21 лістапада, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Беларускія вучоныя-медыкі дабіліся высокіх рэзультатаў у лячэнні ракавых захворванняў, а па шэрагу напрамкаў ёсць патэнцыял, каб дасягнуць лідзіруючых пазіцый у свеце. Аб гэтым Прэзідэнту Беларусі Аляксандру Лукашэнку далажылі на нарадзе па пытаннях развіцця навуковай сферы, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
На нарадзе выступіў Сяргей Красны - намеснік дырэктара па навуковай рабоце Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра (РНПЦ) анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя Аляксандрава. Ён расказаў пра дасягненні ў галіне CAR-T-тэрапіі для лячэння анказахворванняў. Гэта адзін з тых напрамкаў, дзе вучоныя і практыкі працуюць разам поплеч. А распрацоўкі дазваляюць поўнасцю вылечваць пацыентаў, якім раней заставалася б жыць усяго лічаныя месяцы.
"Распрацоўваецца тое, што патрэбна менавіта цяпер. Праводзяцца ў асноўным практыка-арыентаваныя даследаванні і тут жа ўкараняюцца, прымяняюцца на практыцы. Найбольш прарыўныя тэхналогіі мы распрацоўваем якраз у супрацоўніцтве з арганізацыямі НАН", - расказаў вучоны.
CAR-T-тэрапія - гэта так званыя клетачныя тэхналогіі. Размова ідзе аб геннай мадыфікацыі лімфацытаў пацыента, каб яны маглі распазнаваць канкрэтныя пухлінныя клеткі, атакаваць іх і знішчаць. Інстытут біяарганічнай хіміі распрацаваў спецыяльную штучную генетычную канструкцыю, якая з дапамогай віруса ўкараняецца ў лімфацыты пацыента. І лімфацыты пачынаюць ствараць спецыяльныя рэцэптары, якія дазваляюць распазнаваць пухлінныя клеткі. Размова ідзе пра запушчаныя і хіміярэзістэнтныя лімфомы і лейкозы. Інакш кажучы, калі пацыент, па сутнасці, памірае ўжо і яму застаецца жыць каля двух месяцаў", - сказаў вучоны.
Пацыенту ўводзяцца такія лімфацыты ў колькасці большай за 100 млн. "Развіваецца вельмі моцная імунная рэакцыя па тыпу цытакінавага шторму. Лімфацыты атакуюць пухлінныя клеткі і іх знішчаюць, - падзяліўся дэталямі працэсу Сяргей Красны. - Мы маем самы вялікі вопыт ва Усходняй Еўропе. У суседніх краінах гэтай тэхналогіі або няма наогул, або яна ў зародкавым стане".
З дапамогай гэтай тэхналогіі пралячылі ўжо 85 пацыентаў. З іх 60 працэнтаў вылечаны поўнасцю і выздаравелі. У астатніх - значнае падаўжэнне жыцця. А пры міеломнай хваробе (злаякаснае захворванне крыві) - 100 працэнтаў поўнага вылечвання.
Што датычыцца кошту лячэння, то ў Беларусі ён на парадак таннейшы, чым у Заходняй Еўропе, дзе адзін курс каштуе каля 500 тыс. еўра. "У Беларусі - $55 тыс. у эквіваленце. Зразумела, для грамадзян Беларусі гэта бясплатна. Але такі кошт прыцягвае іншаземцаў. 52 чалавекі пралечаны, у асноўным з бліжэйшых краін. Гэта дало магчымасць зарабіць", - расказаў Сяргей Красны.
Ён дадаў, што цяпер распрацоўваюцца аналагічныя метады для іншых відаў пухлін і непухлінных захворванняў, такіх як сістэмная чырвоная ваўчанка і рассеяны склероз. "І мы спадзяёмся таксама на поспех", - адзначыў вучоны.
Выслухаўшы, Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што канкрэтна аб гэтым дасягненні чуе ўпершыню. Пры гэтым, нагадаў кіраўнік дзяржавы, пытанне аб развіцці ў Беларусі клетачных тэхналогій у анкалогіі ставілася ўжо даволі даўно, і тады неабходна было прыняць рашэнне.
"Тады вучоныя толькі-толькі пра гэта думалі. Пачалі разважаць. Адны гавораць: "Ды не трэба!" Другія: "Гэта ратаванне жыцця!" і іншае. І мне давялося прымаць тады рашэнне. Гавару: "Не, гэта ўсё ж такі за мяжой робяць, гэта - будучыня, давайце будзем працаваць". І калі вы такіх поспехаў дабіліся, няхай па лячэнні нейкіх двух-трох відаў ракавых захворванняў, гэта вельмі важна", - сказаў Прэзідэнт.
Кіраўнік дзяржавы выказаў жаданне ў бліжэйшым будучым, магчыма, будучай зімой, наведаць РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі, каб больш падрабязна азнаёміцца з існуючымі напрацоўкамі і дасягненнямі. Ён звярнуў увагу на тое, што гэта ўстанова сапраўды можа служыць прыкладам цэнтра, дзе навука звязана з практыкай.
"Гэты РНПЦ у мяне на кантролі, пачынаючы ад кадравага складніка, заканчваючы іншымі пытаннямі. Там жа мы і жыллё будавалі ў тым ліку для развіцця нашага анкацэнтра. Гэтаму будзем удзяляць сур'ёзную ўвагу. Хвароба веку, нікуды не дзенешся", - падкрэсліў беларускі лідар.
Тэму развіцця гэтага напрамку дапоўніў старшыня Прэзідыума НАН Уладзімір Каранік, які з'яўляецца медыкам па адукацыі і доўгі час спецыялізаваўся менавіта ў анкалогіі.
Паводле яго слоў, CAR-T-тэрапіяй на сённяшні дзень у Беларусі займаюцца тры цэнтры. "Гэта дзіцячы цэнтр, РНПЦ анкалогіі і НПЦ хірургіі і транспланталогіі. Кожны мае свой унікальны вопыт, у кожным з трох цэнтраў сабраны сапраўды энтузіясты і прафесіяналы. Але вось аб'яднаць іх у адным месцы, каб патэнцыраваць (узмацніць эфект ад узаемадзеяння. - Заўвага БЕЛТА) дасягненні адзін аднаго - гэта была тая яшчэ задача", - расказаў ён.
Тым не менш гэту задачу ўдалося рэалізаваць. Што датычыцца CAR-T-тэрапіі, Уладзімір Каранік растлумачыў, што хоць беларускія вучоныя-медыкі і дасягнулі сур'ёзных вышынь, у развіцці гэтай тэхналогіі яшчэ ёсць куды імкнуцца ў параўнанні з сусветным вопытам.
"Ва Усходняй Еўропе такога вопыту няма ні ў каго, але мы ж павінны імкнуцца наперад. Мы нешта вынайшлі, нешта ўкаранілі. Галоўнае - не спыняцца, развіваць далей", - падкрэсліў кіраўнік НАН.
Ён упэўнены, што з існуючымі кадрамі не за гарамі дасягненне новых высокіх рэзультатаў і кампетэнцый ужо сусветнага ўзроўню, і такіх "парасткаў" у навуцы шмат, іх трэба знаходзіць, падтрымліваць і берагчы.
Уладзімір Каранік унёс прапанову па паляпшэнні гэтай работы, што датычыцца працы навуковых супрацоўнікаў у медыцынскіх РНПЦ любога профілю. "Акрамя таго, што яны навуковыя супрацоўнікі, яны ўдзельнічаюць ва ўсіх кансіліумах, камісіях па разборы скаргаў, яны аперуюць найбольш складаных пацыентаў. Інакш кажучы, яны аказваюць навукова-метадычнае суправаджэнне лячэбнага працэсу. Але за гэта яны грошай не атрымліваюць. Яны вымушаны кожны раз прыдумваць нейкую тэму, каб атрымаць фінансаванне навуковага сектара", - расказаў кіраўнік НАН.
Паводле яго слоў, гэта пытанне абмяркоўвалася з прэм'ер-міністрам Аляксандрам Турчыным, і па ім дасягнута разуменне: "Гаварылі, што трэба прапанаваць такую схему: устараніць драбнатэмнасць, прадугледзець базавае фінансаванне, а ўсе намаганні (і інтэлектуальныя, і фінансавыя) сканцэнтраваць на такіх напрамках, як CAR-T-тэрапія, дзе мы можам, шчыра кажучы, уварвацца ў сусветную эліту. Інакш мы будзем распыляцца на справаздачах і драбнатэмнасці".
"Добра. Гэта якраз па той тэме, што мы і абмяркоўвалі", - падтрымаў Аляксандр Лукашэнка.-0-
На нарадзе выступіў Сяргей Красны - намеснік дырэктара па навуковай рабоце Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра (РНПЦ) анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя Аляксандрава. Ён расказаў пра дасягненні ў галіне CAR-T-тэрапіі для лячэння анказахворванняў. Гэта адзін з тых напрамкаў, дзе вучоныя і практыкі працуюць разам поплеч. А распрацоўкі дазваляюць поўнасцю вылечваць пацыентаў, якім раней заставалася б жыць усяго лічаныя месяцы.
"Распрацоўваецца тое, што патрэбна менавіта цяпер. Праводзяцца ў асноўным практыка-арыентаваныя даследаванні і тут жа ўкараняюцца, прымяняюцца на практыцы. Найбольш прарыўныя тэхналогіі мы распрацоўваем якраз у супрацоўніцтве з арганізацыямі НАН", - расказаў вучоны.
CAR-T-тэрапія - гэта так званыя клетачныя тэхналогіі. Размова ідзе аб геннай мадыфікацыі лімфацытаў пацыента, каб яны маглі распазнаваць канкрэтныя пухлінныя клеткі, атакаваць іх і знішчаць. Інстытут біяарганічнай хіміі распрацаваў спецыяльную штучную генетычную канструкцыю, якая з дапамогай віруса ўкараняецца ў лімфацыты пацыента. І лімфацыты пачынаюць ствараць спецыяльныя рэцэптары, якія дазваляюць распазнаваць пухлінныя клеткі. Размова ідзе пра запушчаныя і хіміярэзістэнтныя лімфомы і лейкозы. Інакш кажучы, калі пацыент, па сутнасці, памірае ўжо і яму застаецца жыць каля двух месяцаў", - сказаў вучоны.
Пацыенту ўводзяцца такія лімфацыты ў колькасці большай за 100 млн. "Развіваецца вельмі моцная імунная рэакцыя па тыпу цытакінавага шторму. Лімфацыты атакуюць пухлінныя клеткі і іх знішчаюць, - падзяліўся дэталямі працэсу Сяргей Красны. - Мы маем самы вялікі вопыт ва Усходняй Еўропе. У суседніх краінах гэтай тэхналогіі або няма наогул, або яна ў зародкавым стане".
З дапамогай гэтай тэхналогіі пралячылі ўжо 85 пацыентаў. З іх 60 працэнтаў вылечаны поўнасцю і выздаравелі. У астатніх - значнае падаўжэнне жыцця. А пры міеломнай хваробе (злаякаснае захворванне крыві) - 100 працэнтаў поўнага вылечвання.
Што датычыцца кошту лячэння, то ў Беларусі ён на парадак таннейшы, чым у Заходняй Еўропе, дзе адзін курс каштуе каля 500 тыс. еўра. "У Беларусі - $55 тыс. у эквіваленце. Зразумела, для грамадзян Беларусі гэта бясплатна. Але такі кошт прыцягвае іншаземцаў. 52 чалавекі пралечаны, у асноўным з бліжэйшых краін. Гэта дало магчымасць зарабіць", - расказаў Сяргей Красны.
Ён дадаў, што цяпер распрацоўваюцца аналагічныя метады для іншых відаў пухлін і непухлінных захворванняў, такіх як сістэмная чырвоная ваўчанка і рассеяны склероз. "І мы спадзяёмся таксама на поспех", - адзначыў вучоны.
Выслухаўшы, Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што канкрэтна аб гэтым дасягненні чуе ўпершыню. Пры гэтым, нагадаў кіраўнік дзяржавы, пытанне аб развіцці ў Беларусі клетачных тэхналогій у анкалогіі ставілася ўжо даволі даўно, і тады неабходна было прыняць рашэнне.
"Тады вучоныя толькі-толькі пра гэта думалі. Пачалі разважаць. Адны гавораць: "Ды не трэба!" Другія: "Гэта ратаванне жыцця!" і іншае. І мне давялося прымаць тады рашэнне. Гавару: "Не, гэта ўсё ж такі за мяжой робяць, гэта - будучыня, давайце будзем працаваць". І калі вы такіх поспехаў дабіліся, няхай па лячэнні нейкіх двух-трох відаў ракавых захворванняў, гэта вельмі важна", - сказаў Прэзідэнт.
Кіраўнік дзяржавы выказаў жаданне ў бліжэйшым будучым, магчыма, будучай зімой, наведаць РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі, каб больш падрабязна азнаёміцца з існуючымі напрацоўкамі і дасягненнямі. Ён звярнуў увагу на тое, што гэта ўстанова сапраўды можа служыць прыкладам цэнтра, дзе навука звязана з практыкай.
"Гэты РНПЦ у мяне на кантролі, пачынаючы ад кадравага складніка, заканчваючы іншымі пытаннямі. Там жа мы і жыллё будавалі ў тым ліку для развіцця нашага анкацэнтра. Гэтаму будзем удзяляць сур'ёзную ўвагу. Хвароба веку, нікуды не дзенешся", - падкрэсліў беларускі лідар.
Тэму развіцця гэтага напрамку дапоўніў старшыня Прэзідыума НАН Уладзімір Каранік, які з'яўляецца медыкам па адукацыі і доўгі час спецыялізаваўся менавіта ў анкалогіі.
Паводле яго слоў, CAR-T-тэрапіяй на сённяшні дзень у Беларусі займаюцца тры цэнтры. "Гэта дзіцячы цэнтр, РНПЦ анкалогіі і НПЦ хірургіі і транспланталогіі. Кожны мае свой унікальны вопыт, у кожным з трох цэнтраў сабраны сапраўды энтузіясты і прафесіяналы. Але вось аб'яднаць іх у адным месцы, каб патэнцыраваць (узмацніць эфект ад узаемадзеяння. - Заўвага БЕЛТА) дасягненні адзін аднаго - гэта была тая яшчэ задача", - расказаў ён.
Тым не менш гэту задачу ўдалося рэалізаваць. Што датычыцца CAR-T-тэрапіі, Уладзімір Каранік растлумачыў, што хоць беларускія вучоныя-медыкі і дасягнулі сур'ёзных вышынь, у развіцці гэтай тэхналогіі яшчэ ёсць куды імкнуцца ў параўнанні з сусветным вопытам.
"Ва Усходняй Еўропе такога вопыту няма ні ў каго, але мы ж павінны імкнуцца наперад. Мы нешта вынайшлі, нешта ўкаранілі. Галоўнае - не спыняцца, развіваць далей", - падкрэсліў кіраўнік НАН.
Ён упэўнены, што з існуючымі кадрамі не за гарамі дасягненне новых высокіх рэзультатаў і кампетэнцый ужо сусветнага ўзроўню, і такіх "парасткаў" у навуцы шмат, іх трэба знаходзіць, падтрымліваць і берагчы.
Уладзімір Каранік унёс прапанову па паляпшэнні гэтай работы, што датычыцца працы навуковых супрацоўнікаў у медыцынскіх РНПЦ любога профілю. "Акрамя таго, што яны навуковыя супрацоўнікі, яны ўдзельнічаюць ва ўсіх кансіліумах, камісіях па разборы скаргаў, яны аперуюць найбольш складаных пацыентаў. Інакш кажучы, яны аказваюць навукова-метадычнае суправаджэнне лячэбнага працэсу. Але за гэта яны грошай не атрымліваюць. Яны вымушаны кожны раз прыдумваць нейкую тэму, каб атрымаць фінансаванне навуковага сектара", - расказаў кіраўнік НАН.
Паводле яго слоў, гэта пытанне абмяркоўвалася з прэм'ер-міністрам Аляксандрам Турчыным, і па ім дасягнута разуменне: "Гаварылі, што трэба прапанаваць такую схему: устараніць драбнатэмнасць, прадугледзець базавае фінансаванне, а ўсе намаганні (і інтэлектуальныя, і фінансавыя) сканцэнтраваць на такіх напрамках, як CAR-T-тэрапія, дзе мы можам, шчыра кажучы, уварвацца ў сусветную эліту. Інакш мы будзем распыляцца на справаздачах і драбнатэмнасці".
"Добра. Гэта якраз па той тэме, што мы і абмяркоўвалі", - падтрымаў Аляксандр Лукашэнка.-0-
Падпісвайцеся на нас у
