Пётр Міклашэвіч
Некалькі соцень зваротаў грамадзян і юрыдычных асоб у выглядзе канстытуцыйных скаргаў паступіла ўжо ў Канстытуцыйны Суд Беларусі. Такая магчымасць з'явілася з 1 кастрычніка 2023 года, калі ўступіла ў сілу новая рэдакцыя закона аб канстытуцыйным судаводстве. Зрэшты, сапраўднымі канстытуцыйнымі скаргамі з іх з'яўляюцца далёка не ўсе. Тое, што грамадзяне не заўсёды разумеюць сутнасць канстытуцыйнай скаргі, пацвердзіў і праведзены нядаўна асабісты прыём грамадзян, іх прадстаўнікоў, прадстаўнікоў юрыдычных асоб у Канстытуцыйным Судзе. У матэрыяле БЕЛТА на трох канкрэтных прыкладах тлумачым, якія скаргі не могуць разглядацца КС, а якія - сапраўды адносяцца да кампетэнцыі вышэйшага органа канстытуцыйнага кантролю.
Сярод першых на прыём да старшыні Канстытуцыйнага Суда Пятра Міклашэвіча звярнулася жыхарка Мінска, якая некалькі гадоў спрабуе атрымаць належную ёй заработную плату. Забягаючы наперад, адзначым, што гэта прыклад стандартнага звароту грамадзяніна з яго праблемай.
"Уладкавалася ў прыватную фірму па кантракце, працавала. Але перасталі плаціць зарплату - і ў 2019 годзе я звольнілася. З-за таго, што зарплату так і не выплацілі, падала заяву ў суд, які выйграла. Нягледзячы на тое, што суд абараніў мае працоўныя правы, праблема цягнецца дагэтуль", - расказала заяўніца.
Так, рашэннем суда 14 чэрвеня 2021 года іскавыя патрабаванні ісціцы задаволены часткова. З таварыства з абмежаванай адказнасцю на яе карысць спагнаны заработная плата за чэрвень - верасень 2019 года ў памеры Br877, а таксама сярэдні заработак за затрымку разліку пры звальненні за перыяд з 23 верасня 2019 года па 11 чэрвеня 2021 года ў памеры Br13 348, усяго Br14 225.
Акрамя таго, рашэнне суда першай інстанцыі падтрымалі вышэйстаячыя суды, прызнаўшы яго законным і абгрунтаваным. Дарэчы, на апеляцыйным пасяджэнні работадавец прапанаваў былой работніцы заключыць міравое пагадненне. "Мы заключылі на суму Br8 тыс. Разлічыцца павінны былі ў тэрмін да аднаго месяца. Аднак работадаўцам міравое пагадненне было парушана. Кожны месяц сума індэксавалася. Я ўжо атрымала Br8 тыс., але індэксацыю - больш за Br1,5 тыс. - да гэтага часу не выплацілі", - паскардзілася заяўніца.
Жанчына расказала, што звярталася са сваёй праблемай у розныя дзяржаўныя органы, недзе часткова дапамаглі. Аднак жанчына з-за складанай жыццёвай сітуацыі мае намер атрымаць абсалютна ўсю належную ёй суму.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда, выслухаўшы заяўніцу, прыняў рашэнне накіраваць зварот у Міністэрства юстыцыі, у падпарадкаванні якога знаходзіцца служба прымусовага выканання. Судовым выканаўцам неабходна будзе прыняць усе вычарпальныя меры, каб да канца давесці выкананне гэтага судовага рашэння.
Другая заяўніца, пенсіянерка, прыйшла ў Канстытуцыйны Суд па пытаннях спадчыннага характару. Ужо гадоў дзесяць яна спрабуе атрымаць гараж, які некалі належаў яе памерламу мужу. Унікнуўшы ў сутнасць праблемы, Пётр Міклашэвіч заўважыў, што спрэчка аб праве ўласнасці на гараж у парадку атрымання ў спадчыну разглядалася ў судах агульнай юрысдыкцыі, у тым ліку ў Вярхоўным Судзе.
"Канстытуцыйны Суд не мае права пераглядаць законнасць і абгрунтаванасць рашэння, прынятага судом агульнай юрысдыкцыі, у тым ліку Вярхоўным Судом. Мы правяраем канстытуцыйнасць самой нормы закона, на падставе якой судом прымалася рашэнне", - растлумачыў Пётр Міклашэвіч.
І дадаў, паколькі ў сваім звароце заяўніца не ставіць пытанне аб канстытуцыйнасці той ці іншай нормы закона, зварот не ўваходзіць у кампетэнцыю Канстытуцыйнага Суда.
А вось наступная сітуацыя, папярэдне, адносіцца да кампетэнцыі вышэйшага органа канстытуцыйнага кантролю.
Зварот сямейнай пары з Лунінца мае прыкметы канстытуцыйнай скаргі. Бацькі 15-гадовага хлопца хочуць абскардзіць рашэнне камісіі па справах непаўналетніх райвыканкама ў судовым парадку, але згодна з дзеючым заканадаўствам, паводле іх слоў, могуць гэта зрабіць толькі ў выканкам, які стварыў гэту камісію. "У выніку фактычна скаргу разглядае той орган, на які мы скардзімся", - адзначылі бацькі, упэўненыя ў сваім праве на судовую абарону.
Паводле слоў Пятра Міклашэвіча, скарга будзе прынята да разгляду Канстытуцыйным Судом, паколькі захаваны ўмовы дапушчальнасці. У прыватнасці, у гэтай канкрэтнай справе закон прыменены пасля 1 кастрычніка 2023 года.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда звярнуў увагу, што ў шэрагу выпадкаў устанаўліваецца папярэдні парадак абскарджання: перш чым ісці ў суд, трэба звярнуцца ў вышэйстаячы орган. А калі пытанне не вырашыцца ў пазасудовым парадку, можна ісці ў суд.
У звароце сямейнай пары з Лунінца Пётр Міклашэвіч убачыў канстытуцыйна-прававы аспект, таму прыняў скаргу. Яна будзе праверана.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда падкрэсліў, што падзаконныя акты не павінны абмяжоўваць канстытуцыйныя правы і свабоды грамадзян, а таксама правы, устаноўленыя законам. У практыцы Канстытуцыйнага Суда ўжо былі выпадкі, калі выносіліся рашэнні КС, згодна з якімі прызнавалася, што палажэнні пэўных пастаноў Савета Міністраў супярэчаць Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.
Гаворачы ў цэлым аб рабоце са зваротамі грамадзян, Пётр Міклашэвіч заўважыў, што асабісты прыём грамадзян праводзіцца на сістэмнай, пастаяннай аснове, у адпаведнасці з графікам. Суддзя Канстытуцыйнага Суда разглядае скаргі, якія паступілі як у пісьмовым, так і ў электронным (амаль 30 працэнтаў зваротаў грамадзян) выглядзе. Кожны тыдзень праводзіцца асабісты прыём грамадзян, што дае магчымасць непасрэдна ад грамадзяніна пачуць хвалюючую яго праблему і аргументацыю, а таксама даць тлумачэнне па далейшых дзеяннях.
БЕЛТА.-0-
Сярод першых на прыём да старшыні Канстытуцыйнага Суда Пятра Міклашэвіча звярнулася жыхарка Мінска, якая некалькі гадоў спрабуе атрымаць належную ёй заработную плату. Забягаючы наперад, адзначым, што гэта прыклад стандартнага звароту грамадзяніна з яго праблемай.
"Уладкавалася ў прыватную фірму па кантракце, працавала. Але перасталі плаціць зарплату - і ў 2019 годзе я звольнілася. З-за таго, што зарплату так і не выплацілі, падала заяву ў суд, які выйграла. Нягледзячы на тое, што суд абараніў мае працоўныя правы, праблема цягнецца дагэтуль", - расказала заяўніца.
Так, рашэннем суда 14 чэрвеня 2021 года іскавыя патрабаванні ісціцы задаволены часткова. З таварыства з абмежаванай адказнасцю на яе карысць спагнаны заработная плата за чэрвень - верасень 2019 года ў памеры Br877, а таксама сярэдні заработак за затрымку разліку пры звальненні за перыяд з 23 верасня 2019 года па 11 чэрвеня 2021 года ў памеры Br13 348, усяго Br14 225.
Акрамя таго, рашэнне суда першай інстанцыі падтрымалі вышэйстаячыя суды, прызнаўшы яго законным і абгрунтаваным. Дарэчы, на апеляцыйным пасяджэнні работадавец прапанаваў былой работніцы заключыць міравое пагадненне. "Мы заключылі на суму Br8 тыс. Разлічыцца павінны былі ў тэрмін да аднаго месяца. Аднак работадаўцам міравое пагадненне было парушана. Кожны месяц сума індэксавалася. Я ўжо атрымала Br8 тыс., але індэксацыю - больш за Br1,5 тыс. - да гэтага часу не выплацілі", - паскардзілася заяўніца.
Жанчына расказала, што звярталася са сваёй праблемай у розныя дзяржаўныя органы, недзе часткова дапамаглі. Аднак жанчына з-за складанай жыццёвай сітуацыі мае намер атрымаць абсалютна ўсю належную ёй суму.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда, выслухаўшы заяўніцу, прыняў рашэнне накіраваць зварот у Міністэрства юстыцыі, у падпарадкаванні якога знаходзіцца служба прымусовага выканання. Судовым выканаўцам неабходна будзе прыняць усе вычарпальныя меры, каб да канца давесці выкананне гэтага судовага рашэння.
Другая заяўніца, пенсіянерка, прыйшла ў Канстытуцыйны Суд па пытаннях спадчыннага характару. Ужо гадоў дзесяць яна спрабуе атрымаць гараж, які некалі належаў яе памерламу мужу. Унікнуўшы ў сутнасць праблемы, Пётр Міклашэвіч заўважыў, што спрэчка аб праве ўласнасці на гараж у парадку атрымання ў спадчыну разглядалася ў судах агульнай юрысдыкцыі, у тым ліку ў Вярхоўным Судзе.
"Канстытуцыйны Суд не мае права пераглядаць законнасць і абгрунтаванасць рашэння, прынятага судом агульнай юрысдыкцыі, у тым ліку Вярхоўным Судом. Мы правяраем канстытуцыйнасць самой нормы закона, на падставе якой судом прымалася рашэнне", - растлумачыў Пётр Міклашэвіч.
І дадаў, паколькі ў сваім звароце заяўніца не ставіць пытанне аб канстытуцыйнасці той ці іншай нормы закона, зварот не ўваходзіць у кампетэнцыю Канстытуцыйнага Суда.
А вось наступная сітуацыя, папярэдне, адносіцца да кампетэнцыі вышэйшага органа канстытуцыйнага кантролю.
Зварот сямейнай пары з Лунінца мае прыкметы канстытуцыйнай скаргі. Бацькі 15-гадовага хлопца хочуць абскардзіць рашэнне камісіі па справах непаўналетніх райвыканкама ў судовым парадку, але згодна з дзеючым заканадаўствам, паводле іх слоў, могуць гэта зрабіць толькі ў выканкам, які стварыў гэту камісію. "У выніку фактычна скаргу разглядае той орган, на які мы скардзімся", - адзначылі бацькі, упэўненыя ў сваім праве на судовую абарону.
Паводле слоў Пятра Міклашэвіча, скарга будзе прынята да разгляду Канстытуцыйным Судом, паколькі захаваны ўмовы дапушчальнасці. У прыватнасці, у гэтай канкрэтнай справе закон прыменены пасля 1 кастрычніка 2023 года.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда звярнуў увагу, што ў шэрагу выпадкаў устанаўліваецца папярэдні парадак абскарджання: перш чым ісці ў суд, трэба звярнуцца ў вышэйстаячы орган. А калі пытанне не вырашыцца ў пазасудовым парадку, можна ісці ў суд.
У звароце сямейнай пары з Лунінца Пётр Міклашэвіч убачыў канстытуцыйна-прававы аспект, таму прыняў скаргу. Яна будзе праверана.
Старшыня Канстытуцыйнага Суда падкрэсліў, што падзаконныя акты не павінны абмяжоўваць канстытуцыйныя правы і свабоды грамадзян, а таксама правы, устаноўленыя законам. У практыцы Канстытуцыйнага Суда ўжо былі выпадкі, калі выносіліся рашэнні КС, згодна з якімі прызнавалася, што палажэнні пэўных пастаноў Савета Міністраў супярэчаць Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.
Гаворачы ў цэлым аб рабоце са зваротамі грамадзян, Пётр Міклашэвіч заўважыў, што асабісты прыём грамадзян праводзіцца на сістэмнай, пастаяннай аснове, у адпаведнасці з графікам. Суддзя Канстытуцыйнага Суда разглядае скаргі, якія паступілі як у пісьмовым, так і ў электронным (амаль 30 працэнтаў зваротаў грамадзян) выглядзе. Кожны тыдзень праводзіцца асабісты прыём грамадзян, што дае магчымасць непасрэдна ад грамадзяніна пачуць хвалюючую яго праблему і аргументацыю, а таксама даць тлумачэнне па далейшых дзеяннях.
БЕЛТА.-0-
Падпісвайцеся на нас у
