За час пандэміі свет, здаецца, прывык ужо да дыстанцыйнага рытму жыцця - аддаленая вучоба, работа, дастаўка прадуктаў і аплата ўсіх паслуг анлайн. Але па меры вяртання да звычайнага ладу жыцця цікавасць беларусаў да аказання электронных паслуг не згасае, таму РУП "Нацыянальны цэнтр электронных паслуг" пастаянна развівае і прапануе новыя паслугі і сэрвісы. Дырэктар цэнтра Раман Градусаў расказаў карэспандэнту БЕЛТА, як сёння развіваецца электронны ўрад і якія паслугі будуць даступны грамадзянам у бліжэйшы час.
- Нацыянальны цэнтр электронных паслуг штогод укараняе новыя паслугі і размяшчае іх на сваім партале. Якімі з іх беларусы ўжо могуць карыстацца?
- Цяпер у Беларусі паспяхова функцыянуе шэраг дзяржаўных інфармацыйных сістэм і рашэнняў, якія забяспечваюць магчымасць камфортнага электроннага дыялогу дзяржавы, бізнесу і грамадзян. Адна з іх - агульнадзяржаўная аўтаматызаваная інфармацыйная сістэма, на базе якой функцыянуе адзіны партал электронных паслуг. На адзіным партале электронных паслуг (АПЭП) у бягучым годзе аказана больш за 33 млн паслуг (за ўвесь мінулы год аказана крыху больш за 17 млн паслуг). Гэта сведчыць аб пастаянна ўзрастаючай цікавасці нашых грамадзян і суб'ектаў гаспадарання да лічбавых адносін і атрымання паслуг анлайн. Цяпер большасць электронных сэрвісаў на АПЭП арыентавана на юрыдычных асоб, але з кожным годам расце колькасць паслуг і для грамадзян. На бягучы момант з дапамогай АПЭП прадастаўляецца 230 відаў паслуг, з іх 72 - адміністрацыйныя працэдуры.
Нацыянальны цэнтр электронных паслуг пастаянна працуе над тым, каб колькасць новых, цікавых, запатрабаваных паслуг на партале расла, каб любая жыццёвая сітуацыя грамадзяніна лёгка і зручна магла быць вырашана за некалькі клікаў. Напрыклад, 1 ліпеня пачала працаваць паслуга па выкарыстанні адзінай аўтаматызаванай інфармацыйнай сістэмы ўліку асоб, вакцынаваных супраць COVID-19. У сістэму ўносіцца асабістая інфармацыя аб вакцынаваным (прозвішча, імя, імя па бацьку, дата нараджэння, пашпартныя даныя, грамадзянства, нумар тэлефона), інфармацыя аб першай дозе вакцыны ад каранавіруса (дата ўвядзення доз, назва прэпарату, краіна-вытворца, нумар партыі вакцыны), а таксама інфармацыя аб медработніку, які ўводзіў прэпарат (прозвішча, імя, імя па бацьку). Такія ж звесткі дабаўляюцца пасля ўвядзення бустарнай дозы вакцыны ад COVID-19. Грамадзяне Беларусі і вакцынаваныя ў краіне іншаземцы могуць загружаць свае даныя з сістэмы ў дадатак "Падарожнічаю без COVID-19". Таксама любы грамадзянін з выкарыстаннем публічнага партала або мабільнага дадатку зможа паглядзець звесткі аб сваіх вакцынацыях і сертыфікатах, прад'явіць у выпадку неабходнасці для кантролю.
Яшчэ адна цікавая паслуга для фізічных асоб - электронная віза. Яна прадугледжвае аўтаматызацыю выдачы замежным грамадзянам аднаразовых кароткатэрміновых уязных віз катэгорыі С шляхам афармлення візавай заявы анлайн на АПЭП і аплаты з дапамогай Assist з выкарыстаннем картак Visa, Mastercard. Файл электроннай візы накіроўваецца заяўніку ў асабісты кабінет на АПЭП для наступнага прад'яўлення пры перасячэнні граніцы з Беларуссю.
- Якія паслугі цяпер знаходзяцца ў распрацоўцы?
- У бліжэйшай перспектыве плануецца запуск комплекснай паслугі аб гісторыі аўтамабіля з прабегам. Паслуга ААІС "Прадастаўленне сістэматызаваных звестак аб аўтамабілі" будзе даступна на партале ў трэцім квартале 2022 года. Гэта паслуга дасць магчымасць атрымаць сістэматызаваныя звесткі аб аўтамабілі (у тым ліку аб гісторыі праходжання дзяржаўнага тэхнічнага агляду, атрымання дазволу на допуск да ўдзелу ў дарожным руху, зафіксаваным прабегу, а таксама знаходжанні ў вышуку) з моманту яго першай рэгістрацыі на аснове інфармацыі чатырох інтэграваных з ААІС інфармацыйных сістэм.
У распрацоўцы цэнтра - паслугі для замежных студэнтаў па атрыманні ў нашай краіне вышэйшай адукацыі на аснове базы даных замежных студэнтаў. База даных замежных студэнтаў аўтаматызуе шэраг працэдур і сэрвісаў у рамках атрымання замежнымі грамадзянамі вышэйшай адукацыі ў Беларусі. З выкарыстаннем гэтага сэрвісу ёсць магчымасць запрашаць замежных студэнтаў на навучанне ў Беларусь, рэгістраваць знаходжанне або часовае пражыванне замежнага студэнта на тэрыторыі Беларусі і іншыя функцыі. Узаемадзеянне замежнага грамадзяніна з установамі вышэйшай адукацыі, падраздзяленнямі па грамадзянстве і міграцыі органаў унутраных спраў і іншымі зацікаўленымі бакамі ажыццяўляецца з дапамогай асабістага электроннага кабінета на адзіным партале электронных паслуг. Праект стартуе ў 2023 годзе.
- Якія сферы ў далейшым плануе пакрыць электронны ўрад?
- Наша глабальная мэта - пабудова лічбавай дзяржавы, якая будзе грунтавацца на аказанні праактыўных сэрвісаў з дапамогай АПЭП. Да нядаўняга часу электроннае супрацоўніцтва чалавека і дзяржавы будавалася па заяўным прынцыпе: паслуга ў адказ на зварот. У будучым гэта зробіць дзяржава на падставе даных, што паступаюць у інфармацыйныя сістэмы.
Гаворачы аб электронным урадзе, мы гаворым аб аўтаматызацыі ўзаемадзеяння ва ўсіх сферах, таму і паслугі на партале прадстаўлены ў самых розных галінах - ад падаткаабкладання, медыцыны, сацыяльнай абароны да зямельна-маёмасных адносін, энергетыкі і мытнай справы.
Акрамя рэалізацыі новых паслуг і праектаў цэнтр пастаянна працуе над прадастаўленнем новых магчымасцей для карыстальнікаў у асабістым кабінеце адзінага партала электронных паслуг. Так, новы асабісты кабінет, які даступны з пачатку бягучага года, уключае шэраг новых опцый, у тым ліку ідэнтыфікацыю па ID-картцы, выкарыстанне асабовага рахунку для папярэдняй аплаты электронных паслуг і іншыя. Для кожнага грамадзяніна, які зарэгістраваны на тэрыторыі краіны, асабісты кабінет створаны аўтаматычна і знаходзіцца ў неактыўным рэжыме да моманту першай актывацыі з выкарыстаннем ID-карткі або электроннага лічбавага подпісу. Такім чынам, менавіта праз асабісты кабінет трымальнік ID-карткі можа атрымліваць электронныя сэрвісы дзяржавы, не выходзячы з дома. Сёння зарэгістравана амаль 180 тыс. асабістых электронных кабінетаў. З іх за 6 месяцаў 2022 года самастойна актывавана на новым партале больш за 16 тыс. асабістых кабінетаў.
- Колькі праектаў плануецца рэалізаваць да канца года?
- Распрацоўка новых відаў паслуг - працэс дынамічны. Планаў шмат, але іх рэалізацыя залежыць у першую чаргу ад гатоўнасці да ўзаемадзеяння дзяржаўных органаў, паколькі менавіта на падставе звестак з іх інфармацыйных рэсурсаў і з'яўляюцца новыя паслугі. Напрыклад, па распараджэннях урада ў бягучым годзе павінны быць пераведзены ў электронную форму больш за 100 новых адміністрацыйных працэдур, аднак пачаць рэальную распрацоўку мы можам не раней, чым атрымаем ад уладальніка інфармацыйнага рэсурсу ўсе неабходныя даныя: карэктны вэб-сэрвіс і рэгламентуючыя дакументы. Да канца года з'явяцца новыя тыпы мытных дакументаў, якія перавозчыкі або дэкларанты змогуць перадаваць у мытныя органы ў электронным выглядзе, новы сэрвіс па анкетаванні насельніцтва з мэтай правядзення дыспансерызацыі, сэрвіс па рассылцы ў асабістыя кабінеты на партале розных паведамленняў ад дзяржаўных органаў і іншыя паслугі як для грамадзян, так і для суб'ектаў гаспадарання.-0-
