Прыняўшы ў 2013 годзе ў Туркменістана эстафету старшынства ў СНД, Беларусь мае намер развіваць лепшыя напрацоўкі папярэднікаў на гэтай пасадзе і прапануе ўласныя ініцыятывы, накіраваныя на далейшае ўмацаванне інтэграцыі на постсавецкай прасторы. У ліку прыярытэтаў - удасканаленне эканамічнага, экалагічнага і гуманітарнага супрацоўніцтва. Пры гэтым сваім дэвізам Беларусь аб'явіла інтэграцыю на карысць чалавека. Аб ключавых момантах канцэпцыі беларускага старшынства - умацаванні добрасуседскіх адносін, павышэнні міжнароднага іміджу СНД, у размове з карэспандэнтам БЕЛТА расказаў Пастаянны паўнамоцны прадстаўнік Беларусі пры статутных і іншых органах СНД Васіль Пугачоў.
- Васіль Паўлавіч, як вы лічыце, чаму менавіта на ўмацаванні добрасуседскіх адносін вырашыла засяродзіць сваю ўвагу Беларусь у якасці старшыні Садружнасці? Наколькі карысны пры выкананні гэтай задачы будзе вопыт Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі?
- Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка ў сваім звароце да дзяржаў СНД, зробленым у сувязі з пачаткам беларускага старшынства, адзначыў, што Беларусь разглядае Садружнасць у якасці важнага інтэграцыйнага аб'яднання на постсавецкай прасторы, якое садзейнічае забеспячэнню эканамічнай і сацыяльнай стабільнасці ў рэгіёне. Менавіта ў гэтым кантэксце трэба разглядаць дэвіз аб умацаванні добрасуседскіх адносін. Добрасуседства - гэта фундаментальны жыццёвы прынцып паспяховага ўзаемадзеяння паміж любымі дзяржавамі і народамі, асабліва паміж тымі, якія маюць агульныя межы. Развіваць супрацоўніцтва можна толькі ва ўмовах паглыблення ўзаемаразумення і ўліку інтарэсаў адзін аднаго на ўсіх узроўнях і ўсіх стадыях інтэграцыйных працэсаў. Гэта адносіцца і да добрасуседства культур, рэгіёнаў краін Садружнасці, іх прыгранічных тэрыторый.
План рэалізацыі канцэпцыі беларускага старшынства ўключае ў сябе каля 70 мерапрыемстваў, і большасць з іх у той ці іншай ступені накіраваны на развіццё і ўмацаванне добрасуседства ў шырокім разуменні гэтага важнага паняцця. Асобным блокам аформлены мерапрыемствы, накіраваныя на ўмацаванне добрасуседства на міжрэгіянальным і прыгранічным узроўнях. Гэтым пытанням супрацоўніцтва ў СНД сур'ёзную ўвагу ўдзяляе Міжпарламенцкая асамблея дзяржаў - удзельніц Садружнасці, якая распрацавала мадэльную заканадаўчую базу развіцця рэгіянальнага супрацоўніцтва. Яна служыць асновай для падрыхтоўкі праектаў пагадненняў і нацыянальных прававых актаў у краінах Садружнасці, якія для канструктыўнага і эфектыўнага развіцця міжрэгіянальнага і прыгранічнага супрацоўніцтва павінны быць супастаўныя.
З канкрэтных напрамкаў развіцця рэгіянальнага і прыгранічнага супрацоўніцтва варта назваць азнаямленне з вопытам удзелу Беларусі ў дзейнасці еўрарэгіёнаў "Нёман", "Днепр" і "Азёрны край", падрыхтоўку праекта пагаднення аб супрацоўніцтве краін Садружнасці ў галіне папярэджання і ліквідацыі надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару, развіццё выставачна-кірмашовай дзейнасці ў прыгранічных рэгіёнах.
У далейшым развіцці міжрэгіянальнага супрацоўніцтва можа быць вельмі карысны вопыт, набыты ў Саюзнай дзяржаве Беларусі і Расіі. Яго мэтазгодна ўлічваць пры развіцці ўзаемадзеяння паміж рэгіёнамі краін СНД. Заслугоўвае ўвагі практыка падрыхтоўкі і рэалізацыі саюзных праектаў у навукаёмістых і высокатэхналагічных сферах. Такое супрацоўніцтва карыснае і для навукі, і для вытворчасці, і ў канчатковым выніку для ўсіх грамадзян. Аналагічнае супрацоўніцтва ў Садружнасці пакуль абмяжоўваецца сумеснымі праграмамі, якія не маюць агульнага фінансавання. Сродкі на іх рэалізацыю выкарыстоўваюцца толькі з бюджэтаў галіновых ведамстваў зацікаўленай дзяржавы. У пэўнай ступені гэта з'яўляецца стрымальным фактарам, асабліва ў рэалізацыі інавацыйных праектаў, якія адыгрываюць асаблівую ролю ў мадэрнізацыі эканомік краін СНД і забеспячэнні канкурэнтаздольнасці іх вытворчасцей, тавараў і паслуг на сусветных рынках.
- Беларусь на правах старшыні рыхтуецца прыняць у сябе ў гэтым годзе пасяджэнні Савета кіраўнікоў урадаў, Савета кіраўнікоў дзяржаў. Якія найбольш важныя дакументы плануецца разгледзець? Якое значэнне яны могуць мець для далейшага развіцця Садружнасці?
- На канец мая ў Мінску намечана чарговае пасяджэнне Савета кіраўнікоў урадаў, на якім плануецца разгледзець больш як 20 пытанняў. Важнейшыя з іх датычацца далейшага развіцця супрацоўніцтва ў такіх актуальных сферах узаемадзеяння, як інавацыі, экалогія і ахова навакольнага асяроддзя, развіццё агульнай адукацыйнай прасторы. Плануецца абмеркаваць ход выканання праграмы інавацыйнага супрацоўніцтва да 2020 года, пералік міждзяржаўных пілотных інавацыйных праектаў, якім надаецца статус праектаў міждзяржаўнай праграмы інавацыйнага супрацоўніцтва, канцэптуальныя падыходы да стварэння банка патэнтаў і інавацый у СНД. Дарэчы, менавіта Беларусь у свой час выступіла з ініцыятывай падрыхтоўкі і прыняцця асноўных напрамкаў інавацыйнага супрацоўніцтва ў Садружнасці, якія ляглі ў аснову адпаведнай праграмы, накіраванай на кансалідацыю і аб'яднанне інтэлектуальных і матэрыяльных рэсурсаў дзяржаў у справе распрацоўкі і ўкаранення новых перспектыўных тэхналогій, тавараў і паслуг.
Плануецца, што Савет кіраўнікоў урадаў разгледзіць актуальныя пытанні супрацоўніцтва ў сферы мірнага выкарыстання атамнай энергіі і асноўныя напрамкі развіцця радыёнавігацыі краін СНД. Нагадаю, што 2013 год аб'яўлены ў СНД Годам экалагічнай культуры і аховы навакольнага асяроддзя. У сувязі з гэтым па ініцыятыве Беларусі падрыхтаваны і ўносіцца на разгляд кіраўнікоў урадаў праект пагаднення аб супрацоўніцтве ў галіне аховы навакольнага асяроддзя. Думаю, што гэта пагадненне надасць сур'ёзны імпульс далейшаму супрацоўніцтву ў гэтай жыццёва важнай сферы ўзаемадзеяння.
Важны блок пытанняў звязаны з далейшым развіццём агульнай адукацыйнай прасторы СНД. Кіраўнікам урадаў трэба будзе разгледзець пагадненне аб узаемным прызнанні дакументаў аб вышэйшай адукацыі і вышэйшай прафесійнай адукацыі. У парадак дня плануецца ўключыць пагадненне аб супрацоўніцтве ў галіне падрыхтоўкі навуковых і навукова-педагагічных кадраў для ўзброеных сіл дзяржаў СНД, а таксама пытанні, якія датычацца стварэння базавых арганізацый дзяржаў Садружнасці ў сферы падрыхтоўкі кадраў для той ці іншай сферы. Інстытут базавых арганізацый даволі добра сябе зарэкамендаваў на прасторы СНД і паспяхова развіваецца.
Пасяджэнне Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД плануецца правесці ў Мінску ў кастрычніку. Плануецца разгледзець актуальныя пытанні супрацоўніцтва ў сферах эканомікі, гуманітарнага супрацоўніцтва, а таксама бяспекі, у прыватнасці сумеснай барацьбы са злачынствамі з выкарыстаннем сучасных інфармацыйных тэхналогій.
- Адна з задач беларускага старшынства ў СНД - павышэнне прэстыжу Садружнасці як на міжнароднай арэне, так і ўнутры самога аб'яднання. Якія крокі плануецца зрабіць у гэтым напрамку? Які, на ваш погляд, імідж мае сёння СНД на постсавецкай прасторы, у свеце, і якія змены павінны адбыцца?
- Гаворачы аб іміджы Садружнасці, не магу абысці ключавы дакумент, прыняты на пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў у снежні 2012 года ў сталіцы Туркменістана горадзе Ашхабадзе. Я маю на ўвазе дэкларацыю кіраўнікоў дзяржаў - удзельніц СНД аб далейшым развіцці ўсебаковага супрацоўніцтва. У ёй сказана, што СНД адбылася як аўтарытэтная рэгіянальная арганізацыя і даказала сваю запатрабаванасць, выступаючы як палітычная платформа для разгляду і вырашэння прававымі сродкамі пытанняў палітычнага, эканамічнага, гуманітарнага і іншага супрацоўніцтва на міжнародным узроўні. Краіны выказваюць гатоўнасць і ў далейшым садзейнічаць умацаванню ролі СНД у фарміраванні сістэмы рэгіянальных, міжрэгіянальных узаемаадносін, устанаўленні жыццяздольных эфектыўных механізмаў супрацоўніцтва, якія адпавядаюць патрабаванням сучаснасці. Гэта сведчыць аб тым, што сярод дзяржаў СНД імідж гэтай арганізацыі даволі высокі, ёсць разуменне яе неабходнасці і шляхоў далейшага развіцця. Беларускае старшынства накіравана на тое, каб ажыццявіць тыя прыярытэты, якія вызначаны ў дэкларацыі, заяве кіраўнікоў дзяржаў з нагоды 20-годдзя Садружнасці.
СНД мае аўтарытэт і на міжнародным узроўні, аб чым сведчыць той факт, што Садружнасць прызнана ААН. Выканаўчы камітэт СНД мае дагаворныя адносіны аб супрацоўніцтве з рабочымі органамі 15 міжнародных арганізацый, сярод якіх можна адзначыць Савет Еўропы, Еўрапейскую эканамічную камісію ААН, Міжнародную арганізацыю па міграцыі, Сусветную мытную арганізацыю. Кіраўнікі і прадстаўнікі Выканаўчага камітэта СНД па запрашэннях міжнародных арганізацый рэгулярна прымаюць удзел у міжнародных форумах.
Важна, каб Садружнасць мела пазітыўны імідж і для грамадзян краін СНД. Людзі сваё меркаванне аб арганізацыі фарміруюць зыходзячы з таго, што яна ім дае, у якой ступені садзейнічае павышэнню іх дабрабыту і бяспекі ў цэлым. У сувязі з гэтым трэба адзначыць выніковую работу больш як 60 міждзяржаўных галіновых саветаў у сферах эканомікі, энергетыкі, транспарту, сувязі, аграпрамысловага комплексу, мытнай справы. Дарэчы нагадаць таксама аб уступленні ў сілу на прасторы Садружнасці дагавора аб зоне свабоднага гандлю, утварэнне Беларуссю, Расіяй і Казахстанам Мытнага саюза, Адзінай эканамічнай прасторы. Інтэграцыя зацікаўленых дзяржаў Садружнасці прадаўжае развівацца, і сёння размова ўжо ідзе аб стварэнні ў бліжэйшай перспектыве Еўразійскага эканамічнага саюза.
Меры, прынятыя ў СНД для наладжвання супрацоўніцтва на эканамічным, гуманітарным узроўнях, у сферы бяспекі, у канчатковым выніку накіраваны на паляпшэнне бяспекі, дабрабыту грамадзян СНД. Людзі, адчуваючы пазітыўныя зрухі, жадаюць большага і як мага хутчэй. Але рэаліі такія, што развіццё супрацоўніцтва і ўзаемадзеяння ў канкрэтных сферах патрабуе ўважлівага уліку ўзаемных інтарэсаў і ўзгодненых падыходаў. Напрыклад, праекты міжнародных пагадненняў і рашэнняў у Садружнасці праходзяць даволі карпатлівую і працяглую працэдуру ўзгаднення. Яна займае, як правіла, ад аднаго да некалькіх гадоў. Дарэчы, такі вопыт і практыка ўсіх буйных міжнародных арганізацый.
- Якія мерапрыемствы запланаваны ў 2013 годзе ў культурнай сталіцы СНД Магілёве? Ці будзе наладжана ўзаемадзеянне з іншымі культурнымі сталіцамі СНД гэтага года - Габалой (Азербайджан) і Гюмры (Арменія)?
Сертыфікаты аб наданні статусу "Культурная сталіца Рэспублікі Беларусь і Садружнасці 2013 года" Магілёву ўжо ўручаны. Магілёўскі аблвыканкам сумесна з Міністэрствам культуры рыхтуюцца правесці больш за 100 мерапрыемстваў, падзеленых на 9 тэматычных праектаў. Сярод іх "Радзімы нашай скарб", "Духоўнай шчырасці імгненне", "Адбіткі часу". У 2013 годзе ў Магілёве пройдуць асветніцкія акцыі, фестывалі, навукова-практычныя канферэнцыі. На працягу ўсяго года Магілёў з прэс-турамі будуць наведваць журналісты краін СНД, гарадоў-пабрацімаў.
Усе тры культурныя сталіцы Садружнасці-2013, а гэта Магілёў, Габала і Гюмры, вядома ж, будуць узаемадзейнічаць паміж сабой, прадугледжаны абмен інфармацыяй, вопытам падрыхтоўкі і правядзення культурных мерапрыемстваў, абмен дэлегацыямі і многае іншае. У час такіх акцый адбываецца ўзаемнае ўзбагачэнне, прычым такі культурны абмен праходзіць паміж "сталіцамі" не толькі на працягу аднаго года, устанаўлiваюцца даўгачасныя кантакты і сувязі паміж спецыялістамі і арганізацыямі, гарадамі. Развіваецца і ўмацоўваецца інфраструктура гарадоў. Таму за праектам "Культурныя сталіцы Садружнасці" - вялікая будучыня.
- Беларусь у час свайго старшынства мае намер прыкладаць намаганні для захавання і папулярызацыі подзвігу савецкага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Чаму, на ваш погляд, гэта задача цяпер набывае асаблівую актуальнасць?
- Подзвіг савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне - тэма, якой удзяляецца пастаянная ўвага ва ўсіх дзяржавах СНД. У 2015 годзе краіны Садружнасці будуць адзначаць 70-гадовую гадавіну Перамогі, і Беларусь мае намер правесці сур'ёзную падрыхтоўку да святкавання гэтай знакавай даты.
Распрацоўваецца комплексны план па падрыхтоўцы і святкаванню 70-й гадавіны Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гадоў. У праект плана ўжо ўключана каля 40 канкрэтных мерапрыемстваў, у тым ліку арганізацыйнага характару. Каардынацыйны савет ветэранаў прапануе правесці ў сталіцах СНД ваенны парад з удзелам ветэранаў вайны і працаўнікоў тылу ваенных гадоў. У сваю чаргу Беларусь выступае з прапановай пашырыць колькасць удзельнікаў маскоўскага параду, запрасіўшы ветэранаў і працаўнікоў тылу ад Латвіі, Літвы, Эстоніі і краін антыгітлераўскай кааліцыі. Акрамя таго, беларускі бок выступае з ініцыятывай аб'яўлення 2015 года ў СНД Годам ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гадоў. Дакумент прадугледжвае мерапрыемствы, накіраваныя на павышэнне сацыяльнай абароны ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, увекавечанне памяці абаронцаў Айчыны.
Праект плана плануецца разгледзець на ўзроўні кіраўнікоў урадаў, а затым вынесці на зацвярджэнне кіраўнікоў дзяржаў. Прадугледжаныя ў ім мерапрыемствы накіраваны на падтрымку ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны і, несумненна, будуць садзейнічаць таму, каб моладзь больш ведала аб подзвігу сваіх дзядоў, сваіх землякоў. А разуменне таго, што Вялікая Перамога з'яўляецца заслугай усіх народаў Садружнасці, паслужыць яшчэ адным фактарам умацавання інтэграцыі на постсавецкай прасторы.
Святлана САЎКО
- Васіль Паўлавіч, як вы лічыце, чаму менавіта на ўмацаванні добрасуседскіх адносін вырашыла засяродзіць сваю ўвагу Беларусь у якасці старшыні Садружнасці? Наколькі карысны пры выкананні гэтай задачы будзе вопыт Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі?
- Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка ў сваім звароце да дзяржаў СНД, зробленым у сувязі з пачаткам беларускага старшынства, адзначыў, што Беларусь разглядае Садружнасць у якасці важнага інтэграцыйнага аб'яднання на постсавецкай прасторы, якое садзейнічае забеспячэнню эканамічнай і сацыяльнай стабільнасці ў рэгіёне. Менавіта ў гэтым кантэксце трэба разглядаць дэвіз аб умацаванні добрасуседскіх адносін. Добрасуседства - гэта фундаментальны жыццёвы прынцып паспяховага ўзаемадзеяння паміж любымі дзяржавамі і народамі, асабліва паміж тымі, якія маюць агульныя межы. Развіваць супрацоўніцтва можна толькі ва ўмовах паглыблення ўзаемаразумення і ўліку інтарэсаў адзін аднаго на ўсіх узроўнях і ўсіх стадыях інтэграцыйных працэсаў. Гэта адносіцца і да добрасуседства культур, рэгіёнаў краін Садружнасці, іх прыгранічных тэрыторый.
План рэалізацыі канцэпцыі беларускага старшынства ўключае ў сябе каля 70 мерапрыемстваў, і большасць з іх у той ці іншай ступені накіраваны на развіццё і ўмацаванне добрасуседства ў шырокім разуменні гэтага важнага паняцця. Асобным блокам аформлены мерапрыемствы, накіраваныя на ўмацаванне добрасуседства на міжрэгіянальным і прыгранічным узроўнях. Гэтым пытанням супрацоўніцтва ў СНД сур'ёзную ўвагу ўдзяляе Міжпарламенцкая асамблея дзяржаў - удзельніц Садружнасці, якая распрацавала мадэльную заканадаўчую базу развіцця рэгіянальнага супрацоўніцтва. Яна служыць асновай для падрыхтоўкі праектаў пагадненняў і нацыянальных прававых актаў у краінах Садружнасці, якія для канструктыўнага і эфектыўнага развіцця міжрэгіянальнага і прыгранічнага супрацоўніцтва павінны быць супастаўныя.
З канкрэтных напрамкаў развіцця рэгіянальнага і прыгранічнага супрацоўніцтва варта назваць азнаямленне з вопытам удзелу Беларусі ў дзейнасці еўрарэгіёнаў "Нёман", "Днепр" і "Азёрны край", падрыхтоўку праекта пагаднення аб супрацоўніцтве краін Садружнасці ў галіне папярэджання і ліквідацыі надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару, развіццё выставачна-кірмашовай дзейнасці ў прыгранічных рэгіёнах.
У далейшым развіцці міжрэгіянальнага супрацоўніцтва можа быць вельмі карысны вопыт, набыты ў Саюзнай дзяржаве Беларусі і Расіі. Яго мэтазгодна ўлічваць пры развіцці ўзаемадзеяння паміж рэгіёнамі краін СНД. Заслугоўвае ўвагі практыка падрыхтоўкі і рэалізацыі саюзных праектаў у навукаёмістых і высокатэхналагічных сферах. Такое супрацоўніцтва карыснае і для навукі, і для вытворчасці, і ў канчатковым выніку для ўсіх грамадзян. Аналагічнае супрацоўніцтва ў Садружнасці пакуль абмяжоўваецца сумеснымі праграмамі, якія не маюць агульнага фінансавання. Сродкі на іх рэалізацыю выкарыстоўваюцца толькі з бюджэтаў галіновых ведамстваў зацікаўленай дзяржавы. У пэўнай ступені гэта з'яўляецца стрымальным фактарам, асабліва ў рэалізацыі інавацыйных праектаў, якія адыгрываюць асаблівую ролю ў мадэрнізацыі эканомік краін СНД і забеспячэнні канкурэнтаздольнасці іх вытворчасцей, тавараў і паслуг на сусветных рынках.
- Беларусь на правах старшыні рыхтуецца прыняць у сябе ў гэтым годзе пасяджэнні Савета кіраўнікоў урадаў, Савета кіраўнікоў дзяржаў. Якія найбольш важныя дакументы плануецца разгледзець? Якое значэнне яны могуць мець для далейшага развіцця Садружнасці?
- На канец мая ў Мінску намечана чарговае пасяджэнне Савета кіраўнікоў урадаў, на якім плануецца разгледзець больш як 20 пытанняў. Важнейшыя з іх датычацца далейшага развіцця супрацоўніцтва ў такіх актуальных сферах узаемадзеяння, як інавацыі, экалогія і ахова навакольнага асяроддзя, развіццё агульнай адукацыйнай прасторы. Плануецца абмеркаваць ход выканання праграмы інавацыйнага супрацоўніцтва да 2020 года, пералік міждзяржаўных пілотных інавацыйных праектаў, якім надаецца статус праектаў міждзяржаўнай праграмы інавацыйнага супрацоўніцтва, канцэптуальныя падыходы да стварэння банка патэнтаў і інавацый у СНД. Дарэчы, менавіта Беларусь у свой час выступіла з ініцыятывай падрыхтоўкі і прыняцця асноўных напрамкаў інавацыйнага супрацоўніцтва ў Садружнасці, якія ляглі ў аснову адпаведнай праграмы, накіраванай на кансалідацыю і аб'яднанне інтэлектуальных і матэрыяльных рэсурсаў дзяржаў у справе распрацоўкі і ўкаранення новых перспектыўных тэхналогій, тавараў і паслуг.
Плануецца, што Савет кіраўнікоў урадаў разгледзіць актуальныя пытанні супрацоўніцтва ў сферы мірнага выкарыстання атамнай энергіі і асноўныя напрамкі развіцця радыёнавігацыі краін СНД. Нагадаю, што 2013 год аб'яўлены ў СНД Годам экалагічнай культуры і аховы навакольнага асяроддзя. У сувязі з гэтым па ініцыятыве Беларусі падрыхтаваны і ўносіцца на разгляд кіраўнікоў урадаў праект пагаднення аб супрацоўніцтве ў галіне аховы навакольнага асяроддзя. Думаю, што гэта пагадненне надасць сур'ёзны імпульс далейшаму супрацоўніцтву ў гэтай жыццёва важнай сферы ўзаемадзеяння.
Важны блок пытанняў звязаны з далейшым развіццём агульнай адукацыйнай прасторы СНД. Кіраўнікам урадаў трэба будзе разгледзець пагадненне аб узаемным прызнанні дакументаў аб вышэйшай адукацыі і вышэйшай прафесійнай адукацыі. У парадак дня плануецца ўключыць пагадненне аб супрацоўніцтве ў галіне падрыхтоўкі навуковых і навукова-педагагічных кадраў для ўзброеных сіл дзяржаў СНД, а таксама пытанні, якія датычацца стварэння базавых арганізацый дзяржаў Садружнасці ў сферы падрыхтоўкі кадраў для той ці іншай сферы. Інстытут базавых арганізацый даволі добра сябе зарэкамендаваў на прасторы СНД і паспяхова развіваецца.
Пасяджэнне Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД плануецца правесці ў Мінску ў кастрычніку. Плануецца разгледзець актуальныя пытанні супрацоўніцтва ў сферах эканомікі, гуманітарнага супрацоўніцтва, а таксама бяспекі, у прыватнасці сумеснай барацьбы са злачынствамі з выкарыстаннем сучасных інфармацыйных тэхналогій.
- Адна з задач беларускага старшынства ў СНД - павышэнне прэстыжу Садружнасці як на міжнароднай арэне, так і ўнутры самога аб'яднання. Якія крокі плануецца зрабіць у гэтым напрамку? Які, на ваш погляд, імідж мае сёння СНД на постсавецкай прасторы, у свеце, і якія змены павінны адбыцца?
- Гаворачы аб іміджы Садружнасці, не магу абысці ключавы дакумент, прыняты на пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў у снежні 2012 года ў сталіцы Туркменістана горадзе Ашхабадзе. Я маю на ўвазе дэкларацыю кіраўнікоў дзяржаў - удзельніц СНД аб далейшым развіцці ўсебаковага супрацоўніцтва. У ёй сказана, што СНД адбылася як аўтарытэтная рэгіянальная арганізацыя і даказала сваю запатрабаванасць, выступаючы як палітычная платформа для разгляду і вырашэння прававымі сродкамі пытанняў палітычнага, эканамічнага, гуманітарнага і іншага супрацоўніцтва на міжнародным узроўні. Краіны выказваюць гатоўнасць і ў далейшым садзейнічаць умацаванню ролі СНД у фарміраванні сістэмы рэгіянальных, міжрэгіянальных узаемаадносін, устанаўленні жыццяздольных эфектыўных механізмаў супрацоўніцтва, якія адпавядаюць патрабаванням сучаснасці. Гэта сведчыць аб тым, што сярод дзяржаў СНД імідж гэтай арганізацыі даволі высокі, ёсць разуменне яе неабходнасці і шляхоў далейшага развіцця. Беларускае старшынства накіравана на тое, каб ажыццявіць тыя прыярытэты, якія вызначаны ў дэкларацыі, заяве кіраўнікоў дзяржаў з нагоды 20-годдзя Садружнасці.
СНД мае аўтарытэт і на міжнародным узроўні, аб чым сведчыць той факт, што Садружнасць прызнана ААН. Выканаўчы камітэт СНД мае дагаворныя адносіны аб супрацоўніцтве з рабочымі органамі 15 міжнародных арганізацый, сярод якіх можна адзначыць Савет Еўропы, Еўрапейскую эканамічную камісію ААН, Міжнародную арганізацыю па міграцыі, Сусветную мытную арганізацыю. Кіраўнікі і прадстаўнікі Выканаўчага камітэта СНД па запрашэннях міжнародных арганізацый рэгулярна прымаюць удзел у міжнародных форумах.
Важна, каб Садружнасць мела пазітыўны імідж і для грамадзян краін СНД. Людзі сваё меркаванне аб арганізацыі фарміруюць зыходзячы з таго, што яна ім дае, у якой ступені садзейнічае павышэнню іх дабрабыту і бяспекі ў цэлым. У сувязі з гэтым трэба адзначыць выніковую работу больш як 60 міждзяржаўных галіновых саветаў у сферах эканомікі, энергетыкі, транспарту, сувязі, аграпрамысловага комплексу, мытнай справы. Дарэчы нагадаць таксама аб уступленні ў сілу на прасторы Садружнасці дагавора аб зоне свабоднага гандлю, утварэнне Беларуссю, Расіяй і Казахстанам Мытнага саюза, Адзінай эканамічнай прасторы. Інтэграцыя зацікаўленых дзяржаў Садружнасці прадаўжае развівацца, і сёння размова ўжо ідзе аб стварэнні ў бліжэйшай перспектыве Еўразійскага эканамічнага саюза.
Меры, прынятыя ў СНД для наладжвання супрацоўніцтва на эканамічным, гуманітарным узроўнях, у сферы бяспекі, у канчатковым выніку накіраваны на паляпшэнне бяспекі, дабрабыту грамадзян СНД. Людзі, адчуваючы пазітыўныя зрухі, жадаюць большага і як мага хутчэй. Але рэаліі такія, што развіццё супрацоўніцтва і ўзаемадзеяння ў канкрэтных сферах патрабуе ўважлівага уліку ўзаемных інтарэсаў і ўзгодненых падыходаў. Напрыклад, праекты міжнародных пагадненняў і рашэнняў у Садружнасці праходзяць даволі карпатлівую і працяглую працэдуру ўзгаднення. Яна займае, як правіла, ад аднаго да некалькіх гадоў. Дарэчы, такі вопыт і практыка ўсіх буйных міжнародных арганізацый.
- Якія мерапрыемствы запланаваны ў 2013 годзе ў культурнай сталіцы СНД Магілёве? Ці будзе наладжана ўзаемадзеянне з іншымі культурнымі сталіцамі СНД гэтага года - Габалой (Азербайджан) і Гюмры (Арменія)?
Сертыфікаты аб наданні статусу "Культурная сталіца Рэспублікі Беларусь і Садружнасці 2013 года" Магілёву ўжо ўручаны. Магілёўскі аблвыканкам сумесна з Міністэрствам культуры рыхтуюцца правесці больш за 100 мерапрыемстваў, падзеленых на 9 тэматычных праектаў. Сярод іх "Радзімы нашай скарб", "Духоўнай шчырасці імгненне", "Адбіткі часу". У 2013 годзе ў Магілёве пройдуць асветніцкія акцыі, фестывалі, навукова-практычныя канферэнцыі. На працягу ўсяго года Магілёў з прэс-турамі будуць наведваць журналісты краін СНД, гарадоў-пабрацімаў.
Усе тры культурныя сталіцы Садружнасці-2013, а гэта Магілёў, Габала і Гюмры, вядома ж, будуць узаемадзейнічаць паміж сабой, прадугледжаны абмен інфармацыяй, вопытам падрыхтоўкі і правядзення культурных мерапрыемстваў, абмен дэлегацыямі і многае іншае. У час такіх акцый адбываецца ўзаемнае ўзбагачэнне, прычым такі культурны абмен праходзіць паміж "сталіцамі" не толькі на працягу аднаго года, устанаўлiваюцца даўгачасныя кантакты і сувязі паміж спецыялістамі і арганізацыямі, гарадамі. Развіваецца і ўмацоўваецца інфраструктура гарадоў. Таму за праектам "Культурныя сталіцы Садружнасці" - вялікая будучыня.
- Беларусь у час свайго старшынства мае намер прыкладаць намаганні для захавання і папулярызацыі подзвігу савецкага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Чаму, на ваш погляд, гэта задача цяпер набывае асаблівую актуальнасць?
- Подзвіг савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне - тэма, якой удзяляецца пастаянная ўвага ва ўсіх дзяржавах СНД. У 2015 годзе краіны Садружнасці будуць адзначаць 70-гадовую гадавіну Перамогі, і Беларусь мае намер правесці сур'ёзную падрыхтоўку да святкавання гэтай знакавай даты.
Распрацоўваецца комплексны план па падрыхтоўцы і святкаванню 70-й гадавіны Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гадоў. У праект плана ўжо ўключана каля 40 канкрэтных мерапрыемстваў, у тым ліку арганізацыйнага характару. Каардынацыйны савет ветэранаў прапануе правесці ў сталіцах СНД ваенны парад з удзелам ветэранаў вайны і працаўнікоў тылу ваенных гадоў. У сваю чаргу Беларусь выступае з прапановай пашырыць колькасць удзельнікаў маскоўскага параду, запрасіўшы ветэранаў і працаўнікоў тылу ад Латвіі, Літвы, Эстоніі і краін антыгітлераўскай кааліцыі. Акрамя таго, беларускі бок выступае з ініцыятывай аб'яўлення 2015 года ў СНД Годам ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гадоў. Дакумент прадугледжвае мерапрыемствы, накіраваныя на павышэнне сацыяльнай абароны ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, увекавечанне памяці абаронцаў Айчыны.
Праект плана плануецца разгледзець на ўзроўні кіраўнікоў урадаў, а затым вынесці на зацвярджэнне кіраўнікоў дзяржаў. Прадугледжаныя ў ім мерапрыемствы накіраваны на падтрымку ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны і, несумненна, будуць садзейнічаць таму, каб моладзь больш ведала аб подзвігу сваіх дзядоў, сваіх землякоў. А разуменне таго, што Вялікая Перамога з'яўляецца заслугай усіх народаў Садружнасці, паслужыць яшчэ адным фактарам умацавання інтэграцыі на постсавецкай прасторы.
Святлана САЎКО
