24 лістапада, Ерэван /Кар. БЕЛТА/. Мэты і прыярытэты беларускага старшынства ў АДКБ агучыў 23 лістапада Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка на пленарным пасяджэнні сесіі Савета калектыўнай бяспекі АДКБ у Ерэване, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
"Беларусь прымае старшынства ў Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы ў перыяд сістэмнага крызісу міжнародных адносін. Відавочна беспрэцэдэнтнае абвастрэнне ваенна-палітычнай абстаноўкі на Еўразійскім кантыненце, далейшая палярызацыя падыходаў да пытання аб новым сусветным парадку", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт заявіў, што краіны Захаду настойліва спрабуюць вярнуцца да аднапалярнага светаўладкавання, навязваючы свае правілы гульні, а на змену нормам міжнароднага права прыйшоў дыктат сілы і практыка санкцыйнага пакарання "непакорных" краін.
"Чаго толькі варты бесперапынны санкцыйны прэсінг супраць Беларусі і Расіі. Бягучы крызіс архітэктуры міжнароднай і рэгіянальнай бяспекі непасрэдна ўплывае і на нашу арганізацыю, АДКБ, якая зведвае ўздзеянне разнапланавых выклікаў і пагроз - як транснацыянальнага характару, так і звязаных з міждзяржаўнымі супярэчнасцямі", - канстатаваў кіраўнік дзяржавы.
Паводле яго слоў, гэта сучасныя геапалітычныя рэаліі, у якіх вымушана існаваць АДКБ і на якія ёй неабходна рэагаваць. Прычым як на ўнутраным, так і на знешнім контуры.
АБ МЭТАХ
"Ва ўмовах, якія складваюцца, бачым наступныя асноватворныя мэты ў ходзе беларускага старшынства. На ўнутраным контуры - павышэнне з'яднанасці дзяржаў - членаў АДКБ. Гэта асноўныя мэты: павышэнне з'яднанасці нашай, зніжэнне ўзроўню напружанасці і ўрэгуляванне супярэчнасцей паміж імі ў мэтах умацавання самой арганізацыі, забеспячэння бяспекі і стабільнасці ў зоне яе адказнасці", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт адзначыў, што многае, што абмяркоўвалася на саміце ў вузкім складзе, вядома, не падлягае абвяшчэнню. "Але я чалавек ужо вопытны і не малады ў гэтым плане палітык. Упершыню была такая сумленная і адкрытая размова. Мы па 15 пунктах дасягнулі дамоўленасці. Упершыню мы дамовіліся аб тым (і быў канкрэтны рух у гэтым напрамку), што ёсць агульныя падыходы, каб прыйсці да згоды. Як мы ўсе зразумелі па цяперашнім старшынствуючым (прэм'ер-міністр Арменіі Нікол Пашынян. - Заўвага БЕЛТА), гэты канфлікт армяна-азербайджанскі, калі так вось будзем дзейнічаць, як сёння абмяркоўвалі, скончыцца і будзе заключаны мірны дагавор", - заявіў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка прызнаўся, што ўспрымае гэта з натхненнем. "Калі Нікол Ваваевіч маўчыць, значыць, ён таксама згодны з тым, што я толькі што сказаў. Вось бачыце, згодны", - заўважыў ён.
Разам з тым Прэзідэнт канстатаваў, што ёсць у рэгіёне АДКБ і іншыя канфлікты, якія неабходна вырашыць. Размова аб сітуацыі на граніцы паміж Кыргызстанам і Таджыкістанам. "І там, як сказаў Эмамалі Шарыпавіч (Прэзідэнт Таджыкістана Эмамалі Рахмон. - Заўвага БЕЛТА) сёння, ёсць вельмі сур'ёзны рух наперад з Прэзідэнтам Кыргызстана. Нам трэба зняць гэтыя канфлікты, калі мы хочам быць сапраўднай, адказнай арганізацыяй. Калі мы не можам у сваім коле вырашыць гэтыя пытанні і рушыць наперад, тады я згодны з вамі: на што мы тады здольныя? Таму ёсць вельмі сур'ёзныя крокі наперад у гэтым напрамку", - падкрэсліў беларускі лідар.
Што датычыцца знешняга контуру, то тут Беларусь нацэлена ўзмацніць ролю і значнасць АДКБ у сістэме міжнародных адносін. "А таксама комплексную адпаведнасць дзейнасці арганізацыі кантэксту рэгіянальнай і глабальнай бяспекі, - дадаў Прэзідэнт. - Тлумачу: не вельмі ўжо хочуць нас успрымаць, асабліва асноўныя нашы, скажам так, сапернікі - натаўцы. Што мы ні прапаноўвалі б асобна краінам - членам НАТА, калектыўнаму Захаду, яны дыстанцыруюцца ад нас. Але зрухі вельмі сур'ёзныя ў рамках ШАС, СНД. Ды ўжо нас заўважаюць кіраўнікі еўрапейскіх дзяржаў. Няхай спачатку называюць нас нейкімі "папяровымі тыграмі", але калі заўважылі, значыць, мы існуём. І ў гэтым напрамку нам трэба будзе рухацца".
Беларускае старшынства, адзначыў кіраўнік дзяржавы, прапануецца правесці пад дэвізам "Праз салідарнасць і супрацоўніцтва да міру і бяспекі". Пры гэтым вызначана некалькі прыярытэтных напрамкаў.
АБ ПРЫЯРЫТЭТАХ
Першае. Урэгуляванне крызісных сітуацый
"Урэгуляванне крызісных сітуацый і недапушчэнне далейшай дэстабілізацыі ў зоне адказнасці АДКБ - гэта павінна заставацца ў цэнтры нашай увагі", - упэўнены Аляксандр Лукашэнка.
Паводле слоў Прэзідэнта, студзеньскія падзеі ў Казахстане, канфлікт ва Украіне, сітуацыя на армяна-азербайджанскай і кыргызска-таджыкскай граніцах наглядна пацвярджаюць жыццёвую важнасць гэтага тэзіса. "Нам усім патрэбны мір! І як мы ўсе абсалютна аднагалосна заявілі, вайна нікому не патрэбна!" - заявіў беларускі лідар.
Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што беларускае старшынства прыкладзе ўсе магчымыя дыпламатычныя намаганні, накіраваныя на дээскалацыю напружанасці, змяншэнне канфліктнага патэнцыялу, а таксама на павышэнне ўзроўню ўзаемнага даверу праз сумесныя дзеянні дзяржаў - членаў АДКБ. "Гэта дасць магчымасць зафіксаваць лідзіруючую ролю арганізацыі ў пытаннях забеспячэння і ўмацавання рэгіянальнай бяспекі ў зоне нашай адказнасці. Нашы сумесныя намаганні павінны аказваць дабратворны ўплыў і на сітуацыю ў зоне адказнасці АДКБ, у тым ліку ва Усходне-Еўрапейскім рэгіёне", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Для эфектыўнага рэагавання на шырокі спектр крызісных сітуацый, якія ўзнікаюць у зоне адказнасці АДКБ, Беларусь мае намер сканцэнтраваць намаганні на ўдасканаленні нарматыўна-прававой базы арганізацыі і нацыянальных прававых актаў. Гэта, на думку беларускага боку, павінна забяспечыць аператыўнае прыняцце рашэнняў на прымяненне сіл і сродкаў калектыўнай бяспекі. Асобную ўвагу плануецца ўдзяліць спрошчанай працэдуры транзіту кантынгентаў з узбраеннем і ваеннай тэхнікай праз тэрыторыі дзяржаў-членаў. "Мы ўжо на вопыце пераканаліся, былі ў нас падзеі. Мы суткамі ўзгаднялі, як перакінуць нашы сілы туды і назад. Гэта ненармальна. Ненармальна, калі ідзе абвастрэнне, ледзь не ваенны канфлікт, а мы суткамі гэта ўсё ўзгадняем. Таму трэба тут нам больш аператыўна дзейнічаць. Аператыўнасць у перакідцы войскаў з'яўляецца залогам поспеху любой ваеннай або міратворчай аперацыі", - заўважыў Прэзідэнт.
Далейшага развіцця і павышэння эфектыўнасці прымянення патрабуюць антыкрызісныя механізмы, якія не прадугледжваюць задзейнічання сіл і сродкаў сістэмы калектыўнай бяспекі АДКБ, лічыць кіраўнік дзяржавы. "Механізмы без ваеннай сілы. Пакуль у нас не да канца адпрацавана пытанне выкарыстання гібкага "палітычнага" інструментарыя або, калі хочаце, так званай мяккай сілы, якую актыўна выкарыстоўваюць краіны Захаду - механізмаў кансультацый, маніторынгу, назірання на месцах", - звярнуў ён увагу .
Каб павысіць зладжанасць і ўмацаваць міжведамаснае ўзаемадзеянне ў процідзеянні транснацыянальным выклікам і пагрозам бяспецы, Беларусь мае намер правесці мерапрыемствы па лініі адказнасці профільных ведамстваў з магчымым запрашэннем прадстаўнікоў іншых зацікаўленых краін і спецыялізаваных міжнародных арганізацый. "Не трэба адразу да НАТА бегчы і іншае. Патроху трэба іх выцягваць да нас на мерапрыемствы: захочуць - прыедуць, не захочуць - гасподзь з імі", - дадаў Прэзідэнт.
"Спектр пытанняў: барацьба з фэйкамі, дэзынфармацыяй, сумеснае рэагаванне на кіберінцыдэнты, абарона тэрыторый краін АДКБ ад нелегальнага ўвозу наркотыкаў, міжнароднае супрацоўніцтва ў галіне абароны крытычнай інфраструктуры, уключаючы ядзерныя аб'екты, біялагічную бяспеку, - растлумачыў Аляксандр Лукашэнка. - У кантэксце ўсё большай актуальнасці праблематыкі біялагічнай бяспекі прапануем правесці ў Беларусі пасяджэнне адпаведнага Каардынацыйнага савета ўпаўнаважаных органаў дзяржаў - членаў арганізацыі".
"Я гавару пра біялагічную бяспеку і правядзенне ў Мінску адпаведнага мерапрыемства, але нам трэба ўсё ж такі шчыра адзін аднаму сказаць. Часта мы гаворым, Уладзімір Уладзіміравіч, пра біялагічныя лабараторыі. Па-мойму, толькі ў нас і ў вас іх няма, але на тэрыторыі некаторых дзяржаў АДКБ яны існуюць. Таму трэба ў Мінску нам абмеркаваць і неяк дамовіцца па гэтым пытанні, інакш гэта будзе чарговая гаварыльня", - сказаў кіраўнік дзяржавы.
"Гэта ж не жарт - біялагічная бяспека. Агітуем адзін аднаго, а ў некаторых краінах гэтыя амерыканскія або іншых краін лабараторыі існуюць. Гэтак, як ва Украіне - некалькі іх выявілі", - дадаў Прэзідэнт.
Другое. Эфектыўнае пазіцыянаванне АДКБ
"Эфектыўнае пазіцыянаванне АДКБ у сістэме міжнародных адносін праз развіццё супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі і трэцімі краінамі з'яўляецца ключавым фактарам уключанасці нашай арганізацыі ў самыя актуальныя праблемы міжнароднага парадку дня. Арганізацыя павінна знаходзіцца "на перадавой" міжнароднага жыцця і адпавядаць выклікам рэгіянальнай і глабальнай бяспекі, якія пастаянна мяняюцца", - заявіў Прэзідэнт.
Беларускі бок прапануе правесці шырокае абмеркаванне міжнароднага парадку дня ў разрэзе інтарэсаў АДКБ на палях міжнароднай канферэнцыі высокага ўзроўню па праблематыцы еўразійскай бяспекі з запрашэннем вышэйшых службовых асоб сакратарыятаў ААН, ШАС, СНД і іншых міжнародных арганізацый. Мерапрыемства плануецца правесці ў Мінску ў 2023 годзе.
"Канферэнцыя прызначана падкрэсліць ролю і месца АДКБ у рэгіянальнай і глабальнай бяспецы, міралюбівы фактар нашага аб'яднання, яго арыенцір на стварэнне неабходных ваенна-палітычных умоў для эфектыўнага вырашэння ўстойлівага развіцця. Мерапрыемства таксама ўзмоцніць падтрымку пазіцый дзяржаў-аднадумцаў у барацьбе супраць палітыкі аднабаковых прымусовых санкцый на міжнародным узроўні", - падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка таксама адзначыў, што ўмацаванню пазіцый АДКБ на міжнароднай арэне будзе садзейнічаць пашырэнне партнёрскіх сувязей з глабальнымі ігракамі, такімі як Кітай. "У гэтых мэтах беларускае старшынства мае намер ініцыяваць "Стратэгічны дыялог АДКБ-КНР" (магчыма, Індыя, яшчэ прапрацуем) шляхам арганізацыі ў Беларусі сустрэч прадстаўнікоў міністэрстваў замежных спраў, абароны, апаратаў саветаў бяспекі дзяржаў - членаў АДКБ і адпаведных дзяржаў, як Кітай, дапусцім", - сказаў Прэзідэнт.
Трэцяе. Умацаванне ваеннага складніка
"Ваенны складнік АДКБ з'яўляецца неад'емным кампанентам арганізацыі, вакол якога яна, уласна, і стваралася 20 гадоў таму. Прыярытэтнымі задачамі ў гэтай сферы мы бачым павышэнне гатоўнасці кампанентаў войскаў АДКБ да выканання задач па прызначэнні, а таксама ўмацаванне ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва дзяржаў-членаў" , - сказаў беларускі лідар.
Ён адзначыў, што паспяховае выкананне пастаўленых задач войскамі АДКБ звязана з іх усебаковай падрыхтоўкай і аснашчэннем сучасным узбраеннем і спецыяльнай тэхнікай. "Ведаеце, сорамна нават пра гэта гаварыць. Гэту праблему трэба вырашыць раз і назаўсёды на працягу года. Скінуцца ўжо - гэтыя капейкі - і ўзброіць нашых хлопцаў, якіх мы задзейнічаем у міратворчых і іншых місіях. І паказаць, што мы не горш за натаўцаў можам забяспечыць сваіх людзей", - падкрэсліў беларускі лідар.
У абазначаных мэтах на тэрыторыі Беларусі ў 2023 годзе будзе спланаваны і праведзены шэраг сумесных вучэнняў з органамі кіравання і фарміраваннямі сіл і сродкаў сістэмы калектыўнай бяспекі АДКБ.
Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, развіццё кааліцыйнага ваенна-тэхнічнага складніка ў многім залежыць ад правядзення дзяржавамі - членамі арганізацыі скаардынаванай ваенна-тэхнічнай палітыкі.
"У нас назапашаны сур'ёзны вопыт з Расійскай Федэрацыяй (не было б шчасця, ды няшчасце дапамагло) па інтэнсіфікацыі ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва і стварэнні звычайных і найноўшых сістэм узбраення. Падключайцеся, вы ж не чужыя людзі", - прапанаваў Прэзідэнт.
Беларускае старшынства мае намер удзяліць асаблівую ўвагу актывізацыі намаганняў па выпрацоўцы адзіных падыходаў у галіне стандартызацыі і каталагізацыі абароннай прадукцыі і развіцці кааперацыі прадпрыемстваў у выпуску перспектыўнай прадукцыі ваеннага прызначэння. "Што мы і робім цяпер па кааперацыі з Расіяй. Усё гэта ў будучым павінна забяспечыць сумесную распрацоўку і вытворчасць сучасных узораў узбраенняў і ваеннай тэхнікі", - заявіў кіраўнік беларускай дзяржавы.
Ён адзначыў, што, як паказвае канфлікт ва Украіне, не трэба забываць старыя ўзоры ўзбраенняў. "Грады", "Смерчы", "Ураганы" і іншыя (сістэмы залпавага агню. - Заўвага БЕЛТА) - зброя яшчэ тая", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Чацвёртае. Узмацненне аналітычнага складніка, рэагаванне на інфармацыйныя войны і медыйнае пазіцыянаванне
Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што на сустрэчы лідараў дзяржаў АДКБ 16 мая ў Маскве ён гаварыў аб важнасці аналітыка-прагнознага складніка ў дзейнасці арганізацыі. "Таму мы маем намер зрабіць акцэнт на нарошчванні інстытуцыянальнага патэнцыялу АДКБ у інфармацыйна-аналітычнай сферы. Бачым у гэтым залог якаснага ўзмацнення арганізацыі і больш эфектыўнага рэагавання на выклікі і пагрозы бяспецы, што ўзнікаюць", - сказаў ён.
Прэзідэнт звярнуў асаблівую ўвагу на інфармацыйна-псіхалагічныя аперацыі, на якія цяпер у інфармацыйнай вайне робіць стаўку Захад, і перш за ўсё НАТА на тэрыторыі Украіны. "Мы вельмі добра гэта бачым і займаемся. Думаю, і Расійская Федэрацыя. Нам трэба гэта ўмець рабіць, каб рэагаваць на іх выпады. Таму што там фэйкі, фэйкі, пачынаючы ад гэтай Бучы і заканчваючы падзеямі апошняга часу", - сказаў кіраўнік дзяржавы.
"Інфармацыйна-псіхалагічныя аперацыі сталі накшталт ваенных аперацый. Да гэтага трэба быць гатовымі", - падкрэсліў ён.
Паводле слоў Прэзідэнта, канкрэтным практычным укладам у рэалізацыю задачы стане фарміраванне сеткі нацыянальных аналітычных інстытутаў стратэгічных даследаванняў дзяржаў-членаў. "Гэта дасць магчымасць аб'яднаць навукова-экспертны патэнцыял нашых краін у імя забеспячэння міру і бяспекі. Бачым у гэтым важны інструмент пры падрыхтоўцы канцэптуальных і стратэгічных дакументаў у нашай арганізацыі па актуальных пытаннях міжнароднай і рэгіянальнай бяспекі", - лічыць кіраўнік дзяржавы.
Беларускі бок прапануе правесці ў Мінску ў 2023 годзе сустрэчу кіраўнікоў нацыянальных аналітычных інстытутаў стратэгічных даследаванняў дзяржаў - членаў АДКБ для арганізацыі сістэмнай работы ў гэтым напрамку. "Мы з Расіяй правялі ўжо некалькі такіх мерапрыемстваў. Дарэчы, па іх ініцыятыве. І гэта вельмі добра ўспрынята экспертнай супольнасцю", - адзначыў Прэзідэнт.
Паводле яго слоў, немалаважным кампанентам таксама з'яўляецца медыйнае пазіцыянаванне АДКБ, у тым ліку - прысутнасць у замежных СМІ. "Лічым, што наспела неабходнасць не толькі актывізацыі інфармацыйнай работы, але і выпрацоўкі новых падыходаў. Думаю, тут асноўную ролю павінна адыграць Расія з тым магутным апаратам СМІ. У іх, вядома, магчымасцей тут больш", - сказаў беларускі лідар.
Аб будучыні АДКБ і ўзаемнай падтрымцы
Падводзячы вынік усяму сказанаму, Прэзідэнт адзначыў, што прадставіў толькі асноўныя элементы бачання беларускім бокам сумеснай работы ў ходзе старшынства Беларусі ў АДКБ. "Я выкладаў пытанні, наколькі яны магчымыя да прапрацоўкі і прыняцця намі. У нас жа кансэнсусам прымаюцца ўсе рашэнні. Таму можна было тут выкласці вялікую праграму. Але пытанне ў тым, ці зможам мы, зыходзячы са сваіх уласных нацыянальных інтарэсаў, узгадніць гэтыя канцэпцыі, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Зразумела, што нейкія пазіцыі будуць карэкціравацца з улікам абстаноўкі, якая мяняецца як унутры арганізацыі, так і вакол яе. Нешта з названага з'яўляецца новым. Нешта, як кажуць, добра забытым старым. Разам з тым нам трэба рухацца далей у імя працвітання і бяспекі нашых народаў".
"Безумоўна, што рэалізацыя абазначаных прапаноў магчыма толькі пры ўмове падтрымкі ўсіх дзяржаў - членаў АДКБ. Адкрыта скажу - мы на гэта разлічваем", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што апошнім часам у СМІ развіваецца тэзіс аб тым, што жыццё і лёс АДКБ залежаць ад выніку расійскай спецаперацыі ва Украіне: "Калі Расія пераможа, АДКБ будзе жыць. Калі, не дай бог, не пераможа, АДКБ існаваць не будзе". "І ў нашых краінах таксама многія гарачыя галовы пачалі абмяркоўваць гэту праблему", - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.
"Адчуваю, што мы прыйшлі да адзінага меркавання, што калі, не дай бог, рухне Расія, то пад гэтымі абломкамі наша месца", - сказаў кіраўнік беларускай дзяржавы.
"Таму мы не толькі адзін аднаго павінны абараняць, але разумець (як заўсёды мы ў звычайны час гаварылі): "Расія, Расія, галоўная яе роля..." Дык вось не павінна нават быць такіх размоў. Мы не збіраемся з ваенна-палітычнай арэны сыходзіць. АДКБ будзе існаваць, і ніхто нідзе не рухне. Але адзінства нам патрэбна", - дадаў Прэзідэнт Беларусі.
Ён таксама запэўніў, што са свайго боку Беларусь прыкладзе максімум намаганняў для таго, каб яе ініцыятывы і прапановы садзейнічалі далейшаму развіццю арганізацыі, павышэнню эфектыўнасці ўсіх яе механізмаў, а таксама пайшлі на карысць дзяржавам-членам.-0-
