Усебеларускі народны сход (УНС) - вышэйшы прадстаўнічы орган народаўладдзя Рэспублікі Беларусь.На УНС ускладзены важнейшыя функцыі: вызначаць стратэгічныя напрамкі развіцця грамадства і дзяржавы, забяспечваць непахіснасць канстытуцыйнага ладу, пераемнасць пакаленняў, грамадзянскую згоду.
Склад УНС:
дэлегаты, якія прадстаўляюць розныя сацыяльныя слаі і групы грамадства. Гранічная колькасць - 1200 чалавек.
Дэлегатамі з'яўляюцца:
- Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь;
- Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь, які спыніў выкананне сваіх паўнамоцтваў у сувязі з заканчэннем тэрміну яго знаходжання на пасадзе або датэрмінова ў выпадку яго адстаўкі;
- прадстаўнікі заканадаўчай улады: дэпутаты Палаты прадстаўнікоў, члены Савета Рэспублікі;
- прадстаўнікі выканаўчай улады: прэм'ер-міністр, яго намеснікі, іншыя члены Саўміна, старшыні абласных, Мінскага гарадскога, раённых, гарадскіх выканкамаў;
- прадстаўнікі судовай улады: старшыня і яго намеснік, суддзі Канстытуцыйнага Суда; старшыня, яго намеснікі і суддзі Вярхоўнага Суда;
- прадстаўнікі мясцовых Саветаў дэпутатаў;
- прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці.
Дэлегаты ад мясцовых Саветаў дэпутатаў кожнай вобласці выбіраюцца абласнымі Саветамі дэпутатаў; ад грамадзянскай супольнасці - вышэйшымі органамі суб'ектаў грамадзянскай супольнасці з ліку членаў.
У 2024 г. падлягаюць выбранню:
ад мясцовых Саветаў дэпутатаў - 290 чалавек;
ад грамадзянскай супольнасці* - 400 чалавек.
Дэлегат прымае ўдзел у рабоце УНС без адрыву ад працоўнай (службовай) дзейнасці.
Тэрмін паўнамоцтваў УНС - пяць гадоў.
З гісторыі УНС.
Усебеларускі народны сход праводзіцца ў Беларусі з 1996 г. Рашэнні УНС мелі рэкамендацыйны характар.
Канстытуцыя, прынятая па выніках рэспубліканскага рэферэндуму 27 лютага 2022 г., замацавала асаблівы канстытуцыйны статус УНС. Рашэнні сходу з'яўляюцца абавязковымі для выканання.
*Аб'яднанне "Белая Русь", БСЖ, БРСМ, БГАВ, ФПБ.
Крыніцы: Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, Закон Рэспублікі Беларусь ад 07.02.2023 г. №248-З, ЦВК Рэспублікі Беларусь.
