15 лістапада, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Нацыянальны банк растлумачыў змяненні, прадугледжаныя законам ад 11 лістапада 2021 года нумар 128-З "Аб змяненні законаў па пытаннях гарантаванага кампенсавання банкаўскіх укладаў (дэпазітаў)", паведамілі БЕЛТА ва ўпраўленні інфармацыі і грамадскіх сувязей Нацбанка.
Закон накіраваны на ўдасканаленне сістэмы гарантаванага кампенсавання грашовых сродкаў, размешчаных фізічнымі асобамі на рахунках або ва ўклады (дэпазіты) у банках. Сярод асноўных напрамкаў - павышэнне эфектыўнасці функцыянавання гэтай сістэмы з улікам практыкі прымянення дзеючага заканадаўства і міжнароднага вопыту, узмацненне прававой абароны фізічных асоб, уключаючы індывідуальных прадпрымальнікаў, паляпшэнне якасці іх абслугоўвання, забеспячэнне стабільнага фінансавання рэзерву Агенцтва па гарантаваным кампенсаванні банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) фізічных асоб, пашырэнне магчымасцей для яго захавання і папаўнення.
Уклады ІП
Сярод змяненняў, прадугледжаных законам, - увядзенне гарантаванага кампенсавання ўкладаў, размешчаных індывідуальнымі прадпрымальнікамі. "ІП з'яўляюцца суб'ектамі такіх сістэм у большасці замежных краін, у тым ліку ва ўсіх дзяржавах - удзельніцах ЕАЭС. Пры гэтым памер кампенсацыі для іх абмяжоўваецца. У прынятым у Беларусі законе прыменены аналагічныя падыходы: для індывідуальных прадпрымальнікаў устаноўлена максімальная сума кампенсацыі. Яна складае Br100 тыс. у адным банку, што перавышае максімальныя памеры кампенсацыі, якія вызначаны для ўкладчыкаў у іншых краінах ЕАЭС. Адпаведна ў выпадку размяшчэння грашовых сродкаў індывідуальным прадпрымальнікам у розных банках узровень яго абароны дадаткова павялічваецца", - растлумачылі ў Нацбанку.
Уклады фізічных асоб
Для фізічных асоб, якія размяшчаюць грашовыя сродкі ва ўклады не ў якасці ІП, па-ранейшаму захоўваецца дзеючы падыход - гарантаванае кампенсаванне адпаведных грашовых сродкаў у поўным аб'ёме. Акрамя таго, у адпаведнасці з законам тэрмін выплаты кампенсацыі ўкладаў скарачаецца з аднаго месяца да 7 дзён з даты падачы заявы аб выплаце кампенсацыі (пры неабходнасці дадатковага вывучэння інфармацыі захоўваецца тэрмін да аднаго месяца). Для забеспячэння аператыўнай выплаты кампенсацыі на банкі ўскладаецца абавязак весці штодзённы ўлік сваіх абавязацельстваў перад фізічнымі асобамі і сустрэчных патрабаванняў. Таксама павялічваецца з 2 да 5 гадоў перыяд для звароту па кампенсаванне ўкладу. Акрамя таго, фізічным асобам прадастаўляецца магчымасць выбару выплаты кампенсацыі наяўнымі грашовымі сродкамі або ў безнаяўным парадку. Выплата кампенсацыі ІП будзе толькі ў безнаяўным парадку.
"Для ўсіх суб'ектаў сістэмы гарантаванага кампенсавання ўкладаў агульным з'яўляецца правіла аб выплаце кампенсацыі ў безнаяўным парадку без спагнання банкамі ўзнагароджання за аперацыі", - звярнулі ўвагу ў Нацбанку.
Рэзерв агенцтва па кампенсаванні ўкладаў
У законе таксама замацаваны нормы, якія датычацца пераходу да сістэмы дыферэнцыраваных узносаў банкаў у рэзерв Агенцтва па гарантаваным кампенсаванні банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) фізічных асоб. "Цяпер для разліку каляндарных узносаў у рэзерв агенцтва прымяняецца агульная (адзіная) для ўсіх банкаў базавая стаўка (пачынаючы з 2015 года базавая паніжаная стаўка 0,15 працэнта). У выніку банкі, якія праводзяць больш рызыкоўную палітыку, маюць тую ж фінансавую нагрузку, што і банкі, якія прытрымліваюцца кансерватыўнай палітыкі кіравання рызыкамі. У міжнароднай практыцы больш справядлівым прызнаецца прымяненне стаўкі каляндарных узносаў, якая залежыць ад рызыкі (дыферэнцыраванай стаўкі), якая матывуе банкі аптымізаваць свае профілі рызыкі", - адзначылі ў Нацбанку.
Закон прадугледжвае двухузроўневую сістэму ўстанаўлення стаўкі узносаў банкаў у рэзерв агенцтва, якая ўключае базавую стаўку і дадатковую (дыферэнцыраваную) стаўку. Велічыня дадатковай стаўкі будзе залежаць ад узроўню рызык, якія прымаюцца канкрэтным банкам у ходзе сваёй дзейнасці. Для ацэнкі рызык плануецца выкарыстоўваць сістэму паказчыкаў, якая дасць магчымасць банкам самім кіраваць памерам будучых узносаў (сваімі расходамі) праз карэкціроўку паводзін на рынку.
Дзеянне закона не распаўсюджваецца на адносіны па выплаце каляндарных узносаў у рэзерв агенцтва за разліковы перыяд (каляндарны квартал), у якім закон уступіць у сілу. Такім чынам, за II квартал 2022 банкі будуць выплачваць узносы па старой сістэме.
Яшчэ адным новаўвядзеннем з'яўляецца магчымасць прыпынення прымянення базавых ставак. У прыватнасці, яны не будуць прымяняцца, калі памер рэзерву агенцтва складзе 10 працэнтаў і больш ад агульнай сумы прыцягнутых банкамі укладаў фізічных асоб. Калі ж памер рэзерву агенцтва знізіцца, то прымяненне базавай стаўкі адновіцца. Падобны падыход характэрны для сістэмы страхавання ўкладаў у Расіі.
Для абароны рэзерву агенцтва ад абясцэньвання пашыраюцца магчымасці для інвесціравання часова свабодных сродкаў. Акрамя фінансавых інструментаў Нацыянальнага банка і Міністэрства фінансаў, сродкі рэзерву змогуць таксама размяшчацца ў каштоўныя паперы ААТ "Банк развіцця Рэспублікі Беларусь". Як і раней, канкрэтныя аб'екты для інвесціравання часова свабодных сродкаў рэзерву агенцтва, гранічны памер, парадак і ўмовы іх інвесціравання зацвярджае наглядальны савет агенцтва. Інвесціраванне заўсёды праводзіцца на прынцыпах вяртальнасці, прыбытковасці і ліквіднасці аб'ектаў.
"Каштоўныя паперы ААТ "Банк развіцця Рэспублікі Беларусь" адносяцца да высоканадзейных інструментаў інвесціравання, уключаны ў ламбардны спіс каштоўных папер, якія прымаюцца Нацыянальным банкам у якасці забеспячэння ламбардных і іншых крэдытаў, нараўне з дзяржаўнымі каштоўнымі паперамі і аблігацыямі Нацыянальнага банка. Акрамя гэтага, заканадаўствам замацаваны механізм субсідыярнай адказнасці Беларусі па каштоўных паперах ААТ "Банк развіцця Рэспублікі Беларусь", - звярнулі ўвагу ў Нацбанку.
Іншыя змяненні
У шэрагу выпадкаў банкі, якія плануюць завяршэнне сваёй дзейнасці, не могуць выканаць абавязацельствы перад укладчыкамі - фізічнымі асобамі, якія не звяртаюцца па нязначныя сумы ўкладаў, што робіць немагчымым завяршэнне працэсу ліквідацыі. Для ўрэгулявання гэтай сітуацыі ў законе прадугледжаны артыкул, у адпаведнасці з якім абавязацельствы банка перад такімі ўкладчыкамі будуць лічыцца пагашанымі, калі банк пералічыць агенцтву грашовыя сродкі ў суме, неабходнай для выплаты кампенсацыі ўкладаў. Калі укладчык не звернецца па кампенсацыю ў банк-павераны або агенцтва, то пасля заканчэння 5 гадоў адпаведныя абавязацельствы спыняюцца, а сродкі, якія засталіся, накіроўваюцца ў рэспубліканскі бюджэт.
Законам задзейнічаецца аналітычны патэнцыял агенцтва і пашыраюцца яго паўнамоцтвы па шырокім спектры пытанняў, уключаючы аналіз дзейнасці банкаў, прынятых на ўлік, у частцы ацэнкі верагоднасці ўзнікнення становішча, якое можа стварыць пагрозу інтарэсам фізічных асоб, вызначэнне групы рызыкі, да якой адносіцца банк для мэт разліку каляндарных узносаў у рэзерв агенцтва. Акрамя таго, прадугледжаны дадатковы кантроль за выкананнем банкамі ўскладзеных на іх абавязкаў па фарміраванні і актуалізацыі рэестра абавязацельстваў перад фізічнымі асобамі, стварэнне ўмоў для далейшага развіцця сістэмы гарантаванага кампенсавання ўкладаў.
Нормы, якія датычацца карэкціроўкі закона "Аб гарантаваным кампенсаванні банкаўскіх укладаў (дэпазітаў) фізічных асоб" і асобных норм Банкаўскага кодэкса, уступяць у сілу з 1 красавіка 2022 года.-0-
