Сцяг Аўторак, 19 сакавіка 2024
Усе навіны
Усе навіны
Прэзідэнт
05 кастрычніка 2022, 16:56

Ці забяспечыць Беларусь сваю харчовую бяспеку? Лукашэнка запатрабаваў уключыць "поўную дыктатуру"

Словы "харчовая бяспека" сёння гучаць адусюль. Сусветны харчовы крызіс абмяркоўваюць на Усходзе і на Захадзе, непакояцца аб ім у ААН. Усе гавораць, што цяпер гэта адна з самых актуальных праблем для планеты. Але давайце разбяромся, што на самай справе хаваецца за гэтым азначэннем, колькі беларусам трэба прадуктаў харчавання, каб адчуваць сябе ў бяспецы, і навошта Лукашэнка яшчэ шмат гадоў таму завёў эксперыментальныя палі. Аб усім гэтым - у новым праекце "Па факце: рашэнні Першага".

Якая абстаноўка з харчовай бяспекай у свеце

Гэты матэрыял апублікаваны практычна ў абедзенны час. І ў нас да вас пытанне: вы ўжо елі сёння? Думаем, адказ відавочны. А вось больш як 17 млн ​​чалавек у рэгіёне, куды ФАО (Харчовая і сельскагаспадарчая арганізацыя ААН. - Заўвага БЕЛТА) адносіць і Беларусь, цяпер пакутуюць ад вострай няхваткі прадуктаў харчавання і наўрад ці змогуць сёння паесці. У 2021 годзе голад закрануў да 828 млн жыхароў планеты. Гэта амаль у 90 разоў больш за насельніцтва Беларусі. Вобразна кажучы, у мінулым годзе 90 краін, такіх жа па колькасці насельніцтва, як наша рэспубліка, сутыкнуліся з голадам. У гэтым годзе прагноз яшчэ больш несуцяшальны. У некаторых краінах голад не плануюць, яго чакаюць.

Памятаеце чэрвеньскія словы Прэзідэнта: "Яны (Захад. - Заўвага БЕЛТА) абадралі і паставілі на калені ўсю Афрыку. Вось у чым галоўная прычына - няроўнасць. Таму трэба раскашэліцца не на зброю еўрапейцам, амерыканцам, кітайцам і расіянам, а ўкласціся ў гэтыя краіны, стварыць там нармальную сітуацыю. У Афрыцы ўсё можа расці".

З-за няхваткі ўгнаенняў і рэзкага росту цэн на паліва і энерганосьбіты сельская гаспадарка ў многіх краінах знаходзіцца пад пагрозай. І Еўропа не выключэнне. Летам там ужо прайшлі пратэсты фермераў - аграрыі папярэдзілі свае ўлады аб магчымым краху. А што гаварыць пра менш багатыя краіны? Сітуацыя там яшчэ горшая. І на гэтым фоне Захад забараняе пастаўкі беларускіх калійных угнаенняў, блакіруе ў партах расійскае збожжа. Такое пачуццё, што санкцыі накіраваны зусім не на Беларусь і не на Расію.

Аляксандр Лукашэнка называе гэтыя абмежаванні бяздумнымі, паколькі яны паставілі многія краіны на мяжу выжывання. "Зіма блізка. І для тых, хто не зможа сябе пракарміць, гэта будзе халодная і галодная зіма", - папярэджваў летам кіраўнік дзяржавы.

Чаму Беларусь упала ў рэйтынгах, а амерыканцы гавораць дзёрзкасці Байдэну

У глабальным рэйтынгу харчовай бяспекі Беларусь на 55-й пазіцыі сярод 113 дзяржаў. Гэта дастаткова невысокі паказчык для нашай краіны. Напрыклад, яшчэ некалькі гадоў таму рэспубліка займала ў рэйтынгу 23-е месца. На думку міжнародных экспертаў, у Беларусі высокія паказчыкі па стратэгіі харчовай бяспекі, якасці прадукцыі, вытворчым патэнцыяле, падтрымцы аграрыяў.

Але некаторыя даследаванні, якія і паўплывалі ў выніку на рэйтынг, выклікаюць здзіўленне. Напрыклад, эксперты занепакоены, што ў краіне не падтрымліваюць жанчын-фермераў (пры гэтым гендэрная няроўнасць практычна адсутнічае). Незадаволены яны і нізкай марской біяразнастайнасцю. Лічаць, што нам пагражае або засуха, або паводка. Ды і ўвогуле, на іх думку, улады не нясуць адказнасці за харчовую бяспеку, а краіна знаходзіцца ва ўзброеным канфлікце. Можа, нас з кімсьці пераблыталі?

У той жа час Злучаныя Штаты займаюць у гэтым рэйтынгу 13-е месца. Між тым, паводле звестак Міністэрства сельскай гаспадаркі ЗША, кожная дзясятая амерыканская сям'я сутыкаецца з праблемамі няхваткі прадуктаў харчавання. Байдэн паабяцаў, што дзяржава і прыватны сектар выдзеляць $8 млрд і з голадам у краіне пакончаць да... 2030 года. Аб гэтым ён напісаў у сваім акаўнце ў Twitter. У амерыканцаў гэта, мякка кажучы, выклікала здзіўленне. Гэтыя лічбы выглядаюць смешна на фоне шматмільярднай ваеннай падтрымкі Кіева і нядаўняга адабрэння фінансавай дапамогі Украіне на $350 млрд.

"Пакончым з голадам у гэтай краіне да 2030 года". Чаму б гэта не зрабіць зараз, выкарыстоўваючы тое грашовае дрэва, якое вырошчвае мільярды для вашых бясконцых масавых забойстваў? Як амерыканцы церпяць дзесяцігоддзі хлусні?" - сталі адказваць Байдэну на яго пост.

"Пачніце з адмовы адпраўляць якія-небудзь грошы ва Украіну", - раяць амерыканцы.

"Вы знаходзіцеся на парозе адабрэння яшчэ аднаго пакета ваеннай дапамогі Украіне на $12 млрд. За гэтыя грошы вы можаце цэлы год карміць 17 млн амерыканцаў, якія галадаюць. Проста сёе-тое трэба ўлічваць, калі вы не поўны кавалак д*ма", - здаецца, жыхары ЗША пачынаюць нешта падазраваць.

Вось і давярай міжнародным рэйтынгам.

Ці зможа Беларусь забяспечыць сваю харчовую бяспеку

Але вернемся да Беларусі. Ці хопіць нашай краіне ўласных рэсурсаў, каб забяспечыць насельніцтва якаснымі прадуктамі харчавання? Напрыклад, агульны ўраджай збожжавых з улікам кукурузы і рапсу перасягнуў у гэтым годзе 11 млн т. Гэта рэкордны паказчык. Пры гэтым для дзяржаўных патрэб на год неабходна ўсяго каля 800 тыс. т.

Штогод кожны беларус у сярэднім спажывае 237 кг малака. Вырабляецца ж у краіне амаль у 3,5 раза больш - на чалавека 841 кг. За год беларус з'ядае амаль 100 кг мяса і 266 яек - вырабляецца гэтых прадуктаў на 40 працэнтаў больш. А што ж з бульбай, спытаеце вы? Сітуацыя аналагічная: 159 кг супраць 517 кг.

Добра. Але чаму тады на прылаўках часта можна сустрэць якую хочаце бульбу (расійскую, егіпецкую і нават македонскую), але толькі не беларускую?

На самай справе, тут пытанне і да гандлёвых сетак, якія дыктуюць беларускім вытворцам далёка не самыя лепшыя ўмовы. І да саміх вытворцаў, не ўсе з якіх могуць забяспечыць правільную захаванасць бульбы ў міжсезонне. Каб вырашыць гэту праблему, кіраўнік дзяржавы патрабуе ўключыць "поўную дыктатуру".

"У гэтым годзе - дыктатура поўная. На ўсё, што яны вырабілі, гандаль павінен заключыць дагаворы. Мы павінны спажываць сваю бульбу, а не егіпецкую. Я нічога не маю супраць Егіпта. Але, згадзіцеся, завезці з Егіпта - месяц трэба везці бульбу, а сваё не можам спажываць. Сховішчы ўсе ў краіне павінны быць забіты, запоўнены. Ніводная бульбіна, ніводны яблык не застанецца ляжаць звыш нормы. Усё будзе куплена і рэалізавана. А гандаль вазьміце за жабры жалезна. І прымусьце заключыць дагаворы", - даручыў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, "дыктатура" патрэбна і для таго, каб забяспечыць высокую вытворчую і тэхналагічную дысцыпліну: "Патрэбна дыктатура. Давайце ўключаць яе. Давайце адміністрацыйны рэсурс уключайце і прымушаць рабіць так, як гэта трэба. Патрэбна дысцыпліна. Таму давайце не будзем траціць грошы на непатрэбнае ўсякае, а будзем па-сапраўднаму займацца тэхналогіямі. Калі мы хочам багатымі быць у сельскай гаспадарцы".

Колькі краін купляе ў Беларусі прадукты харчавання

Калі размова заходзіць аб харчовай бяспецы, беларусы толькі паціскаюць плячыма: маўляў, пра што гаворка, гляньце на паліцы ў крамах. І сапраўды, наўрад ці ў краіне занепакоены адсутнасцю якога-небудзь прадукту. Хіба што цэны часам могуць сваволіць, і тое па аб'ектыўных прычынах. Які голад, калі Беларусь не толькі забяспечвае ўнутраны рынак, але і пастаўляе свае прадукты харчавання ў дзясяткі краін. Зарабляе рэспубліка на гэтым мільярды долараў.

"Пастаўкі прадуктаў харчавання ажыццяўляюцца больш як у 100 краін, акрамя таго, што расце колькасць пакупнікоў нашай прадукцыі. Мы пашыраем асартымент, гэта значыць наменклатуру тавараў, на ўжо асвоеных рынках збыту. Мы пачалі пастаўкі масла жывёльнага ў Сербію, у Іарданію - марожанага, у Саудаўскую Аравію - згушчанага малака. І гэта толькі асобныя прыклады пашырэння геаграфіі паставак", - расказала БЕЛТА начальнік галоўнага ўпраўлення знешнеэканамічнай дзейнасці Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання Ксенія Мялешка.

Магутны аграрны сектар - гэта не савецкая спадчына, якая дасталася Беларусі з развалам СССР. І тым больш не манна, якая нечакана звалілася з нябёсаў. Гэта ўпартая праца кожнага вяскоўца. Гэта бяссонныя ночы вучоных, якія працавалі над сартамі беларускай селекцыі і ўгнаеннямі. Гэта цана намаганняў усіх беларусаў, як заявіў Прэзідэнт.

Ну і чаго саромецца: сельская гаспадарка - гэта жыццё кіраўніка дзяржавы. Аляксандр Лукашэнка пагружаны ў праблемы вяскоўцаў з першых гадоў прэзідэнцтва і гатовы вырашаць іх да гэтага часу. Геапалітыка для Беларусі - гэта не заваяванне сусветнага панавання (хіба што па экспарце прадуктаў харчавання). Гэта не спробы дамінавання ў рэгіёне або далучэння новых тэрыторый. Для Беларусі важна гарантаваць уласную бяспеку. У дадзеным выпадку харчовую. Усё астатняе - філасофія.

"Рэспубліка Беларусь выходзіць на вельмі сур'ёзны ўзровень аграрнага іграка ў свеце. Гэта ж не сакрэт, што мы ўваходзім у лідары краін па экспарце малочнай прадукцыі. У дзесятку ўваходзім па мясе. Рэспубліку Беларусь ведаюць", - адзначыў міністр сельскай гаспадаркі і харчавання Ігар Брыло.

Што вырошчваецца на эксперыментальных палях Лукашэнкі

Таму бітвы ў Беларусі палявыя ў прамым сэнсе слова. Яны вядуцца на ворных землях, у сельскагаспадарчых угоддзях і нават на… эксперыментальных палях Прэзідэнта. Так, пакуль хтосьці выпрабоўвае новыя віды хімічнай зброі, прэзідэнцкія палі служаць яшчэ адной эксперыментальнай пляцоўкай для селекцыянераў. Тут вырошчваюцца перадавыя культуры з прымяненнем найноўшых тэхналогій. Тут вывучалі новыя сарты бульбы і ячменю. Менавіта адсюль пайшла мода на беларускія кавуны.

А нядаўна Аляксандр Лукашэнка даручыў апрабаваць сяўбу сланечніка, каб вызначыцца, ці варта гэты вопыт распаўсюджваць на ўсю краіну. Магчыма, у Беларусі з'явяцца новыя вытворчасці сланечнікавага алею.

Навошта Беларусі рапс

Але асаблівую стаўку кіраўнік дзяржавы робіць на рапс: "Рапс - гэта грошы для сялян. Сёння нават у перыяд гэтых шалёных санкцый Еўропа просіць: "Дайце рапсавы алей!" Каля мільёна тон рапсу мы павінны атрымліваць. Мы ўжо сёння больш за 700 тысяч маем. Таму трэба выходзіць на мільён. Вось тэма. Гэта павінна пераламаць сельскую гаспадарку".

Да нядаўняга часу рапс не ўваходзіў у лік лакаматыўных культур беларускай сельскай гаспадаркі. А сёння залатыя палі - ужо звыклы краявід для беларусаў. Рапс - самая высокапрадукцыйная алейна-бялковая культура ў нашых кліматычных умовах. З яго атрымліваюць алей, макуху і нават біяпаліва. Патэнцыял рапсу да канца яшчэ не раскрыты. Вучоныя параўноўваюць яго з нафтай, называюць сучаснасцю і будучыняй краіны, важным артыкулам імпартазамяшчэння і нават валютным рэзервам.

"Рапс - гэта высокабялковы корм. І нават калі цяпер параўноўваць па цэнах, то гэта самы танны бялок. У складзе рацыёну кармлення ён адыгрывае вельмі высокую ролю. Вядома, мы не адыдзем ад соевага шроту, сланечнікавага шроту, таму што там змяшчаецца розная колькасць амінакіслот і энергіі. Але тым не менш гэта імпартазамяшчэнне ў першую чаргу", - растлумачыла начальнік галоўнага ўпраўлення інтэнсіфікацыі жывёлагадоўлі Мінсельгасхарча Наталля Соніч.

Калі беларускія яблыкі заменяць польскія

Недацягвае Беларусь, напэўна, толькі ў вытворчасці садавіны і ягад. Гэта адзіны паказчык, дзе ўзровень самазабеспячэння ніжэйшы за 100 працэнтаў. І ніжэйшы значна - амаль у два разы. Таму Лукашэнка ставіць тут жорсткую задачу: прадукты харчавання на сталах беларусаў павінна быць максімальна айчыннай вытворчасці. Ураду даручана распрацаваць праграму па развіцці садаводства, рэалізацыя якой закрыла б і ўнутраны рынак, і забяспечыла экспарт.

"Нельга сядзець і чакаць, пакуль сюды прывязуць яблык з Польшчы ці Малдовы! Як час паказвае, можна і не дачакацца! Таму трэба вырошчваць самім. І, як мы бачылі сёння, пры гаспадарлівым падыходзе і выкананні тэхналогій гэта выдатна атрымліваецца. Прычым не толькі тут, на Гродзеншчыне!" - запатрабаваў Прэзідэнт у час наведвання Гродзенскага раёна.

У нашых дамах ужо ўключылі ацяпленне. На рынках, кірмашах і ў магазінах тоны прадуктаў харчавання на любы густ. Таму гэту зіму, як і ўсе папярэднія, мы правядзём у цяпле і поўнай харчовай бяспецы.

Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.-0-

Падпісвайцеся на нас у
Twitter
Топ-навіны
Свежыя навіны Беларусі