У канцы лістапада ўпершыню пачалі гаварыць аб намеры скараціць дэкрэтны водпуск з трох да двух гадоў, а таксама аб іншых змяненнях у гэтай сферы. Цяпер згаданае пытанне знаходзіцца ў стадыі актыўнай прапрацоўкі, а ў першым квартале 2021-га яго плануюць вынесці на абмеркаванне дэпутатаў. Даведаліся, пра якія новаўвядзенні ідзе размова, калі іх чакаць і што аб гэтым думаюць маладыя маці ў дэкрэце.
У пошуках ідэальнай мадэлі
Міністэрства працы і сацыяльнай абароны вывучае прапановы беларусаў наконт змяненняў у водпуску па доглядзе дзяцей. Аб гэтым паведаміла міністр працы і сацыяльнай абароны Ірына Касцевіч на сустрэчы з сем'ямі з Баранавіч і Баранавіцкага раёна. "Мы хочам атрымаць зваротную сувязь: як сем'і бачаць сітуацыю. Цяпер амаль 40 працэнтаў маці, занятых на рынку працы, з вышэйшай адукацыяй. Яны хочуць мець сям'ю і адбыцца ў прафесіі. Забяспечыць гэты баланс - важная задача, якую трэба вырашыць", - сказала яна.
У першую чаргу размова ідзе аб развіцці паслуг па доглядзе дзяцей ранняга ўзросту. Ірына Касцевіч адзначыла: у грамадстве ўжо сфарміраваўся запыт на невялікія прыватныя садкі і іншыя дашкольныя ўстановы, паслугі няні на гадзіну. Толькі пасля закрыцця гэтага пытання будуць прымацца далейшыя крокі.
"Задача Мінпрацы - разам з дэпутацкім корпусам і сем'ямі знайсці ідэальную мадэль, якая дала б магчымасць вырашыць задачы бюджэту, дзяржавы, грамадства і асобнага чалавека", - гаворыць Ірына Касцевіч.
Міністр адзначае, што меры па змяненні дэкрэтнага водпуску могуць быць рознымі. Напрыклад, пакінуць тры гады дэкрэту, але аплачваць з іх толькі два, або зрабіць два гады для ўсіх, а тры - толькі для шматдзетных сем'яў. Яшчэ адна прапанова міністэрства - прадастаўляць аднаму з бацькоў, маючых трое і больш дзяцей, дадатковы выхадны або скараціць рабочы дзень да сямі гадзін.
Год для сябе
Гатовы актыўна ўдзельнічаць у абмеркаванні і самі маладыя маці. Напрыклад, Кацярына Рыжанкова з гарадскога пасёлка Карма Гомельскай вобласці пайшла ў дэкрэт у лютым 2019 года. Да магчымага скарачэння водпуску па доглядзе дзіцяці яна ставіцца неадназначна: "З аднаго боку, гэта правільна, паколькі многія знаёмыя прызнаюцца, што сядзець у дэкрэце тры гады цяжка - хочацца хутчэй выйсці на работу. І справа не толькі ў заработку - маці не жадаюць страчваць кваліфікацыю. Я таксама задумваюся аб тым, каб аддаць сына ў сад у два гады. Але, з іншага боку, наш раён адносіцца да пацярпелых ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС і мы атрымліваем дапамогу на дзіця з даплатай у памеры амаль Br200. Гэта больш за маю зарплату, таму сядзець у дэкрэце выгадна. Плюс дадатковы год у ім дае мне магчымасць асвоіць іншую прафесію, якая будзе прыносіць большы даход. Таму я хутчэй супраць скарачэння дэкрэту, чым за".
Яшчэ адзін важны момант, на які, на думку Кацярыны, можа паўплываць змяншэнне дэкрэтнага водпуску, - гэта зніжэнне нараджальнасці: "На маё жаданне нарадзіць другое дзіця гэта мера паўплывае. Трэці год дэкрэту ўсё ж важны, калі ёсць магчымасць аддаць дзіця ў сад у два гады. Нават не для таго, каб прайсці адукацыйныя курсы, а каб адысці ад руціны і перазагрузіцца".
"Мне няважна, два гады будзе дэкрэт ці тры"
А вось у Вольгі Мелеш з гарадскога пасёлка Шарашова Пружанскага раёна меркаванне іншае. У дэкрэце яна ўжо амаль два гады і зусім хутка зноў стане маці. Вольга прызнаецца, што не бачыць нічога дрэннага ў скарачэнні дэкрэтнага водпуску: "Двухгадовае дзіця можна спакойна аддаваць у сад. Гэта я, уласна кажучы, і зрабіла, хоць сын на той момант не мог сам есці і абувацца. На працягу месяца, гледзячы на іншых дзяцей, усяму навучыўся. Адзіная праблема, з якой можна сутыкнуцца, - пастаянныя бальнічныя. Работадаўцам не падабаецца, калі ты кожны месяц выпадаеш на тыдзень, а можа і больш. У астатнім не бачу сур'ёзных цяжкасцей".
Вольга адзначае, што і сярод яе знаёмых меркаванне аб працягласці дэкрэту паступова мяняецца. Калі раней многія з абурэннем успрымалі скарачэнне водпуску да двух гадоў, то цяпер адносяцца да гэтага прасцей.
"Шмат што залежыць ад прафесіі. Напрыклад, я раней працавала ў салоне прыгажосці ў Пружанах, але ў дэкрэце зразумела, што магу займацца манікюрам дома, і гэта нават будзе лепш. Па-першае, зручней - не давядзецца падстройваць сваё жыццё пад графік салона і расклад аўтобусаў. Па-другое, я змагу значна больш часу праводзіць з дзецьмі. Як толькі народзіцца другое дзіця, займуся пытаннем змены прафесіі. Таму мне ў цэлым няважна - два гады будзе дэкрэт або тры", - адзначае Вольга.
Аб тым, ці паўплывае скарачэнне дэкрэтнага водпуску на планы наконт трэцяга дзіцяці, яна гаворыць так: "Рашэнне аб папаўненні ў сям'і павінны прымаць бацькі, зыходзячы са сваіх жаданняў і магчымасцей. Мы з мужам вырашылі, што хочам двое дзяцей. Як будзе далей - паглядзім. Калі ў нас з'явіцца думка пра трэцяе дзіця, то на ўсе нюансы, звязаныя з дэкрэтам, мы наўрад ці будзем звяртаць увагу".
Штогод у сярэднім у нашай краіне нараджаецца 20-22 тыс. трэціх і наступных дзяцей. Ірына Касцевіч адзначае, што дапамогі на дзяцей у 2021 годзе плануецца падняць больш як на 8 працэнтаў.
Вадзім БАННЫ,
газета 7 Дней.
