Фота з архіва
Базавым прыярытэтам скарэкціраванай знешняй палітыкі Беларусі з'яўляецца ўступленне ў ШАС і БРІКС, стваральная роля якіх у справе фарміравання гарманічных і справядлівых міжнародных адносін кратна ўзрастае, што публічна прызнаецца не толькі прыхільнікамі, але і апанентамі. ШАС і БРІКС з ядром у асобе дзяржаў-аднадумцаў Глабальнага Поўдня і Усходу з іх эканамічнымі і ваеннымі патэнцыяламі, багатай культурай і геапалітычнай вагой становяцца агульнапрызнанымі полюсамі сілы. Жаданне гэтых краін збліжацца заканамерна ва ўмовах, калі ШАС і БРІКС працуюць на сапраўды дэмакратычных, узаемапаважлівых прынцыпах інклюзіўнасці, імкнення да збалансаванага сусветнага парадку, непадзельнай бяспекі, мірнага стварэння і развіцця. Сваім меркаваннем аб Беларусі і яе ролі ў гэтым працэсе з карэспандэнтам БЕЛТА падзяліўся намеснік начальніка ўпраўлення знешняй палітыкі Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (БІСД) Юрый Ярмалінскі.
Ва ўмовах зменлівага высокаканкурэнтнага геапалітычнага асяроддзя гэтыя інтэграцыйныя фарматы, якія дынамічна пашыраюцца, прыходзяць на змену аднапалярнаму свету. Уваходзячыя ў іх краіны падзяляюць агульныя падыходы аб неабходнасці паважання розных культур, поглядаў, палітычных сістэм, выступаюць за разнастайнасць шляхоў развіцця. Яны не абстаўляюць супрацоўніцтва і ўзаемадапамогу папярэднімі ўмовамі, не імкнуцца дыктаваць іншым дзяржавам сваю волю, укараняць чужыя каштоўнасці. Акрамя павышэння сваёй глабальнай вагі ўдзельнікі гэтых блокаў становяцца рэальнымі цэнтрамі інтэграцыйнага прыцягнення і эканамічнага развіцця ў сваіх субрэгіёнах.
Такія падыходы ў поўнай меры сугучны філасофіі і прынцыпам знешняй палітыкі нашай краіны, што, у прыватнасці, у жніўні 2023 года пацвердзіў кіраўнік МЗС Беларусі Сяргей Алейнік у ходзе ўдзелу ў мерапрыемствах XV саміту БРІКС у ПАР.
Беларусь вітае адкрыты канструктыўны характар ШАС і БРІКС, абсалютна падтрымлівае іх падыходы на сусветнай арэне і дэманструе гатоўнасць актыўна падключацца на правах паўнапраўнага іх члена да ўсіх сектараў супрацоўніцтва. Беларусь - саюзнік ШАС і БРІКС па пабудове ўзаемавыгадных і раўнапраўных адносін паміж Захадам і Усходам, Поўначчу і Поўднем без раздзяляльных ліній.
Неабходна падкрэсліць, што членства ў ШАС і БРІКС для нас - гэта не самамэта і не даніна моднаму трэнду: Беларусі ёсць, што пакласці ў агульную "скарбонку".
Уступленне ў рады ШАС і БРІКС адкрывае новыя магчымасці ў сферах эканомікі, гандлю, інвестыцый, падтрымкі міжнароднай харчовай бяспекі, рэалізацыі высокатэхналагічных праектаў, адпрацоўкі новых схем фінансаў, лагістыкі, трансгранічнай электроннай камерцыі пры пастаўках тавараў у краіны далёкай дугі, у тым ліку актыўнае развіццё калідора "Поўнач - Поўдзень", а таксама іншых альтэрнатыўных транспартна-лагістычных маршрутаў у Вялікай Еўразіі. Мінск гатовы прадметна падключацца да намаганняў па павелічэнні ўзаемных разлікаў у нацыянальных валютах і стварэнні агульных плацежных інструментаў.
Такім чынам, актывізацыя практычнага ўзаемадзеяння з ШАС і БРІКС - гэта наша асіметрычная і адэкватная рэакцыя на нелегітымны санкцыйны націск Захаду. Даўно і паслядоўна пашыраючы ідэю "інтэграцыі інтэграцый" у сучасным свеце, Беларусь выступае за спалучэнне ў шырокім кантэксце фарматаў ШАС і БРІКС з ЕАЭС і СНД. Развіццё супрацоўніцтва ў такім узаемазвязаным фармаце будзе садзейнічаць стварэнню буйнейшага ў свеце інтэграцыйнага блока, а таксама скразной прасторы ўстойлівага развіцця і бяспекі.
У гэты кантэкст абсалютна ўпісваецца ініцыятыва Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі аб правядзенні сумеснага саміту ЕАЭС, ШАС і БРІКС. Асноўнымі пунктамі яго парадку дня маглі б стаць пытанні эканамічнага ўзаемадзеяння (напрыклад, фарміраванне рэгіянальных гандлёвых блокаў, выкарыстанне нацыянальных валют), а таксама энергетыка і бяспека.
У той жа час афармленне ШАС і БРІКС у якасці своеасаблівага пула краін другога і трэцяга свету, якія дабіваюцца справядлівай і раўнапраўнай сістэмы глабальнага кіравання з роўнымі для ўсіх правіламі і правамі (асабліва ў сферах фінансаў і эканомікі), мала каму падабаецца на Захадзе, што выклікае рэакцыю ў адказ. Аднак інтэграцыйныя працэсы на гэтай прасторы, нягледзячы на спробы стрымлівання і процідзеяння, ужо набылі неабарачальны характар, што наглядна ілюструе спіс краін, якія жадаюць далучыцца да гэтых аб'яднанняў.
Беларусь падтрымлівае канструктыўныя дыверсіфікаваныя двухбаковыя адносіны з усімі без выключэння членамі ШАС і БРІКС, а таксама са многімі намінантамі. Таму мы разлічваем на шырокі станоўчы кансэнсус у ходзе разгляду нашых заявак на саісканне ў іх членства. Асноўныя нашы надзеі на шляху ў ШАС і БРІКС звязаны з падтрымкай Масквы, як бліжэйшага стратэгічнага партнёра і саюзніка.
У снежні 2023 года ў Маскве па выніках сумеснага пасяджэння калегій МЗС Беларусі і МЗС РФ была падпісана праграма ўзгодненых дзеянняў у галіне знешняй палітыкі дзяржаў - удзельніц Дагавора аб стварэнні Саюзнай дзяржавы на 2024-2026 гг. У ліку іншых напрамкаў там прадугледжана каардынацыя дзеянняў і ўзаемадзеянне на пляцоўках ШАС і БРІКС.
15 студзеня 2024 года Сяргей Алейнік у час сустрэчы ў Мінску са спецпрадстаўніком Прэзідэнта РФ па справах ШАС, паслом па асобых даручэннях МЗС Расіі Бахціерам Хакімавым падкрэсліў поўную гатоўнасць Беларусі актыўна ўключыцца ва ўсе вымярэнні практычнай дзейнасці арганізацыі ўжо ў бягучым годзе.
У сваю чаргу, 17 студзеня ўжо ў Маскве намеснік міністра замежных спраў Беларусі Яўген Шэстакоў абмеркаваў са сваім расійскім калегам Сяргеем Рабковым пытанні ўзаемадзеяння ў кантэксце старшынства РФ у БРІКС, удзелу Рэспублікі Беларусь у маючых адбыцца мерапрыемствах аб'яднання.
БІСД пачынае новы год таксама ва ўнісон з актуальным міжнародным парадкам дня ў рамках уласнай дарожнай карты. 15 студзеня аналітык БІСД прыняў удзел (анлайн) у пасяджэнні круглага стала на тэму "Роля Расіі і краін БРІКС+ ва ўмацаванні шматпалярнага свету", арганізаванага ў рамках расійскага старшынства пры падтрымцы Індыйскага цэнтра садзейнічання міжнародным ініцыятывам. У ходзе дыскусіі, лейтматывам якой стаў стратэгічны ўклад краін БРІКС+ у шматпалярнасць, наш прадстаўнік выступіў з дакладам на тэму "Беларусь на шляху ў БРІКС: перадумовы і базавыя мэты". Ідзе падрыхтоўка да ўдзелу ў XIX пасяджэнні Форуму ШАС, што адбудзецца ў маі ў Ташкенце пад старшынствам нашых даўніх партнёраў - Інстытута стратэгічных і міжрэгіянальных даследаванняў пры Прэзідэнце Рэспублікі Узбекістан.
У планах БІСД таксама атрыманне ва ўстаноўленым парадку статусу Нацыянальнага даследчага цэнтра ШАС, які, у адпаведнасці з рэгламентам, неабходны для ўдзелу ў рабоце Форуму ШАС на правах паўнапраўнага члена, што, верагодна, адбудзецца пазней у бягучым годзе. Пры падтрымцы калег з МЗС Беларусі БІСД плануе далучыцца да фармату штогадовых пасяджэнняў Акадэмічнага форуму, а пасля ўступлення - Савета экспертных цэнтраў БРІКС. Разлічваем таксама на актыўны ўдзел і ў іншых мерапрыемствах акадэмічнага трэка ўзаемадзеяння, у тым ліку ў рамках бягучага старшынства РФ.
Паводле нашага глыбокага пераканання, экспертная дыпламатыя - практыкаарыентаванае ўзаемадзеянне па лініі экспертна-аналітычных цэнтраў - з'яўляецца адным з эфектыўных дапаможных інструментаў умацавання інстытуцыянальнага фундаменту ШАС і БРІКС шляхам нарошчвання дынамікі гуманітарных сувязей, што дапамагае Беларусі гарманічна інтэгравацца ў шматнацыянальную сям'ю гэтых аб'яднанняў.
Юрый Ярмалінскі.-0-
Ва ўмовах зменлівага высокаканкурэнтнага геапалітычнага асяроддзя гэтыя інтэграцыйныя фарматы, якія дынамічна пашыраюцца, прыходзяць на змену аднапалярнаму свету. Уваходзячыя ў іх краіны падзяляюць агульныя падыходы аб неабходнасці паважання розных культур, поглядаў, палітычных сістэм, выступаюць за разнастайнасць шляхоў развіцця. Яны не абстаўляюць супрацоўніцтва і ўзаемадапамогу папярэднімі ўмовамі, не імкнуцца дыктаваць іншым дзяржавам сваю волю, укараняць чужыя каштоўнасці. Акрамя павышэння сваёй глабальнай вагі ўдзельнікі гэтых блокаў становяцца рэальнымі цэнтрамі інтэграцыйнага прыцягнення і эканамічнага развіцця ў сваіх субрэгіёнах.
Такія падыходы ў поўнай меры сугучны філасофіі і прынцыпам знешняй палітыкі нашай краіны, што, у прыватнасці, у жніўні 2023 года пацвердзіў кіраўнік МЗС Беларусі Сяргей Алейнік у ходзе ўдзелу ў мерапрыемствах XV саміту БРІКС у ПАР.
Беларусь вітае адкрыты канструктыўны характар ШАС і БРІКС, абсалютна падтрымлівае іх падыходы на сусветнай арэне і дэманструе гатоўнасць актыўна падключацца на правах паўнапраўнага іх члена да ўсіх сектараў супрацоўніцтва. Беларусь - саюзнік ШАС і БРІКС па пабудове ўзаемавыгадных і раўнапраўных адносін паміж Захадам і Усходам, Поўначчу і Поўднем без раздзяляльных ліній.
Неабходна падкрэсліць, што членства ў ШАС і БРІКС для нас - гэта не самамэта і не даніна моднаму трэнду: Беларусі ёсць, што пакласці ў агульную "скарбонку".
Уступленне ў рады ШАС і БРІКС адкрывае новыя магчымасці ў сферах эканомікі, гандлю, інвестыцый, падтрымкі міжнароднай харчовай бяспекі, рэалізацыі высокатэхналагічных праектаў, адпрацоўкі новых схем фінансаў, лагістыкі, трансгранічнай электроннай камерцыі пры пастаўках тавараў у краіны далёкай дугі, у тым ліку актыўнае развіццё калідора "Поўнач - Поўдзень", а таксама іншых альтэрнатыўных транспартна-лагістычных маршрутаў у Вялікай Еўразіі. Мінск гатовы прадметна падключацца да намаганняў па павелічэнні ўзаемных разлікаў у нацыянальных валютах і стварэнні агульных плацежных інструментаў.
Такім чынам, актывізацыя практычнага ўзаемадзеяння з ШАС і БРІКС - гэта наша асіметрычная і адэкватная рэакцыя на нелегітымны санкцыйны націск Захаду. Даўно і паслядоўна пашыраючы ідэю "інтэграцыі інтэграцый" у сучасным свеце, Беларусь выступае за спалучэнне ў шырокім кантэксце фарматаў ШАС і БРІКС з ЕАЭС і СНД. Развіццё супрацоўніцтва ў такім узаемазвязаным фармаце будзе садзейнічаць стварэнню буйнейшага ў свеце інтэграцыйнага блока, а таксама скразной прасторы ўстойлівага развіцця і бяспекі.
У гэты кантэкст абсалютна ўпісваецца ініцыятыва Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі аб правядзенні сумеснага саміту ЕАЭС, ШАС і БРІКС. Асноўнымі пунктамі яго парадку дня маглі б стаць пытанні эканамічнага ўзаемадзеяння (напрыклад, фарміраванне рэгіянальных гандлёвых блокаў, выкарыстанне нацыянальных валют), а таксама энергетыка і бяспека.
У той жа час афармленне ШАС і БРІКС у якасці своеасаблівага пула краін другога і трэцяга свету, якія дабіваюцца справядлівай і раўнапраўнай сістэмы глабальнага кіравання з роўнымі для ўсіх правіламі і правамі (асабліва ў сферах фінансаў і эканомікі), мала каму падабаецца на Захадзе, што выклікае рэакцыю ў адказ. Аднак інтэграцыйныя працэсы на гэтай прасторы, нягледзячы на спробы стрымлівання і процідзеяння, ужо набылі неабарачальны характар, што наглядна ілюструе спіс краін, якія жадаюць далучыцца да гэтых аб'яднанняў.
Беларусь падтрымлівае канструктыўныя дыверсіфікаваныя двухбаковыя адносіны з усімі без выключэння членамі ШАС і БРІКС, а таксама са многімі намінантамі. Таму мы разлічваем на шырокі станоўчы кансэнсус у ходзе разгляду нашых заявак на саісканне ў іх членства. Асноўныя нашы надзеі на шляху ў ШАС і БРІКС звязаны з падтрымкай Масквы, як бліжэйшага стратэгічнага партнёра і саюзніка.
У снежні 2023 года ў Маскве па выніках сумеснага пасяджэння калегій МЗС Беларусі і МЗС РФ была падпісана праграма ўзгодненых дзеянняў у галіне знешняй палітыкі дзяржаў - удзельніц Дагавора аб стварэнні Саюзнай дзяржавы на 2024-2026 гг. У ліку іншых напрамкаў там прадугледжана каардынацыя дзеянняў і ўзаемадзеянне на пляцоўках ШАС і БРІКС.
15 студзеня 2024 года Сяргей Алейнік у час сустрэчы ў Мінску са спецпрадстаўніком Прэзідэнта РФ па справах ШАС, паслом па асобых даручэннях МЗС Расіі Бахціерам Хакімавым падкрэсліў поўную гатоўнасць Беларусі актыўна ўключыцца ва ўсе вымярэнні практычнай дзейнасці арганізацыі ўжо ў бягучым годзе.
У сваю чаргу, 17 студзеня ўжо ў Маскве намеснік міністра замежных спраў Беларусі Яўген Шэстакоў абмеркаваў са сваім расійскім калегам Сяргеем Рабковым пытанні ўзаемадзеяння ў кантэксце старшынства РФ у БРІКС, удзелу Рэспублікі Беларусь у маючых адбыцца мерапрыемствах аб'яднання.
БІСД пачынае новы год таксама ва ўнісон з актуальным міжнародным парадкам дня ў рамках уласнай дарожнай карты. 15 студзеня аналітык БІСД прыняў удзел (анлайн) у пасяджэнні круглага стала на тэму "Роля Расіі і краін БРІКС+ ва ўмацаванні шматпалярнага свету", арганізаванага ў рамках расійскага старшынства пры падтрымцы Індыйскага цэнтра садзейнічання міжнародным ініцыятывам. У ходзе дыскусіі, лейтматывам якой стаў стратэгічны ўклад краін БРІКС+ у шматпалярнасць, наш прадстаўнік выступіў з дакладам на тэму "Беларусь на шляху ў БРІКС: перадумовы і базавыя мэты". Ідзе падрыхтоўка да ўдзелу ў XIX пасяджэнні Форуму ШАС, што адбудзецца ў маі ў Ташкенце пад старшынствам нашых даўніх партнёраў - Інстытута стратэгічных і міжрэгіянальных даследаванняў пры Прэзідэнце Рэспублікі Узбекістан.
У планах БІСД таксама атрыманне ва ўстаноўленым парадку статусу Нацыянальнага даследчага цэнтра ШАС, які, у адпаведнасці з рэгламентам, неабходны для ўдзелу ў рабоце Форуму ШАС на правах паўнапраўнага члена, што, верагодна, адбудзецца пазней у бягучым годзе. Пры падтрымцы калег з МЗС Беларусі БІСД плануе далучыцца да фармату штогадовых пасяджэнняў Акадэмічнага форуму, а пасля ўступлення - Савета экспертных цэнтраў БРІКС. Разлічваем таксама на актыўны ўдзел і ў іншых мерапрыемствах акадэмічнага трэка ўзаемадзеяння, у тым ліку ў рамках бягучага старшынства РФ.
Паводле нашага глыбокага пераканання, экспертная дыпламатыя - практыкаарыентаванае ўзаемадзеянне па лініі экспертна-аналітычных цэнтраў - з'яўляецца адным з эфектыўных дапаможных інструментаў умацавання інстытуцыянальнага фундаменту ШАС і БРІКС шляхам нарошчвання дынамікі гуманітарных сувязей, што дапамагае Беларусі гарманічна інтэгравацца ў шматнацыянальную сям'ю гэтых аб'яднанняў.
Юрый Ярмалінскі.-0-
