25 кастрычніка 2021 года споўнілася 50 гадоў з дня аднаўлення законных правоў Кітайскай Народнай Рэспублікі ў Арганізацыі Аб'яднаных Нацый. З нагоды гэтай даты ў Пекіне адбылася Юбілейная канферэнцыя, на якой з праграмнай прамовай выступіў старшыня КНР Сі Цзіньпін. Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Кітая ў Беларусі Се Сяаюн у інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА расказаў аб асноўных аспектах выступлення, гісторыі дзейнасці КНР у ААН, а таксама аб актуальных тэндэнцыях у развіцці і прыярытэтах дзяржавы на сучасным этапе. Як адзначыў дыпламат, Кітай заклікае рашуча стаяць на варце аўтарытэту і статусу арганізацыі і мае намер прыкладаць далейшыя сумесныя намаганні з Беларуссю па ўзаемадзеянні ў ААН.
- Раскажыце, калі ласка, больш падрабязна аб гісторыі членства Кітая ў гэтай міжнароднай арганізацыі.
- Кітай - адзін з заснавальнікаў і першая краіна, якая падпісала Статут ААН у 1945 годзе. Аднак пасля ўтварэння ў 1949 годзе Кітайскай Народнай Рэспублікі краіна была выключана з ААН на 22 гады. Па меры таго, як імкліва ўзрастала значэнне новага Кітая на міжнароднай арэне і ўзмацнялася роля ў ААН дзяржаў, якія сталі на шлях развіцця, заклікі сусветнай супольнасці да вяртання КНР у рады арганізацыі сталі гучаць усё гучней. 25 кастрычніка 1971 года на 26-й Генеральнай асамблеі ААН пераважнай большасцю галасоў прынялі рэзалюцыю, у якой было вырашана аднавіць усе законныя правы КНР у ААН. Такім чынам, адбылося поўнае падзенне 22-гадовага бар'ера паміж адзіным законным урадам Кітая і ААН.
Безумоўна, гэта стала сусветнай гістарычнай падзеяй, якая азнаменавала вяртанне краіны, насельніцтва якой складае чвэрць жыхароў свету, у вялікую сям'ю ААН, што зрабіла арганізацыю сапраўды самай універсальнай, прадстаўнічай і аўтарытэтнай міжнароднай структурай. Была таксама адкрыта новая старонка супрацоўніцтва Кітая і ААН.
З таго часу Кітай дастойна выйшаў на сусветную арэну, адкрыўшы новую главу ў гісторыі палітыкі рэформ і адкрытасці, а таксама ўсебаковага развіцця. У канцы 1970-х Сусветная харчовая праграма ААН, Праграма развіцця ААН, Арганізацыя Аб'яднаных Нацый па прамысловым развіцці (ЮНІДА) і іншыя агенцтвы паслядоўна адкрылі свае офісы ў Кітаі.
Гэтыя арганізацыі рэалізавалі вялікую колькасць праектаў дапамогі ў розных галінах, такіх як прамысловае і сельскагаспадарчае развіццё, грамадская ахова здароўя, жанчыны і дзеці, а таксама адукацыя і іншыя, і ўнеслі важны ўклад у сацыяльна-эканамічнае развіццё Кітая. Разам з тым кітайскі народ заўсёды прытрымліваўся духу апоры на ўласныя сілы, пастаянна вызваляў і развіваў прадукцыйныя сілы, цвёрда ўхапіўся за гістарычную магчымасць вяртання ў ААН і актыўна ўдзельнічаў у бесперапынным набліжэнні глабалізацыі, ажыццявіў значны прарыў ад адносна нізкай прадукцыйнасці да другой эканомікі свету.
Можна сказаць, што аднаўленне законных правоў КНР у ААН стала прадвеснікам палітыкі рэформ і адкрытасці Кітая і стварыла важныя ўмовы для гістарычных дасягненняў Кітая ў эканамічным будаўніцтве на працягу наступных 40 гадоў.
- У чым асноўная сутнасць прамовы кітайскага лідара на Юбілейнай канферэнцыі?
- У сваім выступленні Сі Цзіньпін усебакова прааналізаваў важнае гістарычнае значэнне аднаўлення законных правоў КНР у ААН як для краіны, так і ўсяго свету. Ён акцэнтаваў увагу на маштабных дасягненнях і значным укладзе, унесеным кітайскім народам за апошнія 50 гадоў, у сусветнае развіццё.
На працягу паўстагоддзя кітайскі народ, які стаў на шлях упартай барацьбы, няўхільна рухаўся наперад. Кітай з беднай і слабай, адсталай краіны ператварыўся ў другую па велічыні эканоміку свету, якая падтрымлівае глабальнае развіццё. У дзяржаве пабудавана сярэднезаможнае грамадства і пачаўся новы вялікі шлях усебаковай пабудовы сацыялістычнай мадэрнізаванай дзяржавы.
Хачу адзначыць, што на працягу апошніх 50 гадоў Кітай бесперапынна пашыраў новы змест супрацоўніцтва ў рамках ААН. КНР заўсёды падтрымлівае аўтарытэт і статус ААН, добрасумленна выконвае свае абавязкі і задачы ў якасці пастаяннага члена Савета Бяспекі ААН, працуе з іншымі краінамі для абароны міжнароднай справядлівасці і бесстароннасці, а таксама поўны рашучасці падтрымліваць агульнае развіццё і даваць свету ўсё больш магчымасцей.
Дасягненні Кітая з навуковага пункту гледжання адлюстроўваюць змяненні тэндэнцый сусветнага развіцця на сучасным этапе. Ініцыятывы нашай дзяржавы можна класіфікаваць па некалькіх важнейшых напрамках. У прыватнасці, гэта развіццё агульных каштоўнасцей чалавецтва - міру, роўнасці, справядлівасці, дэмакратыі і свабоды, якія павінны служыць маяком у пабудове цудоўнага свету. Размова ідзе таксама аб фарміраванні супольнасці адзінага лёсу чалавецтва ў імя ўсеагульнага міру, бяспекі, адкрытасці, талерантнасці; узаемавыгаднай сумеснай падтрымцы сацыяльна-эканамічнага развіцця дзеля агульнай карысці; умацаванні супрацоўніцтва для процідзеяння агульным выклікам і глабальным праблемам. Акрамя таго, Кітай заклікае рашуча стаяць на варце аўтарытэту і статусу ААН, падтрымліваць сапраўдную шматбаковасць.
На маю думку, усе гэтыя ініцыятывы ў поўнай меры дэманструюць шырокія погляды старшыні Сі Цзіньпіна на будучыню і лёс чалавецтва, задаюць прагрэсіўны напрамак знешнепалітычнай дзейнасці нашай краіны, вызначаюць грандыёзны план будучага развіцця ўсяго свету, прыносяць больш вызначанасці ў нявызначаны свет, а таксама даюць больш упэўненасці і сіл для пабудовы больш цудоўнага свету.
Кітай гатовы прыкладаць намаганні з усімі прагрэсіўнымі сіламі свету, каб развіваць агульныя каштоўнасці чалавецтва, аказваць садзейнічанне пабудове новага тыпу міжнародных адносін, заснаваных на ўзаемнай павазе, бесстароннасці і справядлівасці, узаемавыгадным супрацоўніцтве.
- На вашу думку, якое значэнне аднаўлення законных правоў КНР у ААН для ўсяго свету?
- Перыяд, які мінуў з таго часу, - гэта не толькі 50 гадоў мірнага развіцця Кітая, але і 50 гадоў на карысць развіцця ўсяго чалавецтва. У першую чаргу аднаўленне КНР сваіх законных правоў у ААН умацавала магутнасць краін, якія сталі на шлях развіцця. Вяртанне КНР як самай густанаселенай краіны ў арганізацыю значна ўмацавала голас і ўплыў краін, што сталі на шлях развіцця, у міжнароднай сістэме кіравання, у аснове якой знаходзіцца ААН. Акрамя таго, цалкам відавочна, што гэта надало значны імпульс развіццю самой ААН.
Кітай прытрымліваецца мэт і прынцыпаў статута арганізацыі і цвёрда выконвае абавязацельствы і місіі ў якасці пастаяннага члена Савета Бяспекі ААН. Кітай адыгрывае важную ролю ў такіх справах гэтай міжнароднай структуры, як міратворчыя місіі, сацыяльна-эканамічнае развіццё, скарачэнне беднасці. Хачу звярнуць увагу, што наша краіна накіроўвала ў агульнай колькасці больш за 50 тыс. чалавек для ўдзелу ў міратворчых аперацыях ААН, займаючы другое месца па велічыні ўзносаў у бюджэт арганізацыі на гэтыя мэты.
З гонарам магу сказаць, што Кітай уваходзіць у лік першых краін, якія дасягнулі Мэт развіцця тысячагоддзя ААН, і падае прыклад у рэалізацыі Парадку дня ў галіне ўстойлівага развіцця на перыяд да 2030 года. На маю думку, супрацоўніцтва паміж Кітаем і ААН стала мадэллю для краін, якія ўдзельнічаюць у дзейнасці арганізацыі.
Акрамя таго, аднаўленне КНР сваіх законных правоў у ААН унесла важны ўклад у развіццё і мір ва ўсім свеце. Наша дзяржава заўсёды няўхільна ішла па мірным шляху, заўсёды была абаронцам, будаўніком і тым бокам, які ўносіць уклад у міжнародную і рэгіянальную бяспеку. Што вельмі важна, у рамках ААН Кітай аб'ядноўвае намаганні з іншымі краінамі для вырашэння глабальных праблем, такіх як тэрарызм, грамадская ахова здароўя, змяненне клімату і кібербяспека, актыўна ўдзельнічае ў міжнародным працэсе кантролю над узбраеннямі і працэсам нераспаўсюджвання ядзернай зброі.
Кітай працуе сумесна з іншымі дзяржавамі для садзейнічання развіццю і аказвае шчырую і бескарыслівую дапамогу краінам, якія сталі на шлях развіцця, у межах сваіх магчымасцей. З моманту ўспышкі каранавіруснай інфекцыі COVID-19 Кітай як буйная дзяржава цвёрда прытрымліваўся міжнародных маральных прынцыпаў і абавязацельстваў і цесна супрацоўнічаў з Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя ў адкрытай, празрыстай і адказнай манеры. Як вядучы сусветны пастаўшчык проціэпідэмічных сродкаў і перадавая краіна па вытворчасці вакцын Кітай усімі сіламі імкнецца зрабіць вакцыны глабальнай грамадскай карысцю і пастаянна павышае даступнасць вакцын. Практычныя дзеянні Кітая ўсяляюць цвёрдую ўпэўненасць і даюць стымул усяму свету да перамогі ў барацьбе з эпідэміяй.
- Калі гаварыць аб перспектывах, то, на вашу думку, у чым будзе заключацца супрацоўніцтва Кітая і Беларусі ў рамках ААН у постэпідэмічную эпоху?
- Мы цяпер знаходзімся ў новым гістарычным зыходным пункце. Кітай будзе прадаўжаць прыкладаць сумесныя намаганні з Беларуссю па паглыбленні цеснага супрацоўніцтва ў рамках ААН і іншых шматбаковых арганізацый.
Кітай і Беларусь будуць аказваць рашучую падтрымку адзін аднаму па пытаннях, што датычацца ключавых інтарэсаў і важных праблем дзвюх краін. Кітайскі бок мае намер прадаўжаць цвёрда падтрымліваць беларускі бок у абароне свайго дзяржаўнага суверэнітэту і нацыянальнай годнасці, процідзейнічаць умяшанню знешніх сіл ва ўнутраныя справы Беларусі, выступаць супраць неабгрунтаваных аднабаковых санкцый супраць Беларусі і паважаць шлях развіцця, выбраны беларускім народам у адпаведнасці са сваімі нацыянальнымі рэаліямі.
Упэўнены, што беларускі бок таксама прадоўжыць падтрымліваць пазіцыю Кітая па пытаннях, звязаных з Тайванем, Ганконгам, Сіньцзянам, Тыбетам і Паўднёва-Кітайскім морам, а таксама будзе адкрыта выступаць за справядлівасць па гэтых пытаннях у рамках шматбаковых арганізацый. Акрамя таго, Кітай сумесна з Беларуссю будуць сумесна абараняць сістэму міжнародных адносін, у аснове якой знаходзіцца ААН.
Хачу звярнуць увагу, што Арганізацыя Аб'яднаных Нацый з'явілася з дыму сусветнай антыфашысцкай вайны, даўшы народам свету апору ў мірным развіцці. Аднак некаторыя краіны адкрыта ідэалагічна выбіраюць бакі, якія раздзяляюць свет, прымяняюць аднабаковыя санкцыі на кожным кроку і груба ўмешваюцца ва ўнутраныя справы іншых краін пад выглядам абароны правоў чалавека, што відавочна супярэчыць першапачатковай задуме ААН.
Кітай сумесна з Беларуссю будуць рашуча процістаяць гегеманізму і палітыцы сілы, прадаўжаць умацоўваць супрацоўніцтва ў рамках ААН і сумесна абараняць сістэму міжнародных адносін, ядром якой з'яўляецца ААН, і міжнародны парадак, заснаваны на міжнародным праве.
Акрамя таго, Кітай і Беларусь будуць сумесна падтрымліваць бесперапынную рэформу і ўдасканаленне ААН. Ва ўмовах бесперапыннага глыбокага развіцця міжнароднай абстаноўкі міжнародная супольнасць спадзяецца, што развіццё ААН будзе ісці ў нагу з часам.
Кітай і Беларусь будуць садзейнічаць збалансаванай падтрымцы рэформ ААН у галінах бяспекі, развіцця і правоў чалавека, умацоўваць голас і прадстаўніцтва краін, што сталі на шлях развіцця, у справах ААН, а таксама абараняць і пашыраць законныя правы і інтарэсы краін, якія сталі на шлях развіцця.
Аліна ГРЫШКЕВІЧ
