Ігар Дадон
13 ліпеня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Што цяпер страчвае Малдова з-за палітыкі цяперашняга кіраўніцтва і чаму важна зняць з паўзы дыялог з Беларуссю і іншымі краінамі, растлумачыў у інтэрв'ю Першаму інфармацыйнаму тэлеканалу малдаўскі палітык і экс-прэзідэнт Ігар Дадон, які цяпер займае пасаду старшыні Партыі сацыялістаў Рэспублікі Малдова (ПСРМ), перадае карэспандэнт БЕЛТА.
Аб жаданні вярнуць стратэгічны дыялог з Беларуссю, Расіяй, СНД, ЕАЭС
Ігара Дадона, які вядомы як паслядоўны прыхільнік развіцця супрацоўніцтва Беларусі і Малдовы, спыталі, што, на яго думку, страчвае краіна цяпер з-за зусім процілеглага курсу цяперашняга кіраўніцтва рэспублікі і прыпыненага двухбаковага дыялогу.
"З-за пазіцыі цяперашняга малдаўскага кіраўніцтва церпіць у першую чаргу Малдова. Мы страчваем рынкі, не можам, на жаль, прамым рэйсам ляцець у Беларусь (некалькі гадоў таму гэта было магчыма за гадзіну і трыццаць ці сорак мінут з Кішынёва ў Мінск). Па віне малдаўскага боку гэты дыялог быў спынены. Большасць грамадзян Малдовы гэтага не вітаюць, хочуць вяртання нармальнага дыялогу з Беларуссю", - падкрэсліў палітык.
Ігар Дадон звярнуў увагу, што ў Малдове любяць беларускія тавары, цёпла ставяцца да беларусаў і вельмі паважаюць Прэзідэнта Беларусі. "Яны лічаць Лукашэнку сапраўдным гаспадарнікам і дзяржаўнікам, якога можна прывесці ў прыклад як лідара, які адстойвае свае нацыянальныя інтарэсы", - сказаў ён, дадаўшы, што такім невялікім краінам, як Малдова або Беларусь, даводзіцца вельмі няпроста ў акружэнні іншых вялікіх геапалітычных ігракоў, але ўсё ж вельмі важна праводзіць сваю палітыку зыходзячы з нацыянальных інтарэсаў. "Так, мы разумеем інтарэсы Еўрапейскага саюза, Расійскай Федэрацыі. Так, у нас ёсць інтарэс гандляваць і з Еўропай. Але мы не можам быць з Еўропай супраць Расіі. Таму большасць грамадзян Рэспублікі Малдова, вядома, хочуць вяртання стратэгічнага дыялогу з Беларуссю, Расіяй, з СНД, еўразійскую пляцоўку можна выкарыстоўваць. Большасць грамадзян за гэта выступаюць", - заявіў палітык.
Аб эканамічных правалах з-за еўраінтэграцыі
Гаворачы аб тым, да чаго прыйшла Малдова, імкнучыся ў ЕС, Ігар Дадон сказаў: "Давайце скажам сумленна: на жаль, цяперашнія малдаўскія ўлады згадзіліся з пазіцыяй некаторых лідараў ЕС, якія выкарыстоўваюць Малдову супраць Расійскай Федэрацыі. Малдова далучылася да больш як 80 працэнтаў антырасійскіх санкцый. З-за гэтага мы практычна страцілі эканоміку". Кошт энергарэсурсаў вырас у разы, многія жыхары не могуць выплачваць такія тарыфы, узровень жыцця ў краіне значна зніжаецца. І Еўрасаюз не можа і не збіраецца як-небудзь кампенсаваць рыначныя страты ад спынення супрацоўніцтва з Расіяй, Беларуссю, іншымі краінамі СНД. Раней жа Малдова, напрыклад, пастаўляла сюды больш за 200 тыс. тон яблыкаў, а Еўропа цяпер прымае ўсяго толькі 20 тыс. тон. "Еўропа не можа замяніць ні па энергарэсурсах, ні па рынку збыту тое, што было ў Малдовы на прасторы СНД", - канстатаваў палітык.
Натуральным чынам эканамічныя працэсы ўплываюць на сацыяльную палітыку дзяржавы: за апошнія чатыры гады доля насельніцтва, якое знаходзіцца за мяжой беднасці, перавысіла 40 працэнтаў. З-за вялікіх тарыфаў падае канкурэнтаздольнасць тавараў, эканоміка ў заняпадзе і людзі становяцца бяднейшымі. "Еўрапейская інтэграцыя не прынесла Малдове нейкага паляпшэння якасці жыцця, яна пагоршылася. Таму трэба быць прагматыкамі, разумець, што ЕС з эканамічнага блока становіцца мілітарызаваным, ваенным блокам", - звярнуў увагу Ігар Дадон. Паводле яго слоў, большасць грамадзян Малдовы гэта разумеюць, таму на рэферэндуме аб далучэнні да ЕС, што адбыўся ў 2024 годзе, большасць грамадзян, якія жывуць унутры краіны, прагаласавалі супраць еўраінтэграцыі. "Людзі хочуць мець добрыя адносіны і з Захадам, і з Усходам, але хочуць вяртання стратэгічнага дыялогу з Расіяй, Беларуссю, СНД", - канстатаваў ён.
Пра барацьбу за гістарычную памяць
Яшчэ адной актуальнай тэмай з'яўляецца захаванне гістарычнай памяці і процілеглая тэндэнцыя, якая захапіла Еўропу. Палітыка спыталі пра знос ваенных помнікаў і рэакцыю жыхароў Малдовы на гэта. "Тры гады таму з прыходам цяперашняй улады спрабавалі забараніць Дзень Перамогі. Устанавілі штрафы за георгіеўскую стужку. Мяне аштрафавалі ў гэтым годзе - каля $500 за нашэнне георгіеўскай стужачкі. Але нягледзячы на гэта 9 мая, у Дзень Перамогі, на вуліцы толькі Кішынёва выйшлі больш за 50 тыс. чалавек, у цэлым па краіне больш за 1 млн грамадзян удзельнічалі ў розных мерапрыемствах, прымеркаваных да 80-годдзя Перамогі. Таму спробы ёсць (адабраць гістарычную памяць. - Заўвага БЕЛТА), але падтрымкі сярод насельніцтва гэтаму няма", - заявіў палітык.
Аб планах на будучыню і стойкім намеры захоўваць суверэнітэт
Ігар Дадон разлічвае, што маючыя адбыцца парламенцкія выбары ў краіне дадуць магчымасць кардынальна змяніць сітуацыю. Хоць у насельніцтва Малдовы ўсё ж ёсць некаторыя апасенні наконт сумленнасці маючых адбыцца выбараў. "Яны бачаць, што адбываецца ў суседніх краінах, ва Украіне. Яны бачылі, што адбылося ў суседняй Румыніі, калі з-за таго, што перамагалі апазіцыйныя палітыкі, адмянілі выбары. Мы разумеем, што барацьба будзе вельмі жорсткай. Малдова - парламенцкая краіна, парламент вызначае будучыню краіны. Барацьба няпростая, але мы да яе гатовы", - сказаў Ігар Дадон.
"Нягледзячы на спробы расхістаць незалежнасць нашай краіны, пераважная большасць грамадзян Рэспублікі Малдова выступаюць за захаванне суверэнітэту", - падкрэсліў палітык.-0-
Аб жаданні вярнуць стратэгічны дыялог з Беларуссю, Расіяй, СНД, ЕАЭС
Ігара Дадона, які вядомы як паслядоўны прыхільнік развіцця супрацоўніцтва Беларусі і Малдовы, спыталі, што, на яго думку, страчвае краіна цяпер з-за зусім процілеглага курсу цяперашняга кіраўніцтва рэспублікі і прыпыненага двухбаковага дыялогу.
"З-за пазіцыі цяперашняга малдаўскага кіраўніцтва церпіць у першую чаргу Малдова. Мы страчваем рынкі, не можам, на жаль, прамым рэйсам ляцець у Беларусь (некалькі гадоў таму гэта было магчыма за гадзіну і трыццаць ці сорак мінут з Кішынёва ў Мінск). Па віне малдаўскага боку гэты дыялог быў спынены. Большасць грамадзян Малдовы гэтага не вітаюць, хочуць вяртання нармальнага дыялогу з Беларуссю", - падкрэсліў палітык.
Ігар Дадон звярнуў увагу, што ў Малдове любяць беларускія тавары, цёпла ставяцца да беларусаў і вельмі паважаюць Прэзідэнта Беларусі. "Яны лічаць Лукашэнку сапраўдным гаспадарнікам і дзяржаўнікам, якога можна прывесці ў прыклад як лідара, які адстойвае свае нацыянальныя інтарэсы", - сказаў ён, дадаўшы, што такім невялікім краінам, як Малдова або Беларусь, даводзіцца вельмі няпроста ў акружэнні іншых вялікіх геапалітычных ігракоў, але ўсё ж вельмі важна праводзіць сваю палітыку зыходзячы з нацыянальных інтарэсаў. "Так, мы разумеем інтарэсы Еўрапейскага саюза, Расійскай Федэрацыі. Так, у нас ёсць інтарэс гандляваць і з Еўропай. Але мы не можам быць з Еўропай супраць Расіі. Таму большасць грамадзян Рэспублікі Малдова, вядома, хочуць вяртання стратэгічнага дыялогу з Беларуссю, Расіяй, з СНД, еўразійскую пляцоўку можна выкарыстоўваць. Большасць грамадзян за гэта выступаюць", - заявіў палітык.
Аб эканамічных правалах з-за еўраінтэграцыі
Гаворачы аб тым, да чаго прыйшла Малдова, імкнучыся ў ЕС, Ігар Дадон сказаў: "Давайце скажам сумленна: на жаль, цяперашнія малдаўскія ўлады згадзіліся з пазіцыяй некаторых лідараў ЕС, якія выкарыстоўваюць Малдову супраць Расійскай Федэрацыі. Малдова далучылася да больш як 80 працэнтаў антырасійскіх санкцый. З-за гэтага мы практычна страцілі эканоміку". Кошт энергарэсурсаў вырас у разы, многія жыхары не могуць выплачваць такія тарыфы, узровень жыцця ў краіне значна зніжаецца. І Еўрасаюз не можа і не збіраецца як-небудзь кампенсаваць рыначныя страты ад спынення супрацоўніцтва з Расіяй, Беларуссю, іншымі краінамі СНД. Раней жа Малдова, напрыклад, пастаўляла сюды больш за 200 тыс. тон яблыкаў, а Еўропа цяпер прымае ўсяго толькі 20 тыс. тон. "Еўропа не можа замяніць ні па энергарэсурсах, ні па рынку збыту тое, што было ў Малдовы на прасторы СНД", - канстатаваў палітык.
Натуральным чынам эканамічныя працэсы ўплываюць на сацыяльную палітыку дзяржавы: за апошнія чатыры гады доля насельніцтва, якое знаходзіцца за мяжой беднасці, перавысіла 40 працэнтаў. З-за вялікіх тарыфаў падае канкурэнтаздольнасць тавараў, эканоміка ў заняпадзе і людзі становяцца бяднейшымі. "Еўрапейская інтэграцыя не прынесла Малдове нейкага паляпшэння якасці жыцця, яна пагоршылася. Таму трэба быць прагматыкамі, разумець, што ЕС з эканамічнага блока становіцца мілітарызаваным, ваенным блокам", - звярнуў увагу Ігар Дадон. Паводле яго слоў, большасць грамадзян Малдовы гэта разумеюць, таму на рэферэндуме аб далучэнні да ЕС, што адбыўся ў 2024 годзе, большасць грамадзян, якія жывуць унутры краіны, прагаласавалі супраць еўраінтэграцыі. "Людзі хочуць мець добрыя адносіны і з Захадам, і з Усходам, але хочуць вяртання стратэгічнага дыялогу з Расіяй, Беларуссю, СНД", - канстатаваў ён.
Пра барацьбу за гістарычную памяць
Яшчэ адной актуальнай тэмай з'яўляецца захаванне гістарычнай памяці і процілеглая тэндэнцыя, якая захапіла Еўропу. Палітыка спыталі пра знос ваенных помнікаў і рэакцыю жыхароў Малдовы на гэта. "Тры гады таму з прыходам цяперашняй улады спрабавалі забараніць Дзень Перамогі. Устанавілі штрафы за георгіеўскую стужку. Мяне аштрафавалі ў гэтым годзе - каля $500 за нашэнне георгіеўскай стужачкі. Але нягледзячы на гэта 9 мая, у Дзень Перамогі, на вуліцы толькі Кішынёва выйшлі больш за 50 тыс. чалавек, у цэлым па краіне больш за 1 млн грамадзян удзельнічалі ў розных мерапрыемствах, прымеркаваных да 80-годдзя Перамогі. Таму спробы ёсць (адабраць гістарычную памяць. - Заўвага БЕЛТА), але падтрымкі сярод насельніцтва гэтаму няма", - заявіў палітык.
Аб планах на будучыню і стойкім намеры захоўваць суверэнітэт
Ігар Дадон разлічвае, што маючыя адбыцца парламенцкія выбары ў краіне дадуць магчымасць кардынальна змяніць сітуацыю. Хоць у насельніцтва Малдовы ўсё ж ёсць некаторыя апасенні наконт сумленнасці маючых адбыцца выбараў. "Яны бачаць, што адбываецца ў суседніх краінах, ва Украіне. Яны бачылі, што адбылося ў суседняй Румыніі, калі з-за таго, што перамагалі апазіцыйныя палітыкі, адмянілі выбары. Мы разумеем, што барацьба будзе вельмі жорсткай. Малдова - парламенцкая краіна, парламент вызначае будучыню краіны. Барацьба няпростая, але мы да яе гатовы", - сказаў Ігар Дадон.
"Нягледзячы на спробы расхістаць незалежнасць нашай краіны, пераважная большасць грамадзян Рэспублікі Малдова выступаюць за захаванне суверэнітэту", - падкрэсліў палітык.-0-
Падпісвайцеся на нас у
