Сцяг Панядзелак, 17 сакавіка 2025
Усе навіны
Усе навіны
Прэзідэнт
11 лютага 2025, 16:20

"Нармандская чацвёрка" сабралася ў Мінску 10 гадоў таму. Поўная хроніка сустрэчы, дзе вырашаліся пытанні вайны і міру

Афіцыйныя перагаворы "нармандскай чацвёркі" ў Палацы Незалежнасці ў Мінску. 11 лютага 2015 года
Афіцыйныя перагаворы "нармандскай чацвёркі" ў Палацы Незалежнасці ў Мінску. 11 лютага 2015 года
Роўна дзесяць гадоў таму, 11 лютага 2015 года, увага ўсяго свету была прыкавана да Мінска. Беларуская сталіца стала месцам сустрэчы "нармандскай чацвёркі" - лідараў Расіі, Украіны, Германіі і Францыі. На перагаворным марафоне, які доўжыўся 17 гадзін, бакі выпрацавалі комплекс мер па выкананні Мінскіх пагадненняў. Значэнне дакумента, які пазней увойдзе ў гісторыю як Мінскія пагадненні, пераацаніць немагчыма. Гэта быў першы сур'ёзны крок на шляху да міру на ўсходзе Украіны, дзе ўжо некалькі месяцаў ішлі бязлітасныя сутыкненні паміж украінскай арміяй і войскамі Данецкай і Луганскай народных рэспублік. У новым выпуску YouTube-праекта БЕЛТА "Як гэта было. DOC" мы не толькі раскажам, аб чым дамовіліся лідары "нармандскай чацвёркі", але і пакажам унікальныя кадры перагавораў у Палацы Незалежнасці.

"Гэта не чужыя нам людзі". Чаму менавіта Беларусь стала пляцоўкай па дасягненні міру ва Украіне

Літаральна за тры дні да сустрэчы ў Мінску Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін правёў тэлефонную канферэнцыю з удзельнікамі "нармандскай чацвёркі". Аб гэтым расійскі лідар расказаў Прэзідэнту Беларусі Аляксандру Лукашэнку, які знаходзіўся з візітам у Сочы. Тады ж і зайшла размова аб тым, што менавіта Мінск можа стаць пляцоўкай для ўрэгулявання вайны ў Данбасе.

"Мы дамовіліся аб тым, што пастараемся арганізаваць сустрэчу ў такім фармаце ў Мінску. Будзем арыентавацца на сераду, калі да таго часу ўдасца ўзгадніць шэраг пазіцый, якія мы апошнім часам інтэнсіўна абмяркоўвалі", - адзначыў Уладзімір Пуцін і звярнуўся да беларускага лідара з просьбай дапамагчы правесці гэту сустрэчу.

"Я запэўніваю вас, што дзеля таго, каб было спакойна ў нашым з вамі агульным доме, усё ж такі гэта не чужыя нам людзі ў Данецку, Данбасе, ва Украіне, мы будзем у Беларусі рабіць усё для таго, каб выйсці з той сітуацыі, у якую яны трапілі", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Гэта былі не проста словы. У верасні 2014 года Мінск прымаў трохбаковую кантактную групу па мірным урэгуляванні сітуацыі на ўсходзе Украіны. Упаўнаважаныя прадстаўнікі Украіны, АБСЕ і Расіі падпісалі дакумент аб спыненні агню на паўднёвым усходзе Украіны, так званы Мінскі пратакол. Падрабязней мы расказвалі аб гэтым у адным з выпускаў праекта "Як гэта было". На момант сустрэчы лідараў "нармандскай чацвёркі" вопыт правядзення такіх мерапрыемстваў у нас ужо быў.

"Увага ўсяго свету прыкавана да Мінска". Што гаварыў Парашэнка пра сустрэчу "нармандскай чацвёркі"

У Палацы Незалежнасці 11 лютага 2015 года быў сапраўдны аншлаг. Вялікая колькасць фота- і відэакамер, дзясяткі пішучых журналістаў чакалі прыбыцця лідараў "нармандскай чацвёркі". Мінск сапраўды быў у цэнтры сусветнай увагі. 

З гэтым пагадзіўся і ўкраінскі лідар Пётр Парашэнка, які першы прыбыў на перагаворы ў палац. Зразумела, яго сустрэў асабіста Аляксандр Лукашэнка. Прэзідэнты паспелі правесці кароткую сустрэчу да пачатку перагавораў.

"Я ўпэўнены, што сёння вочы ўсяго свету прыкаваны да Мінска. Я думаю, што ніколі не было такой колькасці камер, такой міжнароднай цікавасці да гэтай сустрэчы ў "нармандскім фармаце". Я думаю, вельмі сімвалічна, што гэта сустрэча праходзіць у Мінску, - сказаў Пётр Парашэнка. - Сёння мірны працэс ва Украіне звязаны з Мінскім пратаколам ад 5 верасня, з Мінскім мемарандумам ад 19 верасня. І я трымаю кулакі, каб сённяшняя дата таксама ўвайшла ў гісторыю сустветнай дыпламатыі як дасягненне дамоўленасцей аб міры. І я магу падкрэсліць, што вы для арганізацыі гэтай сустрэчы зрабілі ўсё магчымае".

Аляксандр Лукашэнка падзякаваў свайму ўкраінскаму калегу за давер да Беларусі і беларускага народа. Беларусі лідар запэўніў Пятра Парашэнку, што Беларусь будзе рабіць усё для таго, каб ва Украіне быў мір і спакой. І наша краіна, і наш Прэзідэнт пазней не раз пацвердзяць гэтыя словы канкрэтнымі дзеяннямі.

Як Зялёная зала стала адной з самых знакавых лакацый Палаца Незалежнасці

Канцлер Германіі Ангела Меркель і Прэзідэнт Францыі Франсуа Аланд прыехалі ў Палац Незалежнасці разам. Іх сустракаў Аляксандр Лукашэнка, які не забыў пра гасціннасць і ветлівасць - Ангела Меркель атрымала з рук кіраўніка нашай дзяржавы букет.
 За лідарамі Германіі і Францыі прыбыў Уладзімір Пуцін. Да сустрэчы з ім Аляксандр Лукашэнка паразмаўляў з міністрам замежных спраў Расіі Сяргеем Лаўровым. Размова атрымалася цікавая, хоць яе падрабязнасці засталіся за рамкамі сюжэтаў навін і рэпартажаў. Дарэчы, і з расійскім лідарам кіраўнік нашай дзяржавы таксама паразмаўляў сам-насам.

Лідары "нармандскай чацвёркі", а разам з імі і абмежаваная колькасць фотаапаратаў і відэакамер, накіраваліся ў Зялёную залу Палаца Незалежнасці. Там кіраўнікі дзяржаў паціснулі адзін аднаму рукі - нават Уладзімір Пуцін і Пётр Парашэнка, хоць і пасля кароткай паўзы. 
Пазней Зялёная зала стане адной з самых знакавых і папулярных лакацый Палаца Незалежнасці. Што, у прынцыпе, зразумела - менавіта тут і пачаліся перагаворы аб спыненні агню і міры на ўсходзе Украіны. Усё было вельмі сціпла: кіраўнікі дзяржаў расселіся за невялікім столікам у Зялёнай зале. А журналісты дачакаліся заканчэння перагавораў у калідорах Палаца Незалежнасці.

Было зразумела, што пытанні вайны і міру вырашаюцца не за гадзіну і не за дзве. Забягаючы наперад, перагаворы расцягнуліся на 17 гадзін. Так доўга лідары "нармандскай чацвёркі" не размаўлялі ніколі. Праз некаторы час кіраўнікі дзяржаў, за якімі прайшоў вялізны ланцужок журналістаў, перамясціліся ў малую залу перагавораў, дзе адбыліся перагаворы ў пашыраным складзе.


"Нам усё ж такі ўдалося дамовіцца пра галоўнае". Пра што Пуцін расказаў журналістам пасля перагавораў

"Гэта не самая лепшая ноч у маім жыцці, але раніца, на мой погляд, добрая. Таму што, нягледзячы на ўсе складанасці перагаворнага працэсу, нам усё ж такі ўдалося дамовіцца пра галоўнае. Дарэчы кажучы, чаму так доўга ішлі ўзгадненні... Я думаю, гэта звязана з тым, што, на жаль, кіеўскія ўлады дагэтуль адмаўляюцца ад кантактаў непасрэдна з прадстаўнікамі Данецкай і Луганскай народных рэспублік, - сказаў журналістам па выніках перагавораў Уладзімір Пуцін. - Нават нягледзячы на тое, што яны непрызнаныя, трэба зыходзіць з рэалій жыцця. І калі ўсе хочуць дамовіцца, на доўгатэрміновай аснове выбудаваць адносіны, то трэба пайсці на прамыя кантакты. Але мы працавалі ў тых умовах, якія ёсць, і дамовіліся, на мой погляд, шмат аб чым".

Прэзідэнт Расіі адзначыў, што ўдалося дамовіцца аб спыненні агню з 0.00 15 лютага. Не менш важнай пазіцыяй, па якой удалося дасягнуць пагаднення, стаў адвод цяжкіх узбраенняў ад лініі сутыкнення для ўкраінскіх войскаў і лініі, абазначанай 19 верасня 2014 года ў Мінскіх пагадненнях для апалчэння Данбаса. Увагу ўдзялілі і комплексу пытанняў, звязаных з доўгатэрміновым палітычным урэгуляваннем.

"Тут некалькі пазіцый. Першая з іх - гэта канстытуцыйная рэформа, у якой павінны быць улічаны законныя правы людзей, што пражываюць на тэрыторыі Данбаса. Далей ідуць пытанні, звязаныя з вырашэннем пагранічных пытанняў па ўзгадненні з апалчэннем Данбаса. Гуманітарныя пытанні, імплементацыя, гэта значыць увядзенне ў дзеянне раней прынятага закона аб асаблівым статусе гэтых тэрыторый - Данецка і Луганска. І, нарэшце, цэлы комплекс пытанняў эканамічнага і гуманітарнага характару", - падкрэсліў Уладзімір Пуцін.

Расійскі лідар заклікаў бакі канфлікту праяўляць стрыманасць і зрабіць усё для таго, каб развядзенне войскаў - асабліва цяжкай тэхнікі - прайшло без непатрэбнага кровапраліцця.

"Гэта ініцыятыва была вартая намаганняў". Што гаварылі Меркель і Аланд пра Мінскія пагадненні ў 2015 годзе

Ангела Меркель і Франсуа Аланд былі не такія гаваркія, але кароткія заявы для прэсы ўсё ж зрабілі. Прэзідэнт Францыі падкрэсліў, што ўрэгуляванне канфлікту ўключае ў сябе цэлы спектр пытанняў. А яшчэ звярнуў увагу на вялікія намаганні, прыкладзеныя прэзідэнтамі Расіі і Украіны для таго, каб бакі змаглі прыйсці да згоды.

"У нас застаецца надзея на вырашэнне канфлікту. Выхад з крызісу крыецца ў няўхільным выкананні Мінскіх пагадненняў. Безумоўна, нам неабходна ў бліжэйшы час зрабіць крокі для ўрэгулявання канфлікту. І нам яшчэ трэба вырашыць многія сур'ёзныя праблемы. Але я магу сказаць, што па выніках сённяшняй сустрэчы ў нас з'явілася куды больш падстаў разлічваць на вырашэнне крызісу, чым да пачатку гэтай сустрэчы. Таму можна сказаць, што гэта ініцыятыва была вартая намаганняў", - сказала Ангела Меркель.

"Выхад з крызісу крыецца ў няўхільным выкананні Мінскіх пагадненняў". Нагадаў бы хто-небудзь сёння ўжо экс-канцлеру Германіі гэтыя словы, бо яе нядаўнія "адкрыцці" аб Мінскіх пагадненнях ідуць уразрэз з тым, што яна гаварыла адразу пасля перагавораў. У якіх яе словах больш шчырасці, меркаваць, вядома, не нам. Хоць і ёсць устойлівае адчуванне таго, што і Ангела Меркель, і Франсуа Аланд, і Пётр Парашэнка да гэтай сустрэчы "нармандскай чацвёркі" падышлі вельмі сур'ёзна. Проста не маглі 17-гадзінныя перагаворы быць шырмай і спробай выйграць час для ўкраінскай арміі, якая цярпела ў Данбасе адно паражэнне да другім.

"Пытанні вайны і міру вырашаюцца месяцамі, а то і гадамі". Як Лукашэнка ацаніў сустрэчу "нармандскай чацвёркі"


Пасля таго як лідары "нармандскай чацвёркі" адзін за адным пакінулі Палац Незалежнасці, на пытанні журналістаў адказаў і Аляксандр Лукашэнка. Прэзідэнт адзначыў вялікую ўвагу, якая была прыкавана да нашай краіны, і падкрэсліў, што гэта не галоўнае. "Я рады, што тут на такім высокім узроўні вырашаны такія цяжкія пытанні. Пытанні вайны і міру - гэта самае цяжкае. І тое, што журналісты (я сачыў) гавораць: вось, 15 гадзін перагаворы... Гэта таго было вартае. Гэта доўга, але бывае ж суткамі ідуць перагаворы. Нават месяцамі і гадамі", - канстатаваў кіраўнік дзяржавы.

У яшчэ адной размове з журналістамі Прэзідэнт прызнаўся, што вельмі задаволены перагаворамі. "Задаволены, што Беларусь (вы, напэўна, згодны са мной) выканала свае функцыі, сваю ролю. Але галоўныя дзеючыя асобы вам ужо адказалі на ўсе пытанні. Гэта, вядома, былі кіраўнікі дзяржаў. Яны проста малайцы. Яны вытрымалі гэты марафон. Але яшчэ раз паўтараю: вы не перабольшвайце, што гэтыя перагаворы ішлі так доўга. Пытанні вайны і міру вырашаюцца месяцамі, а то і гадамі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Беларускі лідар звярнуў увагу і на работу журналістаў: "Вельмі арганізаваны народ. Ніякай мітусні, што мяне здзівіла. Розныя людзі розных краін, але агульную мову знайшлі прафесійна і вельмі хутка. Я вас з гэтым віншую". Вядома, Прэзідэнт не забыў пра гасціннасць і паабяцаў напаіць усіх жадаючых кавай.

На пытанне аб тым, ці няма ў яго спакусы пабудаваць раўназначныя з Расіяй адносіны з Захадам, Аляксандр Лукашэнка адказаў так: "Вы ведаеце, я так не гаварыў бы, што мы неяк наладзілі адносіны з імі і гэтак далей. Я тут не пешчу ніякіх надзей. Я абсалютна шчыра і сумленна (дзякуй, што задалі гэта пытанне) хачу сказаць: я ўжо не ў тым узросце, калі людзі шарахаюцца, робяць крутыя рэзкія павароты і гэтак далей".

"Выбачайце за нясціпласць, я маю пэўны палітычны ўжо вопыт. Не толькі багаж - ён таксама за плячыма ёсць. Я ўжо гэтага нагледзеўся, ды і для вас гэта ўжо не ў навіну. Я бачыў розныя перагаворы. І каб, ведаеце, галава закружылася... Ад чаго, уласна, у мяне галава закружылася? Ад таго, што мяне папрасілі, мне даручылі, у рэшце рэшт, арганізаваць гэта мерапрыемства? Бог ж вамі, я не перабольшваю тут ролю Беларусі і сваю ролю. Як звычайна, не перабольшваю, - падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. - Таму калі вы думаеце, што гэта прычына мне кудысьці павярнуцца, выкіньце гэта з галавы. Гэтага, па-першае, ніколі не будзе. Па-другое, шчыра кажучы, мяне не запрашаюць і там не чакаюць. А па-трэцяе, мы ж з вамі рускія людзі. Слухайце, пра што размова? Мы з вамі людзі, якія нарадзіліся на адной зямлі. У нас ёсць агульная гісторыя, у нас агульныя погляды. І, напэўна, немалаважна, з Прэзідэнтам Расіі мы сябры. Вось з гэтага і зыходзьце".

БЕЛТА.-0-
Падпісвайцеся на нас у
X
Топ-навіны
Свежыя навіны Беларусі