22 красавіка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Разрыў кантрактаў, страта тысяч працоўных месцаў, рынкаў збыту і, у рэшце рэшт, банкруцтва. Усё гэта пагражае польскім кампаніям, якія пацярпелі ад нядаўніх санкцый ЕС і дзеянняў Беларусі ў адказ, якая забараніла ўезд у сваю краіну еўрапейскім грузавікам, піша партал навін Onet.pl.
ЕС наклаў забарону на грузаперавозкі аўтатранспартам, зарэгістраваным у Беларусі і Расіі. Такое рашэнне было прынята на фоне канфлікту ва Украіне, а таксама пад націскам крытыкі з боку ўкраінцаў. Раней перад тэрміналам у Карошчыне (Любускае ваяводства) побач з польска-беларускім пагранічным пераходам украінцы праводзілі пратэсты і блакады, патрабуючы поўнага закрыцця гандлю з Беларуссю і Расіяй. Аднак уведзеныя Еўрасаюзам санкцыі спрацавалі супраць польскіх кампаній.
Страты мытных брокераў і маўчанне Маравецкага
25 сакавіка мытныя брокеры накіравалі ўраду Польшчы пісьмо з просьбай прыняць меры, якія маглі б кампенсаваць страты мытнай галіны ў сувязі з еўрапейскімі санкцыямі. У пісьме гаворыцца, што санкцыі ЕС, уведзеныя 2 сакавіка 2022 года, прывялі да скарачэння гандлю таварамі, імпартуемымі з Расіі і Беларусі, прыкладна на 90 працэнтаў. У выніку мытныя брокеры аказаліся на мяжы банкруцтва. 4 чэрвеня заканчваецца пераходны перыяд для рэалізацыі заключаных кантрактаў, пасля чаго гандаль поўнасцю спыніцца. "У выніку большасць мытных арганізацый страціць сваю фінансавую ліквіднасць і будзе вымушана згарнуць дзейнасць", - гаворыцца ў пісьме.
Зварот брокераў быў накіраваны прэм'ер-міністру Польшчы Матэвушу Маравецкаму, міністру развіцця і тэхналогій Пятру Новаку, упаўнаважанаму па справах малога і сярэдняга бізнесу Адаму Абрамовічу і ваяводзе Любускага ваяводства Уладзіславу Дайчаку. Адказ прыйшоў толькі з Міністэрства развіцця і тэхналогій. Але, паводле слоў кіраўніка Польскай палаты мытні, лагістыкі і экспедзіравання Пятра Голдына, атрыманы адказ "не мае нічога агульнага з бягучай сітуацыяй і ніякім чынам не звязаны з праблемамі галіны".
Астатнія адрасаты, уключаючы прэм'ера Матэвуша Маравецкага, не адказалі на запыты прадпрымальнікаў дагэтуль.
Санкцыі - смерць для польскага прадпрымальніцтва
Тавары з Расіі і Беларусі ў любым выпадку будуць паступаць у ЕС, але на грузавіках, зарэгістраваных у краінах, якія не трапляюць пад санкцыі, пераканана кіруючы дырэктар мытнага агенцтва Terminus Group з Беластока Эвеліна Грыгатовіч-Шумоўская. "Цяпер Эльдарада пачнецца для грузавікоў з Казахстана, Узбекістана, Азербайджана, Пакістана, Турцыі, Сербіі, Чарнагорыі, Малдовы і, вядома, з Украіны", - гаворыць яна.
Для польскіх прадпрымальнікаў сітуацыя іншая. "Усім, хто звязаны з усходняй граніцай, пагражае банкруцтва. Страты завоблачныя, таму што акрамя разрыву шматгадовых дагавораў аб супрацоўніцтве паміж галінамі людзі ўнеслі вялізныя перадаплаты за тавары, якія не могуць прывезці. Акрамя таго, блакіроўка рахункаў азначае, што нават калі тавар быў прададзены і дастаўлены, грошы былі замарожаны. Кожная галіна, якая гандлявала з Беларуссю і Расіяй, будзе паралізавана, а ў нашай галіне гэта поўны параліч", - тлумачыць прэзідэнт мытнага агенцтва DTA Яраслаў Мысткоўскі.
Прадпрымальнікі інфармаваны аб міжнароднай сітуацыі і чулі аргументы еўрапейскіх улад, якія прынялі рашэнне ўвесці санкцыі. "Аднак санкцыі ўдарылі па нас настолькі моцна, што без якой-небудзь дзяржаўнай дапамогі нам будзе складана выжыць. Калі нейкі час мы будзем у мінусе, выйсця няма - давядзецца аб'явіць сябе банкрутамі", - прагназуе Яраслаў Мысткоўскі.
Санкцыі таксама зменяць рынак працы, многія людзі застануцца без работы. Як адзначае Пётр Голдын, палякі будуць шукаць працу, не ставячы ніякіх умоў. "Пытанне толькі ў тым, хто зможа даць ім гэту працу? І зноў жа яе будуць прапаноўваць канцэрны, а не дробныя агенцтвы. Таму малое прадпрымальніцтва мы дакладна знішчым, а яно мае вельмі вялікі працэнт на рынку працы", - гаворыць Пётр Голдын.
Транспартныя кампаніі - заложнікі геапалітыкі
Акрамя брокераў, санкцыі ўдараць па многіх польскіх транспартных кампаніях. "Польскія міжнародныя аўтаперавозчыкі заўсёды былі заложнікамі геапалітыкі", - падкрэслівае Ганна Бжазінская-Рыбіцкая з Асацыяцыі міжнародных аўтамабільных перавозчыкаў (ZMPD) у Польшчы.
Паводле ацэнак ZMPD, у выніку санкцый ЕС пацерпяць каля 2 тыс. польскіх транспартных кампаній, у штаце якіх працуюць 20 тыс. вадзіцеляў. Калі дадаць сюды членаў сем'яў гэтых вадзіцеляў, атрымліваецца, што ад заработку, звязанага з перавозкай грузаў на Усход, залежаць амаль 100 тыс. чалавек, адзначае Ганна Бжазінская-Рыбіцкая.
ZMPD нагадвае: польскія перавозчыкі вазілі грузы не толькі ў Беларусь і Расію, але і перамяшчаліся транзітам праз гэтыя дзве краіны, у тым ліку ў Манголію, Узбекістан і Казахстан. З-за абмежаванняў на ўезд для перавозчыкаў з ЕС, уведзеных беларускімі ўладамі ў адказ на еўрапейскія санкцыі, польскія кампаніі сутыкнуліся з непрыемнымі наступствамі. "Закрыццё транзіту цераз Беларусь і нявызначаная сітуацыя з магчымымі забаронамі на перавозкі ў Расію, з яе або праз яе тэрыторыю паставілі нашых перавозчыкаў, якія заключалі доўгатэрміновыя кантракты з прадпрыемствамі ў далёкай Азіі, у вельмі складанае становішча. Па сутнасці, у іх ёсць два варыянты: або плаціць сур'ёзныя кампенсацыі за сарваныя кантракты, або паспрабаваць аб'ехаць - цераз Турцыю і Іран, што, вядома, звязана са значна большым часам на перавозку і значна больш высокімі транспартнымі расходамі", - тлумачыць прадстаўнік ZMPD.
Паводле слоў перавозчыкаў, у кароткатэрміновай перспектыве ланцужок паставак можа быць парушаны, а ў доўгатэрміновай польскія кампаніі будуць заменены транспартнымі кампаніямі з-за межаў ЕС.
"Мы ўжо назіраем уздым цікавасці да ўсходняга напрамку з боку сербаў і туркаў. Для прадстаўнікоў гэтых краін вымушаная адмова польскіх кампаній ад перавозак у гэтым напрамку падобна на выйгрыш у латарэю", - лічыць Ганна Бжазінская-Рыбіцкая.
У прадпрымальнікаў няма ілюзій: гэта канец
Журналісты Onet.pl паразмаўлялі з кіраўнікамі польскіх транспартных кампаній, якія пацярпелі ад санкцый ЕС і мер Беларусі ў адказ.
У кампаніі Artex Transport расказалі аб плануемых скарачэннях штату. "Магчыма, я буду вымушаны не толькі звольніць людзей, але і закрыць усю кампанію. Каля 80 працэнтаў нашых грузаперавозак ішлі на Усход. Астатнія ішлі на Захад. Вы самі бачыце, што гэта канец для нас", - гаворыць кіраўнік кампаніі Артур Камінскі. На пытанне журналіста, ці не звярталася прадпрыемства да ўрада за дапамогай, Артур Камінскі заявіў, што ў Польшчы няма з кім размаўляць. "Вы смеяцеся? Якая дапамога ад дзяржавы? З кім нам пагаварыць? Міністр інфраструктуры Анджэй Адамчык толькі называе сябе міністрам інфраструктуры. Праз чатыры мінуты ён адыходзіць са сходу, застаецца толькі яго намеснік і ліе нам ваду. Тут нічога не мяняецца гадамі", - гаворыць ён.
З аналагічнымі праблемамі сутыкнуўся і кіраўнік кампаніі Anika-Trans Кшыштаф Стшала. "Палавіна нашых грузавікоў перавозіла тавары з заходніх рынкаў ва ўсходнія краіны. Цяпер мы страчваем рынкі. Мы, безумоўна, панясём вялізныя страты. Цяпер дзевяць нашых аўтамабіляў знаходзяцца за межамі Польшчы, у тым ліку ў Казахстане. Я не ведаю, ці змогуць яны наогул вярнуцца ў Польшчу", - гаворыць Кшыштаф Стшала. Прадпрымальнік не ведае, як рэалізаваць свае кантракты. "Турцыя і Каспійскае мора - вельмі непрадказальныя маршруты. Гэта таксама вялікія затраты і лішні час. Мы адмовіліся ад гэтай ідэі раней", - дадае Кшыштаф Стшала.
Для польскіх прадпрымальнікаў з транспартнай сферы падзеі ва Украіне сталі своеасаблівай кульмінацыяй нарастаючых праблем у галіне. На працягу многіх гадоў міжнародныя аўтамабільныя перавозкі развіваліся без дапамогі дзяржавы, пры гэтым прыносячы значныя даходы ў дзяржбюджэт.
"Варта даць зразумець усім, што ў польскіх транспартных кампаній з офісамі ва ўсходняй частцы Польшчы ёсць выбар: яны або едуць на Усход, або не едуць і аб'яўляюць сябе банкрутамі. Нямногія паедуць на Захад, хаця б з-за "пакета мабільнасці" (які абавязвае дальнабойшчыкаў кожны месяц вяртацца на адпачынак па месцы прапіскі. - Заўвага БЕЛТА) і значна больш высокіх, асабліва сёння, затрат на паліва, не гаворачы ўжо аб радыкальна ўзросшай канкурэнцыі ў апошнія месяцы. Так ці інакш, змяненні ў палажэннях "пакета мабільнасці" зрабілі польскіх перавозчыкаў занадта дарагімі для заходніх партнёраў на гэты час. І гэта выкліча скарачэнне нашага прапанавання і, як вынік, вымушаны адыход з гэтага рынку", - прагназуе Ганна Бжазінская-Рыбіцкая.
У перавозчыкаў, якія заўсёды ездзілі толькі ва ўсходнім напрамку, няма ніякага плана Б. Яны не былі гатовы да сітуацыі, што ўзнікла два месяцы таму. "Польскія міжнародныя аўтамабільныя перавозкі на Усход паміраюць", - падкрэслівае Ганна Бжазінская-Рыбіцкая.
Асацыяцыя міжнародных аўтамабільных перавозчыкаў раней звярталася да ўрада Польшчы з просьбай кампенсаваць страты транспартных кампаній. Перагаворы па гэтым пытанні прадаўжаюцца. Аднак польскім перавозчыкам дапамога патрэбна цяпер, таму што ў бліжэйшым будучым - пасля банкруцтваў кампаній - яна ўжо будзе нікому не патрэбна, рэзюмуе Onet.pl.-0-
