На дзясятку гэтых чорна-белых фота - самыя яркія і эмацыянальныя моманты 1940-х: вызваленне Беларусі, узяцце Берліна, вяртанне пераможцаў на Радзіму, доўгачаканыя абдымкі сям'і. Ажывіць спыненыя 80 гадоў таму імгненні ўдалося толькі цяпер - з дапамогай штучнага інтэлекту. Расказваем, чым новы праект БЕЛТА падобны да машыны часу, праз які фактчэкінг давялося прайсці кожнаму здымку і чаму некаторыя з іх так і засталіся чакаць свайго часу.
Адна ідэя - два праекты
У сямейным альбоме намесніка галоўнага рэдактара - начальніка аддзела спецыяльных праектаў рэдакцыі візуальнай інфармацыі БЕЛТА Наталлі Козіч шмат дарагіх сэрцу фота. Але некаторыя з іх - асабліва. З гэтых здымкаў на яе глядзяць родныя з пакалення пераможцаў. Усе прадзеды і прабабулі Наталлі Леанідаўны ўдзельнічалі ў Вялікай Айчыннай вайне.
- Тры браты майго прадзеда з боку мамы загінулі на фронце. Прадзед з татавага боку памёр ад ран у шпіталі ў Беластоку, і мы доўга не маглі знайсці яго магілу. Бабуля была сувязной у адным атрадзе з Маратам Казеем, - прыгадвае яна. - Кожнаму з маіх родных было што расказаць пра вайну, але яны стараліся пра яе не гаварыць. А калі размова ўсё ж заходзіла, абмяжоўваліся парай агульных слоў. Мы бачылі, як яны пры гэтым перажывалі, часам нават плакалі, таму з гадамі перасталі пытацца пра той час. І толькі цяпер я разумею, наколькі мне пашанцавала заспець пакаленне пераможцаў.
Ідэя ажывіць фатаграфіі ваенных гадоў узнікла ў Наталлі Козіч з жадання паказаць: тыя, хто змагаўся за сваю зямлю, былі не толькі героямі, але і звычайнымі людзьмі. Яны акрыленымі імчаліся да таварышаў па службе, каб паведаміць аб капітуляцыі Германіі, радасна сустракалі кветкамі вызваліцеляў і ласкава абдымалі сваіх дзяцей, якіх удалося ўбачыць упершыню за некалькі гадоў. Здымкі салдат Другой сусветнай вайны, старанна адабраныя з вялікай фотахронікі БЕЛТА, Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў у Дзяржынску, Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны і сямейных архіваў, з дапамогай штучнага інтэлекту акунаюць нас у атмасферу 80-гадовай даўнасці.
- Адной ідэяй аб'яднаны два праекты, - удакладняе Наталля Леанідаўна. - "Парад пераможцаў: гісторыі і асобы" расказвае аб лёсах беларусаў, якія ўдзельнічалі ў легендарным парадзе 1945-га ў Маскве. Апрацаваныя з дапамогай штучнага інтэлекту здымкі - з сямейных архіваў і ніколі раней не публікаваліся. Праект "Ажыўшыя фота" - гэта каля дзясятка кароткіх відэаролікаў, якія дазваляюць нам стаць сведкамі вельмі эмацыянальных момантаў і перажыць іх разам з героямі.
Наталля запэўнівае: праект добра перадае атмасферу 1940-х. Але асабіста яе больш за ўсіх кранула, здавалася б, самае радавое фота 1945-га: пераможца вяртаецца ў родную беларускую вёску, дзе яго сустракае ўсё сяло. Больш шчаслівыя ўсмешкі цяжка сабе ўявіць. Але мацней за ўсіх вяртанню байца радуецца малышка, якую ён падхапіў на рукі.
- Гэта вельмі кранальны здымак, - личыць Наталля Козіч. - Калі ён статычны, мы бачым салдата, які ўсміхаецца, і дзяўчынку на яго руках, што гуляецца з медалямі. Але як толькі фатаграфія ажывае, яна напаўняецца атмасферай сапраўднага шчасця. Баец з юнацкай шчырасцю радуецца таму, што вайна закончылася і ён нарэшце дома. Гэтыя эмоцыі заразлівыя, у нейкі момант ловіш сябе на думцы, што разумееш пачуцці ўсіх, хто на здымку. І ён раскрываецца зусім з іншага боку.
Дакладнасць вышэй за ўсё
Каля месяца пайшло на тое, каб ажывіць фатаграфіі. Прычым большую частку часу заняў не сам працэс, а падрыхтоўка да яго і наступны за ім фактчэкінг. Аказалася, што за нейрасеткамі патрэбна сачыць!
- Штучны інтэлект вельмі актыўна развіваецца, але пакуль працаваць сам ён не можа - толькі ў звязцы з чалавекам. Нейрасетцы складана спраўляцца са здымкамі нізкай якасці, а фота ваенных гадоў амаль усе такія. Недзе яны месцамі парваныя, недзе размытыя, прычым настолькі, што штучны інтэлект не разумее: чалавек на заднім плане ці, напрыклад, слуп, дрэва. Калі нейрасетка бачыць прабелы або няяснасці на фота, яна запаўняе іх так, як лічыць патрэбным. Таму ў чалавека можа з'явіцца шосты палец на руцэ, калі яна размыта, а твар стаць непазнавальным, калі герой ажыўшага здымка паварочваецца. Асабліва відавочна гэта недасканаласць тэхналогіі, калі здымак групавы. Таму частку фота, якія павінны былі ўвайсці ў праект, давялося адкласці да лепшых часоў, - тлумачыць Наталля Леанідаўна.
Да таго як да работы падключаліся нейрасеткі, ёй даводзілася ўважліва апрацоўваць кожны здымак: дамалёўваць адсутныя часткі, рабіць больш выразнымі размытыя лініі. Усё гэта займала не адну гадзіну. Прыкладна столькі ж ішло на фактчэкінг ужо ажыўшай фатаграфіі.
- Усе ведаюць безумоўны прынцып БЕЛТА - праўдзівасць і дакладнасць інфармацыі. Гэта датычыцца і здымкаў, - падкрэслівае Наталля Козіч. - Але нейрасетка працуе па іншым прынцыпе: я мастак, я так бачу. Таму пасля ажыўлення фота ў людзей з'яўляліся на галаве шлемы замест пілотак, на грудзях - неіснуючыя ўзнагароды, згенерыраваныя на аснове рэальных, а савецкая форма толькі месцамі падобная да арыгінала. Даводзілася літаральна па міліметрах правяраць кожнае фота. Бо яго каштоўнасць менавіта ў дакументальнасці.
Яна адзначае, што ў нейкім сэнсе новы праект БЕЛТА стаў машынай часу: з яго дапамогай удалося калі не сцерці 80-гадовую дыстанцыю паміж пакаленнямі, то дакладна яе скараціць.
- Калі глядзіш на чорна-белыя фатаграфіі 1940-х, здаецца, што на іх далёкае мінулае. А моладзь жа заўсёды была і будзе сканцэнтравана на сучасным, таму здымкі ваенных гадоў яе ў многім не кранаюць. Але паколькі ажыўшыя фота і створаныя з дапамогай нейрасетак відэа цяпер у трэндзе, яны вірусяцца ў сацсетках, збіраюць сотні тысяч праглядаў, то з іх дапамогай мы можам зацікавіць тэмамі Вялікай Айчыннай вайны і Перамогі, - упэўнена Наталля Леанідаўна. - Так, няхай людзі на здымках - іншае пакаленне, іншая эпоха, але ў віртуальнай рэальнасці ёсць шанц зрабіць іх бліжэйшымі, больш зразумелымі для нас. Усвядоміць, што ваявалі за нас не карцінныя героі з мужнымі тварамі, а ў тым ліку хлопцы і дзяўчаты, магчыма, нават маладзейшыя за вас. Мы проста хочам яшчэ раз нагадаць нашым дзецям, якой цаной дасталася нам гэта Перамога і чаму не забываць аб гэтым - важна.
Алена ІВАШКА,
фота БЕЛТА,
"7 дней".-0-
Адна ідэя - два праекты
У сямейным альбоме намесніка галоўнага рэдактара - начальніка аддзела спецыяльных праектаў рэдакцыі візуальнай інфармацыі БЕЛТА Наталлі Козіч шмат дарагіх сэрцу фота. Але некаторыя з іх - асабліва. З гэтых здымкаў на яе глядзяць родныя з пакалення пераможцаў. Усе прадзеды і прабабулі Наталлі Леанідаўны ўдзельнічалі ў Вялікай Айчыннай вайне.
- Тры браты майго прадзеда з боку мамы загінулі на фронце. Прадзед з татавага боку памёр ад ран у шпіталі ў Беластоку, і мы доўга не маглі знайсці яго магілу. Бабуля была сувязной у адным атрадзе з Маратам Казеем, - прыгадвае яна. - Кожнаму з маіх родных было што расказаць пра вайну, але яны стараліся пра яе не гаварыць. А калі размова ўсё ж заходзіла, абмяжоўваліся парай агульных слоў. Мы бачылі, як яны пры гэтым перажывалі, часам нават плакалі, таму з гадамі перасталі пытацца пра той час. І толькі цяпер я разумею, наколькі мне пашанцавала заспець пакаленне пераможцаў.
Ідэя ажывіць фатаграфіі ваенных гадоў узнікла ў Наталлі Козіч з жадання паказаць: тыя, хто змагаўся за сваю зямлю, былі не толькі героямі, але і звычайнымі людзьмі. Яны акрыленымі імчаліся да таварышаў па службе, каб паведаміць аб капітуляцыі Германіі, радасна сустракалі кветкамі вызваліцеляў і ласкава абдымалі сваіх дзяцей, якіх удалося ўбачыць упершыню за некалькі гадоў. Здымкі салдат Другой сусветнай вайны, старанна адабраныя з вялікай фотахронікі БЕЛТА, Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў у Дзяржынску, Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны і сямейных архіваў, з дапамогай штучнага інтэлекту акунаюць нас у атмасферу 80-гадовай даўнасці.
- Адной ідэяй аб'яднаны два праекты, - удакладняе Наталля Леанідаўна. - "Парад пераможцаў: гісторыі і асобы" расказвае аб лёсах беларусаў, якія ўдзельнічалі ў легендарным парадзе 1945-га ў Маскве. Апрацаваныя з дапамогай штучнага інтэлекту здымкі - з сямейных архіваў і ніколі раней не публікаваліся. Праект "Ажыўшыя фота" - гэта каля дзясятка кароткіх відэаролікаў, якія дазваляюць нам стаць сведкамі вельмі эмацыянальных момантаў і перажыць іх разам з героямі.
Наталля запэўнівае: праект добра перадае атмасферу 1940-х. Але асабіста яе больш за ўсіх кранула, здавалася б, самае радавое фота 1945-га: пераможца вяртаецца ў родную беларускую вёску, дзе яго сустракае ўсё сяло. Больш шчаслівыя ўсмешкі цяжка сабе ўявіць. Але мацней за ўсіх вяртанню байца радуецца малышка, якую ён падхапіў на рукі.
- Гэта вельмі кранальны здымак, - личыць Наталля Козіч. - Калі ён статычны, мы бачым салдата, які ўсміхаецца, і дзяўчынку на яго руках, што гуляецца з медалямі. Але як толькі фатаграфія ажывае, яна напаўняецца атмасферай сапраўднага шчасця. Баец з юнацкай шчырасцю радуецца таму, што вайна закончылася і ён нарэшце дома. Гэтыя эмоцыі заразлівыя, у нейкі момант ловіш сябе на думцы, што разумееш пачуцці ўсіх, хто на здымку. І ён раскрываецца зусім з іншага боку.
Дакладнасць вышэй за ўсё
Каля месяца пайшло на тое, каб ажывіць фатаграфіі. Прычым большую частку часу заняў не сам працэс, а падрыхтоўка да яго і наступны за ім фактчэкінг. Аказалася, што за нейрасеткамі патрэбна сачыць!
- Штучны інтэлект вельмі актыўна развіваецца, але пакуль працаваць сам ён не можа - толькі ў звязцы з чалавекам. Нейрасетцы складана спраўляцца са здымкамі нізкай якасці, а фота ваенных гадоў амаль усе такія. Недзе яны месцамі парваныя, недзе размытыя, прычым настолькі, што штучны інтэлект не разумее: чалавек на заднім плане ці, напрыклад, слуп, дрэва. Калі нейрасетка бачыць прабелы або няяснасці на фота, яна запаўняе іх так, як лічыць патрэбным. Таму ў чалавека можа з'явіцца шосты палец на руцэ, калі яна размыта, а твар стаць непазнавальным, калі герой ажыўшага здымка паварочваецца. Асабліва відавочна гэта недасканаласць тэхналогіі, калі здымак групавы. Таму частку фота, якія павінны былі ўвайсці ў праект, давялося адкласці да лепшых часоў, - тлумачыць Наталля Леанідаўна.
Да таго як да работы падключаліся нейрасеткі, ёй даводзілася ўважліва апрацоўваць кожны здымак: дамалёўваць адсутныя часткі, рабіць больш выразнымі размытыя лініі. Усё гэта займала не адну гадзіну. Прыкладна столькі ж ішло на фактчэкінг ужо ажыўшай фатаграфіі.
- Усе ведаюць безумоўны прынцып БЕЛТА - праўдзівасць і дакладнасць інфармацыі. Гэта датычыцца і здымкаў, - падкрэслівае Наталля Козіч. - Але нейрасетка працуе па іншым прынцыпе: я мастак, я так бачу. Таму пасля ажыўлення фота ў людзей з'яўляліся на галаве шлемы замест пілотак, на грудзях - неіснуючыя ўзнагароды, згенерыраваныя на аснове рэальных, а савецкая форма толькі месцамі падобная да арыгінала. Даводзілася літаральна па міліметрах правяраць кожнае фота. Бо яго каштоўнасць менавіта ў дакументальнасці.
Яна адзначае, што ў нейкім сэнсе новы праект БЕЛТА стаў машынай часу: з яго дапамогай удалося калі не сцерці 80-гадовую дыстанцыю паміж пакаленнямі, то дакладна яе скараціць.
- Калі глядзіш на чорна-белыя фатаграфіі 1940-х, здаецца, што на іх далёкае мінулае. А моладзь жа заўсёды была і будзе сканцэнтравана на сучасным, таму здымкі ваенных гадоў яе ў многім не кранаюць. Але паколькі ажыўшыя фота і створаныя з дапамогай нейрасетак відэа цяпер у трэндзе, яны вірусяцца ў сацсетках, збіраюць сотні тысяч праглядаў, то з іх дапамогай мы можам зацікавіць тэмамі Вялікай Айчыннай вайны і Перамогі, - упэўнена Наталля Леанідаўна. - Так, няхай людзі на здымках - іншае пакаленне, іншая эпоха, але ў віртуальнай рэальнасці ёсць шанц зрабіць іх бліжэйшымі, больш зразумелымі для нас. Усвядоміць, што ваявалі за нас не карцінныя героі з мужнымі тварамі, а ў тым ліку хлопцы і дзяўчаты, магчыма, нават маладзейшыя за вас. Мы проста хочам яшчэ раз нагадаць нашым дзецям, якой цаной дасталася нам гэта Перамога і чаму не забываць аб гэтым - важна.
Алена ІВАШКА,
фота БЕЛТА,
"7 дней".-0-
Падпісвайцеся на нас у
