Навіны сюжэта
"Праект "Беларусы ў кадры" на YouTube-канале БЕЛТА"
Прафесія трактарыста ў вёсцы заўсёды лічылася адной з самых паважаных, але ў той жа час - і самых складаных. Юрый Юшкавец з вёскі Даманавічы Калінкавіцкага раёна - яе дастойны прадстаўнік, які працуе ў роднай гаспадарцы ўжо больш за 40 гадоў. Усе гэтыя гады ён не проста добрасумленна працуе на зямлі, лічачы яе галоўнай карміцелькай, але і прыняў удзел у ліквідацыі наступстваў на ЧАЭС, за што быў узнагароджаны медалём.
"У кабіне сучаснага трактара можна жыць"
У пачатку нашай гутаркі Юрый Юшкавец сціпла адмоўчваецца і тлумачыць: не прывык да павышанай увагі. І куды больш упэўнена сябе адчувае ў кабіне трактара, чым перад аб'ектывам фотакамеры. Здаецца, употай наш герой спадзяецца хутчэй збегчы ў поле: сёння ў адпаведнасці з планам пасяўная, а з гэтым важным працэсам у сельскай гаспадарцы марудзіць нельга. Асабліва - калі на кон пастаўлены кожны кілаграм будучага ўраджаю. Праўда, паступова гутарка наладжваецца - ды і як можна маўчаць, калі размова зайшла пра любімую справу ўсяго яго жыцця.
- Нехта токарам нарадзіўся, нехта юрыстам, а я вось трактарыстам, - усміхаецца субяседнік. - Бацькі ніколі на выбар прафесіі не ўплывалі. І час быў іншы, і мы - больш самастойныя, адказныя, чым цяперашнія юнакі і дзяўчаты. Ды і з самага дзяцінства мяне цягнула да тэхнікі, палёў. Таму адразу, як скончыў школу, прыйшоў вадзіцелем у калгас - цяперашняе КСУП імя Кутузава.
Прапрацаваў там адносна нядоўга - у бліжэйшы прызыў Юрыя Юшкаўца забралі ў армію. Служыў на Поўначы, "з белымі мядзведзямі", як жартуе сам герой. Пасля дэмабілізацыі ў 1981 годзе вярнуўся на малую радзіму і прадоўжыў працаваць у гаспадарцы адразу вадзіцелем, а потым трактарыстам.
- Так да гэтага часу тут і працую - без малога 43 гады, а здаецца, што ўсё пачалося толькі ўчора, - усміхаецца ён. - Ажаніўся, нарадзілася дачка, потым сын. З жонкай працуем на адным сельгаспрадпрыемстве. У нас свой дом, агарод і гаспадарка: каровы, свінні, куры. Але так прывык да тэхнікі, пасяўных і ўборачных за гэтыя дзесяцігоддзі, што нават даўно на пенсіі ўжо, без справы сядзець не магу.
Юрый Васільевіч, як вопытны трактарыст, задзейнічаны ў самых розных палявых працэсах: пасяўной, нарыхтоўцы кармоў, падкормцы і ахове падрастаючых культур і, вядома ж, уборачнай кампаніі, якую ён лічыць самым галоўным экзаменам для аграрыяў.
- Уставаць з першымі пеўнямі, удыхаць пах свежаскошанай травы, любавацца, як па палях, нібы пакрытых золатам, велічна плывуць камбайны, - гэта і ёсць хараство працоўных будняў работнікаў сельскай гаспадаркі, - з гордасцю гаворыць ён. - Мне вельмі падабаецца сучасная тэхніка, усё выдатна працуе. Цяпер агрэгаты не такія, як былі некалі, нават у трактарах усё прадумана да дробязей. Вось пасадзі вас цяпер у кабіну новай тэхнікі, вы скажаце: божа, ды тут жа можна жыць!
"Беларусы ўсё робяць з душой"
За 40 гадоў наш герой некалькі разоў мяняў рабочага каня. Цяперашні МТЗ-892 у яго трэці па ліку, які яму даверылі як аднаму з перадавікоў гаспадаркі. Праўда, Юрый Юшкавец называе трактар сапраўдным сябрам, паколькі менавіта з ім праводзіць большую частку часу.
- Добры вадзіцель - не толькі той, хто ўмела кіруе тэхнікай, але і ведае ў ёй толк: можа яе абслужыць, самастойна правесці рамонт, вучыцца наладжваць прычапныя агрэгаты, - пералічвае субяседнік і тут жа расказвае, якімі, на яго думку, якасцямі павінен валодаць вопытны трактарыст. - У першую чаргу, максімальнай уважлівасцю і хуткай рэакцыяй. Акрамя тэхнічных асаблівасцей трактара, трэба ведаць і асноўныя законы глебаапрацоўкі: глыбіню акучвання, шырыню міжрадкоўяў пры сяўбе, скажам, кукурузы... Работа ёсць круглы год: вясной і восенню - гэта ворыва, рыхленне глебы. Удзельнічае трактар і ў праполцы пасеваў, да якой трэба падыходзіць з усёй адказнасцю і ўвагай.
Варта толькі зазявацца трактарысту, аслабіўшы кіраванне тэхнікай, і машына ўбок вільне - прапала справа. Культыватар, паводле слоў Юрыя Юшкаўца, пройдзе не па пустазеллі, а па пасевах.
Цяпер у гаспадарцы стратэгічна важная задача - нарыхтоўка кармоў. Наш герой задзейнічаны і ў гэтым важным працэсе, нездарма ж гаворыцца, што малако ў каровы на языку.
- Травы цяпер сакавітыя і вельмі пажыўныя з максімальнай колькасцю карысных рэчываў, неабходных для добрых удояў. Першы ўкос - асабліва каштоўны, і правялі мы яго якасна, без страт, у належныя тэрміны, - з гордасцю гаворыць Юрый Васільевіч. - Ферма таксама не абыходзіцца без трактара. Падвезці кармы, нешта пагрузіць, разгрузіць - усюды ён патрэбны.
Ды і як прыемна, паводле слоў героя, купляць у магазіне малочныя прадукты і ведаць, што менавіта ты прыклаў нямала сіл да іх з'яўлення.
- Беларусь славіцца ва ўсім свеце сваёй малочнай прадукцыяй - смачнай і якаснай. Не памылюся, калі скажу: смятана, ёгурты, тварог, кефір, сыркі, марожанае - адна з візітных картак нашай краіны. Сакрэт у тым, што над іх вытворчасцю з усёй душой і самааддачай працуюць такія ж, як і я, беларусы - клапатлівыя і адданыя сваёй радзіме, - адзначае ён. - Трэба выбіраць прафесію, да якой душа ляжыць. Можа, трактарыст - не самая прэстыжная прафесія, яна патрабуе шмат сіл, але для мяне быць ім - вялікі гонар!
"1986-ы раздзяліў наша жыццё на да і пасля"
Пажарныя і салдаты, будаўнікі і вадзіцелі першымі вясной 1986-га пачалі ліквідацыю наступстваў страшнай аварыі на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі. Быў сярод іх і Юрый Юшкавец.
- Хоць і 39 гадоў прайшло, памятаю гэтыя падзеі, нібы ўчора ўсё было. Няўжо такую трагедыю можна забыць? - задаецца пытаннем субяседнік. Ранняя, цёплая выдалася вясна, мы ў гаспадарцы нарыхтоўвалі кармы. Адпрацавала брыгада дзень, а вечарам паступіла распараджэнне, маўляў, збірайцеся і адпраўляйцеся да Чарнобыля, там аварыя здарылася, патрэбна дапамога. Падрабязнасцей не паведамлялася: наколькі ўсё сур'ёзна, ці небяспечна для жыцця...
Распытваннямі вяскоўцы не даймалі. Калі сказана ехаць на падмогу, значыць, так трэба. Брыгаду даставілі ў Брагін, далей дарога ляжала у бок Камарына - ад станцыі вадзіцель знаходзіўся за 200 метраў. Галоўная задача - вывезці насельніцтва з радыеактыўнай тэрыторыі.
- Працавалі літаральна праз рэчку ад самой станцыі цэлы тыдзень. Ніхто тады і не думаў, што радыяцыя можа быць настолькі небяспечнай. Мы дапамагалі людзям: збіралі іх па вёсках, звозілі да аўтобусаў, якія ехалі ў Брагін. Усе плакалі, нікому не хацелася пакідаць свой дом - для вясковага чалавека гэта яго галоўная крэпасць. Вось скажы мне сёння выехаць тэрмінова з жылля, якое я пабудаваў сваімі рукамі... Пакінуць, кінуць усё і выехаць, - са шкадаваннем гаворыць Юрый Васільевіч. - Дыхаць было цяжка, у роце перасыхала так, што знаходзіцца без вады немагчыма, кожныя 5-10 хвілін прапалосквалі рот. Душнае і гарачае надвор'е - першае, што сёння ўспамінаецца з той камандзіроўкі.
Адны вяскоўцы, паводле слоў субяседніка, спяшаліся пагрузіць і вывезці мэблю, іншыя - свойскіх жывёл, а трэція паспявалі ўзяць толькі дакументы, спадзеючыся, што ўжо праз тыдзень - два вернуцца ў свае хаты. Але гэтага не адбылося ні праз месяц, ні праз 39 гадоў. З гадамі частку вёсак проста пахавалі пад зямлёй, а некалі мясцовыя жыхары пачалі новае жыццё ўдалечыні ад малой радзімы.
Успамінае Юрый Юшкавец, якой прыгожай была прырода ў чарнобыльскіх мясцінах да аварыі: зялёныя лясы, рознакаляровыя лугі і палі. Сёння большую частку закінутых тэрыторый удалося вярнуць у сельгасабарот. У першую чаргу дзякуючы кіраўніку дзяржавы, які цалкам падтрымлівае развіццё некалі забруджаных тэрыторый.
- Кожны год, чытаючы красавіцкія газеты, гледзячы тэлевізар, мімаволі вяртаюся ў 1986-ы, сумныя падзеі якога раздзялілі наша жыццё на да і пасля. Успамінаю, як у тыя дні пасля дажджоў на лужах з'яўлялася зялёная пляма, у калонах было не злічыць машын, якія звозілі людзей да аўтобусаў, плач, горыч на тварах тых, хто пакінуў свой дом. Наступствы аварыі, вядома, закранулі шмат якія краіны, але больш за ўсё дасталася Беларусі, - гаворыць ён. - Трэба аддаць належнае нашаму Прэзідэнту, які яшчэ ў 1990-я прыняў цвёрдае рашэнне - што б там ні было аднавіць пацярпелыя землі. І беларусы справіліся! Сёння мы радуемся таму, як прыгажэе наша Гомельшчына і ўся краіна. Развіваецца медыцына, будуюцца новыя мікрараёны, дзіцячыя сады і школы. У рэгіёны вяртаецца моладзь. На зямлі мы сеем і ўбіраем збожжа. Адным словам, жывём і працуем на карысць!
Трактарыст Юрый Юшкавец узнагароджаны медалём удзельніка ліквідацыі наступстваў аварыі на ЧАЭС.
У працоўнай кніжцы Юрыя Васільевіча - усяго адзін запіс. Ён без малога 43 гады працуе ў КСУП імя Кутузава, якое знаходзіцца на тэрыторыі Калінкавіцкага раёна.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Марына ВАЛАХ,
газета "7 дней".-0-
"У кабіне сучаснага трактара можна жыць"
У пачатку нашай гутаркі Юрый Юшкавец сціпла адмоўчваецца і тлумачыць: не прывык да павышанай увагі. І куды больш упэўнена сябе адчувае ў кабіне трактара, чым перад аб'ектывам фотакамеры. Здаецца, употай наш герой спадзяецца хутчэй збегчы ў поле: сёння ў адпаведнасці з планам пасяўная, а з гэтым важным працэсам у сельскай гаспадарцы марудзіць нельга. Асабліва - калі на кон пастаўлены кожны кілаграм будучага ўраджаю. Праўда, паступова гутарка наладжваецца - ды і як можна маўчаць, калі размова зайшла пра любімую справу ўсяго яго жыцця.
- Нехта токарам нарадзіўся, нехта юрыстам, а я вось трактарыстам, - усміхаецца субяседнік. - Бацькі ніколі на выбар прафесіі не ўплывалі. І час быў іншы, і мы - больш самастойныя, адказныя, чым цяперашнія юнакі і дзяўчаты. Ды і з самага дзяцінства мяне цягнула да тэхнікі, палёў. Таму адразу, як скончыў школу, прыйшоў вадзіцелем у калгас - цяперашняе КСУП імя Кутузава.
Прапрацаваў там адносна нядоўга - у бліжэйшы прызыў Юрыя Юшкаўца забралі ў армію. Служыў на Поўначы, "з белымі мядзведзямі", як жартуе сам герой. Пасля дэмабілізацыі ў 1981 годзе вярнуўся на малую радзіму і прадоўжыў працаваць у гаспадарцы адразу вадзіцелем, а потым трактарыстам.
- Так да гэтага часу тут і працую - без малога 43 гады, а здаецца, што ўсё пачалося толькі ўчора, - усміхаецца ён. - Ажаніўся, нарадзілася дачка, потым сын. З жонкай працуем на адным сельгаспрадпрыемстве. У нас свой дом, агарод і гаспадарка: каровы, свінні, куры. Але так прывык да тэхнікі, пасяўных і ўборачных за гэтыя дзесяцігоддзі, што нават даўно на пенсіі ўжо, без справы сядзець не магу.
Юрый Васільевіч, як вопытны трактарыст, задзейнічаны ў самых розных палявых працэсах: пасяўной, нарыхтоўцы кармоў, падкормцы і ахове падрастаючых культур і, вядома ж, уборачнай кампаніі, якую ён лічыць самым галоўным экзаменам для аграрыяў.
- Уставаць з першымі пеўнямі, удыхаць пах свежаскошанай травы, любавацца, як па палях, нібы пакрытых золатам, велічна плывуць камбайны, - гэта і ёсць хараство працоўных будняў работнікаў сельскай гаспадаркі, - з гордасцю гаворыць ён. - Мне вельмі падабаецца сучасная тэхніка, усё выдатна працуе. Цяпер агрэгаты не такія, як былі некалі, нават у трактарах усё прадумана да дробязей. Вось пасадзі вас цяпер у кабіну новай тэхнікі, вы скажаце: божа, ды тут жа можна жыць!
"Беларусы ўсё робяць з душой"
За 40 гадоў наш герой некалькі разоў мяняў рабочага каня. Цяперашні МТЗ-892 у яго трэці па ліку, які яму даверылі як аднаму з перадавікоў гаспадаркі. Праўда, Юрый Юшкавец называе трактар сапраўдным сябрам, паколькі менавіта з ім праводзіць большую частку часу.
- Добры вадзіцель - не толькі той, хто ўмела кіруе тэхнікай, але і ведае ў ёй толк: можа яе абслужыць, самастойна правесці рамонт, вучыцца наладжваць прычапныя агрэгаты, - пералічвае субяседнік і тут жа расказвае, якімі, на яго думку, якасцямі павінен валодаць вопытны трактарыст. - У першую чаргу, максімальнай уважлівасцю і хуткай рэакцыяй. Акрамя тэхнічных асаблівасцей трактара, трэба ведаць і асноўныя законы глебаапрацоўкі: глыбіню акучвання, шырыню міжрадкоўяў пры сяўбе, скажам, кукурузы... Работа ёсць круглы год: вясной і восенню - гэта ворыва, рыхленне глебы. Удзельнічае трактар і ў праполцы пасеваў, да якой трэба падыходзіць з усёй адказнасцю і ўвагай.
Варта толькі зазявацца трактарысту, аслабіўшы кіраванне тэхнікай, і машына ўбок вільне - прапала справа. Культыватар, паводле слоў Юрыя Юшкаўца, пройдзе не па пустазеллі, а па пасевах.
Цяпер у гаспадарцы стратэгічна важная задача - нарыхтоўка кармоў. Наш герой задзейнічаны і ў гэтым важным працэсе, нездарма ж гаворыцца, што малако ў каровы на языку.
- Травы цяпер сакавітыя і вельмі пажыўныя з максімальнай колькасцю карысных рэчываў, неабходных для добрых удояў. Першы ўкос - асабліва каштоўны, і правялі мы яго якасна, без страт, у належныя тэрміны, - з гордасцю гаворыць Юрый Васільевіч. - Ферма таксама не абыходзіцца без трактара. Падвезці кармы, нешта пагрузіць, разгрузіць - усюды ён патрэбны.
Ды і як прыемна, паводле слоў героя, купляць у магазіне малочныя прадукты і ведаць, што менавіта ты прыклаў нямала сіл да іх з'яўлення.
- Беларусь славіцца ва ўсім свеце сваёй малочнай прадукцыяй - смачнай і якаснай. Не памылюся, калі скажу: смятана, ёгурты, тварог, кефір, сыркі, марожанае - адна з візітных картак нашай краіны. Сакрэт у тым, што над іх вытворчасцю з усёй душой і самааддачай працуюць такія ж, як і я, беларусы - клапатлівыя і адданыя сваёй радзіме, - адзначае ён. - Трэба выбіраць прафесію, да якой душа ляжыць. Можа, трактарыст - не самая прэстыжная прафесія, яна патрабуе шмат сіл, але для мяне быць ім - вялікі гонар!
"1986-ы раздзяліў наша жыццё на да і пасля"
Пажарныя і салдаты, будаўнікі і вадзіцелі першымі вясной 1986-га пачалі ліквідацыю наступстваў страшнай аварыі на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі. Быў сярод іх і Юрый Юшкавец.
- Хоць і 39 гадоў прайшло, памятаю гэтыя падзеі, нібы ўчора ўсё было. Няўжо такую трагедыю можна забыць? - задаецца пытаннем субяседнік. Ранняя, цёплая выдалася вясна, мы ў гаспадарцы нарыхтоўвалі кармы. Адпрацавала брыгада дзень, а вечарам паступіла распараджэнне, маўляў, збірайцеся і адпраўляйцеся да Чарнобыля, там аварыя здарылася, патрэбна дапамога. Падрабязнасцей не паведамлялася: наколькі ўсё сур'ёзна, ці небяспечна для жыцця...
Распытваннямі вяскоўцы не даймалі. Калі сказана ехаць на падмогу, значыць, так трэба. Брыгаду даставілі ў Брагін, далей дарога ляжала у бок Камарына - ад станцыі вадзіцель знаходзіўся за 200 метраў. Галоўная задача - вывезці насельніцтва з радыеактыўнай тэрыторыі.
- Працавалі літаральна праз рэчку ад самой станцыі цэлы тыдзень. Ніхто тады і не думаў, што радыяцыя можа быць настолькі небяспечнай. Мы дапамагалі людзям: збіралі іх па вёсках, звозілі да аўтобусаў, якія ехалі ў Брагін. Усе плакалі, нікому не хацелася пакідаць свой дом - для вясковага чалавека гэта яго галоўная крэпасць. Вось скажы мне сёння выехаць тэрмінова з жылля, якое я пабудаваў сваімі рукамі... Пакінуць, кінуць усё і выехаць, - са шкадаваннем гаворыць Юрый Васільевіч. - Дыхаць было цяжка, у роце перасыхала так, што знаходзіцца без вады немагчыма, кожныя 5-10 хвілін прапалосквалі рот. Душнае і гарачае надвор'е - першае, што сёння ўспамінаецца з той камандзіроўкі.
Адны вяскоўцы, паводле слоў субяседніка, спяшаліся пагрузіць і вывезці мэблю, іншыя - свойскіх жывёл, а трэція паспявалі ўзяць толькі дакументы, спадзеючыся, што ўжо праз тыдзень - два вернуцца ў свае хаты. Але гэтага не адбылося ні праз месяц, ні праз 39 гадоў. З гадамі частку вёсак проста пахавалі пад зямлёй, а некалі мясцовыя жыхары пачалі новае жыццё ўдалечыні ад малой радзімы.
Успамінае Юрый Юшкавец, якой прыгожай была прырода ў чарнобыльскіх мясцінах да аварыі: зялёныя лясы, рознакаляровыя лугі і палі. Сёння большую частку закінутых тэрыторый удалося вярнуць у сельгасабарот. У першую чаргу дзякуючы кіраўніку дзяржавы, які цалкам падтрымлівае развіццё некалі забруджаных тэрыторый.
- Кожны год, чытаючы красавіцкія газеты, гледзячы тэлевізар, мімаволі вяртаюся ў 1986-ы, сумныя падзеі якога раздзялілі наша жыццё на да і пасля. Успамінаю, як у тыя дні пасля дажджоў на лужах з'яўлялася зялёная пляма, у калонах было не злічыць машын, якія звозілі людзей да аўтобусаў, плач, горыч на тварах тых, хто пакінуў свой дом. Наступствы аварыі, вядома, закранулі шмат якія краіны, але больш за ўсё дасталася Беларусі, - гаворыць ён. - Трэба аддаць належнае нашаму Прэзідэнту, які яшчэ ў 1990-я прыняў цвёрдае рашэнне - што б там ні было аднавіць пацярпелыя землі. І беларусы справіліся! Сёння мы радуемся таму, як прыгажэе наша Гомельшчына і ўся краіна. Развіваецца медыцына, будуюцца новыя мікрараёны, дзіцячыя сады і школы. У рэгіёны вяртаецца моладзь. На зямлі мы сеем і ўбіраем збожжа. Адным словам, жывём і працуем на карысць!
Трактарыст Юрый Юшкавец узнагароджаны медалём удзельніка ліквідацыі наступстваў аварыі на ЧАЭС.
У працоўнай кніжцы Юрыя Васільевіча - усяго адзін запіс. Ён без малога 43 гады працуе ў КСУП імя Кутузава, якое знаходзіцца на тэрыторыі Калінкавіцкага раёна.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Марына ВАЛАХ,
газета "7 дней".-0-
Падпісвайцеся на нас у
