У Беларусі пасля адмены ліцэнзавання будаўнічай дзейнасці адбыліся істотныя змяненні ў галіне рэгулявання права на яе ажыццяўленне. На працягу апошніх двух гадоў быў прыняты шэраг нарматыўных прававых актаў, якія сфарміравалі абсалютна новую дазвольную сістэму ў будаўніцтве. Разам з тым такія праблемы, як недастатковая якасць выконваемых работ і будаўніцтва аб'ектаў з перавышэннем нарматыўных тэрмінаў, не былі вырашаны, таму стала відавочна, што рэгуляваць права на ажыццяўленне гэтай дзейнасці ўсё ж такі патрэбна. У сувязі з гэтым Міністэрства архітэктуры і будаўніцтва вырашыла ўвесці ў краіне новыя правілы паводзін на рынку - цяпер арганізацыям галіны і самім будаўнікам спатрэбіцца спецыяльная атэстацыя. Аб тым, якім чынам яна будзе ажыццяўляцца, якая арганізацыя зоймецца гэтым і як будзе наладжана гэта работа ў рэгіёнах, у інтэрв'ю карэспандэнту БЕЛТА расказаў намеснік міністра архітэктуры і будаўніцтва Беларусі Дзмітрый Семянкевіч.
- Мінбудархітэктуры падрыхтавала Палажэнне аб атэстацыі спецыялістаў яшчэ раней, гэты дакумент ужо быў узгоднены з усімі зацікаўленымі бакамі і перададзены на зацвярджэнне ў Савет Міністраў. Аднак на пасяджэнні спецыяльна створанай рабочай групы па праблемных пытаннях у будаўнічай галіне, якую ўзначальвае кіраўнік Адміністрацыі Прэзідэнта Андрэй Кабякоў, прыйшло разуменне, што праходзіць атэстацыю павінны не толькі работнікі галіны, але і арганізацыі. Тады распрацаванае Палажэнне, якое юрыдычна поўнасцю падрыхтавалі, было адклікана з Саўміна.
Цяпер мы пашырылі пералік спецыялістаў, якім неабходна праходзіць атэстацыю, уключыўшы туды кіраўнікоў праектаў і работнікаў службаў маркетынгу заказчыка і падрадчыка, таму што іх прафесіяналізм і ўменне ўплываюць на падрыхтоўку конкурснай дакументацыі. Яшчэ адно змяненне звязана з ажыццяўленнем пераводу спецыяліста на больш высокую функцыянальную пасаду. Цяпер работніку, які на гэта прэтэндуе, неабходна мець пяцігадовы стаж работы на ніжэйшай пасадзе. Калі спецыяліст будзе праходзіць спецыяльную стажыроўку, мы прапануем улічваць яе, а тэрмін стажу скараціць да трох гадоў. Але гэта магчыма толькі пры наяўнасці афіцыйных дакументаў, якія пацвярджаюць праходжанне гэтай стажыроўкі.
Што датычыцца атэстацыі арганізацый, то гэта абсалютна новы дадатак да пастановы. Ім вызначана, што праходзіць атэстацыю ў абавязковым парадку будуць наступныя арганізацыі: праектныя, інжынерныя, якія займаюцца пошукам і абследаваннем будынкаў і збудаванняў, інжынірынгавыя кампаніі, якія выконваюць функцыі заказчыка па арганізацыі інвестыцыйнага працэсу. Таксама ў пералік уключаны будаўнічыя арганізацыі, што займаюцца выкананнем тых відаў работы, якія сёння не сертыфікуюцца па тэхнічнаму рэгламенту. Цяпер калі будаўнічая арганізацыя хоча займацца, напрыклад, узвядзеннем каркаса або ажыццяўляць будаўнічыя работы, яна абавязана атрымаць адпаведны сертыфікат на права выканання такіх работ, але ёсць шэраг паслуг, якія гэтай сертыфікацыі не падлягаюць. Сярод іх малярныя і аддзелачныя работы, устаноўка вокнаў і дзвярэй, на што часта бываюць нараканні ад спажыўцоў, таму мы і вырашылі ўвесці абавязковую атэстацыю для такіх арганізацый.
- Дзмітрый Ігаравіч, ці значыць гэта, што цяпер усім бударганізацыям у той або іншай ступені давядзецца пацвярджаць сваю кваліфікацыю праз сертыфікацыю або атэстацыю?
- Не, не ўсе павінны быць атэставаныя, а толькі тыя арганізацыі, якія маюць намер прапаноўваць свае паслугі пры будаўніцтве аб'ектаў 1-4 узроўню складанасці, гэта значыць больш складаныя і сур'ёзныя будынкі і збудаванні. Узвядзенне аб'ектаў пятага ўзроўню - часовыя збудаванні, дачы, сядзібныя дамы, аб'екты агратурызму - могуць выконвацца і сіламі невялікіх кампаній без абавязковай атэстацыі.
- Якая арганізацыя будзе праводзіць такую праверку ведаў, якім чынам яна будзе ажыццяўляцца?
- Роля арганізацыі, якая атэстуе, будзе ўскладзена на РУП "Белбудцэнтр", якое раней займалася пытаннямі ліцэнзавання. Што датычыцца працэдуры, то першапачаткова спецыялісту неабходна будзе падаць дакументы асабіста або праз упаўнаважанага прадстаўніка. У гэты пералік уваходзіць заяўка, дакументы, якія пацвярджаюць адукацыю і стаж работы, дзве фатаграфіі. Потым будзе ажыццяўляцца тэсціраванне на камп'ютары. З 10 тыс. пытанняў выпадкова будуць выбірацца ад 40 да 60, на якія неабходна даць адказ на працягу гадзіны. Калі ж атэстуемы не здаў, то праз месяц ён можа прыйсці на паўторны экзамен.
Гэта ж прадпрыемства будзе праводзіць і атэстацыю арганізацый. Ім неабходна будзе прадаставіць пакет дакументаў, якія пацвярджаюць права займацца той або іншай дзейнасцю і выконваць пэўныя віды работ, а спецыялісты "Белбудцэнтра" пасля іх праверкі будуць выязджаць у атэстуемую арганізацыю для зверкі наяўнасці таго, што заяўлена ў дакументах.
Што датычыцца рэгіянальных прадпрыемстваў, то мы прадумалі і гэты момант. Каб не было праблем і не ствараць ажыятажу, у рэгіёнах на базе ВНУ будуць арганізаваны спецыяльныя групы або падраздзяленні, упаўнаважаныя "Белбудцэнтрам" прымаць дакументы, праводзіць электроннае тэсціраванне і выдаваць атэстаты. Так, рэгіянальным прадпрыемствам не трэба будзе спецыяльна прыязджаць у беларускую сталіцу, на працягу года мы арганізуем гэту работу на месцах, тым больш адпаведны вопыт у нас напрацаваны ўжо.
- Калі трэба чакаць уступлення ў дзеянне гэтай нормы?
- Мяркуецца, што абавязковая атэстацыя спецыялістаў і арганізацый галіны будзе ўведзена ў Беларусі з 1 студзеня 2015 года. Такім чынам, мы адводзім дастаткова часу, каб усе жадаючыя маглі падрыхтавацца і здаць усе неабходныя дакументы і экзамены.
Важна зразумець, што гэта новаўвядзенне - не спроба ўскладніць жыццё нашым арганізацыям, а жаданне зрабіць рынак будаўнічых паслуг больш цывілізаваным, магчымасць спыніць з'яўленне ў галіне нядобрасумленных кампаній. Акрамя таго, гэта дасць магчымасць павысіць узровень прафесіяналізму спецыялістаў будаўнічага комплексу, паколькі атрыманне атэстата - пацвярджэнне наяўнасці пэўных ведаў, у адваротным выпадку спецыяліст будзе абавязаны прайсці спецыяльнае навучанне і павысіць сваю кваліфікацыю.
Кацярына МАРКОВІЧ
- Мінбудархітэктуры падрыхтавала Палажэнне аб атэстацыі спецыялістаў яшчэ раней, гэты дакумент ужо быў узгоднены з усімі зацікаўленымі бакамі і перададзены на зацвярджэнне ў Савет Міністраў. Аднак на пасяджэнні спецыяльна створанай рабочай групы па праблемных пытаннях у будаўнічай галіне, якую ўзначальвае кіраўнік Адміністрацыі Прэзідэнта Андрэй Кабякоў, прыйшло разуменне, што праходзіць атэстацыю павінны не толькі работнікі галіны, але і арганізацыі. Тады распрацаванае Палажэнне, якое юрыдычна поўнасцю падрыхтавалі, было адклікана з Саўміна.
Цяпер мы пашырылі пералік спецыялістаў, якім неабходна праходзіць атэстацыю, уключыўшы туды кіраўнікоў праектаў і работнікаў службаў маркетынгу заказчыка і падрадчыка, таму што іх прафесіяналізм і ўменне ўплываюць на падрыхтоўку конкурснай дакументацыі. Яшчэ адно змяненне звязана з ажыццяўленнем пераводу спецыяліста на больш высокую функцыянальную пасаду. Цяпер работніку, які на гэта прэтэндуе, неабходна мець пяцігадовы стаж работы на ніжэйшай пасадзе. Калі спецыяліст будзе праходзіць спецыяльную стажыроўку, мы прапануем улічваць яе, а тэрмін стажу скараціць да трох гадоў. Але гэта магчыма толькі пры наяўнасці афіцыйных дакументаў, якія пацвярджаюць праходжанне гэтай стажыроўкі.
Што датычыцца атэстацыі арганізацый, то гэта абсалютна новы дадатак да пастановы. Ім вызначана, што праходзіць атэстацыю ў абавязковым парадку будуць наступныя арганізацыі: праектныя, інжынерныя, якія займаюцца пошукам і абследаваннем будынкаў і збудаванняў, інжынірынгавыя кампаніі, якія выконваюць функцыі заказчыка па арганізацыі інвестыцыйнага працэсу. Таксама ў пералік уключаны будаўнічыя арганізацыі, што займаюцца выкананнем тых відаў работы, якія сёння не сертыфікуюцца па тэхнічнаму рэгламенту. Цяпер калі будаўнічая арганізацыя хоча займацца, напрыклад, узвядзеннем каркаса або ажыццяўляць будаўнічыя работы, яна абавязана атрымаць адпаведны сертыфікат на права выканання такіх работ, але ёсць шэраг паслуг, якія гэтай сертыфікацыі не падлягаюць. Сярод іх малярныя і аддзелачныя работы, устаноўка вокнаў і дзвярэй, на што часта бываюць нараканні ад спажыўцоў, таму мы і вырашылі ўвесці абавязковую атэстацыю для такіх арганізацый.
- Дзмітрый Ігаравіч, ці значыць гэта, што цяпер усім бударганізацыям у той або іншай ступені давядзецца пацвярджаць сваю кваліфікацыю праз сертыфікацыю або атэстацыю?
- Не, не ўсе павінны быць атэставаныя, а толькі тыя арганізацыі, якія маюць намер прапаноўваць свае паслугі пры будаўніцтве аб'ектаў 1-4 узроўню складанасці, гэта значыць больш складаныя і сур'ёзныя будынкі і збудаванні. Узвядзенне аб'ектаў пятага ўзроўню - часовыя збудаванні, дачы, сядзібныя дамы, аб'екты агратурызму - могуць выконвацца і сіламі невялікіх кампаній без абавязковай атэстацыі.
- Якая арганізацыя будзе праводзіць такую праверку ведаў, якім чынам яна будзе ажыццяўляцца?
- Роля арганізацыі, якая атэстуе, будзе ўскладзена на РУП "Белбудцэнтр", якое раней займалася пытаннямі ліцэнзавання. Што датычыцца працэдуры, то першапачаткова спецыялісту неабходна будзе падаць дакументы асабіста або праз упаўнаважанага прадстаўніка. У гэты пералік уваходзіць заяўка, дакументы, якія пацвярджаюць адукацыю і стаж работы, дзве фатаграфіі. Потым будзе ажыццяўляцца тэсціраванне на камп'ютары. З 10 тыс. пытанняў выпадкова будуць выбірацца ад 40 да 60, на якія неабходна даць адказ на працягу гадзіны. Калі ж атэстуемы не здаў, то праз месяц ён можа прыйсці на паўторны экзамен.
Гэта ж прадпрыемства будзе праводзіць і атэстацыю арганізацый. Ім неабходна будзе прадаставіць пакет дакументаў, якія пацвярджаюць права займацца той або іншай дзейнасцю і выконваць пэўныя віды работ, а спецыялісты "Белбудцэнтра" пасля іх праверкі будуць выязджаць у атэстуемую арганізацыю для зверкі наяўнасці таго, што заяўлена ў дакументах.
Што датычыцца рэгіянальных прадпрыемстваў, то мы прадумалі і гэты момант. Каб не было праблем і не ствараць ажыятажу, у рэгіёнах на базе ВНУ будуць арганізаваны спецыяльныя групы або падраздзяленні, упаўнаважаныя "Белбудцэнтрам" прымаць дакументы, праводзіць электроннае тэсціраванне і выдаваць атэстаты. Так, рэгіянальным прадпрыемствам не трэба будзе спецыяльна прыязджаць у беларускую сталіцу, на працягу года мы арганізуем гэту работу на месцах, тым больш адпаведны вопыт у нас напрацаваны ўжо.
- Калі трэба чакаць уступлення ў дзеянне гэтай нормы?
- Мяркуецца, што абавязковая атэстацыя спецыялістаў і арганізацый галіны будзе ўведзена ў Беларусі з 1 студзеня 2015 года. Такім чынам, мы адводзім дастаткова часу, каб усе жадаючыя маглі падрыхтавацца і здаць усе неабходныя дакументы і экзамены.
Важна зразумець, што гэта новаўвядзенне - не спроба ўскладніць жыццё нашым арганізацыям, а жаданне зрабіць рынак будаўнічых паслуг больш цывілізаваным, магчымасць спыніць з'яўленне ў галіне нядобрасумленных кампаній. Акрамя таго, гэта дасць магчымасць павысіць узровень прафесіяналізму спецыялістаў будаўнічага комплексу, паколькі атрыманне атэстата - пацвярджэнне наяўнасці пэўных ведаў, у адваротным выпадку спецыяліст будзе абавязаны прайсці спецыяльнае навучанне і павысіць сваю кваліфікацыю.
Кацярына МАРКОВІЧ
