У Беларусі амаль 10 працэнтаў жыллёвага фонду да гэтага часу знаходзіцца ў дзяржаўнай уласнасці. Інакш кажучы, пэўная колькасць грамадзян па розных прычынах пакуль не прыватызавалі кватэры або дамы, у якіх пражываюць. Аднак прыняцце ўказа нумар 563 "Аб некаторых пытаннях прававога рэгулявання жыллёвых адносін" падштурхнула тых, хто сумняваецца, да прыняцця канкрэтнага рашэння, бо, згодна з дакументам, з 1 ліпеня 2016 года ўвесь непрыватызаваны жыллёвы фонд пяройдзе ў разрад камерцыйнага. Для таго каб грамадзяне, жадаючыя прыватызаваць жыллё, змаглі рэалізаваць сваё права без затрымкі, прыняты ўказ нумар 524 "Аб прыватызацыі жылых памяшканняў дзяржаўнага жыллёвага фонду". Яго асноўныя палажэнні ў інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА пракаменціраваў кансультант упраўлення жыллёвай гаспадаркі Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі Канстанцін Кулікоў.
- Канстанцін Віктаравіч, чаму ўзнікла неабходнасць дадаткова рэгуляваць працэдуру прыватызацыі жылля?
- Неабходнасць узнікла ў выніку наяўнасці аб'ектыўных прычын, якія сапраўды былі перашкодай для некаторых грамадзян, якія жадаюць прыватызаваць жылыя памяшканні.
Адна з іх была ў тым, што да гэтага часу рашэнні аб прыватызацыі ізаляванага жылога памяшкання, размешчанага ў шматкватэрным або блакіраваным жылым доме, не маглі прымацца без наяўнасці дакументаў, што засведчваюць дзяржрэгістрацыю стварэння і ўзнікнення права дзяржуласнасці на іх. Інакш кажучы, арганізацыі, у гаспадарчым веданні або аператыўным кіраванні якіх знаходзіліся згаданыя жылыя памяшканні, павінны былі мець праваўладальніцкія дакументы. Але мелі не ўсе, прычым па цалкам аб'ектыўнай прычыне: для атрымання такіх дакументаў неабходна было затраціць вялікія грашовыя сродкі. Напрыклад, дом на 300 кватэр. Нават калі 10 працэнтаў ад гэтых кватэр не з'яўляюцца прыватызаванымі, то на атрыманне праваўладальніцкіх дакументаў на 30 кватэр спатрэбіліся б значныя фінансавыя ўліванні. Юрыдычныя асобы за гэту працэдуру плацяць значна больш, чым фізічныя асобы. Прыватызацыя жылля прыпынялася па прычыне таго, што эксплуатуючым арганізацыям трэба было затраціць вялікія сродкі на афармленне праваўстанаўліваючых дакументаў на жылыя памяшканні, якія перадаюцца, напрыклад, па іх фактычным стане з ваенных гарадкоў, сельскагаспадарчых і іншых арганізацый у камунальную ўласнасць. Разам з тым, гэтыя сродкі ў першую чаргу неабходна было накіроўваць на работы, звязаныя з эксплуатацыяй і рамонтам згаданага жыллёвага фонду. Каб такія сітуацыі не ўзнікалі, указам нумар 524 прадугледжана, што рашэнні аб прыватызацыі ізаляваных жылых памяшканняў, размешчаных у шматкватэрным або блакіраваным жылым доме, могуць прымацца без наяўнасці дакументаў, што засведчваюць дзяржрэгістрацыю іх стварэння і ўзнікнення права дзяржуласнасці на іх, але толькі пры ўмове наяўнасці адпаведных звестак адносна капітальнага збудавання, у якім яны размешчаны.
- А што датычыцца аднакватэрных жылых дамоў?
- Тут прынцып, па сутнасці, той жа: дакументы, што засведчваюць дзяржрэгістрацыю стварэння і ўзнікнення права дзяржуласнасці на такія памяшканні, для прыватызацыі з гэтага часу не патрабуюцца.
- Але гэта не адзінае новаўвядзенне...
- Яшчэ адзін пункт указа датычыцца карэкціроўкі ацэначнай вартасці жылых памяшканняў для мэты прыватызацыі. Нагадаю: асноўны прынцып прыватызацыі жылля - гэта не атрыманне прыбытку, а кампенсаванне дзяржаве затрат на яго будаўніцтва за вылікам кошту зносу. Ацэнка ідзе па цэнах на момант звароту. І было ў краіне некалькі выпадкаў, калі ацэначны кошт ідэнтычных кватэр у некаторых дамах значна перавышаў сярэдні па рэгіёне. Напрыклад, у сярэднім кватэра каштуе Br300 млн, а некаторым грамадзянам налічылі Br1 млрд. Але падкрэслю, што размова ідзе толькі аб тых памяшканнях, кошт якіх быў вызначаны на законных падставах, - аб памылках цяпер не будзем. Так атрымлівалася таму, што дзяржава на будаўніцтва гэтых дамоў сапраўды затраціла такую суму. Часцей за ўсё гэта эксперыментальныя дамы, будаўніцтва якіх запатрабавала значных фінансавых уліванняў, але ў далейшым было прынята рашэнне аб немэтазгоднасці такіх затрат. Дамы будаваць перасталі, але пабудаваны ўжо шматкватэрны дом здадзены ў эксплуатацыю, людзі там жывуць, хочуць прыватызаваць жыллё, а кошт аказваецца непад'ёмным. Каб паставіць усіх у аднолькавыя ўмовы, прыйшлі да такога рашэння, замацаванага падпісаным указам: у выпадку, калі ацэначны кошт 1 кв.м прыватызуемага жылога памяшкання, вызначаны ў цэнах, дзеючых на дзень падачы заявы аб прыватызацыі, на 30 працэнтаў і больш перасягае вызначаны ў тым жа парадку ацэначны кошт "квадрата" двух або больш аналагічных жылых памяшканняў, дапускаецца правядзенне незалежнай ацэнкі рыначнага кошту. Рашэнне аб прыватызацыі будзе прымацца па меншым кошце. Такі ж прынцып выкарыстоўваецца цяпер пры продажы незаселенага жылля.
- Дакументам таксама ўрэгулявана пытанне аб прыватызацыі жылых памяшканняў, пабудаваных за кошт сродкаў арганізацый з частковым прыцягненнем сродкаў сваіх работнікаў. Які ўстаноўлены парадак?
- Да нас паступалі скаргі грамадзян на тое, што грашовыя сродкі, якімі яны ўдзельнічалі ў будаўніцтве, не ўлічваюцца пры прыватызацыі памяшканняў. Размова ідзе аб дамах, пабудаваных у 1994-1995 гадах, калі інфляцыя зашкальвала, усё абясцэньвалася літаральна на вачах, будаўніцтва ў рэспубліцы фактычна спынілася. Тады прадпрыемствам дазволілі прыцягваць грашовыя сродкі грамадзян. Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі выдала загад аб парадку заліку грашовых сродкаў грамадзян пры долевым будаўніцтве, але ў 2002 годзе ўступіў у сілу закон "Аб дзяржаўнай рэгістрацыі нерухомай маёмасці, правоў на яе і здзелак з ёю", у адпаведнасці з якім з кампетэнцыі міністэрства выключылі пытанні рэгістрацыі, інвентарызацыі і ацэнкі і перадалі гэтыя пытанні Дзяржаўнаму камітэту па маёмасці. Наш дакумент аб парадку залічэння грашовых сродкаў грамадзян пры долевым будаўніцтве быў прызнаны страціўшым сілу, а Дзяржкаммаёмасць аналагічны дакумент не прадставіла, улічваючы, што гэта быў 2002 год і так ужо не будавалі. І каб патрачаныя на будаўніцтва сродкі грамадзян усё ж былі залічаны, ім даводзілася звяртацца ў суд. Каб не ганяць людзей па судах, указам нумар 524 устаноўлена, што грашовыя сродкі, унесеныя работнікамі дзяржаўных арганізацый у лік аплаты кошту будаўніцтва жылых памяшканняў, пабудаваных дзяржарганізацыямі з частковым прыцягненнем сродкаў сваіх работнікаў, залічваюцца ў лік аплаты кошту жылля пры яго прыватызацыі пры наяўнасці заключаных дагавораў аб сумесным будаўніцтве жылых памяшканняў і (або) дакументаў, што пацвярджаюць суму ўнесеных гэтымі работнікамі грашовых сродкаў. Яны будуць залічаны ў лік аплаты кошту жылых памяшканняў пры іх прыватызацыі прапарцыянальна частцы плошчы жылых памяшканняў, якая была пабудавана за кошт прыцягнутых грашовых сродкаў гэтых работнікаў. Цяпер пры прыватызацыі грамадзянін аплаціць толькі тую частку, якую аплаціла дзяржава пры будаўніцтве.
- Хто ў рэспубліцы адказвае за ацэнку жылых памяшканняў для мэты прыватызацыі жылля?
- Адзіную палітыку па ацэначнай дзейнасці ў Беларусі і раней, і цяпер вызначае Дзяржаўны камітэт па маёмасці. Аднак раней размова ішла аб усёй маёмасці, за выключэннем жыллёвага фонду. Але ўказам нумар 524 жыллёвы фонд таксама трапіў пад уплыў Дзяржкаммаёмасці, у падпарадкаванні якога, дарэчы, знаходзяцца РУП "Інстытут нерухомай маёмасці і ацэнкі" з філіяламі ў абласцях, тэрытарыяльныя арганізацыі па дзяржрэгістрацыі нерухомай маёмасці з атэставаным штатам ацэншчыкаў і інш. Цяпер арганізацыі, у гаспадарчым веданні якіх знаходзяцца жылыя памяшканні, змогуць заключаць дагаворы з агенцтвамі па дзяржаўнай рэгістрацыі і зямельным кадастры на ажыццяўленне ацэнкі жылых памяшканняў для далейшага прыняцця кіраўніцкіх рашэнняў у працэдуры прыватызацыі жылля.
Юлія ДЫЛЯНОК
