Мікалай Барысенка
8 мая, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Кожны год у Магілёўскі абласны гісторыка-патрыятычны пошукавы клуб "Віккру" прыходзяць больш за 300 пісем з просьбамі адшукаць сваякоў, прапаўшых без вестак у час Вялікай Айчыннай. Гэта самае вялікае пошукавае аб'яднанне ў Беларусі і справа жыцця гісторыка, пісьменніка і краязнаўца Мікалая Барысенкі.
Гэтай вясной віккруўцы адкрылі 31-ы пошукавы сезон. Але самыя першыя раскопкі Мікалай Сяргеевіч не забудзе ніколі. "Яны перажываліся вельмі эмацыянальна. З гадамі вастрыня ўспрымання, вядома, прытупілася, але захавалася такое ж глыбокае адчуванне дачынення да падзей 84-гадовай даўнасці. Хоць мы ў баях і не ўдзельнічалі, але як быццам разам з гэтымі салдатамі і іх камадзірамі пабывалі на пярэдняй лініі фронту", - запэўнівае ён. Што такое трагедыя народа, які страціў кожнага трэцяга, Мікалай Барысенка ведае не па чутках: з сямі родных братоў яго дзеда толькі два вярнуліся з фронту, пяцёра лічыліся прапаўшымі без вестак.
У кіраўніка "Віккру" пасівелая галава і мудрыя вочы, зайздросная выпраўка і спакой. Любоў да дысцыпліны і парадку выхавала ў ім марское мінулае. У 15 гадоў ён паехаў з роднай Магілёўшчыны ў Калінінград у мараходнае вучылішча, а праз пяць гадоў, стаўшы штурманам далёкага плавання, яшчэ пяцігодку адхадзіў у моры памочнікам капітана. "Рэйсы, якія доўжыліся па паўгода, спараджалі ў мяне тугу па сваёй зямлі, - успамінае Мікалай Барысенка. - Таму ў 1980 годзе я вярнуўся на Магілёўшчыну. Штурман далёкага плавання на зямлі - хто? Беспрацоўны. Трэба было атрымліваць сухапутную прафесію. І я паступіў на гістфак БДУ".
Усе яго курсавыя і дыпломныя былі прысвечаны гісторыі вайны ў Магілёўскай вобласці. А ў 1993 годзе, калі Мікалай Сяргеевіч прыйшоў працаваць у абласны цэнтр турызму, краязнаўства і экскурсій, стварыў пошукавы атрад, а затым клуб, які адкрываў невядомыя старонкі тых падзей. Яму ўдалося сфарміраваць каманду. Тыя, хто былі тады навучэнцамі, і сёння разам з ім дагэтуль - ім ужо каля пяцідзесяці.
Самы вялікі поспех для ўдзельніка пошукавага клуба - калі захаваўся медальён (Ленінградскага доследнага завода) з пасмяротнай запіскай. Па ім хутчэй за ўсё ўдасца ўстанавіць імя і знайсці яго сваякоў. На жаль, большасць паднятых астанкаў салдат і камандзіраў абязлічаны. Іх пасля правядзення экспертызы адпяваюць па хрысціянскай традыцыі і праводзяць пахаванне ў брацкіх магілах з усімі воінскімі ўшанаваннямі. За тры дзясяткі гадоў работы віккруўцы знайшлі, паднялі з зямлі і пахавалі больш за 1737 чырвонаармейцаў і ўстанавілі імёны 155 чалавек. Мікалай Барысенка прызнае, што верыць у нябачную сувязь паміж пакаленнямі і душамі. "У Чавускім раёне ёсць месца, дзе адбывалася бітва на Проні, - успамінае галоўны віккрувец. - Самае бязлітаснае было процістаянне на працягу амаль дзевяці месяцаў. Там загінулі і зніклі без вестак сотні тысяч байцоў. І вось мы неяк там былі чарговы раз - я задумаўся, гледзячы на невялікі ўзгорак удалечыні, за ракой. І бачу - у лёгкай смузе рухаюцца салдаты, нібыта ланцугом пераходзяць дарогу. Здані? Але праз год гэта паўтарылася яшчэ раз на тым жа месцы... Магчыма, гэта нам знак такі ад нашых продкаў, каб прадаўжалі пошукі, не спыняліся і не забывалі пра тыя крывавыя падзеі. І так здарылася, што практычна на гэтым месцы ў мінулым годзе па нашай прапанове мясцовы выканкам пабудаваў мемарыяльны комплекс у памяць аб усіх загінулых у 1943-1944 гадах на рацэ Проня. Грошы збіралі ўсёй грамадой".
Больш за ўсё зараджаюць удзельнікаў клуба моманты, калі ўдаецца ўстанавіць імя загінулага салдата. "Адшукваем сваякоў дзесьці ў глыбінцы Расіі, яны прыязджаюць сюды, і мы бачым слёзы радасці. Не перадаць словамі, якія пачуцці захлістваюць. Дзеля гэтых імгненняў варта працаваць", - шчыра гаворыць Мікалай Сяргеевіч.
За 30 гадоў змянялася колькасць клуба: у пачатку існавання клуб налічваў атрад каля 10 чалавек, затым у пачатку 2000-х было да 500 чалавек, а сёння - толькі 150 удзельнікаў, але затое якіх! "Вопыт паказаў, што масавасць у такой дакладнай і канкрэтнай справе, як пошук, апраўдана ў мэтах папулярызацыі, выхавання патрыятызму, - упэўнены Мікалай Барысенка. - Па факце ж залішняя колькасць людзей робіць работу аб'яднання малаэфектыўнай. Як правіла, на месцы раскопак працуе паўтара-два дзясяткі чалавек. Ёсць каму трымаць у руках рыдлёўку, як і даследаваць архівы, арганізоўваць вахты".
Мікалай Барысенка - герой нашага праекта "Беларусы ў кадры". Напярэдадні 80-годдзя Вялікай Перамогі пагаварылі з ім аб патрыятызме, нечаканых адкрыццях і "кухні" работы, у якой ёсць месца нават містыцы.
*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту
Гэтай вясной віккруўцы адкрылі 31-ы пошукавы сезон. Але самыя першыя раскопкі Мікалай Сяргеевіч не забудзе ніколі. "Яны перажываліся вельмі эмацыянальна. З гадамі вастрыня ўспрымання, вядома, прытупілася, але захавалася такое ж глыбокае адчуванне дачынення да падзей 84-гадовай даўнасці. Хоць мы ў баях і не ўдзельнічалі, але як быццам разам з гэтымі салдатамі і іх камадзірамі пабывалі на пярэдняй лініі фронту", - запэўнівае ён. Што такое трагедыя народа, які страціў кожнага трэцяга, Мікалай Барысенка ведае не па чутках: з сямі родных братоў яго дзеда толькі два вярнуліся з фронту, пяцёра лічыліся прапаўшымі без вестак.
У кіраўніка "Віккру" пасівелая галава і мудрыя вочы, зайздросная выпраўка і спакой. Любоў да дысцыпліны і парадку выхавала ў ім марское мінулае. У 15 гадоў ён паехаў з роднай Магілёўшчыны ў Калінінград у мараходнае вучылішча, а праз пяць гадоў, стаўшы штурманам далёкага плавання, яшчэ пяцігодку адхадзіў у моры памочнікам капітана. "Рэйсы, якія доўжыліся па паўгода, спараджалі ў мяне тугу па сваёй зямлі, - успамінае Мікалай Барысенка. - Таму ў 1980 годзе я вярнуўся на Магілёўшчыну. Штурман далёкага плавання на зямлі - хто? Беспрацоўны. Трэба было атрымліваць сухапутную прафесію. І я паступіў на гістфак БДУ".
Усе яго курсавыя і дыпломныя былі прысвечаны гісторыі вайны ў Магілёўскай вобласці. А ў 1993 годзе, калі Мікалай Сяргеевіч прыйшоў працаваць у абласны цэнтр турызму, краязнаўства і экскурсій, стварыў пошукавы атрад, а затым клуб, які адкрываў невядомыя старонкі тых падзей. Яму ўдалося сфарміраваць каманду. Тыя, хто былі тады навучэнцамі, і сёння разам з ім дагэтуль - ім ужо каля пяцідзесяці.
Самы вялікі поспех для ўдзельніка пошукавага клуба - калі захаваўся медальён (Ленінградскага доследнага завода) з пасмяротнай запіскай. Па ім хутчэй за ўсё ўдасца ўстанавіць імя і знайсці яго сваякоў. На жаль, большасць паднятых астанкаў салдат і камандзіраў абязлічаны. Іх пасля правядзення экспертызы адпяваюць па хрысціянскай традыцыі і праводзяць пахаванне ў брацкіх магілах з усімі воінскімі ўшанаваннямі. За тры дзясяткі гадоў работы віккруўцы знайшлі, паднялі з зямлі і пахавалі больш за 1737 чырвонаармейцаў і ўстанавілі імёны 155 чалавек. Мікалай Барысенка прызнае, што верыць у нябачную сувязь паміж пакаленнямі і душамі. "У Чавускім раёне ёсць месца, дзе адбывалася бітва на Проні, - успамінае галоўны віккрувец. - Самае бязлітаснае было процістаянне на працягу амаль дзевяці месяцаў. Там загінулі і зніклі без вестак сотні тысяч байцоў. І вось мы неяк там былі чарговы раз - я задумаўся, гледзячы на невялікі ўзгорак удалечыні, за ракой. І бачу - у лёгкай смузе рухаюцца салдаты, нібыта ланцугом пераходзяць дарогу. Здані? Але праз год гэта паўтарылася яшчэ раз на тым жа месцы... Магчыма, гэта нам знак такі ад нашых продкаў, каб прадаўжалі пошукі, не спыняліся і не забывалі пра тыя крывавыя падзеі. І так здарылася, што практычна на гэтым месцы ў мінулым годзе па нашай прапанове мясцовы выканкам пабудаваў мемарыяльны комплекс у памяць аб усіх загінулых у 1943-1944 гадах на рацэ Проня. Грошы збіралі ўсёй грамадой".
Больш за ўсё зараджаюць удзельнікаў клуба моманты, калі ўдаецца ўстанавіць імя загінулага салдата. "Адшукваем сваякоў дзесьці ў глыбінцы Расіі, яны прыязджаюць сюды, і мы бачым слёзы радасці. Не перадаць словамі, якія пачуцці захлістваюць. Дзеля гэтых імгненняў варта працаваць", - шчыра гаворыць Мікалай Сяргеевіч.
За 30 гадоў змянялася колькасць клуба: у пачатку існавання клуб налічваў атрад каля 10 чалавек, затым у пачатку 2000-х было да 500 чалавек, а сёння - толькі 150 удзельнікаў, але затое якіх! "Вопыт паказаў, што масавасць у такой дакладнай і канкрэтнай справе, як пошук, апраўдана ў мэтах папулярызацыі, выхавання патрыятызму, - упэўнены Мікалай Барысенка. - Па факце ж залішняя колькасць людзей робіць работу аб'яднання малаэфектыўнай. Як правіла, на месцы раскопак працуе паўтара-два дзясяткі чалавек. Ёсць каму трымаць у руках рыдлёўку, як і даследаваць архівы, арганізоўваць вахты".
Мікалай Барысенка - герой нашага праекта "Беларусы ў кадры". Напярэдадні 80-годдзя Вялікай Перамогі пагаварылі з ім аб патрыятызме, нечаканых адкрыццях і "кухні" работы, у якой ёсць месца нават містыцы.
*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту
Падпісвайцеся на нас у
