У пачатку года кіраўнік дзяржавы падпісаў закон "Аб змяненні законаў па пытаннях падаткаабкладання". Як адзначаюць многія спецыялісты, карэкціроўка Падатковага кодэкса арыентавана пераважна на вырашэнне практычных пытанняў падаткаабкладання, далейшае спрашчэнне парадку вылічэння і выплаты падаткаў і паляпшэнне падатковага адміністравання. Каго менавіта закрануць гэтыя змяненні, растлумачылі спецыялісты Міністэрства па падатках і зборах.
Фізічныя асобы
Як адзначыў начальнік галоўнага ўпраўлення падаткаабкладання фізічных асоб МПЗ Андрэй Кавалеўскі, з 1 студзеня ўступілі ў сілу змяненні ў Падатковы кодэкс. Яны закранулі ўсе катэгорыі плацельшчыкаў: фізічных асоб, індывідуальных прадпрымальнікаў, юрыдычных асоб.
"Фізічныя асобы з'яўляюцца плацельшчыкамі чатырох асноўных відаў падаткаў: гэта падаходны падатак з фізічных асоб, падатак на нерухомую маёмасць, зямельны і транспартны падаткі. Што датычыцца падаходнага падатку з фізічных асоб, то значных змяненняў у бягучым годзе для грамадзян не адбылося. Але трэба адзначыць, што павышаны межы, якія не абкладаюцца падаходным падаткам, і праіндэксаваны стаўкі вылічэнняў, прыведзеных у лічбавым выражэнні. Гэта работа ажыццяўляецца кожны год. У прынцыпе ўсе гэтыя сумы, якія не абкладаюцца падаходным падаткам, павышаны ў межах 5-7 працэнтаў. Варта таксама адзначыць вельмі важнае новаўвядзенне, якое закранае суб'ектаў гаспадарання, што выплачваюць грамадзянам даходы. Для іх з бягучага года ўводзіцца абавязак прадстаўляць падатковую дэкларацыю па падаходным падатку. Інакш кажучы, штоквартальна любая беларуская арганізацыя і ІП, якія выплачваюць грамадзянам даходы, будуць прадстаўляць ужо асобную новую дэкларацыю па падаходным падатку. Раней частка звестак прадстаўлялася ў падатковы орган, гэта была інфармацыя аб сумах, што падлягаюць пералічэнню падаходнага падатку, аб фондзе заработнай платы, але цяпер гэта ўсё ўжо выдзяляецца ў асобную дэкларацыю", - расказаў эксперт.
Значныя змены адбыліся ў дачыненні да падатку на нерухомую маёмасць і зямельнага падатку. "Тут самае галоўнае змяненне - гэта адмена падатковай ільготы адносна адной кватэры. Калі да 2022 года фізічнай асобе на праве ўласнасці прыналежала толькі адна кватэра, то яна вызвалялася ад падаткаабкладання, а ўжо з другой і наступнай кватэры неабходна было выплачваць падатак на нерухомую маёмасць, прычым стаўка падатку складала 0,2 працэнта і да яе прымяняліся яшчэ павышэнні, прадугледжаныя рашэннямі мясцовых Саветаў дэпутатаў. З 2022 года кожная кватэра ва ўласнасці грамадзян будзе абкладацца падаткамі", - адзначыў начальнік галоўнага ўпраўлення.
Нерухомай маёмасцю валодаюць розныя катэгорыі грамадзян, як працуючыя і працаздольныя, так і пенсіянеры па ўзросце, інваліды першай і другой груп, члены шматдзетных сем'яў. Улічваючы гэта, было адназначна вызначана, што для пенсіянераў па ўзросце, інвалідаў першай і другой груп, а таксама членаў шматдзетнай сям'і льгота па адной кватэры захаваецца. Для шматдзетных сем'яў любая колькасць кватэр не будзе абкладацца падаткам. "Калі ў пенсіянера ва ўласнасці адна кватэра, падатак па ёй не выплачваецца, калі пенсіянер мае адну кватэру і адзін жылы дом, падатак па іх таксама не выплачваецца, а толькі з другой кватэры і з другога жылога дома", - дадаў ён.
Перагледжаны падыходы да вызначэння падатковай базы і сумы падатку на нерухомую маёмасць. "Інакш кажучы, падатак на нерухомую маёмасць па кватэрах будзе вылічвацца зыходзячы са стаўкі 0,1 працэнта і кошту кватэры для мэт падаткаабкладання. Гэты кошт будзе вызначацца падатковымі органамі зыходзячы з плошчы кватэры і разліковага кошту тыпавога квадратнага метра жылля, прыведзенага ў Падатковым кодэксе. Напрыклад, на кватэру ў Мінску плошчай 60 кв.м гадавая сума падатку на нерухомую маёмасць складзе менш за Br50. Пры гэтым прадугледжаны парадак выплаты, размеркаваны на два гады: у 2022 годзе грамадзяне ўнясуць аванс 50 працэнтаў ад гадавой сумы падатку на нерухомую маёмасць, а ў 2023-м ужо зробяць даплату да поўнай сумы падатку. Плаціць падатак неабходна будзе, як і раней, на падставе паведамлення падатковага органа, якое ўсім грамадзянам будзе накіравана да 1 верасня. Аналагічныя падыходы і ў зямельным падатку", - расказаў Андрэй Кавалеўскі.
ІП
Змяненні для індывідуальных прадпрымальнікаў датычацца спрошчанай сістэмы падаткаабкладання і адзінага падатку. Устаноўлена забарона на прымяненне спрошчанай сістэмы падаткаабкладання для ІП, якія аказваюць паслугі. У Падатковым кодэксе прыведзены пералік паслуг, у дачыненні да якіх дазволена спрошчаная сістэма падаткаабкладання. Гэта паслугі ў турызме, ахове здароўя, паслугі сухапутнага транспарту, грамадскага харчавання і камп'ютарнага праграмавання. Адпаведна, адносна ўсіх астатніх відаў паслуг прадпрымальнікі ужо не маюць права з 2022 года прымяняць спрошчаную сістэму падаткаабкладання. "Але гэта не значыць, што яны павінны спыніць сваю дзейнасць, яны могуць перайсці на агульны парадак падаткаабкладання, інакш кажучы, з прымяненнем выплаты падаходнага падатку па прадпрымальніцкай дзейнасці", - растлумачыў прадстаўнік МПЗ.
Па адзіным падатку таксама адбыліся змяненні. З пераліку відаў дзейнасці, па якіх прадпрымальнікі могуць выплачваць адзіны падатак, некаторыя віды выключаны. "Але зноў жа аналагічна з плацельшчыкамі падатку па спрошчанай сістэме гэтыя прадпрымальнікі могуць перайсці на агульны парадак падаткаабкладання", - падкрэсліў эксперт.
Юрыдычныя асобы і арганізацыі
Начальнік галоўнага ўпраўлення метадалогіі падаткаабкладання Міністэрства па падатках і зборах Наталля Кандраценка падкрэсліла: большасць змяненняў у Падатковым кодэксе, якія датычацца арганізацый, накіраваны на вырашэнне практычных задач. "Інакш кажучы, практыка падаткаабкладання паказала, што ў заканадаўстве трэба нешта ўдакладніць або змяніць сам парадак падаткаабкладання для таго, каб вырашыць тыя ці іншыя практычныя пытанні. Але таксама ёсць навацыі, якія прызначаны ўзмацніць інвестыцыйную актыўнасць суб'ектаў гаспадарання і прыцягнуць дадатковыя даходы ў бюджэты", - растлумачыла спецыяліст.
Паводле яе інфармацыі, па падатку на прыбытак павялічаны інвестыцыйны вылік, які маюць права прымяняць арганізацыі. Па будынках і збудаваннях інвестыцыйны вылік вырас да 15 працэнтаў, па абсталяванні - да 40 працэнтаў. "Акрамя таго, інвестыцыйны вылік можна будзе прымяняць і ў адносінах да даабсталявання асноўных сродкаў, а таксама пускавых комплексаў. Змяняецца таксама парадак уліку пры падаткаабкладанні рэкламных расходаў. Усе рэкламныя расходы, якія нясуць арганізацыі, будуць падзелены на два складнікі. Адзін з іх - гэта расходы на рэкламу, размешчаную ў сродках масавай інфармацыі, а таксама для ўдзелу ў выстаўках і канферэнцыях. Іх можна будзе адносіць на затраты без усялякіх абмежаванняў, гэта значыць яны па фактычных расходах будуць адносіцца да затрат, якія ўлічваюцца пры падаткаабкладанні. Усе астатнія віды рэкламных расходаў будуць аднесены ў 2022 годзе да нарміруемых расходаў, а іх сукупны памер не зможа перасягаць 1 працэнта выручкі ад рэалізацыі тавараў, работ і паслуг", - расказала эксперт. Акрамя таго, адмяняецца нарміраванне расходаў на паліўна-энергетычныя рэсурсы, за выключэннем паліўна-энергетычных рэсурсаў, якія выкарыстоўваюцца пры эксплуатацыі транспартных сродкаў. Інакш кажучы, усе гэтыя расходы (за выключэннем расходаў для транспартных сродкаў) будуць адносіцца да затрат, якія ўлічваюцца пры падаткаабкладанні па іх фактычным расходаванні.
Яшчэ адна важная навацыя: з 2022 года мясцовыя Саветы дэпутатаў атрымалі права павялічваць асноўную стаўку падатку на прыбытак (яна складае 18 працэнтаў) на два працэнтныя пункты для асобных катэгорый плацельшчыкаў падатку на прыбытак, якія выплачваюць яго ў мясцовыя бюджэты. "Рашэнні аб павелічэнні стаўкі падатку на прыбытак да двух працэнтных пунктаў, якія будуць прыняты да 31 сакавіка 2022 года, будуць прымяняцца ў 2022 годзе, а ў далейшым такія рашэнні будуць прымяняцца са студзеня года, што ідзе за годам прыняцця такога рашэння", - растлумачыла Наталля Кандраценка.
Асучасніваецца падатковая база па зямельным падатку. "Па кожнай ацэначнай зоне зямельных участкаў устаноўлены правілы, як вызначаецца кадастравы кошт, падатковая база па зямельным падатку на 2022 год. Гэта асучаснены кадастравы кошт будзе размешчаны на афіцыйным сайце Нацыянальнага кадастравага агенцтва", - дадала прадстаўнік МПЗ.
З 1 студзеня 2023 года ўводзіцца павышанае падаткаабкладанне некаторых зямельных участкаў. Размова аб тых, якія выдзелены пад будаўніцтва капітальных збудаванняў, будынкаў і будынін, але на якіх на працягу трох гадоў пасля выдзялення не праведзена дзяржаўная рэгістрацыя пабудаванага капітальнага збудавання. Або на працягу трох гадоў не ўведзены ў эксплуатацыю адпаведны аб'ект, калі дзяржаўная рэгістрацыя стварэння такога капітальнага збудавання не патрэбна. "Паўтаруся, гэта норма ўводзіцца з 1 студзеня 2023 года, але ў Падатковы кодэкс яна ўжо ўключана, каб арганізацыі маглі падрыхтавацца да гэтага павышанага падаткаабкладання і за 2022 год, напрыклад, увесці ў эксплуатацыю аб'екты, якія яшчэ не дабудаваны", - падкрэсліла начальнік галоўнага ўпраўлення.
Па транспартным падатку для арганізацый уводзіцца новая падатковая льгота, якія датычыцца транспартных сродкаў, закансерваваных ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку. "Гэта значыць арганізацыя, якая закансервуе свой транспартны сродак у гэтым парадку, зможа не выплачваць транспартны падатак з месяца, што ідзе за месяцам падатку кансервацыі транспартнага сродку", - растлумачыла спецыяліст.
У спрошчанай сістэме падаткаабкладання таксама значныя змяненні. Іх, паводле слоў эксперта, можна падзяліць на дзве часткі: тыя, якія ўступаюць у сілу з 1 студзеня 2022 года, і глава аб падатку пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання, якая выкладзена ў новай рэдакцыі і ўступіць у сілу з 1 студзеня 2023 года.
З бягучага года мяняюцца крытэрыі прымянення спрошчанай сістэмы падаткаабкладання для арганізацый. Гэту сістэму змогуць прымяняць арганізацыі з сярэдняспісачнай колькасцю работнікаў да 50 чалавек (у 2021 годзе было 100) і з гадавой выручкай не большай за Br2,15 млн. З 2022 года плацельшчыкі падатку пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання не выплачваюць падатак на дабаўленую вартасць. Адпаведна, адмяняецца стаўка 3 працэнты, якая прымянялася пры выкарыстанні спрошчанай сістэмы падаткаабкладання з выплатай ПДВ. "А стаўка, якая ў 2021 годзе складала 5 працэнтаў і прымянялася арганізацыямі-спрашчэнцамі, якія не выплачваюць ПДВ, павялічваецца з 5 да 6 працэнтаў. Яшчэ адно змяненне: у 2021 годзе падатак пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання выплачваўся паквартальна або памесячна, з 2022-га ён будзе выплачвацца толькі паквартальна", - расказала прадстаўнік ведамства.
З 2023 года зменіцца прынцып вызначэння падатковай базы па падатку пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання. "Падатковая база будзе вызначацца па касавым метадзе, інакш кажучы, паступленні грашовых сродкаў ужо будуць момантам вызначэння падатковай базы, нават калі гэтыя грашовыя сродкі паступілі ў якасці авансу. Гэта асноўнае адрозненне ад дзеючага сёння метаду вызначэння валавой выручкі па аплаце. Акрамя таго, з 2023 года будзе ўкаранёны электронны сэрвіс па вядзенні кнігі ўліку даходаў і расходаў арганізацый, якія прымяняюць спрошчаную сістэму падаткаабкладання. Арганізацыі змогуць весці гэту кнігу ў сваім асабістым кабінеце на партале Міністэрства па падатках і зборах. Гэта робіцца для таго, каб гэты сэрвіс мог аўтаматычна фарміраваць падатковую дэкларацыю па спрошчанай сістэме падаткаабкладання, зыходзячы з тых звестак, якія арганізацыі ўнясуць у гэту кнігу, а таксама тых звестак, якія ёсць у падатковых органаў", - праінфармавала начальнік галоўнага ўпраўлення.
Эксперт дадала: у падатак на дабаўленую вартасць, падатак на прыбытак, адзіны падатак для вытворцаў сельскагаспадарчай прадукцыі ўведзены нормы таго, як вызначаецца падатковая база па гэтых падатках. Напрыклад, калі арганізацыя змяніла прымяняльную сістэму падаткаабкладання і тавары былі адгружаны пры адной сістэме, а аплата за адгружаныя тавары прыйшла, калі арганізацыя ўжо прымяняла іншую сістэму.
БЕЛТА.
