14 снежня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. У праекце "У тэме" на YouTube-канале БЕЛТА кандыдат гістарычных навук дацэнт гістарычнага факультэта БДУ Кузьма Козак расказаў, як прадстаўлены звесткі пра Другую сусветную вайну ў розных краінах.
"Работа па пошуках фактаў генацыду пачынаецца яшчэ з 1942 года. Менавіта тады была створана дзяржаўная камісія па расследаванні. Праз год прымаецца рашэнне аб пакаранні вінаватых у злачынствах. Пасля вызвалення ў кожным раёне былі такія камісіі, яны збіралі ўспаміны, сведчанні на ўзроўні раёна, вобласці, затым рэспублікі і далей на ўзроўні Савецкага Саюза. Мы гэту памяць захоўваем, ведаем гэту трагедыю, нам не трэба дадатковых слоў", - сказаў Кузьма Козак.
Гісторык падкрэсліў важнасць перанясення гэтай тэмы за межы Беларусі. "З 1946 года практычна пачынаецца этап халоднай вайны, змяненне стаўлення да ахвяр і вайны. Мы не гаворым пра ахвяр Беларусі. Калі ў 1990-я гады ўпершыню я быў на стажыроўцы ў Францыі, якім было маё здзіўленне: там аб трагедыі Беларусі я не знайшоў ніводнага слова. Так, Другая сусветная вайна, ёсць невялікае згадванне пра Сталінград, згадваюцца яшчэ падзеі вакол Масквы. І больш нічога", - адзначыў ён.
"Далей будуць пошукі ў іншых краінах. Практычна да 1990 года пра Беларусь наогул нічога не было. Ніхто не ведаў пра Мінскае гета, пра Хатынь, хоць Хатынь станавілася сімвалам для многіх дэлегацый. Калі вызначаецца, хто пераможца ў вайне, мы здзіўляемся, чаму не Савецкі Саюз? Усё таму, што быў перыяд, калі інфармацыя, якой мы валодаем, не даходзіла. Як толькі вайна скончылася, я бяру Злучаныя Штаты Амерыкі - там з'яўляецца каля 100 тамоў пра Другую сусветную вайну. Яны пішуць, што гэта вайна была палітычная, сацыяльная, тактычная. Кітай, Японія і Італія, кожная дзяржава насычае сябе гэтай інфармацыяй", - сказаў Кузьма Козак.
Першыя навуковыя працы, якія датычыліся таго, што адбывалася ў Беларусі, з'яўляюцца ў 1949 і 1951 гадах. "Аўтар гэтай працы - кіраўнік НКУС. Праца будзе называцца "Усенародны партызанскі рух на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны". Яна вельмі цікавая, там ёсць раздзел аб калабарацыі. Кніга дапоўнена яшчэ адным томам у 1951 годзе. І толькі потым, у 1960-я гады, з'яўляюцца навуковыя працы пра Вялікую Айчынную вайну, тады з'яўляецца і 6-томнік, у 1970-я гады - 12-томнік, але пра Беларусь там практычна нічога няма. У падручніках ёсць франтавая гісторыя, некаторыя толькі згадванні. Першы нацыянальны падручнік у нас з'яўляецца ў 1960 годзе. І там толькі крыху інфармацыі, але слова "генацыд" там не знойдзеце", - дадаў гісторык.-0-
