Паміж Рэспублікай Беларусь і Дэмакратычнай Сацыялістычнай Рэспублікай Шры-Ланка дыпламатычныя адносіны ўстаноўлены ў лістападзе 2000 года. Па выніках мінулага года ўзаемны тавараабарот склаў $46,2 млн., што на 16 працэнтаў больш у параўнанні з 2011 годам. Аб'ём беларускага экспарту быў на ўзроўні $35,16 млн., пры гэтым асноўнай прадукцыяй, што пастаўляецца ў Шры-Ланку, з'яўляліся калійныя ўгнаенні - з доляй 99,8 працэнта. У Беларусь з гэтай краіны імпартаваўся галоўным чынам чай (82,6 працэнта ад усяго закупляемага), а таксама шыны, трыкатажныя вырабы. Якім бачыцца далейшае развіццё ўзаемаадносін дзвюх краін, у інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА расказаў Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Шры-Ланкі ў Расіі і Беларусі па сумяшчальніцтву Удаянга Віратунга.
- Ствараецца ўражанне, што дасягнуты ў 2012 годзе ўзровень тавараабароту не гранічны для Беларусі і Шры-Ланкі. На ваш погляд, ці ёсць рэальныя перадумовы павелічэння гэтага паказчыка ў бягучым годзе і ў далейшым?
- Так, павелічэння мы чакаем, але для таго, каб нарасціць тавараабарот, трэба працаваць адначасова па розных напрамках. Ужо завяршыліся амаль восем месяцаў 2013 года, і прырост па ўгнаеннях, якія Шры-Ланка закупляе, у параўнанні з мінулым годам ёсць. Цяпер ідзе падрыхтоўка да візіту кіраўніка нашай дзяржавы Махінда Раджапаксы ў Беларусь. Я ўпэўнены, што пасля гэтага наведвання ў наступныя два-тры гады павелічэнне ўзаемнага тавараабароту будзе яшчэ большым. Гэта закране як экспарт, так і імпарт. Напрыклад, мы зацікаўлены ў імпарце не толькі хімічнай прадукцыі.
- Канкрэтызуйце, калі ласка, чаго вы чакаеце ад Беларусі і па якіх менавіта напрамках плануецца найбольш шчыльна ўзаемадзейнічаць?
- У Беларусі вельмі высокія тэхналогіі і веды, таму пажадана, каб беларускія фірмы адкрывалі ў нас свае пляцоўкі. У прыватнасці, мы хочам, каб Мінскі аўтамабільны завод прыйшоў у Шры-Ланку. У нас няма такой вытворчасці, і менавіта таму трэба вывучыць магчымасці яе стварэння на нашай тэрыторыі пры ўдзеле беларускіх партнёраў. Для прадпрыемства павінна быць цікава, што ў Шры-Ланцы ў 2010 годзе адкрыты новы і самы глыбокі порт Паўднёвай Азіі, побач з ім размешчаны міжнародны аэрапорт (Bandaranaike International Airport). Акрамя таго, нельга забываць аб перавагах афшорнай зоны. Праз Шры-Ланку можна выйсці да спажыўцоў Індыі, Пакістана і іншых азіяцкіх краін. Напрыклад, еўрапейскі, амерыканскі, канадскі рынкі добрыя, але яны ўжо развітыя, і паставіць туды прадукцыю цяжка з-за вялікай канкурэнцыі. Як вы ведаеце, сёння індыйскі рынак вельмі ёмісты і таксама дае шмат магчымасцей.
Адзінай умовай для прыезджых у Шры-Ланку фірм з'яўляецца выкарыстанне працы нашага народа. Замежныя партнёры могуць прывезці сваіх менеджараў, але персанал павінен складацца з ланкійскіх работнікаў. Акрамя таго, мы даём магчымасць адкрываць валютныя рахункі, якія дзяржава не кантралюе.
- Як вы глядзіце на перспектывы развіцця ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва? Напрыклад, нядаўна Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка заявіў аб мэтазгоднасці продажу невыкарыстоўваемай прадукцыі ваеннага прызначэння за мяжу. Ці можа гэта быць цікавым для Шры-Ланкі?
- Гэта пытанне нас цікавіла і ў 90-я гады, і сёння. Я думаю, у час запланаванага візіту кіраўнікі нашых краін будуць весці размову на гэту тэму. Можа быць падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве. У Шры-Ланцы шмат тэхнікі вытворчасці былога СССР: верталётаў, танкаў, БТР. Такія машыны мы будзем набываць і ў далейшым. Я ведаю, што ў вас у краіне ёсць добрыя заводы, дзе праводзяць рамонт верталётаў, у чым мы сёння маем патрэбу, таму гэта адзін з перспектыўных напрамкаў. Пасля сустрэчы на высокім узроўні супрацоўніцтва ў гэтай сферы мы будзем умацоўваць.
- Ці гатовы прадстаўнікі дзелавых колаў інвесціраваць у эканоміку Беларусі і якія сферы дзейнасці выклікаюць у іх найбольшую цікавасць?
- На 26 жніўня запланавана правядзенне бізнес-форуму, у якім прымуць удзел нашы бізнесмены. Сярод іх прадстаўнікі чайнай і турыстычнай сфер. Таксама пройдуць сустрэчы сам-насам, якія дапамогуць знайсці агульную мову і разгледзець розныя варыянты. Беларускія гандлёва-прамысловая палата і Міністэрства замежных спраў праводзяць адпаведную работу, вынікам якой ужо стала падпісанне дагавора паміж гандлёва-прамысловымі палатамі дзвюх краін. Хутка вынікі гэтых сустрэч будуць прыкметнымі.
- У цэлым якія пытанні прадугледжваецца вынесці на абмеркаванне ў час сустрэчы прэзідэнтаў Шры-Ланкі і Беларусі?
- Кіраўнікі нашых краін сустрэнуцца першы раз, гэта значыць ужо сам факт сустрэчы можна назваць гістарычным момантам. Вядома, перш за ўсё гэта дружалюбны візіт, таму мы вырашылі ў першы дзень прыезду падрыхтаваць падарунак. Для гэтага мы прывязём вялікі ансамбль, які пакажа сваю праграму. Гэта будзе своеасаблівы мост паміж людзьмі для таго, каб яны змаглі разумець адзін аднаго, паколькі добрыя адносіны павінны ўсталявацца не толькі ў кіраўнікоў краін.
Потым пачнуцца афіцыйныя перагаворы, у ходзе якіх будуць абмеркаваны пытанні эканамічнага і палітычнага супрацоўніцтва. Важна прадаўжаць падтрымліваць адзін аднаго на міжнароднай арэне. Палітычна нашы адносіны вельмі дружалюбныя, падставай для такой высновы служыць тое, што за 13 гадоў дыпламатычных адносін ніякіх канфліктаў паміж краінамі не ўзнікала. Але я лічу, што эканамічныя сувязі трэба развіваць. У Беларусі ёсць вельмі многае для рэалізацыі магчымасцей ланкійскага бізнесу.
- Раскажыце, якія тавары і паслугі, акрамя ўсім вядомага цэйлонскага чаю, Шры-Ланка можа прапанаваць беларусам? З-за размяшчэння вашага вострава можна меркаваць, што дзяржава робіць вялікую стаўку на развіццё турызму. Вы плануеце што-небудзь зрабіць, каб з экзатычнага такі від адпачынку для нашых суайчыннікаў ператварыўся ў больш даступны?
- Мы хочам павялічыць ролю Беларусі ў Шры-Ланцы. Трэба адзначыць, што ў нас развіта тэкстыльная індустрыя, тут шыюць якаснае адзенне для многіх замежных і мясцовых марак. Шмат аб чым сведчыць тое, што з 1977 года ў Шры-Ланцы існуюць афшорныя зоны толькі для трыкатажнай прамысловасці.
Вядома, цэйлонскі чай - гэта асаблівая тэма: у многіх краінах СНД яго доля складае да 35 працэнтаў усяго рынку чаю. У старыя добрыя часы бабулі гаварылі: індыйскі чай добра, але цэйлонскі лепш. Але сёння мы зацікаўлены ў пастаўках не толькі чаю. У першую чаргу, сапраўды, размова ідзе аб турызме, паколькі наш востраў - гэта месца, дзе спалучаецца прыродная прыгажосць са старажытнай гісторыяй і яе каштоўнасцямі, ёсць цудоўны акіян, а таксама сэрвіс на вельмі высокім узроўні. Таксама востраў Шры-Ланка сёння не такі дарагі. Хацелася б, каб вашы людзі адпачывалі ў нас, і цяпер гэта актуальна: турыстам, якія хацелі выязджаць у некаторыя арабскія краіны, дзе адзначаюцца хваляванні, трэба пашукаць новыя напрамкі, ды і кожны год наведваць адно і тое ж месца таксама не заўсёды добра.
Жаданне ў многіх турыстаў пазнаёміцца са Шры-Ланкой ёсць, проста мы самі некаторыя моманты яшчэ не адпрацавалі. Я сем гадоў працую паслом, і калі я пачынаў дыпламатычную дзейнасць, тады каля трэці турыстаў было з СНД, уключаючы Беларусь. У мінулым годзе прыезджыя ў асноўным былі з Расіі і Украіны. Трэба сказаць, што візіты Прэзідэнта Шры-Ланкі ў Маскву і Санкт-Пецярбург садзейнічалі развіццю турызму, тое ж датычыцца і Украіны. Паводле нашай статыстыкі адносна Беларусі, лічбы пакуль не могуць парадаваць. Але я лічу, што пакуль нічога не зроблена для знаёмства беларусаў з турыстычнай індустрыяй у Шры-Ланцы.
Пры наведванні Мінска Прэзідэнтам Шры-Ланкі плануецца падпісанне дагавора аб развіцці турызму, які прадугледжвае стварэнне неабходнай прававой базы. Таксама мы разлічваем падпісаць дакумент аб інфармацыйным абмене. Напрыклад, будзе праведзены першы турыстычны форум, куды будуць запрошаны беларускія турыстычныя агенты і аператары, а таксама прадстаўнікі авіякампаній і гасцінічнага бізнесу. Я лічу, гэта будзе садзейнічаць павелічэнню патоку ў Шры-Ланку, і калі мы будзем і далей цесна працаваць, нашы пляжы стануць любімым месцам вашых турыстаў.
- Многія дзесяцігоддзі прывычнай практыкай было навучанне маладых людзей з краін Азіі ва ўсходнееўрапейскіх дзяржавах, у тым ліку ў Беларусі. Ці прадаўжаецца сёння гэта традыцыя і якія спецыяльнасці ў нашых ВНУ найбольш запатрабаваны ў жыхароў Шры-Ланкі?
- Вернемся ў гісторыю: у 1957 годзе былі ўстаноўлены дыпламатычныя адносіны Шры-Ланкі з Савецкім Саюзам. У раёне 60-х мы атрымалі магчымасць адправіць сваіх студэнтаў на навучанне ў краіны СССР, студэнты прыязджалі практычна кожны год. У Шры-Ланцы атрымаць вышэйшую адукацыю няпроста, канкурэнцыя на паступленне ва ўніверсітэты вельмі высокая. Сярод найбольш запатрабаваных спецыяльнасцей - урач. Гэта паважаная прафесія, таму многія бацькі імкнуцца даць сваім дзецям менавіта такую адукацыю. Сёння ў Шры-Ланцы няма платнага медыцынскага ўніверсітэта, таму многія ўязджаюць за мяжу атрымаць прафесію медыцынскага профілю, у тым ліку ў Беларусь, Расію, Украіну, Кітай, Бангладэш і заходнія краіны. Апошнія гады папулярна вучыцца менавіта ва ўсходнееўрапейскіх дзяржавах. Сёння першае месца па колькасці студэнтаў займае Расія, на другім - Беларусь. Высокім попытам карыстаюцца віцебская, гомельская, гродзенская і мінская медыцынскія ВНУ. Нашы студэнты вучацца на англійскай мове, але, калі вяртаюцца на радзіму, абавязкова здаюць экзамен, які дае ім права працаваць. Вядома, ёсць некаторыя нюансы навучання ў Беларусі, напрыклад, не лішнім было б палепшыць узровень пражывання ў інтэрнатах. Таксама хацелася б, каб універсітэты больш расказвалі аб сваіх магчымасцях і ўмацоўвалі культурныя сувязі. Нягледзячы на гэта, у Шры-Ланцы добра ведаюць, што ўзровень адукацыі, атрыманай у Беларусі, даволі высокі.
Таццяна ІВАНЮК
