў Латвіі па многіх маршрутах знаходзяцца пад пагрозай.
Такім чынам, Прыбалтыка стаіць на мяжы комплекснага транспартнага крызісу. Ён можа разам ахапіць і чыгуначныя перавозкі, і аўтамабільныя: грузавыя і пасажырскія. Марскія парты ўжо шмат гадоў знаходзяцца ў глыбокім крызісе. Да нядаўняга часу выключэннем была літоўская Клайпеда, але гэты час заканчваецца. Сфера авіяперавозак таксама знаходзіцца ў няпростым становішчы з-за пандэміі, рэгулярнага закрыцця граніц і разнастайных абмежаванняў самых розных кантактаў.
Каб уявіць, як будзе выглядаць поўнамаштабны транспартны крызіс на практыцы, можна звярнуцца да вопыту Вялікабрытаніі. У Злучаным Каралеўстве гэтай восенню апусцелі паліцы прадуктовых магазінаў і ўтварыліся кіламетровыя чэргі да супермаркетаў, таму што прадукты харчавання няма каму было развозіць. Каралеўства недалічылася 100 тыс. вадзіцеляў.
Брытанскі крызіс быў выкліканы сістэмнымі прычынамі. Дальнабойшчыкамі ў Вялікабрытаніі апошнія 15 гадоў працавалі так званыя англатаджыкі - гастарбайтары з Усходняй Еўропы: палякі, балгары, тыя ж прыбалты. Пасля Brexit і пандэміі яны пачалі масава вяртацца на радзіму, а для карэнных англічан або шатландцаў "круціць абаранак" - занадта нерэспектабельная і малааплатная работа.
Транспартны крызіс у Прыбалтыцы, калі да яго дойдзе, таксама стане вынікам сістэмных прычын. Гэта ў першую чаргу разбурэнне адносін з суседзямі - Расіяй і Беларуссю, якія былі галоўнымі, а ў некаторых сектарах і адзінымі кліентамі вялікай лагістычнай інфраструктуры: марскіх партоў і чыгунак.
Гэта і нездавальняючыя ўмовы вядзення бізнесу і ў цэлым жыцця ў Прыбалтыцы, з-за якіх з балтыйскіх краін эмігрыруюць і асобныя вадзіцелі, і цэлыя арганізацыі перавозчыкаў.
"У канчатковым выніку фундаментальнай прычынай стане тая недасканалая мадэль развіцця, якую Прыбалтыка выбрала пасля 1991 года і якая цяпер параджае там крызіс за крызісам. Гэты год у Прыбалтыцы - год крызісаў. Санітарна-эпідэміялагічны, міграцыйны, энергетычны... Цяпер вось на падыходзе транспартны крызіс. І тут таксама трэба будзе прыдумваць, чаму ў ім вінавата Расія", - рэзюмуе RuBaltic.Ru.-0-
