Томаш Шміт
Экс-суддзя ваяводскага адміністрацыйнага суда Варшавы Томаш Шміт, які пакінуў Польшчу ў пачатку мая і папрасіў абароны ў беларускіх улад, у аўтарскай калонцы дзеліцца сваімі назіраннямі і ўражаннямі аб Беларусі.
Прывітанне! Мяне завуць Томаш Шміт. Я паляк, нарадзіўся ў Беластоку. Усё жыццё працаваў у юрыспрудэнцыі. Да мая 2024 года быў суддзёй Адміністрацыйнага ваяводскага суда ў Варшаве. Упершыню ў Беларусі я быў летам 2023 года.
Калі я прыехаў у Беларусь, я не верыў таму, што пішуць польскія СМІ. Там вы не знойдзеце ніводнага добрага слова ні пра Беларусь, ні пра Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнку, ні пра простых людзей. На жаль, улада СМІ настолькі вялікая, што і ў мяне былі пэўныя апасенні наконт таго, як беларусы будуць падыходзіць да паляка.
Нягледзячы на гэтыя страхі, я смела размаўляў з беларусамі, распытваў іх пра простыя рэчы, звязаныя з жыццём, пра іх меркаванне наконт палякаў і людзей з Еўрасаюза. Гэтыя размовы былі вельмі цікавымі, трэба адзначыць, што беларусы вельмі добра адносяцца да нас, палякаў. Яны разумеюць, што мы ўсе славяне, што ў нас больш агульнага, чым адрозненняў. Негатыўныя словы датычыліся толькі польскага ўрада і яго палітыкі ў адносінах да Рэспублікі Беларусь. Мае субяседнікі не маглі зразумець, чаму ў бліжэйшых суседзяў адсутнічае жаданне размаўляць, супрацоўнічаць, чаму ў польскім урадзе столькі гневу, за што былі ўведзены ўсе гэтыя санкцыі і цяжкасці. Я не магу адказаць на гэтыя пытанні, добрасуседскія адносіны ж важны. І такой волі з боку варшаўскага ўрада няма.
Асабіста я быў у захапленні ад Мінска. Тут спалучаюцца сучаснасць і традыцыі. Павага да герояў Чырвонай Арміі, беражлівыя адносіны да памяці і традыцый. І ў той жа час прыгожыя сучасныя будынкі, шырокія вуліцы, метро, мноства магазінаў і рэстаранаў. І шмат зелені, паркаў, месцаў, дзе можна адпачыць, пляжаў каля Мінскага мора. Усё акуратна, усюды чыста. Вядома, трэба было з'ездзіць у парк Перамогі над фашызмам, паглядзець Музей Перамогі (Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. - Заўвага БЕЛТА), схадзіць у Нацыянальную бібліятэку. Як і Варшава, Мінск быў амаль поўнасцю разбураны ў час Другой сусветнай вайны, і гэтак жа, як і палякі, беларусы вырашылі аднавіць сваю сталіцу.
Пасля гэтых момантаў настаў час прыняць няпростае для мяне рашэнне. У знак пратэсту супраць варожай палітыкі польскага ўрада адносна Беларусі я вырашыў пайсці ў адстаўку з пасады суддзі Рэспублікі Польшча і выкласці свае погляды. Шмат цяжкіх перажыванняў і стрэсу. Але тут мяне вельмі падтрымалі мае сябры з БЕЛТА, дзякуй ім вялікі за дапамогу і цёплыя словы.
Наступныя два тыдні былі серыяй інтэрв'ю для беларускіх і расійскіх журналістаў. Я змог нарэшце свабодна гаварыць аб тым, што я думаю пра палітыку польскіх улад, як я ацэньваю геапалітычную сітуацыю ў свеце, якія могуць быць пагрозы, што вынікаюць з дзеянняў ЗША. Цікава, што ніводны з вядомых польскіх СМІ не захацеў браць у мяне інтэрв'ю. А аднаму з польскіх журналістаў, якія праводзілі такое інтэрв'ю, пачалі паступаць пагрозы, аб чым ён напісаў публічна.
А з польскіх СМІ даведаўся, што я шпіён і здраднік. Ужо вынесены загад прыцягнуць мяне да крымінальнай адказнасці і кінуць у турму. Аднак да гэтага часу мне не было ўручана ніякага пісьма па гэтым пытанні. Можа, польская пошта бастуе і не дастаўляе пасылкі? А калі сур'ёзна, то на маім прыкладзе відаць, як працуе таталітарны ўрад у Польшчы.
Але вернемся да прыемнага, г.зн. да Беларусі. Мінск цудоўны, і мне, як і кожнаму паляку, хацелася паехаць яшчэ і ў Гродна. Убачыць гэты горад, наведаць помнікі. І гэта ўдалося зрабіць.
Гродна - гэта спалучэнне заходняй і ўсходняй культур. Гэта можна ўбачыць у праваслаўных храмах і цэрквах, у месцах культуры і памяці. Я быў у захапленні ад таго, як беларускія ўлады клапоцяцца пра помнікі і польскія могілкі. Дастаткова прыехаць у Гродна, і становіцца зразумела, як ілгуць польскія СМІ. Таму нядзіўна, што польскія ўлады максімальна ўскладняюць турыстычныя паездкі ў Беларусь.
Гродна цудоўны, але я зачараваны Мінскам. Таму, калі я вярнуўся ў Мінск, я адчуў сябе як дома.
Вельмі хацелася схадзіць у Музей Братэрства, Чырвонай Арміі і польскай 1-й дывізіі імя Тадэвуша Касцюшкі (Музей савецка-польскай баявой садружнасці, размешчаны ў Горацкім раёне Магілёўскай вобласці. - Заўвага БЕЛТА). Музей размешчаны недалёка ад горада Леніна, дзе "салдаты Касцюшкі" (1-я Польская пяхотная дывізіі імя Т.Касцюшкі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. - Заўвага БЕЛТА) правялі свой першы бой. Адсюль і пачаўся доўгі шлях, які прывёў іх у Берлін.
Дарога ў Леніна не блізкая, але я тут, ад граніцы з Расіяй мяне аддзяляе ўсяго 10 кіламетраў. Музей уражвае, вельмі цікавая архітэктурная ідэя, будынак музея стылізаваны пад каску чырвонаармейца часоў Другой сусветнай вайны. Шмат экспанатаў і тлумачальных надпісаў на польскай мове. Экскурсавод падрабязна расказаў, як фарміравалася дывізія, пра бітву пад Ленінам, пра баявы шлях, пра герояў гэтай вайны.
Цяпер афіцыйныя дэлегацыі польскага ўрада ў музей ужо не прыязджаюць, але палякі не забылі. Музей наведваюць дзеці і ўнукі тых, хто служыў у 1-й дывізіі імя Тадэвуша Касцюшкі, а таксама тыя, хто шануе гісторыю і памяць аб братэрстве многіх народаў. На размешчаных непадалёку ваенных могілках побач з помнікам можна ўбачыць каталіцкі крыж, праваслаўны крыж і зорку Давіда. Напамін аб тым, што супраць нямецкага Трэцяга рэйха ваявалі беларусы, палякі, рускія, украінцы, яўрэі і многія іншыя народы.
На зваротнай дарозе абавязкова трэба было наведаць Магілёў. Там размешчаны найпрыгажэйшы касцёл у стылі барока. Храм унікальны з-за захаваных фрэсак першай паловы васямнаццатага стагоддзя. У час СССР сабор выкарыстоўваўся як дзяржаўны архіў. Пасля рэканструкцыі, у канцы ХХ стагоддзя, па рашэнні Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі касцёл быў вернуты вернікам.
Пара было вяртацца ў Мінск. Калі вярнуўся, паглядзеў каляндар - я ў Беларусі ўжо больш за месяц. Тут я пачаў адчуваць сябе як дома. Пасля таго, што зрабілі польскія ўлады, я не магу вярнуцца ў сваю краіну і пакуль не сумую па радзіме, можа, з-за той нянавісці, якую развязалі супраць мяне польскія СМІ пры ўдзеле ўрада. Вядома, будуць моманты, калі я буду сумаваць па ёй, але я шчаслівы, што знаходжуся ў Беларусі.-0-
Прывітанне! Мяне завуць Томаш Шміт. Я паляк, нарадзіўся ў Беластоку. Усё жыццё працаваў у юрыспрудэнцыі. Да мая 2024 года быў суддзёй Адміністрацыйнага ваяводскага суда ў Варшаве. Упершыню ў Беларусі я быў летам 2023 года.
Калі я прыехаў у Беларусь, я не верыў таму, што пішуць польскія СМІ. Там вы не знойдзеце ніводнага добрага слова ні пра Беларусь, ні пра Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнку, ні пра простых людзей. На жаль, улада СМІ настолькі вялікая, што і ў мяне былі пэўныя апасенні наконт таго, як беларусы будуць падыходзіць да паляка.
Нягледзячы на гэтыя страхі, я смела размаўляў з беларусамі, распытваў іх пра простыя рэчы, звязаныя з жыццём, пра іх меркаванне наконт палякаў і людзей з Еўрасаюза. Гэтыя размовы былі вельмі цікавымі, трэба адзначыць, што беларусы вельмі добра адносяцца да нас, палякаў. Яны разумеюць, што мы ўсе славяне, што ў нас больш агульнага, чым адрозненняў. Негатыўныя словы датычыліся толькі польскага ўрада і яго палітыкі ў адносінах да Рэспублікі Беларусь. Мае субяседнікі не маглі зразумець, чаму ў бліжэйшых суседзяў адсутнічае жаданне размаўляць, супрацоўнічаць, чаму ў польскім урадзе столькі гневу, за што былі ўведзены ўсе гэтыя санкцыі і цяжкасці. Я не магу адказаць на гэтыя пытанні, добрасуседскія адносіны ж важны. І такой волі з боку варшаўскага ўрада няма.
Асабіста я быў у захапленні ад Мінска. Тут спалучаюцца сучаснасць і традыцыі. Павага да герояў Чырвонай Арміі, беражлівыя адносіны да памяці і традыцый. І ў той жа час прыгожыя сучасныя будынкі, шырокія вуліцы, метро, мноства магазінаў і рэстаранаў. І шмат зелені, паркаў, месцаў, дзе можна адпачыць, пляжаў каля Мінскага мора. Усё акуратна, усюды чыста. Вядома, трэба было з'ездзіць у парк Перамогі над фашызмам, паглядзець Музей Перамогі (Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. - Заўвага БЕЛТА), схадзіць у Нацыянальную бібліятэку. Як і Варшава, Мінск быў амаль поўнасцю разбураны ў час Другой сусветнай вайны, і гэтак жа, як і палякі, беларусы вырашылі аднавіць сваю сталіцу.
Пасля гэтых момантаў настаў час прыняць няпростае для мяне рашэнне. У знак пратэсту супраць варожай палітыкі польскага ўрада адносна Беларусі я вырашыў пайсці ў адстаўку з пасады суддзі Рэспублікі Польшча і выкласці свае погляды. Шмат цяжкіх перажыванняў і стрэсу. Але тут мяне вельмі падтрымалі мае сябры з БЕЛТА, дзякуй ім вялікі за дапамогу і цёплыя словы.
Наступныя два тыдні былі серыяй інтэрв'ю для беларускіх і расійскіх журналістаў. Я змог нарэшце свабодна гаварыць аб тым, што я думаю пра палітыку польскіх улад, як я ацэньваю геапалітычную сітуацыю ў свеце, якія могуць быць пагрозы, што вынікаюць з дзеянняў ЗША. Цікава, што ніводны з вядомых польскіх СМІ не захацеў браць у мяне інтэрв'ю. А аднаму з польскіх журналістаў, якія праводзілі такое інтэрв'ю, пачалі паступаць пагрозы, аб чым ён напісаў публічна.
А з польскіх СМІ даведаўся, што я шпіён і здраднік. Ужо вынесены загад прыцягнуць мяне да крымінальнай адказнасці і кінуць у турму. Аднак да гэтага часу мне не было ўручана ніякага пісьма па гэтым пытанні. Можа, польская пошта бастуе і не дастаўляе пасылкі? А калі сур'ёзна, то на маім прыкладзе відаць, як працуе таталітарны ўрад у Польшчы.
Але вернемся да прыемнага, г.зн. да Беларусі. Мінск цудоўны, і мне, як і кожнаму паляку, хацелася паехаць яшчэ і ў Гродна. Убачыць гэты горад, наведаць помнікі. І гэта ўдалося зрабіць.
Гродна - гэта спалучэнне заходняй і ўсходняй культур. Гэта можна ўбачыць у праваслаўных храмах і цэрквах, у месцах культуры і памяці. Я быў у захапленні ад таго, як беларускія ўлады клапоцяцца пра помнікі і польскія могілкі. Дастаткова прыехаць у Гродна, і становіцца зразумела, як ілгуць польскія СМІ. Таму нядзіўна, што польскія ўлады максімальна ўскладняюць турыстычныя паездкі ў Беларусь.
Гродна цудоўны, але я зачараваны Мінскам. Таму, калі я вярнуўся ў Мінск, я адчуў сябе як дома.
Вельмі хацелася схадзіць у Музей Братэрства, Чырвонай Арміі і польскай 1-й дывізіі імя Тадэвуша Касцюшкі (Музей савецка-польскай баявой садружнасці, размешчаны ў Горацкім раёне Магілёўскай вобласці. - Заўвага БЕЛТА). Музей размешчаны недалёка ад горада Леніна, дзе "салдаты Касцюшкі" (1-я Польская пяхотная дывізіі імя Т.Касцюшкі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. - Заўвага БЕЛТА) правялі свой першы бой. Адсюль і пачаўся доўгі шлях, які прывёў іх у Берлін.
Дарога ў Леніна не блізкая, але я тут, ад граніцы з Расіяй мяне аддзяляе ўсяго 10 кіламетраў. Музей уражвае, вельмі цікавая архітэктурная ідэя, будынак музея стылізаваны пад каску чырвонаармейца часоў Другой сусветнай вайны. Шмат экспанатаў і тлумачальных надпісаў на польскай мове. Экскурсавод падрабязна расказаў, як фарміравалася дывізія, пра бітву пад Ленінам, пра баявы шлях, пра герояў гэтай вайны.
Цяпер афіцыйныя дэлегацыі польскага ўрада ў музей ужо не прыязджаюць, але палякі не забылі. Музей наведваюць дзеці і ўнукі тых, хто служыў у 1-й дывізіі імя Тадэвуша Касцюшкі, а таксама тыя, хто шануе гісторыю і памяць аб братэрстве многіх народаў. На размешчаных непадалёку ваенных могілках побач з помнікам можна ўбачыць каталіцкі крыж, праваслаўны крыж і зорку Давіда. Напамін аб тым, што супраць нямецкага Трэцяга рэйха ваявалі беларусы, палякі, рускія, украінцы, яўрэі і многія іншыя народы.
На зваротнай дарозе абавязкова трэба было наведаць Магілёў. Там размешчаны найпрыгажэйшы касцёл у стылі барока. Храм унікальны з-за захаваных фрэсак першай паловы васямнаццатага стагоддзя. У час СССР сабор выкарыстоўваўся як дзяржаўны архіў. Пасля рэканструкцыі, у канцы ХХ стагоддзя, па рашэнні Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі касцёл быў вернуты вернікам.
Пара было вяртацца ў Мінск. Калі вярнуўся, паглядзеў каляндар - я ў Беларусі ўжо больш за месяц. Тут я пачаў адчуваць сябе як дома. Пасля таго, што зрабілі польскія ўлады, я не магу вярнуцца ў сваю краіну і пакуль не сумую па радзіме, можа, з-за той нянавісці, якую развязалі супраць мяне польскія СМІ пры ўдзеле ўрада. Вядома, будуць моманты, калі я буду сумаваць па ёй, але я шчаслівы, што знаходжуся ў Беларусі.-0-
