Сцяг Пятніца, 29 сакавіка 2024
Усе навіны
Усе навіны
Прэзідэнт
15 сакавіка 2023, 16:41

"Трэба змагацца за сваё месца ў свеце!" Гэта рашэнне Лукашэнкі назаўсёды змяніла знешнепалітычную стратэгію Беларусі

Пачатак новага года ў Аляксандра Лукашэнкі выдаўся насычаным на замежныя паездкі. Зімой беларускі Прэзідэнт наведаў Аб'яднаныя Арабскія Эміраты і Зімбабвэ. Вясной пабываў з візітамі ў Кітаі і Іране. У планах - паездка ў Індыю. Чакаюць беларускага лідара і ў Пакістане. Гэтыя такія розныя краіны аб'ядноўвае адно - яны, нягледзячы на адлегласці, імкнуцца развіваць адносіны з Беларуссю. І Беларусь, вядома ж, адказвае ім узаемнасцю. У новым выпуску YouTube-праекта БЕЛТА "Па факце: рашэнні Першага" мы разбіраемся, як у беларускай знешнепалітычнай стратэгіі апынуліся краіны далёкай дугі, чаму Аляксандр Лукашэнка называе далёкі Кітай бліжэйшым суседам і як ЗША разам з Канадай устаўляюць палкі ў колы Беларусі на бразільскім рынку.

Якія краіны адносяцца да далёкай дугі

Памятаеце гісторыю аб тым, як Рабінзон Круза захаваў свой порах ад паражэння маланкай? Ён проста змясціў яго ў некалькі мяшэчкаў і схаваў у розныя месцы. Гэта быў яго галоўны капітал і ён распарадзіўся ім вельмі правільна. Гэтым правілам карыстаюцца ўсе фінансісты. Так яны, кажучы іх мовай, дыверсіфікуюць рызыкі: выкарыстоўваюць розныя крыніцы даходу, захоўваюць грошы ў розных банках і ў розных валютах. Такіх падыходаў прытрымліваецца і Беларусь.

Яшчэ ў 2000-я Аляксандр Лукашэнка заяўляў пра неабходнасць не толькі развіваць моцныя адносіны з суседзямі, але і стварыць так званую дугу супрацоўніцтва з іншымі магутнымі і багатымі дзяржавамі. У 2016 годзе Прэзідэнт унёс змяненні ў дырэктыву аб умацаванні эканамічнай бяспекі дзяржавы. Адным з пунктаў стала планамерная дыверсіфікацыя экспарту. Гэта значыць размеркаванне паставак паміж трыма рынкамі: Еўразійскага эканамічнага саюза, Еўрапейскага саюза і краін так званай далёкай дугі - Азіі, Афрыкі і Паўднёвай Амерыкі.

"Як бы там ні было, калі ты хочаш быць незалежным, трэба дыверсіфікаваць свой экспарт. Мы дамовіліся з урадам: Я павінен прабіць акно ў тым ці іншым напрамку, а далей ідзіце следам. Дзе будзем мы, я ўжо гаварыў, - аб гэтым цяжка сказаць. Свет будзе іншым. Яго перадзеляць, перафармаціруюць. Але нам трэба акуратна, беларусам, акуратна прайсці гэты шлях", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка на лютаўскай сустрэчы з замежнымі журналістамі.

Рашэнне асвоіць далёкія рынкі да гэтага часу дапамагае Беларусі моцна стаяць на нагах і развіваць сваю эканоміку - нават ва ўмовах санкцый. Схема простая: закрыўся адзін рынак - пераправім тавары на іншы. Так, хутка пераарыентаваць велізарны паток экспарту нялёгка. Але ж Беларусі і не трэба адкрываць новыя рынкі - аснова, прычым добрая, закладзена ўжо даўно. Як кажуць, не май сто рублёў, а май сто сяброў.

Аляксандр Лукашэнка ў час інтэрв'ю замежным і беларускім СМІ, люты 2023 года

Чым Беларусі цікавы Іран

У сакавіку Аляксандр Лукашэнка наведаў з афіцыйным візітам Іран. Гэта краіна з унікальнай гісторыяй і вопытам на карце даўніх партнёраў Беларусі. Дыпламатычныя адносіны краіны ўстанавілі 30 гадоў таму. Увесь гэты час Іран знаходзіцца пад заходнімі санкцыямі. ЗША і наогул яшчэ ў 1979 годзе ўвялі ў адносінах да Ірана "нацыянальны рэжым надзвычайнага становішча". У апошнія гады націск на Іран, як і на Беларусь, узмацніўся.

"У кожнага народа ёсць свае каштоўнасці, якія вынікаюць з яго культуры, ладу жыцця, выхавання, рэлігіі, і з гэтымі каштоўнасцямі трэба лічыцца. Менавіта ў гэтым залог мірнага суіснавання. Там, дзе пра гэта забываюць, пачынаюцца войны", - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы з іранскім калегам.

Але глядзіце, што атрымліваецца. У 2021 годзе тавараабарот паміж нашымі краінамі склаў $33 млн, павялічыўшыся на трэць у параўнанні з 2020-м. А па выніках 2022 года ён перавысіў $100 млн - трохразовы рост. Гэта тая самая дыверсіфікацыя, аб якой мы гаварылі ў самым пачатку выпуску: калі закрываецца адзін рынак - мы разгортваем экспарт у іншы бок. А схема працуе!

"Мы адзіныя ў меркаванні з Прэзідэнтам Ірана, што санкцыі - гэта час магчымасцей. Для нас вельмі важна не страціць гэты час", - падкрэсліў беларускі лідар. - У агульным аб'ёме я магу ацаніць гэты візіт, калі мы рэалізуем усе нашы дамоўленасці, у рамках $100 млн".

У Тэгеране ў Аляксандра Лукашэнкі быў вельмі насычаны дзень: афіцыйныя перагаворы з Прэзідэнтам, сустрэчы з першым віцэ-прэзідэнтам, спікерам парламента і вярхоўным лідарам Ірана. Адным з галоўных вынікаў стала падпісанне дарожнай карты па развіцці ўсебаковага супрацоўніцтва на бліжэйшыя гады. Яна была распрацавана ў развіццё дамоўленасцей паміж кіраўнікамі дзяржаў, дасягнутых у час іх сустрэчы ў Душанбэ ў верасні 2021 года.

Тэгеран

Як Бразілія аказалася ў топе гандлёвых партнёраў Беларусі

Актыўна супрацоўнічае Беларусь таксама з краінамі Лацінскай і Паўднёвай Амерыкі. Нашы галоўныя партнёры тут Куба, Венесуэла, Бразілія. Атрымліваецца, сёння фізічная адлегласць паміж краінамі больш не з'яўляецца вырашальным фактарам, калі яны нацэлены на ўмацаванне свайго супрацоўніцтва. Тая ж Бразілія - добры прыклад: яна ўваходзіць у топ-10 краін - партнёраў Беларусі, знаходзячыся літаральна на іншым баку планеты. Дарэчы, з новым Прэзідэнтам Бразіліі Лулам да Сілвам Аляксандр Лукашэнка сустракаўся яшчэ ў 2010 годзе: тады бразільскі палітык таксама займаў пасаду кіраўніка дзяржавы.

Год таму тавараабарот паміж Беларуссю і Бразіліяй дасягаў $800 млн. Цяпер з-за шэрага абмежавальных фактараў гэтыя лічбы крыху знізіліся, але ўсё роўна гэта сотні мільёнаў долараў, што ў дзясяткі разоў перавышае аб'ём гандлю Беларусі не тое што з бліжэйшымі краінамі, а нават з суседнімі.

"Магчымасці і перспектывы для далейшага развіцця ўзаемадзеяння дзвюх дзяржаў далёка не вычарпаны, і не толькі ў галіне паставак калійных угнаенняў, прадукцыі нафтахіміі і іншых тавараў і паслуг. Мы павінны гаварыць і развіваць супрацоўніцтва ў такіх актуальных для буйнейшай краіны Паўднёвай Амерыкі напрамках, як экалогія, "зялёны" транспарт і гэтак далей. І мы працуем ужо ў гэтым напрамку: не хачу забягаць наперад, але ў нашага супрацоўніцтва ў гэтых новых галінах вельмі аптымістычныя перспектывы", - расказаў пасол Беларусі ў Бразіліі Сяргей Лукашэвіч.

Сяргей Лукашэвіч. Фота пасольства Беларусі ў Бразіліі

Цяпер Беларусь і Бразілія вядуць перагаворы аб стварэнні сумеснай вытворчасці трактароў. МТЗ. Беларускі бок прааналізаваў патрэбнасці бразільскага рынку, памножыў на лагістычны складнік. Аказалася, што рэнтабельнасць для беларускага прадпрыемства будзе адмоўнай. А Беларусь усё ж такі не глабальны ігрок, таму не можа дазволіць сабе гандляваць у мінус проста дзеля заваявання рынку. Але выйсце было знойдзена. У беларускім пасольстве заўважылі такую заканамернасць: 70 працэнтаў усяго аграсектара ў Бразіліі - гэта так званыя сямейныя фермы. І 20 працэнтаў усіх фермераў вядуць сельскую гаспадарку без выкарыстання тэхнікі, гэта значыць паўручной працай.

"Вядома, на бразільскім рынку прадстаўлена цэлая гама трактароў вядомых сусветных марак, але гэта дарагія трактары коштам пад $100 тыс. і вышэй. Зусім не кожны бразільскі фермер можа сабе дазволіць такі агрэгат, тым больш абслугоўванне такой тэхнікі таксама каштуе нямала. Вось тут мы і знайшлі нішу для беларускай сельгастэхнікі: маламагутныя базавыя трактары магутнасцю да 20-25 конскіх сіл, якія могуць стаць незаменным памочнікам менавіта для сямейнага фермерства. Наша мэта - стварэнне зборачнай вытворчасці беларускіх трактароў у Бразіліі. Ужо дасягнута дамоўленасць аб будаўніцтве двух заводаў, атрымана згода ад губернатараў гэтых штатаў, вядзецца праектная дзейнасць", - адзначыў беларускі дыпламат.

Ці адновіць Беларусь пастаўкі калію ў Бразілію

Крыху раней мы сказалі, што тавараабарот паміж Беларуссю і Бразіліяй знізіўся з-за абмежавальных фактараў. Справа вось у чым. Калійныя ўгнаенні - гэта базіс беларуска-бразільскіх адносін. Аднак санкцыі, уведзеныя супраць Беларусі, істотна знізілі пастаўкі ў Бразілію.

"Што такое санкцыі? Гэта калі адзін вытворца "ставіць палкі ў колы" свайму канкурэнту, прыкрываючыся нейкімі выдуманымі дэмакратычнымі каштоўнасцямі. Канкрэтны прыклад - доля вытворцаў угнаенняў з Канады і ЗША на бразільскім рынку вырасла роўна на той аб'ём, што не ўдалося паставіць беларусам. Супадзенне? Не думаю. А пры дэфіцыце прапанавання заўсёды расце цана. Дык вось, за апошнія два гады цана на калій у Бразіліі вырасла амаль у пяць разоў. Зноў супадзенне? Але мы не сядзім склаўшы рукі. Работа беларускіх і бразільскіх экспертаў у гэтым напрамку вядзецца літаральна 24/7. Ілюзій у нашых канкурэнтаў быць не можа: мы абавязкова знойдзем выхад з існуючай сітуацыі, адновім традыцыйныя сувязі і зможам не толькі вярнуць беларускі калій на бразільскі рынак у ранейшых аб'ёмах, але і павялічыць іх", - заявіў Сяргей Лукашэвіч.

Што Беларусь пастаўляе ў Пакістан

На сустрэчы з замежнымі журналістамі Аляксандр Лукашэнка расказаў аб планах наведаць Індыю. Магчыма, яго візіт адбудзецца да саміту Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва - лідары краін ШАС дамовіліся летам сустрэцца ў Дэлі.

Чакаюць беларускага Прэзідэнта і ў Ісламабадзе. Прэм'ер-міністр Пакістана адрасаваў Аляксандру Лукашэнку пісьмо з запрашэннем наведаць сваю краіну. Беларусь даўно знаёма Пакістану: Мінскі трактарны завод пачаў пастаўляць сюды свае трактары яшчэ ў сярэдзіне мінулага стагоддзя.

"У нас галоўная пазіцыя на працягу многіх дзесяцігоддзяў - гэта трактары і запчасткі да іх. Гэта гісторыя даўняя. Тут трактарны завод яшчэ ў 1956 годзе пачаў працаваць. За гэты час яны паставілі ўжо 150 тыс. трактароў у Пакістан. У апошнія гады гандаль дыверсіфікуецца, дабаўляюцца такія пазіцыі, як штучныя ніці, жгуты, для тэкстыльнай прамысловасці Пакістана. Тут яна добра развіта. Плюс у апошнія гады добра працуе "Беллакт" наш. Наш інтарэс - пашырыць пастаўкі сельскагаспадарчай прадукцыі. Сухое малако сюды пастаўляем, ёсць перспектывы паставак ветпрэпаратаў, біядабавак", - расказаў пасол Беларусі ў Пакістане Андрэй Мяцеліца.

Андрэй Мяцеліца. Фота Пасольства Рэспублікі Беларусь у Ісламскай Рэспубліцы Пакістан

Аб'ектыўна Беларусі пакуль не ўдалося паўнацэнна кампенсаваць страты ад закрыцця заходніх рынкаў. У дружалюбныя краіны пераарыентавана каля 80 працэнтаў. Так, задача на самай справе няпростая. Але Беларусь і не строіць ілюзій. Як некалі папярэджваў Аляксандр Лукашэнка, трапіць на рынкі далёкай дугі складаней, чым вярблюду прайсці скрозь вушка іголкі.

"Цяпер на Афрыканскім кантыненце ідзе даволі сур'ёзная барацьба паміж асноўнымі сусветнымі ігракамі. Тут прысутнічаюць усе. Заходзіць сюды з сур'ёзнымі інвестыцыямі Кітай, не страчваюць свой уплыў Злучаныя Штаты. Еўрапейскі саюз вельмі актыўны і ў эканамічнай частцы, і ў гуманітарнай галіне. Расія аднавіла сваё вяртанне на афрыканскі рынак. Але я ўпэўнены на 100 працэнтаў, што ў нас свае нішы тут ёсць - пры актыўнасці нашых экспарцёраў", - лічыць пасол Беларусі ў ПАР Аляксандр Сідарук.

Аляксандр Сідарук

Дыпламат прывёў даныя статыстыкі: "Калі мы ў свеце трымаем да 30 працэнтаў рынку велікагрузных кар'ерных самазвалаў, то гэтак жа маглі б займаць столькі ж працэнтаў і ў Паўднёва-Афрыканскім рэгіёне. Тое ж самае па сельскагаспадарчай тэхніцы. Калі мы займаем амаль 10 працэнтаў сусветнай вытворчасці трактароў, то мы маглі б займаць такую ж нішу і на Афрыканскім кантыненце. Мы да гэтага імкнёмся. Цяпер працуем над стварэннем зборачнай вытворчасці ў адной з індустрыяльных зон ПАР, дзе, спадзяюся, у бліжэйшым будучым пад мясцовым брэндам будуць збірацца нашы трактары".

Памятаеце, Чукоўскі папярэджваў: "Не хадзіце ў Афрыку гуляць!" Але на самай справе афрыканскія дзяржавы з асаблівай цеплынёй ставяцца да Беларусі. Напрыклад, Прэзідэнт Зімбабвэ пасля нядаўніх перагавораў з Аляксандрам Лукашэнкам прызнаўся, што візіт беларускага Прэзідэнта выклікаў ажыятаж сярод іншых лідараў краін Паўднёвай Афрыкі.

Прэзідэнты Беларусі і Зімбабвэ Аляксандр Лукашэнка і Эмерсан Мнангагва прынялі ўдзел у цырымоніі перадачы беларускай тэхнікі зімбабвійскім аграрыям

"У іх існуе вельмі добрае да нас стаўленне з часоў Савецкага Саюза. Яны ніколі не асацыіравалі нас з каланізатарамі, з нейкімі прыгнятальнікамі. А наадварот, асацыіруюць нас з тымі, хто дапамагаў ім у барацьбе за незалежнасць. Ва ўсіх краінах рэгіёна: у Паўднёвай Афрыцы, у Анголе, у Мазамбіку. Таму да нас стаўленне самае дружалюбнае, самае адкрытае", - заявіў Аляксандр Сідарук.

А памятаеце нядаўні візіт Аляксандра Лукашэнкі ў Зімбабвэ? Тады бакі дамовіліся аб новых праектах у прамысловасці, гандлі, сельскай гаспадарцы, энергетыцы і здабычы карысных выкапняў. "Дзякуй санкцыям!" - сказаў беларускі Прэзідэнт.

Як Беларусь зблізілася з Кітаем

Але галоўным стратэгічным партнёрам сярод дзяржаў далёкай дугі для Беларусі застаецца Кітай. Як заявіў Аляксандр Лукашэнка, адказнае партнёрства, нягледзячы на адлегласць, дэ-факта зрабіла краіны бліжэйшымі суседзямі. Дзіўна (ці ўжо не?), але ў беларуска-кітайскіх адносін знайшоўся люты праціўнік - Захад.

"Наша стратэгічнае супрацоўніцтва з Кітаем стала адной з прычын атакі Захаду на Беларусь у канцы мінулага года, але нас гэта спыніць не павінна. Мне прама ў вочы было сказана: "Вы адыходзьце ад Кітая, Кітая не павінна быць у цэнтры Еўропы". На што я ім адказаў: "Калі Еўрасаюз і ЗША атакавалі нас і эканоміку Беларусі гадоў 5-6 таму маштабнымі санкцыямі, Кітай безагаворачна нас падтрымаў, у той час ён расчыніў свае дзверы для нас, і мы ў іх увайшлі. І што, мы цяпер павінны закрыць Кітаю адзіны шлях у Еўропу, гэту фортку праз Беларусь? Мы не можам на гэта пайсці, таму што мы людзі ўдзячныя і памятаем, што было тады. Вось такі быў адказ кіраўніцтву ЗША і іншым зацікаўленым у гэтым пытанні", - прызнаўся некалькі гадоў таму кіраўнік дзяржавы.

Пекін

Беларусь гэтыя дзіўныя і недалёкія - інакш і не скажаш - патрабаванні сапраўды не спынілі. На парозе вясны Аляксандр Лукашэнка наведаў з дзяржаўным візітам Кітай. Гэта найвышэйшы пратакольны статус замежных візітаў. У Пекіне кіраўніка беларускай дзяржавы сустракалі з улікам усіх асаблівасцей не толькі дыпламатычнага пратакола, але і дружалюбных адносін паміж краінамі. Яшчэ ў верасні 2022 года Беларусь і Кітай устанавілі асаблівы ўзровень адносін - усепагоднага і ўсебаковага стратэгічнага партнёрства.

"Мы дружым ужо не першы год. У нас трывалая непарушная дружба. Ва ўмовах нестабільнасці і турбулентнасці міжнароднай абстаноўкі Кітай актыўна настроены на прадаўжэнне сумесных намаганняў з Беларуссю па ўмацаванні палітычнага ўзаемадаверу і практычнага супрацоўніцтва ў інтарэсах дынамічнага, здаровага і ўстойлівага развіцця двухбаковых адносін", - падкрэсліў у час перагавораў Старшыня КНР Сі Цзіньпін.

Кітай традыцыйна ўваходзіць у тройку гандлёвых партнёраў Беларусі. За 2022 год тавараабарот паміж краінамі дасягнуў амаль $6 млрд. Беларускі экспарт з году ў год прадаўжае расці. Аляксандр Лукашэнка і Сі Цзіньпін на перагаворах размаўлялі значна больш, чым было запланавана, і гэта, улічваючы строгі пратакольны этыкет у КНР, добры знак. Паводле слоў першага віцэ-прэм'ера Мікалая Снапкова, сукупны эканамічны эфект ад дасягнутых дамоўленасцей ацэньваецца ў памеры больш як $3,5 млрд.

У апошні дзень візіту Аляксандр Лукашэнка правёў сустрэчы з кіраўнікамі буйных кітайскіх карпарацый. На іх абмяркоўваліся будаўніцтва ў Беларусі горна-абагачальнага камбіната і развіццё Беларускай нацыянальнай біятэхналагічнай карпарацыі. Дамоўленасці аб сумесным праекце таксама былі дасягнуты з Першай кітайскай аўтамабільнай карпарацыяй "ФАВ Груп". Гэта адзін са старэйшых і буйнейшых вытворцаў аўтамабіляў у Кітаі. Дарэчы, іх лімузін "Хунцы" быў выбраны ў якасці афіцыйнага аўтамабіля для буйных урачыстасцей і мерапрыемстваў у Кітаі. І менавіта на гэтай машыне перамяшчаўся па Пекіне Аляксандр Лукашэнка.

"Наш інтарэс да вас вы ведаеце. Вы робіце добрыя аўтамабілі. Калі ў вас ёсць жаданне і імкненне працаваць у Беларусі - я да вашых паслуг. Я хацеў бы, каб мы стварылі сапраўдны аўтамабіль у Беларусі разам з вамі. І калі мы хочам атрымаць эфект і поспех, гэта трэба рабіць цяпер, і вельмі хутка, калі вызваліліся тэрыторыі і рынкі для нашай будучай прадукцыі", - заўважыў Прэзідэнт.

Як Беларусі ўдаецца знаходзіць агульную мову з такімі рознымі краінамі

Беларусь паспяхова развівае адносіны з дзяржавамі самых далёкіх рэгіёнаў і кантынентаў. Усе гэтыя краіны вельмі розныя: і па сваёй гісторыі, культурных і рэлігійных традыцыях, і па сацыяльным укладзе. Некаторыя, на жаль, канфліктуюць паміж сабой. Але, нягледзячы на гэта, Беларусь умее знаходзіць з імі агульныя падыходы. У чым сакрэт? У даверы і ўзаемапавазе. Паважанні нацыянальных інтарэсаў і імкненні да ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва.

Усё, як і ў жыцці: вы можаце ўсяляк пераробліваць свайго партнёра пад сябе або ж, наадварот, усімі сіламі падстройвацца пад яго. Але наўрад ці аб'юзіўныя адносіны зробяць вас шчаслівымі. Аб'юзіўныя... На Захадзе прыдумалі ўдалае апісанне. Але так і не зразумелі яго значэння.

Нехта крытыкуе беларускую шматвектарнасць. Можа, з-за адсутнасці сіл або жадання развіваць дружалюбныя адносіны з рознымі рэгіёнамі свету? Лепш за ўсё пазіцыю Беларусі апісваюць словы Прэзідэнта: "Мы не нахлебнікі і не краіна-сатэліт, якая чакае з працягнутай рукой субсідый і крэдытаў у абмен на адмову ад уласнага меркавання і разважлівасці. Нам важны адносіны з Еўрасаюзам, з якім у нас самая працяглая граніца і высокая ступень узаемазалежнасці эканамічнага, сацыяльнага, культурнага і, нарэшце, палітычнага характару. Не менш значным вектарам для нашай дыпламатыі з'яўляюцца краіны так званай далёкай дугі, дзе важнае месца займае блізкі, нягледзячы на геаграфію, і дружалюбны нам Кітай. Пры гэтым асноўным эканамічным партнёрам і стратэгічным саюзнікам была і будзе наша Расія. Я не бачу важкіх прычын адмаўляцца ад такой шматвектарнасці. Гэта аб'ектыўная рэальнасць для любога разважлівага палітыка, які калі-небудзь будзе кіраваць Беларуссю".-0-

Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.

Падпісвайцеся на нас у
Twitter
Топ-навіны
Свежыя навіны Беларусі