20 кастрычніка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Законапраект аб фарміраванні Усебеларускага народнага сходу абмяркоўваўся на нарадзе ў Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі. Распрацоўшчык дакумента старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па заканадаўстве Святлана Любецкая расказала аб тым, хто і як зможа стаць дэлегатам, калі праект закона будзе прыняты, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
Парламентарый адзначыла, што працаваць над законапраектам даводзілася ў асаблівых умовах, паколькі аналагаў прававога рэгулявання парадку фарміравання і дзейнасці вышэйшага прадстаўнічага органа, якім будзе УНС, у міжнароднай практыцы няма. "Гэта наш унікальны нацыянальны прававы вопыт, які мае пры гэтым гістарычны правобраз - народнае веча", - звярнула ўвагу яна.
"І правераны гадамі, - падкрэсліў Прэзідэнт. - Так, гэта наша, і мы гэта ўжо выпрабавалі дзесяцігоддзямі, з 1996 года".
Паводле слоў Святланы Любецкай, пры падрыхтоўцы законапраекта аб УНС вырашаліся тры асноўныя задачы: "Першая - замацаваць такі механізм фарміравання УНС, які забяспечваў бы, з аднаго боку, аўтарытэт, прафесіяналізм і эфектыўнасць работы дэлегатаў УНС, з другога - легітымнасць сходу, гэта значыць прызнанне грамадствам прымаемых сходам рашэнняў за кошт прадстаўніцтва дэлегатаў ад усіх галін улады, ад мясцовых Саветаў дэпутатаў, ад грамадзянскай супольнасці".
Парадак выбрання дэлегатаў ад мясцовых Саветаў дэпутатаў і грамадзянскай супольнасці павінен быць максімальна простым - выключыць складаныя шматступеньчатыя працэдуры, каб лішні раз не ўключаць ЦВК і суды ў разгляд скаргаў, звярнула ўвагу дэпутат. Яшчэ на стадыі работы Канстытуцыйнай камісіі быў вызначаны падыход - не ператвараць фарміраванне УНС у яшчэ адну электаральную кампанію.
"Другая задача - вызначыць парадак рэалізацыі канкрэтных канстытуцыйных паўнамоцтваў УНС, устанавіўшы менавіта ў законе разгляд лёсавызначальных для краіны рашэнняў, пачынаючы ад ініцыявання правядзення рэспубліканскіх рэферэндумаў да аб'яўлення і ўвядзення надзвычайнага або ваеннага становішча, - прадоўжыла Святлана Любецкая. - Трэцяя задача - сфарміраваць кампактную структуру органаў УНС, дакладна вызначыць паўнамоцтвы старшыні, функцыі прэзідыума, каб яны не перасякаліся з кампетэнцыяй сходу і не падмянялі яго".
Адным з самых абмяркоўваемых было пытанне фарміравання УНС. У законапраекце замацавана, што, зыходзячы з такіх прынцыпаў дзейнасці УНС, як народаўладдзе і дэмакратычнасць, сход будзе фарміравацца на парытэтнай аснове. Адну частку будуць складаць дэлегаты па пасадзе: дзеючы Прэзідэнт і Прэзідэнт, які спыніў выкананне сваіх паўнамоцтваў, прадстаўнікі заканадаўчай улады, выканаўчай улады, судовай улады. Усяго 440 дэлегатаў.
Наступная частка - гэта прадстаўнікі мясцовых Саветаў дэпутатаў: дэлегаты, якія выбіраюцца абласнымі Саветамі дэпутатаў з ліку дэпутатаў мясцовых Саветаў абласнога, базавага і першаснага ўзроўню, дэпутаты Мінгарсавета ў поўным складзе. Норму прадстаўніцтва ад мясцовых Саветаў дэпутатаў вызначыць ЦВК зыходзячы з колькасці выбаршчыкаў, якія пражываюць на тэрыторыі адпаведнай вобласці. Максімальна - 350 чалавек гэтай катэгорыі.
Яшчэ адна частка дэлегатаў - прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці. "Яны будуць выбірацца вышэйшымі органамі суб'ектаў грамадзянскай супольнасці з ліку членаў з забеспячэннем прадстаўніцтва ад кожнай вобласці і Мінска. Пры гэтым права вылучэння кандыдатаў будуць мець арганізацыйныя структуры кожнага суб'екта грамадзянскай супольнасці", - сказала дэпутат. Прапануецца просты і справядлівы прынцып выбрання - роўная колькасць дэлегатаў ад кожнага суб'екта грамадзянскай супольнасці. Гранічная колькасць дэлегатаў гэтай катэгорыі - 400 чалавек.
Як растлумачыла Святлана Любецкая журналістам пасля нарады, у Канстытуцыі вызначана гранічная колькасць дэлегатаў УНС - не больш за 1,2 тыс. чалавек. Разам з тым яна парэкамендавала не факусіравацца на матэматычных падліках дакладнай колькасці дэлегатаў, а звярнуць увагу на парытэтны прынцып фарміравання складу УНС, які дае магчымасць улічыць інтарэсы розных слаёў насельніцтва, забяспечыць іх справядлівае прадстаўніцтва. "Колькі будзе дэлегатаў у момант фарміравання УНС, будзе залежаць ад колькасці тых дэлегатаў, якія будуць вылучаны ад мясцовых Саветаў дэпутатаў, Палаты прадстаўнікоў, а таксама колькі выбера грамадзянская супольнасць - гэта іх прэрагатыва. Гэта наогул элемент народнай дэмакратыі, унікальны вопыт у гісторыі нашай прававой думкі, што суб'екты грамадзянскай супольнасці самі будуць непасрэдна вылучаць сваіх прадстаўнікоў у вышэйшы прадстаўнічы орган, які будзе прымаць дзяржаўныя рашэнні", - сказала дэпутат.
Што датычыцца азначэння, якія арганізацыі, таварыствы і іншыя структуры будуць лічыцца суб'ектамі грамадзянскай супольнасці, то гэта будзе прапісана ў іншым законапраекце - аб асновах грамадзянскай супольнасці, які цяпер падрыхтаваны і будзе ўнесены ў Палату прадстаўнікоў.
Адказваючы на пытанні журналістаў аб паўнамоцтвах УНС, намеснік старшыні Палаты прадстаўнікоў Валерый Міцкевіч растлумачыў, што ў асноўным яны прапісаны ў абноўленай Канстытуцыі. Але там жа зафіксавана, што сход можна надзяліць і дадатковымі паўнамоцтвамі.
Цяпер у законапраекце вызначаны паўнамоцтвы прэзідыума УНС - рабочага органа, які будзе функцыянаваць у перапынках паміж сходамі. Прадугледжана таксама стварэнне сакратарыята, які забяспечыць тэхнічную падтрымку УНС.
Разам з тым законапраект дапоўнены новай нормай, якая датычыцца паўнамоцтваў УНС па выбранні суддзяў. У Канстытуцыі прадугледжана, што УНС выбірае старшынь і суддзяў Вярхоўнага і Канстытуцыйнага судоў. Прапануецца, каб народных засядацеляў Вярхоўнага суда таксама зацвярджаў УНС.
Парламентарый нагадаў, што закон аб УНС павінен быць прыняты да 15 сакавіка 2023 года, калі заканчваецца год з моманту ўступлення ў сілу абноўленай Канстытуцыі: "Сёння мы абмеркавалі праект закона ў Прэзідэнта, цяпер будзе абмеркаванне, Прэзідэнт даручыў гэты праект закона абмеркаваць з максімальна шырокімі слаямі насельніцтва, у працоўных калектывах, з грамадскімі аб'яднаннямі для таго, каб атрымаць зваротную сувязь, нейкія прапановы або фактычныя заўвагі. Пасля гэтага разгледзіць Палата прадстаўнікоў, потым Савет Рэспублікі. Мы, вядома, укладзёмся ў гэтыя часавыя рамкі і закон будзе прыняты ў самы бліжэйшы час".-0-
