Па заказе БЕЛТА з 12 студзеня па 8 лютага 2021 года Аналітычным цэнтрам ЕсооМ з прыцягненнем фонду "Украінская палітыка" і ва ўзаемадзеянні з акрэдытаванымі ў Беларусі сацыялагічнымі цэнтрамі праведзена рэспубліканскае апытанне грамадскай думкі "Сацыяльнае мысленне". З выкарыстаннем папяровых анкет і планшэтаў апытана 9896 рэспандэнтаў у 108 населеных пунктах усіх рэгіёнаў Беларусі з захаваннем прынцыпу рэпрэзентатыўнасці для грамадзян ад 18 гадоў па палавой прыкмеце, узросце, узроўні адукацыі, тыпе населенага пункта і рэгіёне пражывання рэспандэнтаў. Статыстычная памылка выбаркі не перасягае 2,5 працэнта.
Двухэтапнаму даследаванню папярэднічала пілатажнае тэлефоннае апытанне, якое дало магчымасць падрыхтаваць неабходны інструментарый і выбудаваць тактыку збору першаснай сацыялагічнай інфармацыі. На першым этапе праведзена тэрытарыяльнае апытанне эканамічна актыўнага насельніцтва, па выніках якога прынята рашэнне аб правядзенні другога этапу з больш шырокім ахопам розных катэгорый грамадзян. Акрамя запаўнення фармалізаваных анкет перад інтэрв'юерамі ставілася задача вывучэння запатраванняў і чаканняў грамадства, збору прапаноў насельніцтва па ўдасканаленні палітыкі дзяржавы ў розных сферах. Акцэнт рабіўся на адкрытых пытаннях, якія дазваляюць максімальна ўлічыць асабісты пункт гледжання рэспандэнтаў. Атрыманыя рэзультаты дазваляюць даць аб'ектыўную характарыстыку грамадскай думкі жыхароў Беларусі. Атрыманыя рэзультаты карэспандэнту БЕЛТА пракаменціраваў дырэктар Аналітычнага цэнтра EcooM Сяргей Мусіенка.
Так, згодна з сацдаследаваннем, Прэзідэнту Беларусі давяраюць 66,5 працэнта жыхароў Беларусі. Бабарыку - 2,5 працэнта, Ціханоўскай - 1,5 працэнта, Латушку - 1,3 працэнта, Гайдукевічу - 1,9 працэнта, Галоўчанку - 3,8 працэнта, Румасу - 0,4 працэнта, Качанавай - 4,4 працэнта, Макею - 2,4 працэнта. Нікому з прадстаўнікоў улады і палітыкам не давяраюць 5,8 працэнта апытаных.
"Гэта адкрытае пытанне. Людзі самі называлі таго палітыка, якому яны давяраюць. Вядома, звяртае на сябе ўвагу 5,8 працэнта, якія не давяраюць нікому з прадстаўнікоў улады і палітыкаў. Значыць, гэта такая група людзей, якая нікому не давярае. І трэба ўлічваць яе меркаванне і разумець, што яна існуе. Разам з тым прыемна, што Галоўчанка атрымлівае істотны працэнт, хоць не многа працуе на пасадзе прэм'ер-міністра. Значыць, відаць яго работа і работа яго прэс-службы. Гэта ўсё ў комплексе дае такі высокі працэнт. Таму што зусім не кожны чалавек, які займае новую пазіцыю, адразу атрымлівае істотны рэйтынг. Качанава, якая ўмоўна мае другі рэйтынг, на думку людзей, гэта таксама не толькі зыходзячы з пасады. Яе сустрэчы з моладдзю, студэнтамі звярнулі на сябе ўвагу апошнім часам. Уключанасць у працэс, безумоўна, мы гэта бачым. Макей - на знешнепалітычным полі яму часта даводзіцца каменціраваць і выступаць. Успомнім яго інтэрв'ю сумесна з жонкай, якое так абмяркоўвалася ў соцыуме. Цяпер можна гаварыць, што яго рэйтынг можа быць і вышэйшы", - сказаў Сяргей Мусіенка.
Паводле яго слоў, звяртае на сябе ўвагу спад рэйтынгу даверу да Ціханоўскай і Латушкі. "Гэта іх дзейнасць, бяздзейнасць або няўменне, назваўшы сябе палітыкам, не здолець ім стаць. Або заўважце Бабарыку, які выключаны з палітычнага поля, але мае больш, чым тыя, хто пастаянна гадзяць радзіме. Людзі таксама заўважаюць такія рэчы. Чалавек, які хоча тваёй краіне, табе, тваім прадпрыемствам зрабіць горш, не можа карыстацца даверам. Інакш кажучы, яны ўсё, каб дагазіць некаму, робяць, але не людзям", - адзначыў дырэктар EcooM.
72,4 працэнта беларусаў не падтрымліваюць акцыі пратэсту, што праходзілі ў нашай краіне ў жніўні 2020 года. Іх падтрымліваюць 6 працэнтаў. "Калі гэтыя рэчы адбываліся ў Мінску, тэлефанавалі з іншых гарадоў і гаварылі: што там у вас робіцца, я не магу з дзіцем з'ездзіць у тэатр. Гэта значыць яны жылі сваім жыццём спакойна, а нармальнае жыццё Мінска на нейкі перыяд было ў многім паралізавана. І людзі не хочуць паўтарэння гэтага. Навошта? Дзеля чаго? Мэты няма, сэнсу няма. І мы бачым у гэтай групоўцы адказаў неразуменне таго, што адбываецца. Таму гэтыя лічбы падтрымкі даволі добра адлюстроўваюць рэчаіснасць", - канстатаваў эксперт.
57,8 працэнта рэспандэнтаў упэўнены, што дзеянні дзяржавы, накіраваныя на спыненне вулічных пратэсных акцый, абгрунтаваныя. "Грамадства разумее, што дзеянні дзяржавы на спыненне гэтых акцый правільныя. Таму што калі на праезную частку выходзіць нейкі цуд і перагароджвае табе дарогу, а ты едзеш забіраць дзіця з секцыі, якое на вуліцы стаіць і чакае... Што табе рабіць? Ехаць на іх і гэтак жа сябе паводзіць, як яны. Наша грамадства больш культурнае, каб так рабіць. Таму, вядома, тут патрэбна роля дзяржавы, інакш гэта можа скончыцца бядой", - сказаў Сяргей Мусіенка.
Беларусы ўпэўнены - акцыі пратэсту аказваюць негатыўнае ўздзеянне на якасць жыцця насельніцтва. Такая пазіцыя ў 75,9 працэнта рэспандэнтаў. "Людзі месяцамі не вадзілі дзяцей у секцыі. Машыну не пастаў або дзіця не адпусці. Многія ж, калі была такая магчымасць, на выхадныя з горада ехалі, каб проста не мець дачынення нават ускосна або выпадкова да акцый пратэсту. Тут грамадскае адчужэнне ад гэтага працэсу ў лічбах відаць. Яны становяцца гаворачымі, на мой погляд", - падкрэсліў аналітык.
На пытанне: як вы ставіцеся да публічнага выкарыстання бела-чырвона-белага сцяга, адмоўна адказалі 62,1 працэнта. Паводле слоў дырэктара EcooM, тут выразна відаць работа прэсы - публікацыі, якія тлумачаць значэнне бела-чырвона-белага сцяга. Разам з тым 17,6 працэнта выказалі сваю абыякавасць. "Мяне больш за ўсё хвалюе абыякавасць у гэтым пытанні. Ад абыякавасці здараюцца самыя страшныя справы ў жыцці", - сказаў Сяргей Мусіенка.
30,9 працэнта беларусаў не ведаюць, чые інтарэсы выказваюць лідары апазіцыі, 23,0 працэнта лічаць, што інтарэсы Захаду, 17,2 працэнта - толькі свае ўласныя інтарэсы. "30,9 працэнта - вельмі красамоўная лічба. Чые яны інтарэсы адстойваюць? Зразумела, не нашы. Разам з тым, краіны Захаду - таксама дакладная прывязка, як і свае асабістыя інтарэсы. Таму што гэтыя звадкі не схаваеш. Разборкі, хто лідар, хто забярэ асноўны куш, узаемныя абвінавачванні. Людзі бачаць гэтыя шкурныя інтарэсы іншых краін. А гэта здрада. Мы ўсё ж такі краіна партызан, а не здраднікаў", - падкрэсліў Сяргей Мусіенка.
Беларускай апазіцыі ў цэлым не давяраюць 38,2 працэнта жыхароў краіны. "Тут узнікае яшчэ адно пытанне. А беларуская апазіцыя - гэта хто ў цэлым? - задаўся пытаннем эксперт. - Лідара няма - і апазіцыі няма".
Важнае пытанне, зададзенае беларусам: ці адпавядае дзеючая Канстытуцыя патрэбнасцям грамадства і дзяржавы? 57,8 працэнта лічаць, што адпавядае. "Унутрана ў соцыуме адчуванне, што ў прынцыпе ўсё нармальна. Ведаеце, ад дабра дабра не шукаюць. Навошта і што мяняць? І ўсяго 9,2 працэнта ўпэўнены, што не адпавядае. Як правіла, гэта адмаўленне дзеля факта. А калі гэта пытанне расшырыць умоўна, прапанаваць напісаць, што менавіта, то адказаў не будзе. Таму дыялогавыя пляцоўкі працавалі. Улада спрабавала пачуць людзей", - адзначыў дырэктар EcooM.
Беларусы нацэлены на далейшае выбудоўванне ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва з Расіяй - 71,2 працэнта, з Еўрапейскім Саюзам - 31,5 працэнта, Кітаем - 27,4 працэнта, з Еўразійскім эканамічным саюзам (ЕАЭС) - 23,6 працэнта, з ЗША - 10,3 працэнта.
"Чаму на першым месцы Расія? Тут усё відавочна. Калі нам даюць расійскую вакцыну, калі мы бачым падтрымку ў цяжкі перыяд, сустрэчны рух. Таму, зразумела, такі водгук людскі. І спад разам з тым паказчыкаў Еўрасаюза, калі ён ад нас закрываецца, калі з яго тэрыторыі нам паступаюць нейкія пасылы, пагрозы", - лічыць Сяргей Мусіенка.
Адказваючы на пытанне, якія дасягненні суверэннай Беларусі трэба захаваць, 72,9 працэнта апытаных адзначаюць парадак і стабільнасць у краіне, 57,3 працэнта - суверэнітэт і незалежнасць, 54,2 працэнта - узровень аказання медыцынскіх, адукацыйных паслуг, 48,9 працэнта - якасць прадуктаў харчавання і тавараў прамысловай вытворчасці, 39,3 працэнта - сацыяльную накіраванасць унутранай палітыкі, 36,6 працэнта - узровень жыцця і дабрабыту грамадзян, 18,8 працэнта - развіццё атамнай энергетыкі, 12,7 працэнта - дасягненні ў спорце.
"Вельмі важна, што дасягненнем з'яўляюцца парадак і стабільнасць у краіне. Калі Аляксандр Лукашэнка ў сваіх выступленнях гаварыў, што галоўнае не дапусціць вайны, знешняй агрэсіі або ўнутраных беспарадкаў, да гэтага сур'ёзна не адносіліся. І раптам убачылі, што гэта ўжо прыйшло ў наш дом, што гэта побач. Людзі ацэньваюць парадак і стабільнасць як каштоўнасць, якую трэба захаваць. Як і суверэнітэт і незалежнасць", - адзначыў Сяргей Мусіенка.
Паводле яго слоў, бясплатная медыцына і адукацыя сталі звычайнасцю і данасцю. Але гэта ёсць далёка не ва ўсіх краін. "Паглядзіце, як наша медыцына адрэагавала на эпідэмію - гэта вялікая заслуга дзяржавы. Мы займаліся і займаемся прафілактычнай медыцынай - гэта наш менталітэт. Прадукты харчавання - у нас якасць не ўпала. Бо часта, прыязджаючы ў іншыя краіны, мясцовыя кажуць "гэта не бяры". Думаю, якасць нашых прадуктаў павінна быць больш высока ацэнена грамадствам. На мой погляд, гэта наш вялікі здабытак, аб гэтым нават заходнія краіны гавораць. Некаторыя гатункі нашага шакаладу сталі лепшымі за швейцарскі. Аб гэтым самі швейцарцы кажуць. БелАЭС - людзі бачаць, што гэта новы этап развіцця. Зноў жа тое, што ўвесь свет цяпер пераходзіць на электрамабілі. Мы ў трэндзе апынуліся", - падкрэсліў эксперт.
Сярод замежных палітычных дзеячаў найбольшым даверам карыстаюцца лідар КНР Сі Цзіньпін (51,3 працэнта) і прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін (49,7 працэнта). Значна меншым узроўнем даверу карыстаюцца Ангела Меркель (26,4 працэнта) і Джозеф Байдэн (18,4 працэнта). Найменшы рэйтынг даверу ў лідараў Латвіі і Літвы - Эгілса Левітса (1,5 працэнта) і Гітанаса Наўседы (9,5 працэнта). Калі паглядзець па рэйтынгу недаверу, то найбольшым недаверам сярод насельніцтва карыстаюцца прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда (47,7 працэнта), а таксама прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа (39,7 працэнта) і прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі (38,7 працэнта). "Давер пацвярджаецца гадамі супрацоўніцтва. А давер да палітыка - гэта давер да краіны. Мы ведаем, што Лукашэнка - лідар рэйтынгу даверу ва Украіне і ў лідарах у Расіі", - адзначыў Сяргей Мусіенка.
З беларускіх палітычных дзеячаў для беларусаў найбольш аўтарытэтны Лукашэнка - 49,6 працэнта, Качанава - 4,83 працэнта, Галоўчанка - 4,12 працэнта, Бабарыка - 3,4 працэнта, Андрэйчанка - 2,3 працэнта, Румас - 2,26 працэнта, Макей - 2,18 працэнта, Ціханоўская - 1,94 працэнта, Гайдукевіч - 1,45 працэнта, Карпенка - 1,08 працэнта, Латушка - 0,9 працэнта, Цапкала - 0,82 працэнта, Мясніковіч - 0,55 працэнта, Калеснікава - 0,47 працэнта, Рагачук - 0,42 працэнта, Ціханоўскі - 0,38 працэнта, Сідорскі - 0,35 працэнта, Сямашка - 0,32 працэнта, Ярмошына - 0,2 працэнта, Каранік - 0,18 працэнта, Заяц - 0,15 працэнта, Статкевіч - 0,15 працэнта, Караеў - 0,13 працэнта, Дзмітрыеў - 0,11 працэнта, Кабякоў - 0,1 працэнта, Севярынец - 0,07 працэнта, Лябедзька, Пазняк і Чэрачань - 0,05 працэнта.
"Звяртае на сябе ўвагу працэнт аўтарытэту Севярынца і Лябедзькі. 30 гадоў яны змагаюцца і ў іх 0,05 працэнта. Звычайна такія лічбы нават і не прымяняюцца. Я пакінуў, каб паказаць - вось ваш сапраўдны рэйтынг. Масіў 10 тыс. чалавек і такі вось рэйтынг. Спад рэйтынгу прыкметны ў тых людзей, якія сябе лічаць лідарамі апазіцыі. Бачым Рагачука - няхай нават з невялікім рэйтынгам, але не бачым іншых мэраў. Чаму мы не бачым кіраўнікоў абласцей? А гэта ў цэлым рэйтынг улады. Гэта разуменне таго, што трэба працаваць з мясцовай уладай, з рэгіёнамі рознымі формамі. Гэта твая пазіцыя на працоўным месцы, узаемадзеянне з людзьмі. Яно ўплывае на рэйтынг дзяржавы", - рэзюмаваў Сяргей Мусіенка.
БЕЛТА.
