Яшчэ адзін крок у напрамку лібералізацыі сістэмы цэнаўтварэння Беларусь зробіць 15 студзеня - у гэты дзень уступіць у сілу пастанова Савета Міністраў ад 11 студзеня 2016 года нумар 8, згодна з якой са спіса сацыяльна значных тавараў з рэгулюемымі Мінгандлем цэнамі будуць выключаны ўсе пазіцыі. Інакш кажучы, вытворца будзе сам вырашаць, па якім кошце пастаўляць прадукцыю ў гандлёвы аб'ект, а гандлёвы аб'ект у сваю чаргу - якую ўстанавіць надбаўку.
Цяпер Міністэрства гандлю рэгулюе цэны на некалькі пазіцый: жытні і жытнёва-пшанічны хлеб, булачныя вырабы з пшанічнай мукі з колькасцю па рэцэптуры цукру і тлушчаў у суме не вышэй за 14 працэнтаў; мяса (ялавічына, свініна); мяса курэй і куранят-бройлераў; курыныя свежыя яйкі; каровіна пастэрызаванае малако і кефір з каровінага малака, смятана, тварог; сухія сумесі і кашы для дзіцячага харчавання; мясныя, мяса-раслінныя, рыбныя і рыба-раслінныя, агароднінныя, фруктова-ягадныя, плодаагароднінныя кансервы і сокі для дзіцячага харчавання. З 15 студзеня цэнаўтварэнне будзе свабодным.
Праўда, Міністэрства гандлю захавае за сабой права пры значным росце цэн па гэтых групах тавараў уводзіць абмежаванні, але не больш як на 90 дзён на працягу года - як цяпер у выпадку са свежай рыбай (сямейства карпавых); свежамарожанай рыбай у тушках (сямействы карпавых, трасковых, селядцовых, скумбрыевых, аргенцінавых); сметанковым маслам; пшанічнай мукой; сланечнікавым і рапсавым алеем; цукрам-пяском; харчовай кухоннай соллю; аўсянымі шматкамі без смакавых і іншых дабавак; сухімі макароннымі вырабамі, у саставе якіх няма мукі з цвёрдых сартоў пшаніцы; белым шліфаваным рысам, грэцкімі крупамі.
Пры гэтым аблвыканкамы і Мінскі гарвыканкам прадоўжаць рэгуляваць цэны на асноўную агародніну: свежыя бульбу, буракі, моркву (за выключэннем адкалібраваных, мытых, расфасаваных у перфараваныя пакеты і сеткаватую тару з прымяненнем кліпсатара), белакачанную капусту, рэпчатую цыбулю. А вось цэны на памідоры і агуркі ідуць у свабоднае плаванне.
Хоць свабоднае плаванне ва ўмовах рыначнай эканомікі - паняцце вельмі адноснае. Адсюль і адказ на самае галоўнае пытанне, якое прыходзіць у галаву адразу ж пасля любой навіны, так ці інакш звязанай з цэнамі: павысяцца ці не? У выпадку з пераходам на свабоднае цэнаўтварэнне - не факт. А калі і павысяцца, то ці намнога і ці надоўга? Асновай гэтай самай рыначнай эканомікі з'яўляецца канкурэнцыя, якая азначае барацьбу вытворцаў за магчымасць атрымліваць найбольш высокія прыбыткі. Ідэальная канкурэнцыя ва ўяўленні эканамістаў - гэта рынак з неабмежаванай колькасцю прадаўцоў і тавараў, сярод якіх пакупнік выбірае лепшы. Ці варта гаварыць аб тым, што ў Беларусі не адзін, не два, не тры і нават не дзясятак кампаній, якія вырабляюць мяса і яйкі, малако і кефір, сухія сумесі і кансервы для дзіцячага харчавання. І кожная з іх павінна быць зацікаўлена ў атрыманні максімальнага прыбытку. А пакупнік у сваю чаргу робіць выбар зыходзячы з аптымальных суадносін "кошт-якасць". Вось кола і замкнулася. Хочаш быць паспяховым - прапануй канкурэнтаздольнае, чытай, якаснае і недарагое. Рынак зробіць сваю справу і збалансуе цэны, а дапаможа яму ў гэтым пакупнік, які наўрад ці стане браць тое, што даражэй.
Дарэчы, пасля таго, як Міністэрству гандлю было прадастаўлена права пры неабходнасці ўводзіць цэнавыя абмежаванні, але не больш як на 90 дзён на працягу года на свежую і свежамарожаную рыбу, сметанковае масла, пшанічную муку і іншыя вышэйпералічаныя прадукты (а адбылося гэта 12 лютага 2015 года), ведамства ні разу ім не скарысталася.
Больш таго, працэс лібералізацыі сістэмы цэнаўтварэння ў цэлым павінен разглядацца як фактар, што абмяжоўвае рост цэн. Пры правільным і прадуманым выкарыстанні рыначных інструментаў, стварэнні ўмоў для здаровай канкурэнцыі цэны на спажывецкім рынку будуць стрымлівацца шляхам уключэння новых суб'ектаў эканамічных адносін у сферу вытворчасці і рэалізацыі тавараў і паслуг.
Плюс да ўсяго прынятае ўрадам рашэнне стане яшчэ адной рэалізаванай Беларуссю рэкамендацыяй Міжнароднага валютнага фонду, што павінна пасадзейнічаць хутчэйшаму пачатку новай сумеснай праграмы.
Адзначу таксама, што з 15 студзеня будзе выключана рэгуляванне тарыфаў на шэраг паслуг. Так, Міністэрства аховы здароўя не будзе кантраляваць кошт прафілактычных і абавязковых медыцынскіх аглядаў грамадзян. Прычына ў тым, што аплату іх праходжання ў асноўным ажыццяўляюць суб'екты гаспадарання. А вось цэны на стаматалагічныя і дыягнастычныя паслугі, кансультацыі ўрачоў-спецыялістаў, медыцынскі агляд для атрымання даведкі для навучання ў аўташколе і допуску да кіравання па-ранейшаму ў веданні Міністэрства аховы здароўя. Для іх павышэння павінна быць атрымана згода Мінгандлю.
І аб паслузе, якая страціла актуальнасць, - прадастаўленні мясцовых тэлефонных злучэнняў карыстальнікам сеткі стацыянарнай электрасувязі з выкарыстаннем таксафона. Яна выключана з пераліку паслуг электрасувязі і паштовай сувязі агульнага карыстання, тарыфы на якія рэгулююцца Міністэрствам эканомікі.
Пад кантролем аблвыканкамаў і Мінгарвыканкама застануцца цэны на цвёрдае паліва, паліўныя брыкеты і дровы для насельніцтва, рытуальныя паслугі, паслугі па перавозцы пасажыраў унутраным водным транспартам агульнага карыстання ў рэгулярных зносінах, а таксама на сацыяльныя паслугі, якія прадастаўляюцца дзяржустановамі сацабслугоўвання сістэмы органаў па працы, занятасці і сацыяльнай абароне.
БЕЛТА.-0-
