Навіны сюжэта
"Праект "Беларусы ў кадры" на YouTube-канале БЕЛТА"
Уладзімір Гатоўчыц на справе даказвае, што беларускія крэветкі - гэта не жарт або анекдот. Ферма па вырошчванні ракападобных, пабудаваная ў вёсцы Альхоўцы Ляхавіцкага раёна, на ўсю моц набірае абароты. Пабывалі на вытворчасці і даведаліся, з чаго пачаўся ўнікальны для нашай краіны бізнес, у чым асаблівасць крэветак, якія разводзіць прадпрымальнік, і ці з'явіцца айчынны далікатэс у бліжэйшы час у нашых магазінах.
"Крэветачная экаферма ўдыхнула другое жыццё ў Альхоўцы"
Наш герой прызнаецца, што жарт пра беларускія крэветкі без мора ён чуў шмат разоў у Маскве, дзе жыў разам з сям'ёй. У нейкі момант Гатоўчыцы вырашылі вярнуцца на радзіму - у Баранавічы. Пытання, чым займацца, у галавы сямейства не ўзнікла - адразу вырашыў акунуцца ў фермерства. Ды не простае...
- Прааналізаваўшы розныя напрамкі, зразумеў, што ў Беларусі ўжо амаль усё ёсць, а вось вырошчваннем крэветак ніхто не займаўся. Падумаў, што можа атрымацца вельмі цікавая гісторыя, - усміхаецца Уладзімір і ўдакладняе, што адразу ж стаў збіраць інфармацыю: вывучаць вытворчую тэхналогію і сустракацца з людзьмі, якія хоць неяк разбіраюцца ў гэтым пытанні. - Бізнес-план склаў літаральна адразу ж, паколькі я па адукацыі эканаміст. У Маскве часткай маёй работы як кіруючага дырэктара было ў тым ліку складанне планаў развіцця і эканамічных прагнозаў. Таму зусім хутка я ўжо шукаў магчымасці рэалізацыі сваёй ідэі, а разам з гэтым і інвестара.
Пустуючы будынак, які раней быў школай, Уладзімір выкупіў і поўнасцю перабудаваў пад патрэбнасці вытворчасці. Заказаў праграмнае забеспячэнне і абсталяванне ў Расіі. Вырасціць крэветку на практыцы аказалася цэлай навукай: фільтрацыя, абагачэнне кіслародам, абеззаражванне, падаграванне. Нават давялося прабурыць дзве ўласныя свідравіны, каб забяспечваць будучыя акварыумы якаснай вадой.
Для свайго бізнес-праекта ён выбраў крэветкі Разенберга - адзін з самых каштоўных прамысловых відаў у Азіі. Першую партыю на 3 тыс. малькоў Уладзімір прывёз з Астраханскай вобласці Расіі.
- Бадай, гэта самая папулярная на сённяшні дзень крэветка. Яе цэняць за хуткі рост. Прайшоўшы стадыю лічынкі, яна выдатна адчувае сябе ў прэснай вадзе. З улікам тэндэнцыі здаровага харчавання расце попыт на гэту прадукцыю - бялковую і нізкакаларыйную. Да таго ж папуляцыі крэветкі ў дзікай прыродзе становіцца ўсё менш, - тлумачыць ён і ўдакладняе, што яго бізнес унікальны для Беларусі, але такія крэветачныя фермы актыўна маштабуюцца па ўсім свеце. - Думаю, што мы пройдзем усе стадыі, настроім працэсы і выведзем сваю беларускую крэветку, якая будзе адаптавана да нашых умоў. Кожнае наступнае пакаленне крэветак будзе пераносіць мясцовае асяроддзе лягчэй.
Дарэчы, жыхары вёскі Альхоўцы спачатку не ўспрымалі ўсур'ёз ідэю крэветачнай вытворчасці. Калі ж на ферму сталі пастаянна наведвацца прадстаўнікі сродкаў масавай інфармацыі, у тым ліку розныя тэлеканалы, блогеры, і без спынення расказваць, пісаць пра населены пункт, вяскоўцы па-іншаму паглядзелі і на бізнес Уладзіміра, і на яго самога.
- Многія вельмі рады, што я праславіў іх родную вёску. Некаторыя аб гэтым мне асабіста гаварылі. Хоць я проста займаўся сваёй справай і нават не думаў, што крэветачная экаферма ўдыхнула другое жыццё ў Альхоўцы, - з радасцю заўважае ён.
"Рачкі - агрэсіўныя стварэнні, але ў той жа час і вельмі ранімыя"
Нягледзячы на лістападаўскі холад, у памяшканні фермы па-летняму цёпла. Уладзімір Гатоўчыц тлумачыць: каб рачкі адчувалі сябе камфортна, вада не павінна апускацца ніжэй за вызначаную адзнаку на градусніку.
- У сярэднім 28 градусаў, ваганні мы не дапускаем, таму што крэветкі гэтага не любяць. Стараемся максімальна набліжаць іх асяроддзе пражывання да прыроднага. Зрабіў для іх спецыяльныя зялёныя сеткі, у якіх яны хаваюцца, асабліва калі, скідваючы панцыр, становяцца безабароннымі і шукаюць укрыцця. Хутка дабавім водарасці-павуцінкі, - расказвае субяседнік. - Характар у іх своеасаблівы. Самцы дамінуюць, яны плаваюць вышэй і пастаянна б'юцца паміж сабой за тэрыторыю, ежу і самак. Калі бачым, што якая-небудзь з асобін пацярпела, адразу ж спяшаемся адсадзіць яе на некаторы час, каб апамяталася.
Сартаванне, паводле слоў Уладзіміра, - гэта адзін з ключавых этапаў на крэветачнай ферме. Буйныя самцы пастаянна крыўдзяць тых, што меншыя, стараюцца ім нашкодзіць. Хоць бывае і наадварот.
- Скінуўшы панцыр, вялікі самец першыя секунды вельмі слабаабаронены, вакол яго збіраюцца крэветкі меншыя, каб пазбавіцца ад сваёй галоўнай пагрозы і заняць яго месца - з'яўляецца новы альфа. Такі ў іх бясконцы ланцужок барацьбы. Хоць з выгляду здаецца, што гэта ўсяго толькі бяскрыўдныя ракападобныя, - раскрывае тайны акварыумнага жыцця сваіх падапечных наш герой. - Вызначыць візуальна самца або самку даволі проста: у першых - вялікая грудная клетка і галава, а ў другіх - хвост, пад якім пасля захоўваецца ікра. Праўда, такое рассартаванне нам у цэлым не патрэбна. Мы стараемся адсаджваць сем'і і назіраем за іх развіццём. Некаторыя адразу адзін з адным наладжваюць міралюбныя адносіны. А ёсць самка, якая не змагла ўжыцца з васьмю самцамі.
Як высвятляецца, характар у іх і праўда няпросты. Тут жа назіраем, як велізарны самец з адной клюшняй (другую яму адгрызлі ў баі) ганяе па акварыуме куды больш дробных рачкоў. Сур'ёзная страта ніяк не паўплывала на яго тэмперамент - ён лідар і даказвае гэта на справе.
- Мне важна было зразумець усе нюансы іх жыцця, - дзеліцца Уладзімір і дапаўняе, чаго толькі за час назіранняў за ракападобнымі ён не адкрыў для сябе. - Рачкі - агрэсіўныя стварэнні, але ў той жа час і вельмі ранімыя. Яны дрэнна пераносяць змену абстаноўкі, могуць зведваць стрэс ад вельмі яркага святла і вялікай колькасці людзей у час экскурсій. Пачынаюць нервавацца і дрэнна харчавацца. Напрыклад, некаторыя асобіны пасля перасялення ў іншую ёмістасць могуць не есці два-тры дні, бядуючы, што іх вырвалі з дому.
Што датычыцца харчавання, то складаней за ўсё дагадзіць самым маленькім крэветкам. Ежу даводзіцца драбніць практычна ў муку, каб яна засвойвалася.
- Цяпер мы сталі самі вырошчваць інфузорыю туфельку, якую малышы вельмі добра ядуць. Таксама выкарыстоўваем жывога і высушанага рачка артэміі, які ідзе ў ежу падрослым лічынкам крэветкі. І спецыялізаваны корм, сухія водарасці, - расказвае бізнесмен. - З тымі, хто старэйшы, значна прасцей. Яны нармальна пераносяць і перапады, якія ў нас бывалі на старце, калі абсталяванне было недастаткова выпрабавана, і карміць іх можна ў тым ліку здробленымі агароднінай, рыбай.
У планах ва Уладзіміра Гатоўчыца распрацаваць рэцэптуру для вытворчасці ўласнага корму - збалансаванага і натуральнага, без якіх-небудзь дабавак.
"Дэгустацыі зможам праводзіць ужо вясной наступнага года"
Гаворачы аб пачатку рэалізацыі беларускай крэветкі, Уладзімір перш-наперш удакладняе, што на старце таварнай прадукцыі будзе не так многа.
- Цяпер працуем над наладкай бесперапыннага працэсу размнажэння і вырошчвання нашай уласнай лічынкі. Як толькі гэта атрымаецца - зоймемся рэалізацыяй. У нас ёсць шэсць басейнаў з крэветкамі, якіх можам адпраўляць у продаж, але гэта зусім невялікая колькасць. Трэба, каб яны ўсе былі запоўнены ракападобнымі, - тлумачыць ён. - Думаю, што дэгустацыі мы зможам праводзіць ужо вясной наступнага года.
Пры гэтым Уладзімір спяшаецца адказаць, бадай, на самае частае пытанне: ці з'явіцца беларуская крэветка ў гандлёвых сетках?
- Вырасціць крэветак, якія будуць прадавацца ў замарожаным выглядзе ў магазінах, на бягучы момант не ўяўляецца магчымым. Адно толькі пастаяннае падтрыманне неабходнай тэмпературы вады патрабуе значнага спажывання электраэнергіі. Гэта робіць прадукцыю неканкурэнтаздольнай з той, якая вырасла ў прыродным асяроддзі і была завезена ў велізарных аб'ёмах да нас з Азіі і Аргенціны. Да такой цаны мы не прыйдзем. У нашым выпадку неабходна магутнасць - ад 50 тон у месяц. Таму мэта - прадаваць жывую крэветку, супрацоўнічаючы з рэстаранамі, кафэ, аграсядзібамі, - удакладняе ён. - Каб знізіць колькасць затрат, адназначна павінна быць аднаўляльная электраэнергія.
Напаследак Уладзімір Гатоўчыц дзеліцца з намі самай галоўнай вытворчай марай: не проста маштабаваць свой унікальны бізнес, але і развіваць яго ў розных напрамках.
- Вырошчваць не толькі крэветак, а яшчэ ракаў, напрыклад даўгапалых, папулярных у нашай краіне. Разводзіць акварыумных рыбак, якія добра адаптуюцца да такой вады, - дзеліцца планамі субяседнік. - Хацелася б наладзіць вакол фермы належную інфраструктуру. Не проста рабіць экскурсіі ў памяшканні, а каб людзі маглі добра правесці час у цішыні, далей ад гарадской мітусні, выпіць шклянку кавы або чаю, пасмажыць шашлыкі. Адным словам, адпачыць з камфортам.
Марына ВАЛАХ,
фота БЕЛТА,
газета "7 дней".-0-
*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
"Крэветачная экаферма ўдыхнула другое жыццё ў Альхоўцы"
Наш герой прызнаецца, што жарт пра беларускія крэветкі без мора ён чуў шмат разоў у Маскве, дзе жыў разам з сям'ёй. У нейкі момант Гатоўчыцы вырашылі вярнуцца на радзіму - у Баранавічы. Пытання, чым займацца, у галавы сямейства не ўзнікла - адразу вырашыў акунуцца ў фермерства. Ды не простае...
- Прааналізаваўшы розныя напрамкі, зразумеў, што ў Беларусі ўжо амаль усё ёсць, а вось вырошчваннем крэветак ніхто не займаўся. Падумаў, што можа атрымацца вельмі цікавая гісторыя, - усміхаецца Уладзімір і ўдакладняе, што адразу ж стаў збіраць інфармацыю: вывучаць вытворчую тэхналогію і сустракацца з людзьмі, якія хоць неяк разбіраюцца ў гэтым пытанні. - Бізнес-план склаў літаральна адразу ж, паколькі я па адукацыі эканаміст. У Маскве часткай маёй работы як кіруючага дырэктара было ў тым ліку складанне планаў развіцця і эканамічных прагнозаў. Таму зусім хутка я ўжо шукаў магчымасці рэалізацыі сваёй ідэі, а разам з гэтым і інвестара.
Пустуючы будынак, які раней быў школай, Уладзімір выкупіў і поўнасцю перабудаваў пад патрэбнасці вытворчасці. Заказаў праграмнае забеспячэнне і абсталяванне ў Расіі. Вырасціць крэветку на практыцы аказалася цэлай навукай: фільтрацыя, абагачэнне кіслародам, абеззаражванне, падаграванне. Нават давялося прабурыць дзве ўласныя свідравіны, каб забяспечваць будучыя акварыумы якаснай вадой.
Для свайго бізнес-праекта ён выбраў крэветкі Разенберга - адзін з самых каштоўных прамысловых відаў у Азіі. Першую партыю на 3 тыс. малькоў Уладзімір прывёз з Астраханскай вобласці Расіі.
- Бадай, гэта самая папулярная на сённяшні дзень крэветка. Яе цэняць за хуткі рост. Прайшоўшы стадыю лічынкі, яна выдатна адчувае сябе ў прэснай вадзе. З улікам тэндэнцыі здаровага харчавання расце попыт на гэту прадукцыю - бялковую і нізкакаларыйную. Да таго ж папуляцыі крэветкі ў дзікай прыродзе становіцца ўсё менш, - тлумачыць ён і ўдакладняе, што яго бізнес унікальны для Беларусі, але такія крэветачныя фермы актыўна маштабуюцца па ўсім свеце. - Думаю, што мы пройдзем усе стадыі, настроім працэсы і выведзем сваю беларускую крэветку, якая будзе адаптавана да нашых умоў. Кожнае наступнае пакаленне крэветак будзе пераносіць мясцовае асяроддзе лягчэй.
Дарэчы, жыхары вёскі Альхоўцы спачатку не ўспрымалі ўсур'ёз ідэю крэветачнай вытворчасці. Калі ж на ферму сталі пастаянна наведвацца прадстаўнікі сродкаў масавай інфармацыі, у тым ліку розныя тэлеканалы, блогеры, і без спынення расказваць, пісаць пра населены пункт, вяскоўцы па-іншаму паглядзелі і на бізнес Уладзіміра, і на яго самога.
- Многія вельмі рады, што я праславіў іх родную вёску. Некаторыя аб гэтым мне асабіста гаварылі. Хоць я проста займаўся сваёй справай і нават не думаў, што крэветачная экаферма ўдыхнула другое жыццё ў Альхоўцы, - з радасцю заўважае ён.
"Рачкі - агрэсіўныя стварэнні, але ў той жа час і вельмі ранімыя"
Нягледзячы на лістападаўскі холад, у памяшканні фермы па-летняму цёпла. Уладзімір Гатоўчыц тлумачыць: каб рачкі адчувалі сябе камфортна, вада не павінна апускацца ніжэй за вызначаную адзнаку на градусніку.
- У сярэднім 28 градусаў, ваганні мы не дапускаем, таму што крэветкі гэтага не любяць. Стараемся максімальна набліжаць іх асяроддзе пражывання да прыроднага. Зрабіў для іх спецыяльныя зялёныя сеткі, у якіх яны хаваюцца, асабліва калі, скідваючы панцыр, становяцца безабароннымі і шукаюць укрыцця. Хутка дабавім водарасці-павуцінкі, - расказвае субяседнік. - Характар у іх своеасаблівы. Самцы дамінуюць, яны плаваюць вышэй і пастаянна б'юцца паміж сабой за тэрыторыю, ежу і самак. Калі бачым, што якая-небудзь з асобін пацярпела, адразу ж спяшаемся адсадзіць яе на некаторы час, каб апамяталася.
Сартаванне, паводле слоў Уладзіміра, - гэта адзін з ключавых этапаў на крэветачнай ферме. Буйныя самцы пастаянна крыўдзяць тых, што меншыя, стараюцца ім нашкодзіць. Хоць бывае і наадварот.
- Скінуўшы панцыр, вялікі самец першыя секунды вельмі слабаабаронены, вакол яго збіраюцца крэветкі меншыя, каб пазбавіцца ад сваёй галоўнай пагрозы і заняць яго месца - з'яўляецца новы альфа. Такі ў іх бясконцы ланцужок барацьбы. Хоць з выгляду здаецца, што гэта ўсяго толькі бяскрыўдныя ракападобныя, - раскрывае тайны акварыумнага жыцця сваіх падапечных наш герой. - Вызначыць візуальна самца або самку даволі проста: у першых - вялікая грудная клетка і галава, а ў другіх - хвост, пад якім пасля захоўваецца ікра. Праўда, такое рассартаванне нам у цэлым не патрэбна. Мы стараемся адсаджваць сем'і і назіраем за іх развіццём. Некаторыя адразу адзін з адным наладжваюць міралюбныя адносіны. А ёсць самка, якая не змагла ўжыцца з васьмю самцамі.
Як высвятляецца, характар у іх і праўда няпросты. Тут жа назіраем, як велізарны самец з адной клюшняй (другую яму адгрызлі ў баі) ганяе па акварыуме куды больш дробных рачкоў. Сур'ёзная страта ніяк не паўплывала на яго тэмперамент - ён лідар і даказвае гэта на справе.
- Мне важна было зразумець усе нюансы іх жыцця, - дзеліцца Уладзімір і дапаўняе, чаго толькі за час назіранняў за ракападобнымі ён не адкрыў для сябе. - Рачкі - агрэсіўныя стварэнні, але ў той жа час і вельмі ранімыя. Яны дрэнна пераносяць змену абстаноўкі, могуць зведваць стрэс ад вельмі яркага святла і вялікай колькасці людзей у час экскурсій. Пачынаюць нервавацца і дрэнна харчавацца. Напрыклад, некаторыя асобіны пасля перасялення ў іншую ёмістасць могуць не есці два-тры дні, бядуючы, што іх вырвалі з дому.
Што датычыцца харчавання, то складаней за ўсё дагадзіць самым маленькім крэветкам. Ежу даводзіцца драбніць практычна ў муку, каб яна засвойвалася.
- Цяпер мы сталі самі вырошчваць інфузорыю туфельку, якую малышы вельмі добра ядуць. Таксама выкарыстоўваем жывога і высушанага рачка артэміі, які ідзе ў ежу падрослым лічынкам крэветкі. І спецыялізаваны корм, сухія водарасці, - расказвае бізнесмен. - З тымі, хто старэйшы, значна прасцей. Яны нармальна пераносяць і перапады, якія ў нас бывалі на старце, калі абсталяванне было недастаткова выпрабавана, і карміць іх можна ў тым ліку здробленымі агароднінай, рыбай.
У планах ва Уладзіміра Гатоўчыца распрацаваць рэцэптуру для вытворчасці ўласнага корму - збалансаванага і натуральнага, без якіх-небудзь дабавак.
"Дэгустацыі зможам праводзіць ужо вясной наступнага года"
Гаворачы аб пачатку рэалізацыі беларускай крэветкі, Уладзімір перш-наперш удакладняе, што на старце таварнай прадукцыі будзе не так многа.
- Цяпер працуем над наладкай бесперапыннага працэсу размнажэння і вырошчвання нашай уласнай лічынкі. Як толькі гэта атрымаецца - зоймемся рэалізацыяй. У нас ёсць шэсць басейнаў з крэветкамі, якіх можам адпраўляць у продаж, але гэта зусім невялікая колькасць. Трэба, каб яны ўсе былі запоўнены ракападобнымі, - тлумачыць ён. - Думаю, што дэгустацыі мы зможам праводзіць ужо вясной наступнага года.
Пры гэтым Уладзімір спяшаецца адказаць, бадай, на самае частае пытанне: ці з'явіцца беларуская крэветка ў гандлёвых сетках?
- Вырасціць крэветак, якія будуць прадавацца ў замарожаным выглядзе ў магазінах, на бягучы момант не ўяўляецца магчымым. Адно толькі пастаяннае падтрыманне неабходнай тэмпературы вады патрабуе значнага спажывання электраэнергіі. Гэта робіць прадукцыю неканкурэнтаздольнай з той, якая вырасла ў прыродным асяроддзі і была завезена ў велізарных аб'ёмах да нас з Азіі і Аргенціны. Да такой цаны мы не прыйдзем. У нашым выпадку неабходна магутнасць - ад 50 тон у месяц. Таму мэта - прадаваць жывую крэветку, супрацоўнічаючы з рэстаранамі, кафэ, аграсядзібамі, - удакладняе ён. - Каб знізіць колькасць затрат, адназначна павінна быць аднаўляльная электраэнергія.
Напаследак Уладзімір Гатоўчыц дзеліцца з намі самай галоўнай вытворчай марай: не проста маштабаваць свой унікальны бізнес, але і развіваць яго ў розных напрамках.
- Вырошчваць не толькі крэветак, а яшчэ ракаў, напрыклад даўгапалых, папулярных у нашай краіне. Разводзіць акварыумных рыбак, якія добра адаптуюцца да такой вады, - дзеліцца планамі субяседнік. - Хацелася б наладзіць вакол фермы належную інфраструктуру. Не проста рабіць экскурсіі ў памяшканні, а каб людзі маглі добра правесці час у цішыні, далей ад гарадской мітусні, выпіць шклянку кавы або чаю, пасмажыць шашлыкі. Адным словам, адпачыць з камфортам.
Марына ВАЛАХ,
фота БЕЛТА,
газета "7 дней".-0-
*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Падпісвайцеся на нас у
