Яшчэ ў адносна далёкім 2015 годзе ў Прэзідэнта прайшла нарада па
пытанні арганізацыі вытворчасці па зборцы айчыннага легкавога
аўтамабіля. Беларусь заўсёды славілася вытворчасцю пасажырскай,
грузавой, сельскагаспадарчай, дарожна-будаўнічай тэхнікі. У гэтай
лінейцы не хапала толькі аднаго - легкавога аўто. Тады апаненты не
паверылі ў мару Аляксандра Лукашэнкі. Хоць калі б яны ўважліва слухалі,
што гаворыць кіраўнік дзяржавы, то ўспрымалі б стварэнне беларускага
народнага аўтамабіля як амбіцыйны, але цалкам рэальны план.
Прэзідэнт ужо тады разумеў, што эканамічна немэтазгодна ствараць такую вытворчасць сваімі сіламі з нуля, канкурэнтаў ужо не дагнаць. А прапаноўваць устарэлыя мадэлі як сваім грамадзянам, так і на замежныя рынкі нават эканамічна немэтазгодна. Рашэнне кіраўніка дзяржавы - знайсці замежнага партнёра, які дапаможа на аснове сваіх і нашых ужо існуючых кампетэнцый стварыць недарагі, але сучасны легкавы аўтамабіль. "Мы прынялі рашэнне: быць у нас легкавому аўтамабілю і ствараць яго мы будзем разам з кітайцамі на аснове іх тэхналогій. Гэта не значыць, што мы проста возьмем і адзін у адзін скапіруем і вырабім аналагічны аўтамабіль. Там, дзе можам (а мы можам, вопыт у нас ёсць зборкі і вытворчасці грузавых аўтамабіляў і кампанентаў для легкавых аўтамабіляў), мы павінны выкарыстоўваць уласны вопыт і ўласныя напрацоўкі. Яны ёсць і ў Нацыянальнай акадэміі навук, і ў прыкладной навуцы таксама", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Крыху гісторыі
Цяперашняя сітуацыя вакол Беларусі ўнесла свае карэктывы. Кіраўнік дзяржавы ў канцы 2023 года на нарадзе па пытанні ўдасканалення сістэмы планавання і кантролю за рэалізацыяй стратэгічных праектаў у якасці прыкладу аднаго з такіх праектаў прывёў вытворчасць у Беларусі легкавых аўтамабіляў "Джылі" і, звяртаючыся да прысутных, сказаў: "Мы сёння ўжо замахнуліся не на 30-40 тысяч аўтамабіляў у год, а на 120 тысяч. Пачалі новую марку аўтамабіляў вырабляць. Вось бачыце, як жыццё павярнулася. <…> Сёння "Джылі" займае першае месца па продажах у Беларусі. У Расіі просяць: прадайце. Чэргі з’явіліся. Калі такое было? Гэта сведчыць аб тым, што трэба гэтым займацца. І трэба бачыць перспектыву".
Урад і кіраўніцтва прадпрыемства аператыўна адрэагавалі на даручэнне Прэзідэнта. Заводам атрымана ліцэнзія на вытворчасць мадэлі X50. У 2024 годзе запланавана атрыманне ліцэнзіі на яшчэ дзве мадэлі - X70, S50. Узгадняецца план мадэрнізацыі завода для павелічэння магутнасці да 120 тыс. аўтамабіляў у год пры двухзменным рэжыме работы.
19 студзеня ў час свайго ўжо традыцыйнага наведвання СЗАТ "БЕЛДЖЫ" кіраўнік дзяржавы чарговы раз нагадаў кіраўніцтву прадпрыемства і профільнаму міністру аб неабходнасці павышэння ўзроўню лакалізацыі вытворчасці (сёння, паводле ацэнкі генеральнага дырэктара "БЕЛДЖЫ" Генадзя Свідзерскага, яна ацэньваецца каля 50 працэнтаў). "Галоўнае цяпер - лакалізацыя. <…> Трэба атрымліваць свае дэталі. У нас для гэтага ўсё ёсць. У нас некаторыя прадпрыемствы недазагружаны. Так, няпростая задача - вырабіць свой рухавік для легкавога аўтамабіля і каробку перадач. Але мы паставілі перад сабой задачу. У нас ёсць маторны завод - няхай вырабляе, няхай варушыцца. Мы ж робім каробкі, рухавікі для іншых аўтамабіляў. Так, гэта больш тонкая работа, але мы яе зробім", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка ў час сустрэчы з працоўным калектывам.
Побач з "БЕЛДЖЫ" ўжо з’явіліся новыя заводы - па вытворчасці сілавых агрэгатаў, радыятараў, сядзенняў. "Белшына" пастаўляе шыны. Выкарыстоўваюцца акумулятары беларускай і расійскай вытворчасці. У планах урада - на працягу 2024-2025 гадоў стварыць штамповачную вытворчасць, каб вырабляць усе кампаненты кузава для нашага прадпрыемства і вытворчасць па зварцы канструкцый. Разглядаецца магчымасць лакалізацыі вытворчасці рухавікоў унутранага згарання і каробак перадач. Ужо існуючыя кампетэнцыі паказваюць, што цалкам магчыма наладзіць вытворчасць і іншых запчастак: прыборных панэлей, помпаў ГУР, генератараў, стартараў, праводкі і датчыкаў, фар, колавых дыскаў, фільтраў, бампераў і шкла.
Тут сваю ролю адыграла і купля ў Geely Holding Group ліцэнзіі на вытворчасць фірменных аўтамабіляў, у тым ліку пад уласным брэндам Belgee. З пункту гледжання вытворчасці выраб беларуска-кітайскага аўтамабіля пад уласным брэндам істотна павышае правы і, як вынік, самастойнасць у прыняцці рашэнняў у гэтым працэсе.
Толькі некалькі прыкладаў. Таўшчыня лакафарбавага пакрыцця на аўтамабілях, сабраных у Беларусі, большая, чым у аналагічных звараных і пафарбаваных у Кітаі. Антыкаразійная апрацоўка і шумаізаляцыя таксама адаптаваны пад нашы ўмовы. Такім чынам, беларуска-кітайскі аўтамабіль поўнасцю адпавядае патрабаванням эксплуатацыі на беларускім і расійскім рынках.
У той жа час неабходна глядзець нават не ў заўтрашні дзень, а што будзем рабіць праз пяць-дзесяць гадоў. А гэта ўжо іншы ўзровень і іншыя кампетэнцыі. На гэту тэму даволі выразна выказаўся Аляксандр Лукашэнка амаль пяць гадоў таму пры адкрыцці завода дробнавузлавой зборкі "БЕЛДЖЫ" і ў час апошняга наведвання прадпрыемства, калі паставіў перад урадам і профільнымі ведамствамі задачу асвоіць серыйную вытворчасць беларускага электрамабіля з 1 студзеня 2025 года.
Трэба чарговы раз адзначыць, што сёння сусветная аўтамабільная галіна перажывае маштабную трансфармацыю. Такія трэнды, як электратранспарт, смарт-тэхналогіі, канцэпцыя нулявой аварыйнасці, выкарыстанне такіх альтэрнатыўных відаў паліва, як вадарод і метанол і шэраг іншых, нясуць не толькі магчымасці, але і выклікі перад аўтавытворцамі. Як паказвае замежны вопыт, упісацца ў момант у гэтыя трэнды ўласнымі сіламі сёння здольныя толькі некалькі профільных кампаній з глабальнага спіса топ-10.
Менавіта таму пры рэалізацыі даручэння кіраўніка дзяржавы на парадак дня выходзіць задача пошуку стратэгічнага партнёра, які мае не толькі ўласныя кампетэнцыі, але і настроены на працяглае супрацоўніцтва з нашай краінай.
Я зусім не сцвярджаю, што для Рэспублікі Беларусь адзіным партнёрам для распрацоўкі і вытворчасці лінейкі айчынных электрамабіляў павінна быць карпарацыя Geely Holding Group, але тое, што гэта кампанія з’яўляецца сусветным лідарам у названай сферы і ўяўляе для нас цікавасць, - гэта адназначна.
Група кампаній Geely Holding Group мае ўласную глабальную сетку з чатырох навукова-даследчых цэнтраў, размешчаных у Гётэбаргу, Ханчжоу, Нінба і Ковентры, у якіх налічваецца больш за 10 тыс. навуковых супрацоўнікаў. Вынікам такой актыўнай даследчай дзейнасці стала прызнанне Geely ў якасці аднаго з дзесяці лепшых брэндаў у галіне інтэлектуальнай уласнасці і інавацыйнай дзейнасці не толькі ў Кітаі, але і сусветнай аўтаіндустрыі.
Новым вектарам навацый кампаніі з’яўляюцца даследаванні і распрацоўкі высокаінтэлектуальных тэхналогій у сферы лічбавых камунікацый і мабільнасці. У лістападзе 2022 года адбылася прэзентацыя новай стратэгіі Smart Geely 2025, стратэгічная місія якой заключаецца ў тым, каб стварыць глабальную аўтамабільную групу, заснаваную на перадавых тэхналогіях, якія грунтуюцца на інавацыйных модульных архітэктурах, сілавых устаноўках новага пакалення і інтэлектуальных тэхналогіях узаемадзеяння вадзіцеля і аўтамабіля.
Да 2025 года Geely Holding Group плануе павялічыць сваё прадстаўніцтва за межамі Кітая. Важнымі напрамкамі развіцця становяцца рэгіёны ЕАЭС, Усходняй Еўропы, Блізкага Усходу, Паўднёва-Усходняй Азіі і Паўднёвай Амерыкі. Таму часу на выбар свайго стратэгічнага партнёра і пошуку ўзаемавыгадных інтарэсаў у Беларусі засталося зусім няшмат.
У той жа час трэба адзначыць, што вырашэнне гэтай стратэгічнай задачы выходзіць за межы кампетэнцыі не толькі СЗАТ "БЕЛДЖЫ", але і Мінпрама як галіновага органа кіравання. Магчыма, гэта той выпадак, калі стварэнне асобнай міжведамаснай камісіі з удзелам упаўнаважаных прадстаўнікоў як органаў дзяржкіравання, так і Нацыянальнай акадэміі навук і профільных устаноў адукацыі, а магчыма, і незалежных, у тым ліку замежных, экспертаў і кансультантаў з’яўляецца абгрунтаваным.
Георгій ГРЫЦ,
эканамічны аналітык, кандыдат эканамічных навук.-0-
Прэзідэнт ужо тады разумеў, што эканамічна немэтазгодна ствараць такую вытворчасць сваімі сіламі з нуля, канкурэнтаў ужо не дагнаць. А прапаноўваць устарэлыя мадэлі як сваім грамадзянам, так і на замежныя рынкі нават эканамічна немэтазгодна. Рашэнне кіраўніка дзяржавы - знайсці замежнага партнёра, які дапаможа на аснове сваіх і нашых ужо існуючых кампетэнцый стварыць недарагі, але сучасны легкавы аўтамабіль. "Мы прынялі рашэнне: быць у нас легкавому аўтамабілю і ствараць яго мы будзем разам з кітайцамі на аснове іх тэхналогій. Гэта не значыць, што мы проста возьмем і адзін у адзін скапіруем і вырабім аналагічны аўтамабіль. Там, дзе можам (а мы можам, вопыт у нас ёсць зборкі і вытворчасці грузавых аўтамабіляў і кампанентаў для легкавых аўтамабіляў), мы павінны выкарыстоўваць уласны вопыт і ўласныя напрацоўкі. Яны ёсць і ў Нацыянальнай акадэміі навук, і ў прыкладной навуцы таксама", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Крыху гісторыі
Супрацоўніцтва з кітайскай кампаніяй Geely Holding Group пачалося ў
2011 годзе. На першым этапе гэта была так званая адвёртачная зборка.
Гэта калі аўтамабіль у Беларусь пастаўляецца практычна сабраным - трэба
толькі ўставіць рухавік, падвеску, фары, накінуць пярэдні бампер і
прыкруціць колы. Першы такі аўтамабіль сабралі ў 2013 годзе. У канцы
сакавіка 2015 года пачалося будаўніцтва завода дробнавузлавой зборкі
камплектаў аўтамабіля поўнага цыкла. На той перыяд вытворчая магутнасць
планавалася да 60 тыс. аўтамабіляў у год з магчымасцю іх далейшага
павелічэння. Аб’ём інвестыцый па бізнес-плане склаў $330 млн - гэта сума
на будаўніцтва завода і ўсёй унутранай інфраструктуры. У лістападзе
2017 года з канвеера завода "БЕЛДЖЫ" ў прысутнасці Прэзідэнта сышоў
першы серыйны Geely Atlas NL3. А да снежня 2020 года быў выпушчаны
юбілейны, 50-тысячны аўтамабіль. Мара не толькі Аляксандра Лукашэнкі,
але і многіх беларусаў стала рэальнасцю.
Цяперашняя сітуацыя вакол Беларусі ўнесла свае карэктывы. Кіраўнік дзяржавы ў канцы 2023 года на нарадзе па пытанні ўдасканалення сістэмы планавання і кантролю за рэалізацыяй стратэгічных праектаў у якасці прыкладу аднаго з такіх праектаў прывёў вытворчасць у Беларусі легкавых аўтамабіляў "Джылі" і, звяртаючыся да прысутных, сказаў: "Мы сёння ўжо замахнуліся не на 30-40 тысяч аўтамабіляў у год, а на 120 тысяч. Пачалі новую марку аўтамабіляў вырабляць. Вось бачыце, як жыццё павярнулася. <…> Сёння "Джылі" займае першае месца па продажах у Беларусі. У Расіі просяць: прадайце. Чэргі з’явіліся. Калі такое было? Гэта сведчыць аб тым, што трэба гэтым займацца. І трэба бачыць перспектыву".
Урад і кіраўніцтва прадпрыемства аператыўна адрэагавалі на даручэнне Прэзідэнта. Заводам атрымана ліцэнзія на вытворчасць мадэлі X50. У 2024 годзе запланавана атрыманне ліцэнзіі на яшчэ дзве мадэлі - X70, S50. Узгадняецца план мадэрнізацыі завода для павелічэння магутнасці да 120 тыс. аўтамабіляў у год пры двухзменным рэжыме работы.
19 студзеня ў час свайго ўжо традыцыйнага наведвання СЗАТ "БЕЛДЖЫ" кіраўнік дзяржавы чарговы раз нагадаў кіраўніцтву прадпрыемства і профільнаму міністру аб неабходнасці павышэння ўзроўню лакалізацыі вытворчасці (сёння, паводле ацэнкі генеральнага дырэктара "БЕЛДЖЫ" Генадзя Свідзерскага, яна ацэньваецца каля 50 працэнтаў). "Галоўнае цяпер - лакалізацыя. <…> Трэба атрымліваць свае дэталі. У нас для гэтага ўсё ёсць. У нас некаторыя прадпрыемствы недазагружаны. Так, няпростая задача - вырабіць свой рухавік для легкавога аўтамабіля і каробку перадач. Але мы паставілі перад сабой задачу. У нас ёсць маторны завод - няхай вырабляе, няхай варушыцца. Мы ж робім каробкі, рухавікі для іншых аўтамабіляў. Так, гэта больш тонкая работа, але мы яе зробім", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка ў час сустрэчы з працоўным калектывам.
Побач з "БЕЛДЖЫ" ўжо з’явіліся новыя заводы - па вытворчасці сілавых агрэгатаў, радыятараў, сядзенняў. "Белшына" пастаўляе шыны. Выкарыстоўваюцца акумулятары беларускай і расійскай вытворчасці. У планах урада - на працягу 2024-2025 гадоў стварыць штамповачную вытворчасць, каб вырабляць усе кампаненты кузава для нашага прадпрыемства і вытворчасць па зварцы канструкцый. Разглядаецца магчымасць лакалізацыі вытворчасці рухавікоў унутранага згарання і каробак перадач. Ужо існуючыя кампетэнцыі паказваюць, што цалкам магчыма наладзіць вытворчасць і іншых запчастак: прыборных панэлей, помпаў ГУР, генератараў, стартараў, праводкі і датчыкаў, фар, колавых дыскаў, фільтраў, бампераў і шкла.
Тут сваю ролю адыграла і купля ў Geely Holding Group ліцэнзіі на вытворчасць фірменных аўтамабіляў, у тым ліку пад уласным брэндам Belgee. З пункту гледжання вытворчасці выраб беларуска-кітайскага аўтамабіля пад уласным брэндам істотна павышае правы і, як вынік, самастойнасць у прыняцці рашэнняў у гэтым працэсе.
Толькі некалькі прыкладаў. Таўшчыня лакафарбавага пакрыцця на аўтамабілях, сабраных у Беларусі, большая, чым у аналагічных звараных і пафарбаваных у Кітаі. Антыкаразійная апрацоўка і шумаізаляцыя таксама адаптаваны пад нашы ўмовы. Такім чынам, беларуска-кітайскі аўтамабіль поўнасцю адпавядае патрабаванням эксплуатацыі на беларускім і расійскім рынках.
У той жа час неабходна глядзець нават не ў заўтрашні дзень, а што будзем рабіць праз пяць-дзесяць гадоў. А гэта ўжо іншы ўзровень і іншыя кампетэнцыі. На гэту тэму даволі выразна выказаўся Аляксандр Лукашэнка амаль пяць гадоў таму пры адкрыцці завода дробнавузлавой зборкі "БЕЛДЖЫ" і ў час апошняга наведвання прадпрыемства, калі паставіў перад урадам і профільнымі ведамствамі задачу асвоіць серыйную вытворчасць беларускага электрамабіля з 1 студзеня 2025 года.
Трэба чарговы раз адзначыць, што сёння сусветная аўтамабільная галіна перажывае маштабную трансфармацыю. Такія трэнды, як электратранспарт, смарт-тэхналогіі, канцэпцыя нулявой аварыйнасці, выкарыстанне такіх альтэрнатыўных відаў паліва, як вадарод і метанол і шэраг іншых, нясуць не толькі магчымасці, але і выклікі перад аўтавытворцамі. Як паказвае замежны вопыт, упісацца ў момант у гэтыя трэнды ўласнымі сіламі сёння здольныя толькі некалькі профільных кампаній з глабальнага спіса топ-10.
Менавіта таму пры рэалізацыі даручэння кіраўніка дзяржавы на парадак дня выходзіць задача пошуку стратэгічнага партнёра, які мае не толькі ўласныя кампетэнцыі, але і настроены на працяглае супрацоўніцтва з нашай краінай.
Я зусім не сцвярджаю, што для Рэспублікі Беларусь адзіным партнёрам для распрацоўкі і вытворчасці лінейкі айчынных электрамабіляў павінна быць карпарацыя Geely Holding Group, але тое, што гэта кампанія з’яўляецца сусветным лідарам у названай сферы і ўяўляе для нас цікавасць, - гэта адназначна.
Група кампаній Geely Holding Group мае ўласную глабальную сетку з чатырох навукова-даследчых цэнтраў, размешчаных у Гётэбаргу, Ханчжоу, Нінба і Ковентры, у якіх налічваецца больш за 10 тыс. навуковых супрацоўнікаў. Вынікам такой актыўнай даследчай дзейнасці стала прызнанне Geely ў якасці аднаго з дзесяці лепшых брэндаў у галіне інтэлектуальнай уласнасці і інавацыйнай дзейнасці не толькі ў Кітаі, але і сусветнай аўтаіндустрыі.
Новым вектарам навацый кампаніі з’яўляюцца даследаванні і распрацоўкі высокаінтэлектуальных тэхналогій у сферы лічбавых камунікацый і мабільнасці. У лістападзе 2022 года адбылася прэзентацыя новай стратэгіі Smart Geely 2025, стратэгічная місія якой заключаецца ў тым, каб стварыць глабальную аўтамабільную групу, заснаваную на перадавых тэхналогіях, якія грунтуюцца на інавацыйных модульных архітэктурах, сілавых устаноўках новага пакалення і інтэлектуальных тэхналогіях узаемадзеяння вадзіцеля і аўтамабіля.
Да 2025 года Geely Holding Group плануе павялічыць сваё прадстаўніцтва за межамі Кітая. Важнымі напрамкамі развіцця становяцца рэгіёны ЕАЭС, Усходняй Еўропы, Блізкага Усходу, Паўднёва-Усходняй Азіі і Паўднёвай Амерыкі. Таму часу на выбар свайго стратэгічнага партнёра і пошуку ўзаемавыгадных інтарэсаў у Беларусі засталося зусім няшмат.
У той жа час трэба адзначыць, што вырашэнне гэтай стратэгічнай задачы выходзіць за межы кампетэнцыі не толькі СЗАТ "БЕЛДЖЫ", але і Мінпрама як галіновага органа кіравання. Магчыма, гэта той выпадак, калі стварэнне асобнай міжведамаснай камісіі з удзелам упаўнаважаных прадстаўнікоў як органаў дзяржкіравання, так і Нацыянальнай акадэміі навук і профільных устаноў адукацыі, а магчыма, і незалежных, у тым ліку замежных, экспертаў і кансультантаў з’яўляецца абгрунтаваным.
Георгій ГРЫЦ,
эканамічны аналітык, кандыдат эканамічных навук.-0-
