Штогод 14 кастрычніка на працягу паўстагоддзя сусветная навукова-тэхнічная супольнасць адзначае Сусветны дзень стандартызацыі. У Беларусі Дзень стандартызацыі стаў прафесійным святам з 2000 года, падкрэсліўшы стратэгічную каштоўнасць гэтай дзейнасці для дзяржавы, эканомікі і грамадства і ўклад тысяч спецыялістаў у яе развіццё. Кожны год свята ва ўсім свеце праходзіць пад пэўным дэвізам. У бягучым ён гучыць так: "Стандарты для дасягнення Мэт устойлівага развіцця". Аб бяспецы, якасці айчыннай прадукцыі, удасканаленні стандартаў, планах эксперты расказалі ў прэс-цэнтры БЕЛТА.
"Сёння цяжка ўявіць распрацоўку якой-небудзь прадукцыі, не абапіраючыся на сучасныя стандарты. Для таго каб тавары былі канкурэнтаздольнымі, яны павінны адпавядаць пэўным патрабаванням. Стандарты з'яўляюцца важнай нарматыўнай базай, якая фарміруе ўмовы для павышэння тэхнічнага ўзроўню, бяспекі і якасці", - сказаў старшыня Дзяржстандарту Валянцін Татарыцкі.
Сёння ў Беларусі фонд дзеючых дзяржаўных стандартаў перасягае 30 тыс. дакументаў. З іх каля 5 тыс. - гэта СТБ, звыш 25 тыс. - ДАСТы. "У бягучым годзе ў рэспубліцы зацверджана больш за 500 дзяржаўных стандартаў рознага ўзроўню (СТБ і ДАСТаў) і змяненняў да іх. Звыш 70 працэнтаў з іх гарманізаваны з міжнароднымі патрабаваннямі, што садзейнічае прымяненню прызнаных у свеце тэхнічных рашэнняў, устараненню тэхнічных бар'ераў, росту экспартных магчымасцей", - падкрэсліў ён.
Новыя распрацоўкі датычыліся машынабудаўнічай, электратэхнічнай, хімічнай, будаўнічай, харчовай і іншых галін, сферы паслуг, інфармацыйных тэхналогій, сістэм менеджменту, стварэння безбар'ернага асяроддзя. Пры гэтым асноўнай задачай з'яўляецца рэагаванне на актуальныя выклікі і трэнды. "Сённяшні век вельмі імклівы. Мы бачым, наколькі хутка ўсё мяняецца, у тым ліку якасць, спажывецкія ўласцівасці тавараў. Для таго каб асвоіць новую прадукцыю, трэба валодаць сучаснымі патрабаваннямі, устаноўленымі да яе", - дадаў кіраўнік ведамства.
Паводле слоў старшыні камітэта, цяпер неабходна прымаць канкрэтныя дзеянні па лічбавізацыі распрацоўкі стандартаў. "Такая задача стаіць перад Дзяржстандартам. Мы праводзім работы па стварэнні лічбавай платформы "Стандартызацыя", якія ўключаны ў дзяржаўную праграму "Лічбавае развіццё Беларусі на 2021-2025 гады". Гэта дасць магчымасць у першую чаргу перавесці ў лічбавы фармат усе працэсы ад распрацоўкі да прыняцця стандартаў, а таксама скараціць тэрміны распрацоўкі патрабаванняў у сярэднім у 1,5 раза", - звярнуў увагу Валянцін Татарыцкі.
Таксама ён падкрэсліў, што сёння хочацца бачыць больш актыўнасці ад прамысловасці, бізнесу, прыватных структур па ўключэнні іх у дзейнасць па распрацоўцы стандартаў. "На адным з форумаў міністр эканомікі Германіі сказаў: "Хто сёння валодае стандартам, той, па сутнасці справы, валодае рынкам". І гэта сапраўды так. Таму мы праводзім мэтанакіраваную работу па ўключэнні суб'ектаў у працэс распрацоўкі стандартаў", - канстатаваў кіраўнік Дзяржстандарту.
Валянцін Татарыцкі расказаў, што ў Расіі значная частка распрацовак стандартаў, якія ажыццяўляе бізнес, фінансуецца з бюджэту. Затым дзяржава вяртае працэнт затрат на распрацоўку стандарту. "Я лічу, што гэта вельмі правільна. Такім чынам мы стымулюем распрацоўку стандартаў, стварэнне новых патрабаванняў і, як вынік, распрацоўку новай канкурэнтаздольнасці прадукцыі, - адзначыў ён. - Мы таксама ўзялі на ўзбраенне такі падыход і падрыхтавалі праект указа "Аб распрацоўцы праектаў тэхнічных рэгламентаў і стандартаў", дзе плануецца прадугледзець пакрыццё амаль 50 працэнтаў затрат суб'ектам, якія будуць займацца распрацоўкай такіх патрабаванняў. Вядома, гэта будуць выключна суб'екты Беларусі. На сённяшні дзень мы ўжо маем рэзультаты па зацікаўленасці дзяржорганаў, асобных бізнес-супольнасцей. У цэлым ёсць падтрымка, і ў бліжэйшы час мы завершым узгадненне гэтага праекта і накіруем яго ва ўрад".
Таксама Валянцін Татарыцкі звярнуў увагу, што цяпер у рэспубліцы рэалізуецца перспектыўны план па распрацоўцы дзяржаўных і міждзяржаўных стандартаў для рэалізацыі Мэт устойлівага развіцця на 2021-2030 гады. Дакумент прадугледжвае распрацоўку 365 стандартаў (297 СТБ і 68 ДАСТаў). "У бягучым годзе мы ўжо больш за 50 стандартаў распрацоўваем па гэтай тэматыцы. Думаю, што яны будуць прыняты да канца года", - рэзюмаваў ён.
У сваю чаргу начальнік упраўлення тэхнічнага нарміравання і стандартызацыі Дзяржстандарту Аксана Грышкевіч адзначыла, што Беларусь як член Еўразійскага эканамічнага саюза робіць канкрэтныя крокі па дасягненні МУР, абапіраючыся на свае ўнутраныя праграмныя дакументы. "Эканамічная інтэграцыя саюза з'яўляецца дадатковым фактарам, які садзейнічае дасягненню Мэт устойлівага развіцця. Бяспека тавараў забяспечваецца шляхам тэхнічнага рэгулявання. Яно ажыццяўляецца праз усталяванне абавязковых патрабаванняў у тэхрэгламентах і распрацоўку стандартаў, - сказала яна. - У прыватнасці, у гэтым годзе 1 снежня завяршаецца пераходны перыяд па новым тэхрэгламенце на абсталяванне для дзіцячых гульнявых пляцовак. У 2022 годзе ўступяць у сілу яшчэ некалькі рэгламентаў, у тым ліку на алкагольную прадукцыю. У планах таксама распрацоўка яшчэ 11 новых тэхрэгламентаў у галіне бяспекі кармоў і кармавых дабавак, мяса птушкі і прадукцыі яе перапрацоўкі, матэрыялаў, якія кантактуюць з харчовай прадукцыяй, высакавольтнага абсталявання, рухомага саставу метрапалітэна, трамваяў і іншага".
Спецыяліст растлумачыла, што з часам узнікае неабходнасць карэкціроўкі прынятых рэгламентаў, паколькі яны павінны быць актуальнымі і сучаснымі і садзейнічаць выпуску якаснай, бяспечнай інавацыйнай прадукцыі. "Плануецца распрацаваць 42 змяненні ў прынятыя тэхрэгламенты. Беларусь з'яўляецца адказным распрацоўшчыкам 12 змяненняў у 10 тэхнічных рэгламентах. Напрыклад, уносяцца змяненні ў рэгламент на маркіроўку харчовай прадукцыі. Калі дакумент будзе прыняты, неабходна будзе ўказваць, які канкрэтна від алею або тлушчу выкарыстоўваўся пры вырабе прадукту. Таксама карэкціруюцца патрабаванні да ўпакоўкі ў частцы яе экалагічнай бяспекі. Уводзіцца паняцце "біяраспадальная ўпакоўка" і спецыяльны знак, які будзе інфармаваць спажыўца. Акрамя таго, мы спрабуем увесці забарону на прымяненне лёгкіх пакетаў, якія цяпер бясплатна раздаюцца ў гіпермаркетах. Яны наносяць найбольшую шкоду навакольнаму асяроддзю. Карэкціруем патрабаванні бяспекі складанай тэхнічнай прадукцыі і трактароў, удакладняем экалагічныя патрабаванні да выкідаў трактароў, працуючых на звадкаваным прыродным газе, і гэтак далей", - расказала эксперт.
Дырэктар Беларускага дзяржаўнага інстытута стандартызацыі і сертыфікацыі (БелДІСС) Аляксандр Скуратаў падкрэсліў, што цяпер у краіне зроблены акцэнт на стандартызацыі на ўзроўні прадпрыемстваў. "У прыватнасці, распрацаваны стандарт, які датычыцца правіл функцыянавання службаў стандартызацыі на прадпрыемствах, які дапамагае пабудаваць работу як для мэт кампаніі і непасрэдна для ўнутранай распрацоўкі дакументаў, так і для ўдзелу ў агульнадзяржаўных работах па стандартызацыі", - адзначыў ён.
Таксама кіраўнік БелДІСС звярнуў увагу, што Беларусь цяпер распрацоўвае ДАСТ па экспертах у стандартызацыі. "Робіцца спроба на ўзроўні Міждзяржаўнага савета па стандартызацыі, метралогіі і сертыфікацыі краін СНД распрацаваць стандарт, у якім будуць устаноўлены адпаведныя патрабаванні да экспертаў, іх кампетэнтнасці, прафесійнай дзейнасці, асабістых якасцей. Такім чынам, такія спецыялісты будуць выдзелены ў асобную прафесійную супольнасць зыходзячы з іх кампетэнцыі ў галіне распрацоўкі стандартаў", - дадаў дырэктар інстытута.
Цяпер па даручэнні Дзяржстандарту распрацоўваецца новы конкурс "Лепшы стандартызатар". "Яго аналаг ёсць у Расійскай Федэрацыі. Аднак мы ўнясём нацыянальныя карэктывы. Магчыма, у наступным годзе, да 30-годдзя Дзяржстандарту, мы зможам правесці першы такі конкурс у Беларусі", - рэзюмаваў ён.
На заканчэнне Валянцін Татарыцкі павіншаваў калег, якія працуюць у сферы стандартызацыі, як у сістэме Дзяржстандарту, так і ў розных галінах эканомікі, навукі, адукацыі, з надыходзячым прафесійным святам і пажадаў ім здароўя, поспехаў у рэалізацыі крэатыўных ідэй і новых дасягненняў.-0-
