"У жыцці не бачыла такой глыбіні, маштабнасці. Зала ўставала пасля кожнага нумара. Пастаянна накочвалі слёзы, мурашкі", - такія ўражанні пакінуў канцэрт-рэквіем "Кожны трэці" ў выконваючага абавязкі дырэктара Светлагорскага гісторыка-краязнаўчага музея Людмілы Махмудавай. Яна сёння ў складзе дэлегацыі Гомельскай вобласці стала гледачом канцэрта-рэквіема ў Палацы Рэспублікі і ў размове з карэспандэнтам БЕЛТА падзялілася эмоцыямі ад убачанага і тым, як важна берагчы памяць аб Вялікай Айчыннай вайне.
"Вайна - гэта трагедыя, гэта бяда, гэта боль. І на канцэрце-рэквіеме мы ўбачылі не толькі ўсю храналогію страшных падзей 1940-х, але і тое, праз якія выпрабаванні прайшло мірнае насельніцтва, якія подзвігі здзяйснялі нашы мужныя продкі, як адраджалі з руін краіну пасля Перамогі, якая цяпер вядзецца вялікая работа па захаванні гістарычнай праўды", - адзначае субяседніца.
Яна ўпэўнена: эмоцыю ад убачанага, як і ўсю праўду аб Вялікай Айчыннай вайне, трэба данесці да дзяцей. "Я практычна кожны нумар здымала на тэлефон. Для таго, каб прыехаць і паказаць у тым ліку сваёй дачцэ, абмеркаваць. Вось нават цяпер пераглядаю відэа і не магу стрымаць слёз", - прызнаецца Людміла Махмудава.
"Мы сёння ўбачылі не проста ўнікальны канцэрт, а глыбокі дакументальны аповед з фота і кінахронікай, архіўнымі дакументамі і перададзены праз мастацтва, праз сілу мастацтва. Гэта аповед, які паглыбляе ў страшныя старонкі Вялікай Айчыннай вайны, раскрывае жудасныя факты зверстваў фашыстаў на нашай шматпакутнай беларускай зямлі. Праўдзівы, пранізваючы сэрца, не пакідаючы абыякавым нікога - ні нас, гледачоў, ні тых артыстаў, якія выходзяць на сцэну. Ён прымушае задумацца, удумацца", - дапаўняе жанчына.
І для гэтага робіцца шмат - і ў цэлым у краіне, і ў Гомельскай вобласці ў прыватнасці, звяртае ўвагу яна. "Напрыклад, мадэрнізуюцца, канцэптуальна рэстаўрыруюцца існуючыя мемарыялы. Так, за апошні час новае аблічча атрымалі мемарыялы ў Чырвоным Беразе Жлобінскага раёна, Азарычах Калінкавіцкага. Цяпер у Светлагорскім раёне ідзе маштабная рэканструкцыя мемарыяльнага комплексу "Баграціён". Гэта будзе комплекс воінскай славы "Баграціён" часоў Вялікай Айчыннай вайны з музеем, новымі лакацыямі і многімі элементамі, у якіх адлюстраваны подзвіг савецкага салдата", - падкрэслівае субяседніца.
"Наша зямля літаральна насычаны крывёй. У Светлагорскім, Жлобінскім раёнах ішлі адны з самых бязлітасных баёў пры вызваленні Беларусі. І ўмовы тут былі самыя складаныя. Гэта балоты, гэта гаць. Шмат рукапашных, кровапралітных, страшных баёў", - звяртаецца да старонак гісторыі Людміла Махмудава.
Паводле яе слоў, сярод наведвальнікаў вельмі шмат моладзі. "Безумоўна, данесці ім інфармацыю аб жахлівай трагедыі, што здарылася ў гэтай вёсачцы 81 год таму, без сучасных тэхналогій было б вельмі складана. І мы бязмерна ўдзячны Прэзідэнту за тое, што ён падтрымаў ініцыятыву стварэння мемарыяла на месцы спаленай Алы. Тут была праведзена каласальная работа, вынікам якой стаў сучасны комплекс з інтэрактыўнымі элементамі, дзе кожная дэталь прадумана проста да дробязей, з глыбокімі падтэкстамі і філасофіяй", - расказвае Людміла Махмудава.
"Праводзячы экскурсіі, мы назіраем, як наша моладзь, праходзячы праз парталы мемарыяла, узіраючыся ў экспазіцыі музея, бачачы лічбы аб тым, што на гэтым журботным месцы ў лясной глушы былі спалены, забіты 1758 чалавек - 950 дзяцей, 508 жанчын, 100 мужчын і 200 старых, не можа скрыць эмоцый, плача, задумваецца. Чуючы звесткі аб тым, што самай пажылой ахвяры Алы было 110 гадоў, або чытаючы ў спісах загінулых імя жанчыны Аксінні і ніжэй чатыры разы "дзіця Аксінні" (аднавіць імя дзіцяці або год яго нараджэння не ўяўляецца магчымым), кожны ўсведамляе: бязлітасныя фашысцкія карнікі не шкадавалі нікога", - дадае яна.
"І вось праз нашы мемарыялы, праз нашы эмацыянальныя канцэрты-рэквіемы, як "Кожны трэці", з песнямі і харэаграфічнымі пастаноўкамі, ад якіх узрываюцца эмоцыі, мы нясём нашу памяць у сэрцах, праз гады", - робіць акцэнт Людміла Махмудава.
БЕЛТА.-0-
"Вайна - гэта трагедыя, гэта бяда, гэта боль. І на канцэрце-рэквіеме мы ўбачылі не толькі ўсю храналогію страшных падзей 1940-х, але і тое, праз якія выпрабаванні прайшло мірнае насельніцтва, якія подзвігі здзяйснялі нашы мужныя продкі, як адраджалі з руін краіну пасля Перамогі, якая цяпер вядзецца вялікая работа па захаванні гістарычнай праўды", - адзначае субяседніца.
Яна ўпэўнена: эмоцыю ад убачанага, як і ўсю праўду аб Вялікай Айчыннай вайне, трэба данесці да дзяцей. "Я практычна кожны нумар здымала на тэлефон. Для таго, каб прыехаць і паказаць у тым ліку сваёй дачцэ, абмеркаваць. Вось нават цяпер пераглядаю відэа і не магу стрымаць слёз", - прызнаецца Людміла Махмудава.
"Мы сёння ўбачылі не проста ўнікальны канцэрт, а глыбокі дакументальны аповед з фота і кінахронікай, архіўнымі дакументамі і перададзены праз мастацтва, праз сілу мастацтва. Гэта аповед, які паглыбляе ў страшныя старонкі Вялікай Айчыннай вайны, раскрывае жудасныя факты зверстваў фашыстаў на нашай шматпакутнай беларускай зямлі. Праўдзівы, пранізваючы сэрца, не пакідаючы абыякавым нікога - ні нас, гледачоў, ні тых артыстаў, якія выходзяць на сцэну. Ён прымушае задумацца, удумацца", - дапаўняе жанчына.
Людміла Махмудава звяртае ўвагу: вядомая ўсім фраза аб тым, што ніхто не забыты, нішто не забыта, у сучаснай Беларусі не проста словы. "Гэта як крэда жыцця для кожнага з нас. Мы ж разумеем, што абавязаны не проста зберагчы праўду аб падзеях Вялікай Айчыннай вайны, аб кожным воіне-вызваліцелі, аб кожнай бязвіннай ахвяры, але і трансліраваць гэту праўду новым пакаленням", - упэўнена выконваючы абавязкі дырэктара.
І для гэтага робіцца шмат - і ў цэлым у краіне, і ў Гомельскай вобласці ў прыватнасці, звяртае ўвагу яна. "Напрыклад, мадэрнізуюцца, канцэптуальна рэстаўрыруюцца існуючыя мемарыялы. Так, за апошні час новае аблічча атрымалі мемарыялы ў Чырвоным Беразе Жлобінскага раёна, Азарычах Калінкавіцкага. Цяпер у Светлагорскім раёне ідзе маштабная рэканструкцыя мемарыяльнага комплексу "Баграціён". Гэта будзе комплекс воінскай славы "Баграціён" часоў Вялікай Айчыннай вайны з музеем, новымі лакацыямі і многімі элементамі, у якіх адлюстраваны подзвіг савецкага салдата", - падкрэслівае субяседніца.
"Наша зямля літаральна насычаны крывёй. У Светлагорскім, Жлобінскім раёнах ішлі адны з самых бязлітасных баёў пры вызваленні Беларусі. І ўмовы тут былі самыя складаныя. Гэта балоты, гэта гаць. Шмат рукапашных, кровапралітных, страшных баёў", - звяртаецца да старонак гісторыі Людміла Махмудава.
Яна адзначае ўсё большы інтарэс людзей да гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. "Вось толькі адзін факт: мемарыяльны комплекс на месцы спаленай фашыстамі вёскі Ала ў Светлагорскім раёне ў мінулым годзе наведалі больш за 30 тыс. чалавек", - прыводзіць даныя выконваючы абавязкі дырэктара.
Паводле яе слоў, сярод наведвальнікаў вельмі шмат моладзі. "Безумоўна, данесці ім інфармацыю аб жахлівай трагедыі, што здарылася ў гэтай вёсачцы 81 год таму, без сучасных тэхналогій было б вельмі складана. І мы бязмерна ўдзячны Прэзідэнту за тое, што ён падтрымаў ініцыятыву стварэння мемарыяла на месцы спаленай Алы. Тут была праведзена каласальная работа, вынікам якой стаў сучасны комплекс з інтэрактыўнымі элементамі, дзе кожная дэталь прадумана проста да дробязей, з глыбокімі падтэкстамі і філасофіяй", - расказвае Людміла Махмудава.
"Праводзячы экскурсіі, мы назіраем, як наша моладзь, праходзячы праз парталы мемарыяла, узіраючыся ў экспазіцыі музея, бачачы лічбы аб тым, што на гэтым журботным месцы ў лясной глушы былі спалены, забіты 1758 чалавек - 950 дзяцей, 508 жанчын, 100 мужчын і 200 старых, не можа скрыць эмоцый, плача, задумваецца. Чуючы звесткі аб тым, што самай пажылой ахвяры Алы было 110 гадоў, або чытаючы ў спісах загінулых імя жанчыны Аксінні і ніжэй чатыры разы "дзіця Аксінні" (аднавіць імя дзіцяці або год яго нараджэння не ўяўляецца магчымым), кожны ўсведамляе: бязлітасныя фашысцкія карнікі не шкадавалі нікога", - дадае яна.
На заканчэнне экскурсіі наведвальнікам мемарыяла прапануюць яшчэ раз звярнуць позіркі на простае слова, якое напісана на фасадзе музея: "Помніце…" "Яно сустракае і праводзіць кожнага наведвальніка - і як мудрае настаўленне, і як наказ ад продкаў, і як таблетка ад бяспамяцтва. Калі мы не будзем помніць сваё мінулае, не зразумеем цяперашняга, не пабудуем паспяховага будучага", - падкрэслівае субяседніца.
"І вось праз нашы мемарыялы, праз нашы эмацыянальныя канцэрты-рэквіемы, як "Кожны трэці", з песнямі і харэаграфічнымі пастаноўкамі, ад якіх узрываюцца эмоцыі, мы нясём нашу памяць у сэрцах, праз гады", - робіць акцэнт Людміла Махмудава.
БЕЛТА.-0-
Фота Мікалая Пятрова
Падпісвайцеся на нас у
