"Бюджэт на наступны год, таксама як і прагноз сацыяльна-эканамічнага развіцця, павінны быць максімальна аб'ектыўнымі, набліжанымі да рэальнасці. Неабходна ставіць складаныя задачы, але яны павінны быць выканальнымі. Зусім нядаўна ў час сустрэчы дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў з прэм'ер-міністрам Міхаілам Мясніковічам узнімалася пытанне ВУП. Як нам удасца да канца года дасягнуць яго росту на 3,3 працэнта? Па выніках 9 месяцаў мы пакуль маем 1,5 працэнта. Якія механізмы ў нас ёсць для гэтага і наколькі эфектыўна яны працуюць?" - сказала дэпутат.
Парламентарый адзначыла, што дэвальвацыя расійскага рубля наносіць урон беларускім экспартна арыентаваным прадпрыемствам, зніжаючы канкурэнтаздольнасць іх прадукцыі на рынку Расіі. "Даволі востра стаіць пытанне з інфляцыяй. Яе значэнне ўжо істотна апярэджвае прагнознае. У праекце бюджэту на будучы год прадугледжаны рост акцызаў: у першую чаргу, на цыгарэты і алкаголь, што нармальна. Паколькі гэта тавары не першай неабходнасці. На людзей, якія вядуць здаровы лад жыцця, гэта не паўплывае. Таксама запланаваны рост тарыфаў на паслугі ЖКГ, транспарту, сувязі. У гэтых умовах недапушчальна павышаць яшчэ і цану на паліва, якая сёння і так прывязана да курса долара. Рост кошту гаручага вядзе да росту сабекошту большасці тавараў", - лічыць Вольга Палітыка.
Прадаўжаючы тэму экспарту, дэпутат адзначыла, што трэба дыверсіфікаваць рынкі збыту. Пакуль што большая частка прадукцыі ідзе ў краіны-партнёры па МС. Акрамя таго, у сувязі з дэвальвацыяй рубля ў Расіі па нейкіх пэўных пазіцыях у Беларусь могуць пачаць пастаўляць больш танную прадукцыю, чым у беларускіх вытворцаў. Ва ўмовах адзінай прасторы складана ставіць бар'еры ў адказ на такія пастаўкі, таму што можна выклікаць сіметрычныя меры. Аднак неабходна прымаць усе магчымыя, эканамічна апраўданыя меры для абароны ўнутранага рынку. Вытворцам трэба думаць, як зрабіць цэны больш канкурэнтаздольнымі. Вольга Палітыка звярнула ўвагу, што ў Беларусі ёсць шмат пазітыўных прыкладаў, калі прадпрыемствы робяць цэны больш прывабнымі, заваёўваюць свае нішы на рынках за кошт добрай якасці тавару. Напрыклад, ёсць як дзяржаўныя, так і прыватныя вытворцы мэблі, у тым ліку элітнага сегмента, прадукцыя якіх заўсёды знаходзіць пакупніка. Таксама вялікія магчымасці ёсць у беларускага харчпрама з яго натуральнымі і карыснымі прадуктамі.
Акрамя зніжэння ставак па крэдытах у рэальнага сектара эканомікі ёсць і іншыя рэзервы для развіцця
Зніжэнне працэнтных ставак па рублёвых крэдытах з'яўляецца не адзіным рэзервам для развіцця айчынных прадпрыемстваў і павышэння іх канкурэнтаздольнасці, таму пераацэньваць стрымальны ўплыў цяперашняга ўзроўню намінальных ставак не трэба. Такое меркаванне карэспандэнту БЕЛТА выказаў аналітык даследчай групы BusinessForecast.by Аляксандр Муха.
"Ёсць нямала рэзерваў для павышэння прадукцыйнасці працы, эфектыўнасці бізнес-працэсаў і, у канчатковым выніку, канкурэнтаздольнасці айчынных кампаній на ўнутраным і знешнім рынках. Таму, на мой погляд, калі зыходзіць з цяперашняй сітуацыі, намінальныя працэнтныя стаўкі па крэдытах з'яўляюцца не самым галоўным стрымальным фактарам з пункту гледжання развіцця вытворчай і інвестыцыйнай дзейнасці ў краіне. Ёсць шэраг і іншых фактараў, якія могуць аказваць негатыўны ўплыў на гэтыя працэсы, таму не трэба пераацэньваць негатыўны ўплыў высокіх намінальных працэнтных ставак", - адзначыў эксперт.
Таму ён лічыць, што нараўне з пытаннем зніжэння працэнтных ставак па рублёвых крэдытах урад і прадпрыемствы павінны сканцэнтравацца і на іншых аспектах, звязаных з павышэннем канкурэнтаздольнасці беларускіх прадпрыемстваў (у першую чаргу дзяржаўнай формы ўласнасці). "Тут, у прыватнасці, размова можа ісці і аб умацаванні іх кадравага патэнцыялу, і аб змяншэнні перакрыжаванага субсідзіравання, што дасць магчымасць вызваліць сродкі і знізіць нагрузку на асобныя прадпрыемствы", - адзначыў Аляксандр Муха.
У цэлым жа, лічыць ён, прадпрыемствы павінны больш якасна кіраваць сваім даўгавым партфелем і разглядаць недаўгавыя крыніцы прыцягнення сродкаў, а таксама больш эфектыўна выкарыстоўваць унутраныя рэзервы. "У прыватнасці, беларускія прадпрыемствы могуць задзейнічаць недаўгавыя крыніцы прыцягнення рэсурсаў, уключаючы размяшчэнне акцый на ўнутраным і знешнім рынках. Акрамя таго, кампаніі могуць прыцягваць даўгавое фінансаванне ў замежнай валюце (у тым ліку на знешніх рынках)", - дадаў эксперт.
Гаворачы аб магчымасцях па зніжэнні працэнтных ставак па рублёвых крэдытах і дэпазітах, Аляксандр Муха выказаў меркаванне, што на бліжэйшую перспектыву (прынамсі, да канца бягучага года) мэтазгодным бачыцца захаванне цяперашняга ўзроўню ставак па новых рублёвых укладах насельніцтва, паколькі яны цяпер дасягнулі лакальнага "дна". "Калі ж гаварыць аб стаўках па рублёвых крэдытах для юрыдычных асоб, то тут да канца бягучага года патэнцыял для зніжэння ставак выглядае абмежаваным. Думаю, зніжэнне не перавысіць 2-3 працэнтныя пункты", - прадоўжыў эксперт.
Пры гэтым у наступным годзе, лічыць ён, зніжэнне працэнтных ставак па новых рублёвых крэдытах прадоўжыцца ў выпадку запаволення гадавых тэмпаў інфляцыі. "Далейшае зніжэнне ставак па рублёвых інструментах (калі гаварыць пра больш працяглую перспектыву) павінна быць увязана з запаволеннем інфляцыйных працэсаў. У гэтым выпадку з'явіцца рэальная магчымасць для таго, каб знізіць стаўкі як па рублёвых дэпазітах, так і па рублёвых крэдытах, без якіх-небудзь сур'ёзных негатыўных вынікаў для ўнутранага валютнага рынку і грашова-крэдытнай сферы", - адзначыў Аляксандр Муха.
Ён таксама звярнуў увагу, што Нацыянальны банк на працягу бягучага года прыняў ужо шэраг мер па зніжэнні кошту крэдытных рэсурсаў у эканоміцы (размова зноў-такі ідзе аб рублёвых крэдытах). У выніку ў намінальным выражэнні сярэдняя стаўка па новых рублёвых крэдытах для юрыдычных асоб знізілася з 45,4 працэнта ў студзені 2014 года да 30,2 працэнта ў верасні бягучага года. У рэальным выражэнні (г. зн. з карэкціроўкай на гадавую інфляцыю) сярэдняя стаўка па новых рублёвых крэдытах для прадпрыемстваў знізілася ў яшчэ большай ступені - з 26,4 працэнта ў студзені 2014 года да прымальных 8,4 працэнта гадавых у верасні бягучага года.
"Такім чынам, у бягучым годзе адзначаецца ўстойлівая і ярка выяўленая паніжальная тэндэнцыя працэнтных ставак па новых рублёвых крэдытах для юрыдычных асоб. У выніку адбываецца змяншэнне кошту крэдытных рэсурсаў у беларускіх рублях, што садзейнічае зніжэнню даўгавой нагрузкі прадпрыемстваў, звязанай з абслугоўваннем і пагашэннем даўгавых абавязацельстваў у нацыянальнай валюце", - рэзюмаваў эксперт.
Прадказальная цэнавая палітыка па бензіне дасць магчымасць нармальна планаваць бізнес
Прадказальная цэнавая палітыка па бензіне дасць магчымасць нармальна планаваць бізнес. Такое меркаванне выказаў карэспандэнту БЕЛТА член Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па бюджэце і фінансах кандыдат эканамічных навук Валерый Барадзеня, каменціруючы нараду ў Прэзідэнта Беларусі, якая прайшла 11 лістапада і была прысвечана планаванню бюджэту на 2015 год.
"Калі літр паліва каштуе пэўную колькасць валюты, значыць, можна рабіць кароткатэрміновыя і сярэднетэрміновыя прагнозы, складаць больш абгрунтаваныя бізнес-планы. Гэта больш стабільныя ўмовы. Нельга ісці на павышэнне цэн дзеля нейкай кан'юнктуры", - сказаў дэпутат.
Валерый Барадзеня дадаў: "Заўсёды хацелася б разумець логіку цаны на паліва. Раней яна вельмі слаба прасочвалася. Вядома, інвестыцыйныя інтарэсы НПЗ на фоне таго, што сыравіна будзе даражэць з-за падатковага манеўру ў Расіі, мы павінны ўлічваць. Але для ўсёй эканомікі пытанне падаражання паліва значна важнейшае. Бо гэта вядзе да росту інфляцыі, павышэння цэн на многія прадукты. Вядома, гэта і больш дарагая лагістыка. Таму важна, каб у гэтай сферы была зразумелая цэнавая палітыка".
Як паведамлялася, на нарадзе ў Прэзідэнта Беларусі прэм'ер-міністр Міхаіл Мясніковіч заявіў, што праекты прагнозу і бюджэту на 2015 год сфарміраваны з улікам базавых параметраў Расійскай Федэрацыі як галоўнага гандлёвага партнёра Беларусі. Пры гэтым асноўнымі фактарамі няпэўнасці, якія ў той ці іншай меры ўплываюць на работу беларускіх прадпрыемстваў і сітуацыю ў эканоміцы ў цэлым, а таксама і распрацоўку адпаведных прагнозных дакументаў, з'яўляюцца ўзровень цэн на нафту і курс расійскага рубля. У сувязі з гэтым урад сумесна з Нацбанкам падрыхтаваў некалькі сцэнарных разлікаў пры розным курсе расійскага рубля і цэнах на нафту. Улічваючы рост уваходнай цаны на нафту для беларускіх НПЗ на $100 за тону з-за падатковага манеўру Расіі, прапануецца крыху знізіць у Беларусі акцызы на нафтапрадукты ўнутранага рынку. Гэта забяспечыць даходнасць нафтазаводаў на ўзроўні, дастатковым для рэалізацыі інвестыцыйнай праграмы з улікам прыцягнення імі крэдытных рэсурсаў. У той жа час прапануецца павысіць цэны на паліва ўнутры краіны на 10 працэнтаў.
Аляксандр Лукашэнка ў адказ на гэту прапанову заявіў, што павышэння цэн на бензін не будзе. "Мы прынялі рашэнне па бензіне, прывязалі яго да долара. Колькі давялося вытрываць з-за гэтай прывязкі, і вы цяпер для таго, каб "бедныя" нафтаперапрацоўчыя заводы падтрымаць, калі я правільна зразумеў, яшчэ прапануеце ў народа забраць з кішэні грошы праз бензін!" - сказаў кіраўнік дзяржавы.
Прафесар, які навучае будучых банкіраў, павінен атрымліваць зарплату ўдвая большую за маладых спецыялістаў
Прафесар, які навучае будучых банкіраў, павінен атрымліваць зарплату ўдвая большую, чым наваспечаныя спецыялісты. Такое меркаванне выказаў карэспандэнту БЕЛТА дэкан эканамічнага факультэта БДУ доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар Міхаіл Кавалёў.
"Беларускія банкі працуюць у асноўным на карысць рэальнага сектара. Зразумела, што яны не забываюць пра сябе. Але я, напрыклад, як прафесар універсітэта ніяк не магу пагадзіцца з тым, што мой учарашні выпускнік атрымлівае зарплату большую ў першы ж год работы ў камерцыйным банку, хоць і ганаруся гэтым. Лічу, што гэта ўсё ж такі пэўная недасканаласць існуючай сістэмы", - заўважыў эксперт. На яго думку, прафесар, які навучае студэнтаў, павінен зарабляць, прынамсі, разы ў два больш, чым малады спецыяліст, які нядаўна прыйшоў на работу ў банк. Міхаіл Кавалёў пры гэтым лічыць, што апраўдана большым можа быць заработак, напрыклад, праграміста за эксклюзіўную працу.
У цэлым дэкан эканамічнага факультэта адзначыў, што на нядаўняй нарадзе ў Прэзідэнта Беларусі, на якой заслухоўвалася справаздача ўрада, Нацыянальнага банка аб рабоце эканомікі за 2014 год і прагнозе на будучы год, прагучалі альтэрнатыўныя пункты гледжання на асобныя працэсы, што адбываюцца ў беларускай эканоміцы. "На мой погляд, абсалютна правільным было меркаванне, што мы ўжо звыкліся з вельмі высокай інфляцыяй і трэба яе істотна зменшыць. Для насельніцтва, якое больш за ўсё незадаволена ростам цэн, найбольш важна стабільнасць", - упэўнены прафесар.
Калі, паводле яго слоў, у Беларусі здолеюць у 2015 годзе стабілізаваць цэны, то тым самым знізіцца стаўка рэфінансавання, стануць таннейшымі крэдыты, такім чынам, актывізуецца работа рэальнага сектара. Апошні зможа прадэманстраваць рэнтабельнасць, таму што рост стратных прадпрыемстваў у гэтым годзе выкліканы ў асноўным адной прычынай - празмернай дарагоўляй грошай, лічыць Міхаіл Кавалёў Калі будзе маленькая інфляцыя, прадоўжыў ён, насельніцтва яшчэ больш ахвотна панясе ў банкі грошы. "Згодны і з урадам: падаўленне інфляцыі на першай стадыі крыху затармозіць інвестыцыйны працэс, аднак насельніцтва з прыросту даходаў палавіну даверыць банкам, а банкі гэтыя грошы інвесціруюць у мадэрнізацыю нашых прадпрыемстваў. Такім чынам, за кошт уласных грошай, нацыянальнага капіталу можна інтэнсіфікаваць працэс мадэрнізацыі: мы не будзем хадзіць з працягнутай рукой па свеце, а наш нацыянальны капітал стане працаваць на карысць беларускай эканомікі", - рэзюмаваў эксперт.
Выкарыстанне ўнутраных рэзерваў банкаў не прывядзе да рэзкага зніжэння ставак па крэдытах, але ў цяперашніх умовах і 1-2 працэнты дарагога варта
"Што датычыцца банкаўскага "жыравання", аб якім напярэдадні гаварыў кіраўнік дзяржавы, то давайце возьмем для прыкладу найбольш, магчыма, балючы момант - заработную плату. Калі параўноўваць сярэднюю заработную плату за паўгоддзе бягучага года, то мы ўбачым: сярэдняя зарплата ў банках у параўнанні з зарплатамі, скажам, урачоў і педагогаў, практычна ў 8-10 разоў вышэйшая. Калі параўноўваць з рэальным сектарам, то зарплата ў банках, зноў жа, вышэйшая - у 2-2,5 раза. Гэта значыць, атрымліваецца, што тыя ж урачы, педагогі, рэальны сектар кормяць банкі?"- адзначыў у размове з карэспандэнтам БЕЛТА намеснік старшыні Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі Георгій Грыц.
"Вядома, унутраныя рэзервы банкаў не прывядуць да змяншэння кошту крэдытаў у 10 або 20 разоў, але ў цяперашніх умовах і працэнт-два дарагога варта", - адзначыў субяседнік.
Беларускім вытворцам трэба ў поўным аб'ёме асвоіць тэхналогіі продажу прадукцыі на знешнія рынкі - Іваноўскі
Беларускім вытворцам трэба ў поўным аб'ёме асвоіць тэхналогіі продажу прадукцыі на знешнія рынкі. Такое меркаванне выказаў карэспандэнту БЕЛТА першы прарэктар Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь Аляксандр Іваноўскі, каменціруючы нараду ў Прэзідэнта Беларусі, якая адбылася 11 лістапада і была прысвечана планаванню бюджэту на 2015 год.
"Беларускім вытворцам трэба ў поўным аб'ёме асвоіць тэхналогіі продажу прадукцыі на знешнія рынкі. Сёння гэта ключавая справа. Мы прыходзім на тыя рынкі, якія падзелены ўжо. Фактычна трэба ўвайсці на гэты рынак, замацавацца і стабільна прадаваць тое, што ёсць", - сказаў Аляксандр Іваноўскі.
Ён адзначыў, што прыкладна 60 працэнтаў поспеху прадпрыемства залежыць ад кіраўніка. "Ён павінен першы ўбачыць праблемы, улічыць магчымасці, якія ў яго ёсць, рэсурсы, намеціць план дзеянняў і кантраляваць ход. І ў гэтым яго магутная каардынуючая сіла", - растлумачыў Аляксандр Іваноўскі. Паводле слоў першага прарэктара, кіраўнік стаіць у цэнтры любога калектыву, задае тон. Аднак ён адзін не можа замяніць увесь калектыў. Работнікі павінны быць арыентаваны на дасягненне пастаўленых мэт. Будзе вынік, будзе і заработная плата.
Паводле слоў Аляксандра Іваноўскага, правы і адказнасць кіраўніка павінны быць ураўнаважаны. Правы звязаны з кіраваннем належным чынам сваёй арганізацыяй, падначаленымі, а адказнасць - з дасягненнем пастаўленых задач у той сферы дзейнасці, у якой ён працуе.
"Ва ўсім свеце ёсць дэфіцыт добрых кіруючых кадраў. Умелы кіраўнік - гэта вельмі значная для любой арганізацыі асоба. Гэта чалавек, які павінен быць шырока і глыбока падрыхтаваны", - лічыць эксперт. Сучасны кіраўнік павінен падтрымліваць узровень сваёй кампетэнтнасці рэальным вопытам, пастаяннай адукацыяй і самаадукацыяй, а таксама захаваннем зададзенага ўзроўню кампетэнтнасці на працягу ўсёй працоўнай кар'еры.
Як паведамлялася, Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка, звяртаючыся на нарадзе да кіраўнікоў прадпрыемстваў, падкрэсліў, што патрабуе ад іх поўнай аддачы ў рабоце."Калі яны не пачнуць паказваць дынаміку ў гэтыя два апошнія месяцы, ні аднаго кіраўніка не застанецца!" - папярэдзіў кіраўнік дзяржавы. "І выплачваць трэба не якія-небудзь дапамогі на прадпрыемствах, а зарплату. Зарабіў грошы - атрымай, не зарабіў - ніякай зарплаты быць не павінна, ніякіх выплат. Толькі заработная плата. Заработная плата - гэта заробленыя грошы", - дадаў Прэзідэнт.
