Тыгран Мелаян. Аналітык Цэнтра міжземнаморскіх даследаванняў НДУ ВШЭ
У інтэрв'ю польскаму экс-суддзі Томашу Шміту аналітык Цэнтра міжземнаморскіх даследаванняў НДУ ВШЭ Тыгран Мелаян расказаў, якое значэнне для НАТА маюць Балтыйскі, Чарнаморскі і Паўночны напрамкі, што скрываецца за нарошчваннем інфраструктуры НАТА і якой стратэгіі прытрымліваецца альянс адносна Расіі. У развіццё тэмы аналітык адказаў, што робіцца Расіяй і Беларуссю для купіравання ўзросшых пагроз ваеннага характару і чаго чакаць у будучым.
- Мы гаварылі аб тым, што з 2014-2016 гадоў Балта-Чарнамор'е знаходзіцца ў стане павышанай мілітарызацыі. Каля граніц Расіі і Беларусі ўзрасла колькасць ваенных аб'ектаў, лагістычных вузлоў і цяпер дыслацыруецца амаль статысячная групоўка натаўскіх войскаў. Якія меры ў сувязі з гэтым прымаюць Расія і Беларусь у рамках Саюзнай дзяржавы?
- Што датычыцца балта-чарнаморскай лініі сутыкнення, то Рэспубліка Беларусь тут застаецца адзіным саюзнікам Масквы, які не дае поўнасцю злучыцца балтыйскаму і чарнаморскаму флангам "кардона", у той час як Украіна і Малдова знаходзяцца ў працэсе актыўнага ўбудоўвання ў яго. На працягу доўгага перыяду Расія займала пазіцыю дзяржавы, якая абаранялася, не прымаючы якіх-небудзь мер у адказ на недружалюбныя крокі НАТА, у ліку якіх ператварэнне Украіны ў антырасійскі фарпост. Аднак 2014 год стаў пераломным момантам у знешнепалітычным курсе расійскай дзяржавы. Так, быў абазначаны пераход да вымушаных наступальных дзеянняў, што першапачаткова праявілася далучэннем Крыма, а з 2022 года - Данецкай і Луганскай Народных Рэспублік. У ходзе новай бягучай аператыўнай абстаноўкі таксама былі далучаны Запарожская і Херсонская вобласці.
У 2023 годзе па просьбе Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі справа дайшла да размяшчэння на тэрыторыі Беларусі расійскай тактычнай ядзернай зброі (ТЯЗ), што стала важным стратэгічным адказам на дзеянні НАТА каля граніц рэспублікі. На адыход ад прынцыпу спынення практыкі разгортвання ядзернай зброі на тэрыторыі няядзерных дзяржаў у тым ліку паўплывала адсутнасць якіх-небудзь пазітыўных зрухаў па амерыканскай ТЯЗ у Еўропе, а таксама агульны рост напружанасці ў адносінах Расіі з Захадам. Як гэта паўплывае на бяспеку суседніх краін, у прыватнасці Польшчы, можна гаварыць доўга, аднак атрыманы дадатковы фактар, што патрабуе ўліку пры фарміраванні новай архітэктуры бяспекі ў Еўропе.
На гэты час Саюзная дзяржава - самы знакавы інтэграцыйны праект на Балта-Чарнаморскай прасторы, які ўяўляе сабой альтэрнатыву цэнтрабежным сілам у рэгіёне. За 25 гадоў існавання Саюзнай дзяржавы створана вялікая прававая база ваенна-палітычнага супрацоўніцтва паміж Расіяй і Беларуссю. Высокі ўзровень інтэграцыі дзвюх краін у абароннай сферы, аднолькавае разуменне праблем бяспекі і механізмаў яе забеспячэння пацвярджае наяўнасць Ваеннай дактрыны Саюзнай дзяржавы. Акрамя таго, у рамках Саюзнай дзяржавы ўтворана сумесная групоўка войскаў і дзейнічае агульная сістэма ППА. Разам з тым цяпер на тэрыторыі Беларусі размешчаны два расійскія ваенныя аб'екты: 43-і занальны пункт сувязі ВМФ РФ "Вілейка" і 474-ы асобны радыётэхнічны вузел "Баранавічы" з РЛС "Волга". Таксама на рэгулярнай аснове бакі праводзяць сумесныя ваенныя мерапрыемствы, арыентаваныя на павышэнне ўзроўню інтэграцыі Узброеных сіл Саюзнай дзяржавы. Да такіх мерапрыемстваў можна аднесці ваенныя вучэнні "Захад-2013", "Славянскае братэрства - 2020", "Саюзная рашучасць - 2022" і інш. Характэрна, што вучэнні, праводзімыя ў рамках Саюзнай дзяржавы, апошнія гады сталі практычна поўнасцю сіметрычныя мерапрыемствам НАТА, у ходзе якіх каля граніц Беларусі перыядычна з'яўляюцца сертыфікаваныя носьбіты ядзернай зброі, прычым гэта як тактычная авіяцыя (знішчальнікі F-16), так і стратэгічныя бамбардзіроўшчыкі.
- Якія стратэгія і нарошчванне Расіяй сваіх сілавых магчымасцей у адказ на недружалюбныя крокі Захаду?
- Акрамя першага ў гісторыі сучаснай Расіі размяшчэння тактычнай ядзернай зброі за межамі нацыянальнай тэрыторыі, Масква вядзе актыўныя работы па ўзмацненні патэнцыялу групоўкі на паўднёвых і паўночна-заходніх рубяжах.
Апошнія дзесяць гадоў на паўднёвых тэрыторыях Расіі фіксуецца колькаснае і якаснае нарошчванне ваеннага патэнцыялу Паўднёвай ваеннай акругі і Чарнаморскага флоту. У 2014 годзе ў Паўднёвай ваеннай акрузе былі створаны чатыры механізаваныя дывізіі на базе існуючых брыгад. Больш таго, узмацненне Паўднёвай ваеннай акругі было выклікана неабходнасцю зрабіць Крым больш бяспечным і непрыступным для праціўніка. Так, паступова на паўвостраў пачалі перакідвацца сродкі паветранай і берагавой абароны. У 2015 годзе тут былі разгорнуты берагавыя комплексы "Бастыён", пазней узмоцненыя звышгукавымі процікарабельнымі ракетамі "Онікс" далёкасцю 350 км і дапоўненыя берагавымі ракетнымі комплексамі "Бал" далёкасцю паражэння да 120 км. Зона дзеяння гэтых ракетных сістэм у параўнанні з іх ранейшымі пазіцыямі ў Краснадары дала магчымасць пашырыць зону кантролю амаль на ўсю паветраную і водную прастору Чорнага мора, тым самым ствараючы пагрозу для караблёў НАТА. Далей, у 2018 годзе, у Крым быў перакінуты другі дывізіён С-400 "Трыумф", які расшырыў зону дзеяння расійскай ППА ў Чарнаморскім рэгіёне да 400 км. Нарэшце, для ўзяцця Чарнаморскага рэгіёна пад поўны кантроль і ператварэння яго ў антыінтэрвенцыйны рэгіён (A2AD) да 2020 года Крым быў аснашчаны ўсімі неабходнымі сродкамі радыёэлектроннай барацьбы.
Паралельна ствараецца і ўзмацняецца патэнцыял групоўкі ў Калінінградскай вобласці, у першую чаргу ў выглядзе розных відаў узбраенняў вялікай далёкасці - пускавыя ўстаноўкі "Іскандэр-М", берагавы ракетны комплекс "Бастыён", носьбіты гіпергукавога ракетнага комплексу "Кінжал", ЗРК С-400, крылатыя ракеты "Калібр". Асобныя віды пералічаных узбраенняў здольны ствараць сустрэчную пагрозу, прычым не толькі сумежным краінам на Балта-Чарнаморскай прасторы.
Не можа заставацца незаўважаным перафарміраванне Заходняй ваеннай акругі ў два новыя стратэгічныя тэрытарыяльныя аб'яднанні УС РФ - Маскоўскую і Ленінградскую ваенныя акругі. Такі падзел павінен даць магчымасць эфектыўней кіраваць расійскімі войскамі і аператыўна рэагаваць на праблемы, улічваючы тое, як змяняецца абстаноўка каля расійскіх граніц. Пасля завяршэння фарміравання дзвюх акруг Ленінградская ваенная акруга будзе парыраваць пагрозы з боку Фінляндыі, Швецыі і краін Балтыі, а Маскоўская - на ўкраінскім напрамку. Акрамя таго, згодна з указам нумар 141 "Аб ваенна-адміністрацыйным падзеле Расійскай Федэрацыі", падпісаным Прэзідэнтам Расіі, Данецкая і Луганская Народныя Рэспублікі і Запарожская і Херсонская вобласці ўключаны ў склад Паўднёвай ваеннай акругі, зона адказнасці якой уключае ў сябе чарнаморскую акваторыю і ўсходняе Міжземнамор'е.
На і, нарэшце, успомнім галоўную навіну адыходзячага тыдня - падпісанне Прэзідэнтам Уладзімірам Пуціным указа аб павелічэнні штатнай колькасці ўзброеных сіл да 2389130 чалавек. Уласна кажучы, гэты ўказ накіраваны на тое, каб вырашыць кадравае пытанне наваствораных ваенных акруг.
І, вядома ж, абнаўленне ядзернай дактрыны РФ. У абноўленым дакуменце, пра змест якога мы пакуль што ведаем толькі з вуснаў Прэзідэнта, ясна даецца зразумець, што нападзенне на Расію не абавязкова павінна быць учынена дзяржавай, якая валодае ядзернай зброяй, або з выкарыстаннем самой ядзернай зброі, каб за гэтым мог адбыцца ядзерны адказ. Цяпер будзе дастаткова таго, каб інцыдэнт, калі няядзерная дзяржава, якая атакавала Расію пры падтрымцы краіны, што валодае ядзернай зброяй, разглядаўся як сумесная агрэсія супраць Расіі.
Больш таго, было заяўлена, што Расія пакідае за сабой права нанесці ядзерны ўдар па той краіне, якая будзе пагражаць існаванню Беларусі. Гэты пункт таксама плануецца прапісаць у Дагаворы аб гарантыях бяспекі паміж Расіяй і Беларуссю да 25-годдзя ўтварэння Саюзнай дзяржавы.
З гэтага часу парог для прымянення ядзернай зброі зніжаны, што, па ідэі, павінна дапамагчы вярнуць страх, які страцілі непрыяцелі. У многім усё гэта стала вымушанай мерай у адказ на пагрозы наносіць удары заходняй зброяй па расійскай тэрыторыі на стратэгічную глыбіню і вучэннямі НАТА, што пачасціліся каля беларускіх граніц.
- Як будуць развівацца падзеі далей?
- Курс на правядзенне далейшых наступальных дзеянняў і пашырэнне ваенна-палітычнага кантролю над тэрыторыяй Украіны будзе прадоўжаны. Тут не павінна быць якіх-небудзь сумненняў. Гэтага патрабуе бягучая аператыўная абстаноўка, асабліва на фоне размоў аб прадастаўленні краінамі НАТА дазволу Украіне наносіць удары дальнабойнай зброяй углыб расійскай тэрыторыі. На гэтым фоне лепшым адказам Расіі з'яўляецца стварэнне контрпагроз для еўрапейскіх краін, напрыклад у раёне вусця Дуная і ў Карпатах. Іншымі словамі, Дунай і Карпаты - у адказ на Фінскі заліў і Калінінград.
Пры гэтым асобна адзначу, што ствараемыя сілавыя патэнцыялы НАТА каля граніц Расіі ў выглядзе размяшчэння дальнабойных ракет зусім не садзейнічаюць умацаванню бяспекі альянсу, як гэта прынята паўсюль лічыць. З аднаго боку, такія дзеянні вымушаюць Расію рэагаваць. З другога - асабліва пагражальна ў гэтай сітуацыі тое, што ў выніку нават рэгіянальна разгорнутыя сілы і сродкі краін НАТА валодаюць магчымасцю паражаць стратэгічныя цэлі на расійскай тэрыторыі, што цалкам здольна справакаваць ядзерны канфлікт.
Ці сведчыць усё гэта аб непазбежнасці сутыкнення Расіі і НАТА ў сярэднетэрміновай перспектыве? Ва ўмовах мацнейшага недаверу і ўзаемнай непрыязнасці поўнасцю выключыць нічога нельга, але ўсё ж не варта гіпертрафіраваць страхі. Як можам назіраць апошнія два гады, мэта НАТА - гэта не ўдзел у прамым канфлікце з Расіяй, а стварэнне пастаянных пагроз каля яе граніц і яе існаванню, у тым ліку гібрыднымі метадамі. Калі гаварыць на мове стратэгіі, то яна для НАТА заключаецца ў тым, каб аб'яднаць балтыйскі і чарнаморскі флангі "кардона", які прадоўжыць сваё развіццё ў бок Паўднёвага Каўказа, утвараючы паўнацэнную Балта-Чарнаморскую дугу, нацэленую на стрымліванне Расіі. Калі быць больш дакладным - блакіраванне тэрыторыі Расіі з мора і сушы з паступовым павелічэннем сілы ізаляцыі.
У перспектыве Захадам будзе прыкладзена яшчэ нямала намаганняў, каб давесці гэту задуму да свайго лагічнага канца. Адсюль можна прагназаваць у тым ліку нездаровую цікавасць краін заходняга блока да ўнутрыпалітычнай сітуацыі ў Беларусі, асабліва напярэдадні выбараў 2025 года. Падобны націск цяпер на сабе зведвае цяперашняе кіраўніцтва Грузіі і прарасійскія і цэнтрысцкія сілы ў Малдове, дзе ў кастрычніку бягучага года павінны прайсці парламенцкія і прэзідэнцкія выбары адпаведна.
БЕЛТА.-0-
- Мы гаварылі аб тым, што з 2014-2016 гадоў Балта-Чарнамор'е знаходзіцца ў стане павышанай мілітарызацыі. Каля граніц Расіі і Беларусі ўзрасла колькасць ваенных аб'ектаў, лагістычных вузлоў і цяпер дыслацыруецца амаль статысячная групоўка натаўскіх войскаў. Якія меры ў сувязі з гэтым прымаюць Расія і Беларусь у рамках Саюзнай дзяржавы?
- Што датычыцца балта-чарнаморскай лініі сутыкнення, то Рэспубліка Беларусь тут застаецца адзіным саюзнікам Масквы, які не дае поўнасцю злучыцца балтыйскаму і чарнаморскаму флангам "кардона", у той час як Украіна і Малдова знаходзяцца ў працэсе актыўнага ўбудоўвання ў яго. На працягу доўгага перыяду Расія займала пазіцыю дзяржавы, якая абаранялася, не прымаючы якіх-небудзь мер у адказ на недружалюбныя крокі НАТА, у ліку якіх ператварэнне Украіны ў антырасійскі фарпост. Аднак 2014 год стаў пераломным момантам у знешнепалітычным курсе расійскай дзяржавы. Так, быў абазначаны пераход да вымушаных наступальных дзеянняў, што першапачаткова праявілася далучэннем Крыма, а з 2022 года - Данецкай і Луганскай Народных Рэспублік. У ходзе новай бягучай аператыўнай абстаноўкі таксама былі далучаны Запарожская і Херсонская вобласці.
У 2023 годзе па просьбе Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі справа дайшла да размяшчэння на тэрыторыі Беларусі расійскай тактычнай ядзернай зброі (ТЯЗ), што стала важным стратэгічным адказам на дзеянні НАТА каля граніц рэспублікі. На адыход ад прынцыпу спынення практыкі разгортвання ядзернай зброі на тэрыторыі няядзерных дзяржаў у тым ліку паўплывала адсутнасць якіх-небудзь пазітыўных зрухаў па амерыканскай ТЯЗ у Еўропе, а таксама агульны рост напружанасці ў адносінах Расіі з Захадам. Як гэта паўплывае на бяспеку суседніх краін, у прыватнасці Польшчы, можна гаварыць доўга, аднак атрыманы дадатковы фактар, што патрабуе ўліку пры фарміраванні новай архітэктуры бяспекі ў Еўропе.
На гэты час Саюзная дзяржава - самы знакавы інтэграцыйны праект на Балта-Чарнаморскай прасторы, які ўяўляе сабой альтэрнатыву цэнтрабежным сілам у рэгіёне. За 25 гадоў існавання Саюзнай дзяржавы створана вялікая прававая база ваенна-палітычнага супрацоўніцтва паміж Расіяй і Беларуссю. Высокі ўзровень інтэграцыі дзвюх краін у абароннай сферы, аднолькавае разуменне праблем бяспекі і механізмаў яе забеспячэння пацвярджае наяўнасць Ваеннай дактрыны Саюзнай дзяржавы. Акрамя таго, у рамках Саюзнай дзяржавы ўтворана сумесная групоўка войскаў і дзейнічае агульная сістэма ППА. Разам з тым цяпер на тэрыторыі Беларусі размешчаны два расійскія ваенныя аб'екты: 43-і занальны пункт сувязі ВМФ РФ "Вілейка" і 474-ы асобны радыётэхнічны вузел "Баранавічы" з РЛС "Волга". Таксама на рэгулярнай аснове бакі праводзяць сумесныя ваенныя мерапрыемствы, арыентаваныя на павышэнне ўзроўню інтэграцыі Узброеных сіл Саюзнай дзяржавы. Да такіх мерапрыемстваў можна аднесці ваенныя вучэнні "Захад-2013", "Славянскае братэрства - 2020", "Саюзная рашучасць - 2022" і інш. Характэрна, што вучэнні, праводзімыя ў рамках Саюзнай дзяржавы, апошнія гады сталі практычна поўнасцю сіметрычныя мерапрыемствам НАТА, у ходзе якіх каля граніц Беларусі перыядычна з'яўляюцца сертыфікаваныя носьбіты ядзернай зброі, прычым гэта як тактычная авіяцыя (знішчальнікі F-16), так і стратэгічныя бамбардзіроўшчыкі.
- Якія стратэгія і нарошчванне Расіяй сваіх сілавых магчымасцей у адказ на недружалюбныя крокі Захаду?
- Акрамя першага ў гісторыі сучаснай Расіі размяшчэння тактычнай ядзернай зброі за межамі нацыянальнай тэрыторыі, Масква вядзе актыўныя работы па ўзмацненні патэнцыялу групоўкі на паўднёвых і паўночна-заходніх рубяжах.
Апошнія дзесяць гадоў на паўднёвых тэрыторыях Расіі фіксуецца колькаснае і якаснае нарошчванне ваеннага патэнцыялу Паўднёвай ваеннай акругі і Чарнаморскага флоту. У 2014 годзе ў Паўднёвай ваеннай акрузе былі створаны чатыры механізаваныя дывізіі на базе існуючых брыгад. Больш таго, узмацненне Паўднёвай ваеннай акругі было выклікана неабходнасцю зрабіць Крым больш бяспечным і непрыступным для праціўніка. Так, паступова на паўвостраў пачалі перакідвацца сродкі паветранай і берагавой абароны. У 2015 годзе тут былі разгорнуты берагавыя комплексы "Бастыён", пазней узмоцненыя звышгукавымі процікарабельнымі ракетамі "Онікс" далёкасцю 350 км і дапоўненыя берагавымі ракетнымі комплексамі "Бал" далёкасцю паражэння да 120 км. Зона дзеяння гэтых ракетных сістэм у параўнанні з іх ранейшымі пазіцыямі ў Краснадары дала магчымасць пашырыць зону кантролю амаль на ўсю паветраную і водную прастору Чорнага мора, тым самым ствараючы пагрозу для караблёў НАТА. Далей, у 2018 годзе, у Крым быў перакінуты другі дывізіён С-400 "Трыумф", які расшырыў зону дзеяння расійскай ППА ў Чарнаморскім рэгіёне да 400 км. Нарэшце, для ўзяцця Чарнаморскага рэгіёна пад поўны кантроль і ператварэння яго ў антыінтэрвенцыйны рэгіён (A2AD) да 2020 года Крым быў аснашчаны ўсімі неабходнымі сродкамі радыёэлектроннай барацьбы.
Паралельна ствараецца і ўзмацняецца патэнцыял групоўкі ў Калінінградскай вобласці, у першую чаргу ў выглядзе розных відаў узбраенняў вялікай далёкасці - пускавыя ўстаноўкі "Іскандэр-М", берагавы ракетны комплекс "Бастыён", носьбіты гіпергукавога ракетнага комплексу "Кінжал", ЗРК С-400, крылатыя ракеты "Калібр". Асобныя віды пералічаных узбраенняў здольны ствараць сустрэчную пагрозу, прычым не толькі сумежным краінам на Балта-Чарнаморскай прасторы.
Не можа заставацца незаўважаным перафарміраванне Заходняй ваеннай акругі ў два новыя стратэгічныя тэрытарыяльныя аб'яднанні УС РФ - Маскоўскую і Ленінградскую ваенныя акругі. Такі падзел павінен даць магчымасць эфектыўней кіраваць расійскімі войскамі і аператыўна рэагаваць на праблемы, улічваючы тое, як змяняецца абстаноўка каля расійскіх граніц. Пасля завяршэння фарміравання дзвюх акруг Ленінградская ваенная акруга будзе парыраваць пагрозы з боку Фінляндыі, Швецыі і краін Балтыі, а Маскоўская - на ўкраінскім напрамку. Акрамя таго, згодна з указам нумар 141 "Аб ваенна-адміністрацыйным падзеле Расійскай Федэрацыі", падпісаным Прэзідэнтам Расіі, Данецкая і Луганская Народныя Рэспублікі і Запарожская і Херсонская вобласці ўключаны ў склад Паўднёвай ваеннай акругі, зона адказнасці якой уключае ў сябе чарнаморскую акваторыю і ўсходняе Міжземнамор'е.
На і, нарэшце, успомнім галоўную навіну адыходзячага тыдня - падпісанне Прэзідэнтам Уладзімірам Пуціным указа аб павелічэнні штатнай колькасці ўзброеных сіл да 2389130 чалавек. Уласна кажучы, гэты ўказ накіраваны на тое, каб вырашыць кадравае пытанне наваствораных ваенных акруг.
І, вядома ж, абнаўленне ядзернай дактрыны РФ. У абноўленым дакуменце, пра змест якога мы пакуль што ведаем толькі з вуснаў Прэзідэнта, ясна даецца зразумець, што нападзенне на Расію не абавязкова павінна быць учынена дзяржавай, якая валодае ядзернай зброяй, або з выкарыстаннем самой ядзернай зброі, каб за гэтым мог адбыцца ядзерны адказ. Цяпер будзе дастаткова таго, каб інцыдэнт, калі няядзерная дзяржава, якая атакавала Расію пры падтрымцы краіны, што валодае ядзернай зброяй, разглядаўся як сумесная агрэсія супраць Расіі.
Больш таго, было заяўлена, што Расія пакідае за сабой права нанесці ядзерны ўдар па той краіне, якая будзе пагражаць існаванню Беларусі. Гэты пункт таксама плануецца прапісаць у Дагаворы аб гарантыях бяспекі паміж Расіяй і Беларуссю да 25-годдзя ўтварэння Саюзнай дзяржавы.
З гэтага часу парог для прымянення ядзернай зброі зніжаны, што, па ідэі, павінна дапамагчы вярнуць страх, які страцілі непрыяцелі. У многім усё гэта стала вымушанай мерай у адказ на пагрозы наносіць удары заходняй зброяй па расійскай тэрыторыі на стратэгічную глыбіню і вучэннямі НАТА, што пачасціліся каля беларускіх граніц.
- Як будуць развівацца падзеі далей?
- Курс на правядзенне далейшых наступальных дзеянняў і пашырэнне ваенна-палітычнага кантролю над тэрыторыяй Украіны будзе прадоўжаны. Тут не павінна быць якіх-небудзь сумненняў. Гэтага патрабуе бягучая аператыўная абстаноўка, асабліва на фоне размоў аб прадастаўленні краінамі НАТА дазволу Украіне наносіць удары дальнабойнай зброяй углыб расійскай тэрыторыі. На гэтым фоне лепшым адказам Расіі з'яўляецца стварэнне контрпагроз для еўрапейскіх краін, напрыклад у раёне вусця Дуная і ў Карпатах. Іншымі словамі, Дунай і Карпаты - у адказ на Фінскі заліў і Калінінград.
Пры гэтым асобна адзначу, што ствараемыя сілавыя патэнцыялы НАТА каля граніц Расіі ў выглядзе размяшчэння дальнабойных ракет зусім не садзейнічаюць умацаванню бяспекі альянсу, як гэта прынята паўсюль лічыць. З аднаго боку, такія дзеянні вымушаюць Расію рэагаваць. З другога - асабліва пагражальна ў гэтай сітуацыі тое, што ў выніку нават рэгіянальна разгорнутыя сілы і сродкі краін НАТА валодаюць магчымасцю паражаць стратэгічныя цэлі на расійскай тэрыторыі, што цалкам здольна справакаваць ядзерны канфлікт.
Ці сведчыць усё гэта аб непазбежнасці сутыкнення Расіі і НАТА ў сярэднетэрміновай перспектыве? Ва ўмовах мацнейшага недаверу і ўзаемнай непрыязнасці поўнасцю выключыць нічога нельга, але ўсё ж не варта гіпертрафіраваць страхі. Як можам назіраць апошнія два гады, мэта НАТА - гэта не ўдзел у прамым канфлікце з Расіяй, а стварэнне пастаянных пагроз каля яе граніц і яе існаванню, у тым ліку гібрыднымі метадамі. Калі гаварыць на мове стратэгіі, то яна для НАТА заключаецца ў тым, каб аб'яднаць балтыйскі і чарнаморскі флангі "кардона", які прадоўжыць сваё развіццё ў бок Паўднёвага Каўказа, утвараючы паўнацэнную Балта-Чарнаморскую дугу, нацэленую на стрымліванне Расіі. Калі быць больш дакладным - блакіраванне тэрыторыі Расіі з мора і сушы з паступовым павелічэннем сілы ізаляцыі.
У перспектыве Захадам будзе прыкладзена яшчэ нямала намаганняў, каб давесці гэту задуму да свайго лагічнага канца. Адсюль можна прагназаваць у тым ліку нездаровую цікавасць краін заходняга блока да ўнутрыпалітычнай сітуацыі ў Беларусі, асабліва напярэдадні выбараў 2025 года. Падобны націск цяпер на сабе зведвае цяперашняе кіраўніцтва Грузіі і прарасійскія і цэнтрысцкія сілы ў Малдове, дзе ў кастрычніку бягучага года павінны прайсці парламенцкія і прэзідэнцкія выбары адпаведна.
БЕЛТА.-0-
Падпісвайцеся на нас у
