Ірына Шульган
Ірына Шульган, якая ў 2024-м стала "Мінчанінам года", усё жыццё дапамагае людзям. У Чырвоным Крыжы гэта былі дарослыя, у аддзяленні дзённага знаходжання дзяцей-інвалідаў Мінскага гарадскога цэнтра сацыяльнага абслугоўвання сям'і і дзяцей - у большасці дзяўчынкі і хлопчыкі і іх бацькі. Як падтрымаць тых, хто ў роспачы, і дапамагчы прыняць асаблівае дзіця, расказвае наша гераіня.
Куды прыводзіць спагадлівасць
Ірына Валянцінаўна ніколі не баялася работы. Будучы жонкай ваеннага, магла б займацца толькі сабой ды хатнімі справамі, але, як чалавек актыўны, у кожным новым горадзе, куды накіроўвалі на службу мужа, знаходзіла сабе занятак. І хоць па прафесіі яна эканаміст, сваё прызначэнне знайшла ў клопаце пра іншых.
У Беларускі Чырвоны Крыж Ірыну Шульган запрасіла сяброўка. Генеральны сакратар таварыства ў ходзе гутаркі адразу прапанаваў нашай гераіні пасаду галоўнага спецыяліста ў Цэнтральнай раённай арганізацыі Беларускага таварыства Чырвонага Крыжа. Праз два гады вялікае сэрца, спагадлівасць і, вядома ж, арганізатарскія здольнасці Ірыны Валянцінаўны ацанілі па заслугах: ёй прапанавалі ўзначаліць Першамайскую раённую арганізацыю Чырвонага Крыжа. З таго часу мінула больш за восем гадоў, але Ірына Шульган так і не стала кабінетным работнікам. Яна старалася дапамагчы ўсім, хто меў у гэтым патрэбу, была і псіхолагам, і нават грузчыкам.
- Часта ў Чырвоны Крыж звяртаюцца людзі ў стане адчаю, іх важна супакоіць, - тлумачыць наша гераіня. - Дзе не магла дапамагчы сама, прасіла іншых, давала тэлефоны і адрасы спецыялістаў, здольных вырашыць праблемы. Самым складаным аказаўся 2014 год, калі ў Беларусь сталі прыязджаць бежанцы з Украіны. Хлынулі патокам - кожны са сваёй бядой. Бывала складана ўявіць, што ўсхваляваны чалавек, які сядзіць перад табой, яшчэ некалькі дзён таму быў паспяховым і матэрыяльна забяспечаным, меў дом, вёў спакойнае шчаслівае жыццё, усё гэта выбудоўваючы гадамі. І раптоўна ўсё знікла, і ён з адной сумкай у руках паехаў у нікуды... Мы стараліся зрабіць усё магчымае, каб усім дапамагчы.
Звычайныя асаблівыя дзеці
Калі Ірыне Шульган прапанавалі стаць загадчыцай аддзялення дзённага знаходжання для дзяцей-інвалідаў Мінскага гарадскога цэнтра сацыяльнага абслугоўвання сям'і і дзяцей, яна не здзівілася.
- Настаў час паспрабаваць сябе ў новай справе. Жыццё хуткацечнае, трэба знайсці справу, з якой ты можаш справіцца лепш за ўсіх. Пры гэтым мяне лёс прадоўжыў весці па знаёмай дарозе - дапамагаць людзям, - прызнаецца наша гераіня.
Узначаліўшы аддзяленне, Ірына Валянцінаўна адразу занялася яго перааснашчэннем, перафармаціраваннем.
- Кожны з нашых выхаванцаў - асоба, - упэўнена яна. - З аднаго боку, звычайныя дзеці, якім трэба даць магчымасць раскрыць свае задаткі і таленты. З іншага - асаблівыя, таму ў іх павінна быць больш магчымасцей. Адзін умее маляваць, другі - спяваць, трэці - гуляць у шахматы, чацвёрты - катацца на веласіпедзе. Вельмі важна даць магчымасць кожнаму заняцца нечым цікавым для яго.
- Калі замкнутае ў сабе дзіця, здалёк назіраючы за тым, што адбываецца ў групе, раптам, пераадолеўшы ўнутраны бар'ер, пачынае кантактаваць, гуляць з іншымі дзецьмі, для нас гэта - маленькая перамога. Менавіта дзеля такога імгнення і працуем! - прызнаецца Ірына Шульган.
Наша гераіня ўпэўнена: дапамога сям'і, якая выхоўвае асаблівае дзіця, павінна быць шматпланавай. Паколькі такім бацькам няпроста. Таму ў аддзяленні дзённага знаходжання стараюцца ўсяляк падтрымаць іх, выбудоўваючы пазітыўную прастору для сем'яў. Супрацоўнікі ўстановы ўпэўнены: калі дзіцяці ў іх добра, то маці з татам будзе гэтак жа. Тут ім дапамагаюць усвядоміць, што асаблівы сын ці дачка прыйшлі ў гэты свет не проста так.
- Такому дзіцяці трэба дапамагчы раскрыцца, - упэўнена Ірына Шульган. - І калі сям'я перажыве ўсе крызісы, тады кожны яе член будзе каштоўны адзін для аднаго, яны ўсе перастануць хавацца за дзвярамі дома. Разам - мама, тата, дзеці - стануць выходзіць у свет, дзяліцца адзін з адным думкамі і эмоцыямі ад убачанага, радавацца надыходзячай зіме.
Ірына Шульган раіць бацькам дзяцей-інвалідаў смялей ламаць стэрэатыпы, старацца мяняць жыццё ў лепшы бок. А яшчэ прыняць той факт, што ў дзіцяці ўжо ёсць асаблівыя патрэбнасці і нельга час павярнуць назад, таму важна атрымліваць задавальненне ад стасункаў з сынам або дачкой. Бо іх любоў - гэта тэрапія для дарослых. Ірына Валянцінаўна запэўнівае: таты з большай ласкай, чым мамы, узаемадзейнічаюць з дзецьмі, крыху па-іншаму глядзяць на свет і на сваё дзіця ў ім. Магчыма, таму што жанчыны часцей захоплены сваімі абавязкамі.
- Бацькам у аддзяленні дапамагаюць псіхолагі: раяць, як правільна справіцца з праблемамі. Вельмі падтрымлівае і ўсведамленне, што нашы спецыялісты адносяцца да іх дзяцей як да звычайных, - лічыць Ірына Шульган.
Як ствараюць мастацкія шэдэўры
Развіццю дзяцей, якія прыходзяць у аддзяленне дзённага знаходжання, дапамагае сучаснае абсталяванне.
- Хлопцы і дзяўчаты могуць паспрабаваць сябе ў самых розных галінах, у тым ліку ў робататэхніцы, - удакладняе субяседніца, запрашаючы нас у гульнявы пакой.
Тут знаходзяцца гаджэты, якія павышаюць цікавасць дзіцяці да пазнавальнай дзейнасці. З іх дапамогай дзяцей навучаюць матэматыцы, рускай і англійскай мовам. Часта заняткі праходзяць у выглядзе анімацыйнай гульні, дзе заданні выбіраюцца па ўзроўні складанасці з улікам узросту і інтэлектуальнага развіцця дзіцяці. Спецыялісты аддзялення і студэнты-валанцёры Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта радыёэлектронікі з 2021 года навучаюць дзяцей асновам праграміравання. У рамках унікальнага праекта "IT-інклюзія" вучні вучацца распрацоўцы алгарытмаў дзеянняў робата. Як гэта адбываецца, нам паказаў Андрэй.
- Цяпер ён складвае па заданні яблыкі ў кошык, - каменціруе работу хлопчыка Ірына Валянцінаўна. - Малайчына, а цяпер пакажы нам, як няправільна. Вось бачыце, калі так вырашаць заданне, то нічога не атрымаецца. А цяпер зноў правільна складзі. Ты, Андрэй, малайчына!
Ірына Шульган ласкава пазірае хлопчыку ў вочы, той задаволена ўсміхаецца і адпраўляецца ў гульнявую зону да сяброў.
Наступнае заданне выконвае Косцік. Яго задача - прадумаць, як дапамагчы вясёламу робату, які ўмее маляваць і танцаваць, пераадолець перашкоду. Хлопчык з захапленнем уключаецца ў гульню і, склаўшы адпаведныя пакрокавыя алгарытмы, паспяхова з усім спраўляецца.
- Калі гэтыя заданні паўтараць дома, тады прагрэс дзяцей бачаць бацькі, якіх гэта натхняе, - удакладняе загадчыца аддзялення дзённага знаходжання.
На IT-пляцоўцы ёсць адукацыйны робат з элементамі штучнага інтэлекту – Vincibot, які сумешчаны з канструктарам лега. З яго дапамогай студэнты-валанцёры будуць навучаць дзяцей ствараць робатаў. З 2024 года аддзяленне дзённага знаходжання сумесна з Паркам высокіх тэхналогій рэалізуюць праграму навучання навыкам робататэхнікі дзяцей з аўтызмам. Карысць ад навучальнай пляцоўкі дзяцей-інвалідаў вельмі вялікая.
- З аднаго боку, яны атрымалі новыя веды, навыкі. З другога - мы пасадзейнічалі IT-спецыялістам стварыць эфектыўны прадукт, які дапаможа бацькам, валанцёрам і педагогам займацца з дзецьмі з аўтызмам, - заяўляе з радасцю наша субяседніца.
Сярод партнёраў Мінскага гарадскога цэнтра сацыяльнага абслугоўвання сям'і і дзяцей - Нацыянальны мастацкі музей. Туды дзеці могуць прыходзіць на творчыя майстар-класы разам з бацькамі. У асяроддзі шэдэўраў юныя жывапісцы малююць свае карціны і вучацца выказваць пачуцці з дапамогай мастацтва.
- Цалкам магчыма, што ў некаторых дзяцей у залах музея адкрыецца талент да малявання, - выказвае меркаванне наша субяседніца. - Маці і таты, якія сядзяць побач, абавязкова гэта ўбачаць і з нашай дапамогай дзяцей падтрымаюць. Калі дзіцяці падабаецца маляваць, мы дадзім яму магчымасць займацца гэтым часцей. З набытымі навыкамі яму будзе цікава ісці па жыцці!
У аддзяленне дзённага знаходжання дзяцей-інвалідаў прыходзяць юныя мінчане з рознымі захворваннямі апорна-рухальнага апарату, анкалогіі ў стадыі рэмісіі, аўтызму. Галоўная мэта аддзялення - сацыялізацыя хлопчыкаў і дзяўчынак, выхад сям'і з крызіснага стану.
Ірына Шульган раіць бацькам дзяцей-інвалідаў смялей ламаць стэрэатыпы, старацца мяняць жыццё ў лепшы бок. А яшчэ прыняць той факт, што ў дзіцяці ўжо ёсць асаблівыя патрэбнасці і час нельга павярнуць назад, таму важна атрымліваць задавальненне ад стасункаў з сынам або дачкой. Бо іх любоў - гэта тэрапія для дарослых.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Тамара МАРКІНА,
фота - Павел Арлоўскі,
газета "7 дней".-0-
Куды прыводзіць спагадлівасць
Ірына Валянцінаўна ніколі не баялася работы. Будучы жонкай ваеннага, магла б займацца толькі сабой ды хатнімі справамі, але, як чалавек актыўны, у кожным новым горадзе, куды накіроўвалі на службу мужа, знаходзіла сабе занятак. І хоць па прафесіі яна эканаміст, сваё прызначэнне знайшла ў клопаце пра іншых.
У Беларускі Чырвоны Крыж Ірыну Шульган запрасіла сяброўка. Генеральны сакратар таварыства ў ходзе гутаркі адразу прапанаваў нашай гераіні пасаду галоўнага спецыяліста ў Цэнтральнай раённай арганізацыі Беларускага таварыства Чырвонага Крыжа. Праз два гады вялікае сэрца, спагадлівасць і, вядома ж, арганізатарскія здольнасці Ірыны Валянцінаўны ацанілі па заслугах: ёй прапанавалі ўзначаліць Першамайскую раённую арганізацыю Чырвонага Крыжа. З таго часу мінула больш за восем гадоў, але Ірына Шульган так і не стала кабінетным работнікам. Яна старалася дапамагчы ўсім, хто меў у гэтым патрэбу, была і псіхолагам, і нават грузчыкам.
- Часта ў Чырвоны Крыж звяртаюцца людзі ў стане адчаю, іх важна супакоіць, - тлумачыць наша гераіня. - Дзе не магла дапамагчы сама, прасіла іншых, давала тэлефоны і адрасы спецыялістаў, здольных вырашыць праблемы. Самым складаным аказаўся 2014 год, калі ў Беларусь сталі прыязджаць бежанцы з Украіны. Хлынулі патокам - кожны са сваёй бядой. Бывала складана ўявіць, што ўсхваляваны чалавек, які сядзіць перад табой, яшчэ некалькі дзён таму быў паспяховым і матэрыяльна забяспечаным, меў дом, вёў спакойнае шчаслівае жыццё, усё гэта выбудоўваючы гадамі. І раптоўна ўсё знікла, і ён з адной сумкай у руках паехаў у нікуды... Мы стараліся зрабіць усё магчымае, каб усім дапамагчы.
Звычайныя асаблівыя дзеці
Калі Ірыне Шульган прапанавалі стаць загадчыцай аддзялення дзённага знаходжання для дзяцей-інвалідаў Мінскага гарадскога цэнтра сацыяльнага абслугоўвання сям'і і дзяцей, яна не здзівілася.
- Настаў час паспрабаваць сябе ў новай справе. Жыццё хуткацечнае, трэба знайсці справу, з якой ты можаш справіцца лепш за ўсіх. Пры гэтым мяне лёс прадоўжыў весці па знаёмай дарозе - дапамагаць людзям, - прызнаецца наша гераіня.
Узначаліўшы аддзяленне, Ірына Валянцінаўна адразу занялася яго перааснашчэннем, перафармаціраваннем.
- Кожны з нашых выхаванцаў - асоба, - упэўнена яна. - З аднаго боку, звычайныя дзеці, якім трэба даць магчымасць раскрыць свае задаткі і таленты. З іншага - асаблівыя, таму ў іх павінна быць больш магчымасцей. Адзін умее маляваць, другі - спяваць, трэці - гуляць у шахматы, чацвёрты - катацца на веласіпедзе. Вельмі важна даць магчымасць кожнаму заняцца нечым цікавым для яго.
- Калі замкнутае ў сабе дзіця, здалёк назіраючы за тым, што адбываецца ў групе, раптам, пераадолеўшы ўнутраны бар'ер, пачынае кантактаваць, гуляць з іншымі дзецьмі, для нас гэта - маленькая перамога. Менавіта дзеля такога імгнення і працуем! - прызнаецца Ірына Шульган.
Наша гераіня ўпэўнена: дапамога сям'і, якая выхоўвае асаблівае дзіця, павінна быць шматпланавай. Паколькі такім бацькам няпроста. Таму ў аддзяленні дзённага знаходжання стараюцца ўсяляк падтрымаць іх, выбудоўваючы пазітыўную прастору для сем'яў. Супрацоўнікі ўстановы ўпэўнены: калі дзіцяці ў іх добра, то маці з татам будзе гэтак жа. Тут ім дапамагаюць усвядоміць, што асаблівы сын ці дачка прыйшлі ў гэты свет не проста так.
- Такому дзіцяці трэба дапамагчы раскрыцца, - упэўнена Ірына Шульган. - І калі сям'я перажыве ўсе крызісы, тады кожны яе член будзе каштоўны адзін для аднаго, яны ўсе перастануць хавацца за дзвярамі дома. Разам - мама, тата, дзеці - стануць выходзіць у свет, дзяліцца адзін з адным думкамі і эмоцыямі ад убачанага, радавацца надыходзячай зіме.
Ірына Шульган раіць бацькам дзяцей-інвалідаў смялей ламаць стэрэатыпы, старацца мяняць жыццё ў лепшы бок. А яшчэ прыняць той факт, што ў дзіцяці ўжо ёсць асаблівыя патрэбнасці і нельга час павярнуць назад, таму важна атрымліваць задавальненне ад стасункаў з сынам або дачкой. Бо іх любоў - гэта тэрапія для дарослых. Ірына Валянцінаўна запэўнівае: таты з большай ласкай, чым мамы, узаемадзейнічаюць з дзецьмі, крыху па-іншаму глядзяць на свет і на сваё дзіця ў ім. Магчыма, таму што жанчыны часцей захоплены сваімі абавязкамі.
- Бацькам у аддзяленні дапамагаюць псіхолагі: раяць, як правільна справіцца з праблемамі. Вельмі падтрымлівае і ўсведамленне, што нашы спецыялісты адносяцца да іх дзяцей як да звычайных, - лічыць Ірына Шульган.
Як ствараюць мастацкія шэдэўры
Развіццю дзяцей, якія прыходзяць у аддзяленне дзённага знаходжання, дапамагае сучаснае абсталяванне.
- Хлопцы і дзяўчаты могуць паспрабаваць сябе ў самых розных галінах, у тым ліку ў робататэхніцы, - удакладняе субяседніца, запрашаючы нас у гульнявы пакой.
Тут знаходзяцца гаджэты, якія павышаюць цікавасць дзіцяці да пазнавальнай дзейнасці. З іх дапамогай дзяцей навучаюць матэматыцы, рускай і англійскай мовам. Часта заняткі праходзяць у выглядзе анімацыйнай гульні, дзе заданні выбіраюцца па ўзроўні складанасці з улікам узросту і інтэлектуальнага развіцця дзіцяці. Спецыялісты аддзялення і студэнты-валанцёры Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта радыёэлектронікі з 2021 года навучаюць дзяцей асновам праграміравання. У рамках унікальнага праекта "IT-інклюзія" вучні вучацца распрацоўцы алгарытмаў дзеянняў робата. Як гэта адбываецца, нам паказаў Андрэй.
- Цяпер ён складвае па заданні яблыкі ў кошык, - каменціруе работу хлопчыка Ірына Валянцінаўна. - Малайчына, а цяпер пакажы нам, як няправільна. Вось бачыце, калі так вырашаць заданне, то нічога не атрымаецца. А цяпер зноў правільна складзі. Ты, Андрэй, малайчына!
Ірына Шульган ласкава пазірае хлопчыку ў вочы, той задаволена ўсміхаецца і адпраўляецца ў гульнявую зону да сяброў.
Наступнае заданне выконвае Косцік. Яго задача - прадумаць, як дапамагчы вясёламу робату, які ўмее маляваць і танцаваць, пераадолець перашкоду. Хлопчык з захапленнем уключаецца ў гульню і, склаўшы адпаведныя пакрокавыя алгарытмы, паспяхова з усім спраўляецца.
- Калі гэтыя заданні паўтараць дома, тады прагрэс дзяцей бачаць бацькі, якіх гэта натхняе, - удакладняе загадчыца аддзялення дзённага знаходжання.
На IT-пляцоўцы ёсць адукацыйны робат з элементамі штучнага інтэлекту – Vincibot, які сумешчаны з канструктарам лега. З яго дапамогай студэнты-валанцёры будуць навучаць дзяцей ствараць робатаў. З 2024 года аддзяленне дзённага знаходжання сумесна з Паркам высокіх тэхналогій рэалізуюць праграму навучання навыкам робататэхнікі дзяцей з аўтызмам. Карысць ад навучальнай пляцоўкі дзяцей-інвалідаў вельмі вялікая.
- З аднаго боку, яны атрымалі новыя веды, навыкі. З другога - мы пасадзейнічалі IT-спецыялістам стварыць эфектыўны прадукт, які дапаможа бацькам, валанцёрам і педагогам займацца з дзецьмі з аўтызмам, - заяўляе з радасцю наша субяседніца.
Сярод партнёраў Мінскага гарадскога цэнтра сацыяльнага абслугоўвання сям'і і дзяцей - Нацыянальны мастацкі музей. Туды дзеці могуць прыходзіць на творчыя майстар-класы разам з бацькамі. У асяроддзі шэдэўраў юныя жывапісцы малююць свае карціны і вучацца выказваць пачуцці з дапамогай мастацтва.
- Цалкам магчыма, што ў некаторых дзяцей у залах музея адкрыецца талент да малявання, - выказвае меркаванне наша субяседніца. - Маці і таты, якія сядзяць побач, абавязкова гэта ўбачаць і з нашай дапамогай дзяцей падтрымаюць. Калі дзіцяці падабаецца маляваць, мы дадзім яму магчымасць займацца гэтым часцей. З набытымі навыкамі яму будзе цікава ісці па жыцці!
У аддзяленне дзённага знаходжання дзяцей-інвалідаў прыходзяць юныя мінчане з рознымі захворваннямі апорна-рухальнага апарату, анкалогіі ў стадыі рэмісіі, аўтызму. Галоўная мэта аддзялення - сацыялізацыя хлопчыкаў і дзяўчынак, выхад сям'і з крызіснага стану.
Ірына Шульган раіць бацькам дзяцей-інвалідаў смялей ламаць стэрэатыпы, старацца мяняць жыццё ў лепшы бок. А яшчэ прыняць той факт, што ў дзіцяці ўжо ёсць асаблівыя патрэбнасці і час нельга павярнуць назад, таму важна атрымліваць задавальненне ад стасункаў з сынам або дачкой. Бо іх любоў - гэта тэрапія для дарослых.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Тамара МАРКІНА,
фота - Павел Арлоўскі,
газета "7 дней".-0-
Падпісвайцеся на нас у
