Сцяг Пятніца, 5 снежня 2025
Усе навіны
Усе навіны
Грамадства
06 верасня 2025, 09:00

"Хацелася, каб у калекцыі счытваўся культурны код беларусаў". Дызайнер стварае вобразы па матывах традыцыйнага адзення

У скарбонцы маладога дызайнера Веры Комлік нямала прафесійных перамог і ўзнагарод. Яе фэшн-кар'ера пачалася ў 2019 годзе з паказу на фестывалі "Млын моды" калекцыі "Чорная пятніца", дзе кожны вобраз з іранічнымі ноткамі быў натхнёны работамі вядомых поп-арт мастакоў. Вера зноў гатова гучна нагадаць пра сябе, прадставіўшы калекцыю адзення па матывах беларускага традыцыйнага касцюма. Задоўга да прэм'ернага паказу мы ўбачылі першыя мадэлі і пагаварылі з іх аўтарам аб тым, ці ёсць будучыня ў нашых дызайнераў адзення, а што з куфраў нашых прабабуль можа быць модным і цяпер.

Нават дысертацыю абараніла

Бацькі Веры рана заўважылі, што іх дачка - творчы чалавек. Кожны дзень яна спісвала і размалёўвала шмат паперы, нешта майстравала і прыдумвала. Для цікаўнай дзяўчынкі маляванне стала не проста хобі, а любімай справай. Таму і адправілі яе вучыцца ў гімназію-каледж мастацтваў імя Ахрэмчыка. А пасля 11-га класа Вера паступіла ў Інстытут сучасных ведаў імя Шырокава, дзе навучалася дызайну адзення.

- Мне хацелася вывучыць асаблівасці нацыянальнага беларускага адзення і традыцыі яго афармлення больш глыбока, а наяўнай базы не хапала. Таму я паступіла ў магістратуру Універсітэта падрыхтоўкі навуковых кадраў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, - удакладняе наша гераіня. - Там мне пашанцавала пазнаёміцца ​​з Марыяй Мікалаеўнай Віннікавай, адным з лепшых спецыялістаў па адзенні ў нашай краіне. Дзякуючы яе вопыту і ведам удалося асвоіць беларускае традыцыйнае адзенне. Я даведалася шмат новага, напісала магістарскую дысертацыю па выкарыстанні мастацка-канструкцыйных асаблівасцей беларускага традыцыйнага адзення Заходняга Палесся ў сучасным дызайне адзення.

Увасабленнем гэтай навуковай працы стала ў тым ліку і новая калекцыя Веры "Нітка асновы". Дызайнер упэўнена, што ў кожнай работы павінна быць канцэпцыя. Тэндэнцыі - гэта часовая рэч, а самы дзейсны спосаб захаваць работу на стагоддзі - надаць ёй глыбінны сэнс, які будзе кранаць людзей.

– Калі твор знаходзіць водгук у сэрцах публікі, то ён сапраўды нечага варты. Часам нават негатыўная рэакцыя аўдыторыі можа быць карыснай. Для творчага чалавека важна, каб яго заўважылі і запомнілі, - лічыць дызайнер.

Рацыянальны падыход

Гэту калекцыю Вера распрацоўвала, паглыбіўшыся ў асаблівасці стварэння беларускага традыцыйнага адзення. Нашы прабабулі, адзначае дзяўчына, прытрымліваліся прамалінейнага крою, безадходнага і рацыянальнага. Фарміраванне агульнага сілуэта дасягалася не за кошт вытачак або складанага члянення дэталей адзення, як сёння, а пры дапамозе зборак і складак. Тэхніка дэкору, якую майстрыхі выкарыстоўвалі менавіта для формаўтварэння, знайшла новае ўвасабленне ў сучасным адзенні. Элементы вар'іруюцца ў сваёй кампазіцыйнай і мастацкай градацыі ў залежнасці ад беларускага традыцыйнага строю. Для Маларыцкага, характэрнага для Заходняга Палесся, аўтар узяла больш тоўстыя па дэкору тканіны і буйнейшы від зборкі. Для Кобрынскага - аб'ёмныя рукавы сукенкі ўпрыгожыла дробнымі падоўжнымі зборкамі па прынцыпу кампазіцыйнага размяшчэння вытанчанага дэкору традыцыйнага ансамбля. Гэта надае сучаснаму адзенню самабытную вобразнасць.

- Арнамент у адзенні не быў выпадковым. Нашы продкі верылі, што ён засцерагае ад нячыстай сілы. Таму наносілі арнамент на пэўныя зоны – вакол плеч, ніз фартуха і спадніцы, – тлумачыць дызайнер і паказвае беласнежную льняную сукенку. - Яна, як бачыце, багата ўпрыгожана зборкай, што выконвае функцыю арнаменту. А гэта сукенка жоўтага колеру мае А-падобны сілуэт, які пашыраецца да нізу. Крой нагадвае традыцыйную тунікападобную кашулю, аднак яго бакавыя кліны запрасаваны ў вялікія складкі. Гэта сугучна з канструкцыяй заходне-палескіх спадніц.

У бэжавым касцюме-трансформеры аўтар, у адпаведнасці з кобрынскімі традыцыямі, зрабіла акцэнт на поясе. Гэты камплект складаецца з блузкі з суцэльнакроенымі рукавамі, гарсэта і штаноў. Формы прадметаў касцюма адпаведныя па прапорцыях: аб'ёмным рукавам кашулі адпавядаюць шырокія штаны. Пры гэтым Вера выкарыстоўвала ўжо згаданы рацыянальны крой. Кашуля - без вытачак і чляненняў. Яе форма ствараецца дзякуючы дробным зборкам у раёне гарлавіны і манжэт рукавоў, як і ў традыцыйных кашулях Заходняга Палесся. Гарсэт і штаны змадэліраваны пры дапамозе вялікіх рабрыстых складак, што падкрэсліваюць статычную манументальнасць вобраза сучаснага касцюма. Абодва прадметы дапаўняюць адзін аднаго, а разам іх можна насіць як камбінезон.

Сіла лёну

Абавязковы складнік беларускага нацыянальнага адзення - лён. Нашы продкі любілі яго не толькі таму, што ён цудоўна захоўвае цяпло. Лён - семантычна вельмі важны элемент беларускай культуры. Яго лічылі Свечкай Божай і выкарыстоўвалі ў многіх абрадах. Асноўным матэрыялам для стварэння аўтарскай калекцыі паслужыў менавіта натуральны лён, а чыстая каляровая гама падкрэслівае скульптурнасць форм мадэлей калекцыі.

Працэс вырабу льнянога палатна ў нашых прабабуль быў няпросты, выконвалася мноства працаёмкіх аперацый. Пасля вырошчвання, збору і высушвання гэтай культуры яе трэба было прамяць, патрапаць і выпрасці з дапамогай верацяна і калаўрота. Іншая справа сёння, калі вытворчасць такой тканіны поўнасцю механізавана і аўтаматызавана. Ды і фарбаваць яе можна ў любы колер. А таму дызайнерам ёсць дзе разгуляцца на "ільняным полі".

- Хачу падкрэсліць, што не імкнулася да капіравання або цытавання. Мая калекцыя - сучасная аўтарская інтэрпрэтацыя народнага адзення. Аднак хацелася, каб у ёй счытваўся культурны код беларусаў, які не змяніўся з ранейшых часоў, - удакладняе Вера Комлік.

Усё пачалося з "Чорнай пятніцы"

Мода мае свой пасыл, а часам нават уласнае пачуццё гумару. Усё ж такі эпатаж, жаданне вылучыцца, прыцягнуць увагу - галоўныя задачы мадэльера пры стварэнні арыгінальнага дызайну.

Невыпадкова ў дэбюце Веры прагучалі адкрытыя іранічныя ноткі. Калекцыя "Чорная пятніца" была прысвечана спажывецкаму стаўленню да жанчын.

- Не ставіла задачы драматызаваць становішча маіх сучасніц, проста хацелася пасмяяцца над распрадажнай эйфарыяй і падтрымаць тых, хто не баіцца падкрэсліць сваю індывідуальнасць, - тлумачыць субяседніца. - Таму я ўзяла газетныя выразкі, плакаты. Вастрыні дабавілі рэкламныя слоганы Sale, Beast choice, Hot offer, New. Глядач жарт ацаніў. І журы таксама. Я заняла тады на "Млыне моды" першае месца ў катэгорыі "жаночае адзенне".

Другая калекцыя "Культ-Прадакшн" ужо ў самой ідэі і дэвізе змешчана іронія. Ёю прасякнута кожная мадэль, дэталь касцюма і элемент дэкору. Яна складаецца з пяці мадэлей, правобразамі якіх сталі медыйныя асобы 50-90-х гадоў мінулага стагоддзя. Канцэпцыя складаецца ў тым, што публічныя асобы выглядаюць куды больш прывабна менавіта на тэлевізійным экране. Усе фігуры паказаны ў сілуэтах, якія адпавядаюць часу сваіх правобразаў. Касцюмы аб'яднаны лейтматывам каляровай тэлевізійнай застаўкі, што робіць агульны выгляд калекцыі суцэльным, нягледзячы на ​​розную фактурнасць "персанажаў".

- Трэцяй была калекцыя паўсядзённага адзення. Яна даволі заземленая, не вельмі мудрагелістая, спакойная. А чацвёртая - гэта маё аўтарскае бачанне беларускага традыцыйнага адзення, - рэзюмуе дызайнер. - Да гэтай тэмы даўно ішла. Справа ў тым, што сёння працэсы глабалізацыі ўплываюць на фэшн-індустрыю. І большасць дызайнераў на подыумах прадстаўляюць даволі аднастайныя мадэлі, схільныя да мінімалізму і паўсядзённасці. Мне ж хацелася ў процівагу гэтай трактоўцы даць нейкае сваё, беларускае, традыцыйнае разуменне культуры, прадэманстраваць прафесійныя навыкі і творчыя здольнасці.

Хочуць купіць за бясцэнак

Субяседніца не ўтойвае, што марыць дасягнуць прызнання ў сваёй сферы. Пакуль не ўсё атрымліваецца: напрыклад, яе калекцыі ў камерцыйным плане пакуль не запатрабаваны.

- Паступаюць, вядома, прапановы, але ўсе хочуць купіць рэчы за бясцэнак. А мне не хочацца абясцэньваць сваю працу. Ды і сваімі ідэямі даражу. І калі мне гавораць, напрыклад, што купяць калекцыю за 700 рублёў, то такая прапанова выклікае проста недаўменне, - прызнаецца яна. - Мару аб тым, каб мне як дызайнеру ўдалося рэалізаваць больш творчых задум. Дызайн адзення - гэта любоў усяго майго жыцця, і не ўяўляю сябе ў іншай сферы.

На першы погляд дзяўчына здаецца сціплай і вельмі спакойнай. Але, відаць, гэта ўражанне памылковае.

– У плане творчасці заўсёды адстойваю сваё меркаванне і трымаюся сваёй пазіцыі. Не падстройваюся пад нечыя стандарты і погляды, таму што мне важна найперш сваё адчуванне ад работы. А я - строгі суддзя, - запэўнівае яна. - Лічу сябе нядрэнным прафесіяналам, разумею, чаго хачу і як гэтага дасягнуць. Для кожнай сваёй крыніцы праводжу спецыяльнае расследаванне, вывучаю з усіх бакоў, імкнучыся да менавіта аўтарскага разумення. Бачу, як з цеплынёй рэагуе публіка на мае работы. Нядаўна выстаўлялася на рэспубліканскім маладзёжным праекце "100 ідэй для Беларусі". Да мяне падышло вельмі шмат людзей, якія не звязаны з модай. І яны задавалі розныя пытанні, цікавіліся творчымі задумамі. Думаю, праяўленая ўвага публікі сведчыць пра ўвагу да мяне як да прафесіянала.

Канкурэнцыя робіць нас мацнейшымі

На думку Веры Комлік, беларуская школа дызайну адзення яшчэ даволі маладая, але ў яе ўжо сфарміраваўся індывідуальны почырк, сваё непаўторнае "Я". Каб пераканацца ў гэтым, дастаткова наведаць, па парадзе субяседніцы, скажам, Фестываль дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва "ТэкСтыльны букет". На ім выстаўляюць свае работы майстры з розных краін, у тым ліку і на тэму традыцыйнага адзення. Па беларускай тэматыцы рэгулярна праводзяць паказы Нацыянальная школа прыгажосці, прыватныя дызайнеры. На тым жа "Млыне моды" нязменна прысутнічаюць калекцыі, прысвечаныя нашаму айчыннаму стылю і традыцыям.

Апошнім часам Веры часта задаюць пытанні аб тым, наколькі жорсткая канкурэнцыя ў гэтай сферы сярод яе беларускіх калег.

- Канкурэнцыя - галоўная рухаючая сіла любой сферы дзейнасці. І дызайн адзення - не выключэнне. Хтосьці можа сказаць, што аўтар стварае свой прадукт, кіруючыся ў першую чаргу ўласным натхненнем, - гаворыць яна. – Але ў сучасных умовах нам даводзіцца ствараць, увесь час азіраючыся па баках. Сварыцца з кімсьці, біцца або перагрызці некаму горла - не мая стратэгія. Канкурэнцыя робіць нас мацнейшымі. Сама работа павінна гаварыць за аўтара, а не аўтар за работу. Трэба імкнуцца быць першай, вучыцца паказваць сваю ідэю з больш выгаднага боку і не баяцца эксперыментаваць.

Над касцюмамі Вера працуе не адна. У дапамогу - каманда спецыялістаў. Кожная сукенка - вынік як мінімум шасці-сямі дзён стараннай працы.

Цяпер малады дызайнер піша кандыдацкую дысертацыю на тэму беларускага гарадскога адзення XX - пачатку XXI стагоддзя ў кантэксце сусветных модных тэндэнцый і народных традыцый.

*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту

Алена НІКАЛАЕВА, фота - прадстаўлены гераіняй
Падпісвайцеся на нас у
X
Топ-навіны
Свежыя навіны Беларусі