У пачатку ліпеня Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка даручыў правесці маніторынг цэн на лекавым рынку краіны. Галоўная задача пры гэтым - выявіць факты неабгрунтаванага завышэння кошту прэпаратаў. Аб выніках праверкі расказалі прадстаўнікі Міністэрства аховы здароўя.
Цэны пад кантролем
Мадэрнізацыя фармацэўтычных прадпрыемстваў у Беларусі за апошнія гады прынесла свае рэзультаты: аб'ём вытворчасці лякарстваў прыкметна вырас, а іх асартымент стаў шырэйшы. Новыя тэхналогіі і распрацоўкі беларускіх вучоных далі магчымасць замяніць многія дарагія імпартныя аналагі. Акрамя таго, на рынку з'явілася нямала і новых беларускіх арыгінальных прэпаратаў.
Як падкрэслілі ў Міністэрстве аховы здароўя, цэны на лякарствы ў краіне пад пастаянным кантролем. Гэта датычыцца як прадукцыі айчынных вытворцаў, так і імпартных пастаўшчыкоў. Створана рабочая група, у якую ўваходзяць прадстаўнікі айчынных вытворцаў, пастаўшчыкоў, прыватных структур, спецыялісты Міністэрства аховы здароўя, а таксама аўтарытэтныя прадстаўнікі грамадскасці. На іх сустрэчах пастаянна абмяркоўваюцца тэндэнцыі ў цэнавай палітыцы беларускіх і замежных кампаній.
У свой час прынята рашэнне аб устанаўленні рэкамендаваных гранічных цэн, вышэйшым за якія кошт лякарстваў у Беларусі быць не можа. У пералік, які размешчаны на сайце РУП "Фармацыя", уключана каля 1,3 тыс. пазіцый. На рэкамендаваныя гранічныя цэны арыентуюцца як пастаўшчыкі, так і вытворцы. Гэта дало магчымасць знізіць кошт, і па выніках работы за студзень-май індэкс цэн у Беларусі не перавышае 98,3.
"Мы дамовіліся з вытворцамі і пастаўшчыкамі аб тым, што ў выпадку змянення цэнавай палітыкі, звязаныя з аб'ёмам рынку, мы прымаем рашэнне аб тым, што цэны павінны зніжацца за кошт аптовых надбавак", - расказаў намеснік міністра аховы здароўя Вячаслаў Шыла.
Баланс інтарэсаў
У Міністэрстве аховы здароўя прызнаюць, ёсць асобныя лякарствы, цэны на якія ў краіне вышэйшыя, чым у суседніх. "Адной з аб'ектыўных прычын з'яўляецца тое, што спажыванне ў Беларусі такіх лекавых прэпаратаў невялікае, і пастаўляць іх сюды для імпарцёраў па пэўных цэнах нявыгадна. Мы працуем з такімі пастаўшчыкамі, каб устанавіць аптымальную цану, захаваць баланс інтарэсаў. Бо камфортна павінна быць як нашым пацыентам, так і пастаўшчыкам", - падкрэсліў намеснік міністра.
Імпартуючы лякарствы, спецыялісты аналізуюць па прайс-лістах уваходную цану, параўноўваючы яе з папярэдняй пастаўкай. "Калі цэны вышэйшыя, вядзём перагаворы, каб не дапусціць росту. Гэта сістэмная работа, якая дае вынік", - дадаў прадстаўнік міністэрства.
Работа з пастаўшчыкамі планава вядзецца на працягу апошніх гадоў, і вынік такой работы ўжо ёсць. Было выяўлена, што каля 200 найменняў лякарстваў з 4,7 тыс. зарэгістраваных у краіне маюць больш высокія цэны, чым у сумежных краінах. "Па іх мы прыцэльна працуем з пастаўшчыкамі, - праінфармаваў Вячаслаў Шыла. - З іх па 33 пазіцыях цэны зніжаны да ўзроўню сумежных краін". У прыватнасці, былі пытанні па цэнах на такіх прэпараты, як "Плавікс", "Ксарэлта", "Прэдуктал". У выніку іх кошту значна зніжаны.
Што датычыцца беларускіх аналагаў, то яны таннейшыя. Г.зн. пацыенты пры куплі маюць выбар.
Курс на зніжэнне, або з акцэнтам на беларускае
Кантроль паказаў, што частка прэпаратаў беларускай вытворчасці каштуе крыху даражэй за імпартныя аналагі, перш за ўсё пастаўляемыя з Украіны і Расіі. Такіх пазіцый усяго 39. "Тут, на наш погляд, ёсць магчымасць прапрацаваць гэтыя пытанні, што мы і робім. У бліжэйшы час будуць прыняты ўсе меры, каб цэны былі ніжэйшыя, чым на імпартныя аналагі", - падкрэсліў намеснік міністра.
Пры гэтым важна разумець, што цана многіх лякарстваў вызначаецца коштам імпартных субстанцый, неабходных для іх вытворчасці. У выпадку росту цаны на іх вытворцы вымушаны рэагаваць, каб не несці страты. Гэта галоўная прычына павышэння кошту асобных прэпаратаў.
Менавіта таму асноўны акцэнт сёння зроблены на стварэнні інавацыйных прадпрыемстваў па выпуску ўласных прэпаратаў. Штогод на рынку з'яўляецца больш за 100 найменняў беларускіх лекавых сродкаў. Паводле даных на пачатак года, іх вытворчасць у нашай краіне ажыццяўлялі 33 прадпрыемствы. Зусім нядаўна адкрылася яшчэ адно - "Націвіта".
"Мы забяспечваем патрэбнасць насельніцтва. Штогод павялічваецца наменклатура лякарстваў. Самае галоўнае, што мы выкарыстоўваем у вытворчасці і тыя тэхналогіі, і тыя субстанцыі, якія выкарыстоўваюць калегі з-за мяжы, - падкрэсліў намеснік дырэктара Дэпартамента фармацэўтычнай прамысловасці - начальнік упраўлення эканомікі і маркетынгу Міністэрства аховы здароўя Віктар Шэін. - У гэтым годзе ў нас стаіць у плане асваення больш за 78 лекавых сродкаў. Рэальна больш за 60 мы ўжо асвоілі. І яшчэ па ініцыятыве прадпрыемстваў у планах распрацоўкі і асваення стаіць больш за 95 прэпаратаў".
Дзякуючы дзяржпадтрымцы ў фармгаліне Беларусі ў 2012-2016 гадах рэалізавана больш за 27 вялікіх інвестпраектаў. За гэты перыяд створана 12 новых фармацэўтычных прадпрыемстваў.
Доля айчынных лекавых сродкаў у цэнавым сегменце на ўнутраным рынку складае 57,3 працэнта. "Мы не імкнёмся да поўнага імпартазамяшчэння. Імпарт павінен быць, каб у нашых пацыентаў заўсёды быў выбар - купіць айчынныя або імпартныя прэпараты. Важна разумець, што беларускія фармвытворцы ніколі не гоняцца за вялікімі транснацыянальнымі кампаніямі, якія працуюць у высокім цэнавым сегменце. Наша задача - забяспечыць асноўную сацыяльна значную наменклатуру, якая жыццёва неабходна для насельніцтва", - рэзюмаваў Віктар Шэін.
