Фота "Беларусь 1"
6 лютага, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Сёння споўнілася 110 гадоў з дня нараджэння народнага паэта Беларусі Аркадзя Куляшова.
Аркадзь Куляшоў - паэт-патрыёт, паэт-воін - чалавек, які безагаворачна любіў сваю родную зямлю, не ўяўляў жыцця без яе, гатовы абараняць яе "штыком і пяром". З самых першых друкаваных твораў паэт услаўляў родную зямлю, сваю Радзіму.
Нарадзіўся Аркадзь Куляшоў 6 лютага 1914 года ў вёсцы Саматэвічы Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці. Сын вясковых настаўнікаў, ён пачаў пісаць вершы яшчэ ў школе. У 1926 годзе на старонках клімавіцкай акруговай газеты "Наш працаўнік" быў апублікаваны першы верш Куляшова "Ты, мой брат", а ў 1930 годзе ў шаснаццацігадовым узросце ён выдаў свой першы зборнік вершаў "Росквіт зямлі", добразычліва сустрэты крытыкай. Праз два гады выйшлі яшчэ дзве кнігі: "Па песню, па сонца!..", "Медзі дождж".
Пазней была вучоба ў Беларускім вышэйшым педагагічным інстытуце і плённая паэтычная творчасць. Знакавым творам Куляшова, які сведчыў пра сталасць паэта, стаў яго верш "У зялёнай дуброве", у якой ужо гучала прадчуванне набліжэння вайны.
Талент паэта вельмі яскрава праявіўся ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У той час Аркадзь Куляшоў - карэспандэнт армейскай газеты "Знамя Советов" - апынуўся на вышыні свайго абавязку. Ён напісаў вершы "Млынар", "Балада аб чатырох заложніках", "Над брацкай магілай", "Ліст з палону", "Камсамольскі білет", "Маці". У 1942 годзе напісана паэма "Сцяг брыгады", а ў 1943 годзе апублікавана ў часопісе "Знамя" - першы вялікі твор аб Вялікай Айчыннай вайне ва ўсёй савецкай літаратуры. "Мы зразумелі тады, - сказаў, успамінаючы сябра, балкарскі паэт Кайсын Куліеў, - што беларуская літаратура ўзбагацілася творам высокай паэзіі, а Беларусь набыла сапраўднага, вялікага паэта". У 1946 годзе Аркадзь Куляшоў за гэту паэму быў узнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй СССР. У час вайны паэт напісаў таксама такія значныя творы, як "Прыгоды цымбал" і "Дом No24", у якіх знайшлі адлюстраванне гераічныя і трагічныя старонкі ўсенароднай барацьбы з фашызмам.
Паэзія Аркадзя Куляшова пасляваеннага дзесяцігоддзя развівалася ў рэчышчы літаратурнага працэсу таго часу, але ўжо тады яе вызначаў інтэлектуалізм, які разам з палкім грамадзянскім пафасам вылучаў яе з агульнага патоку. З-пад пяра майстра выйшлі паэмы "Простыя людзі", "Толькі ўперад!", "Грозная пушча". За дзве апошнія, а таксама за паэму "Песня аб слаўным паходзе" паэт атрымаў у 1968 годзе прэмію Ленінскага камсамола Беларусі.
Значнай вяхой на творчым шляху Аркадзя Куляшова сталі яго вершы, якія спачатку публікаваліся ў перыядычным друку пад агульнай назвай "З новай кнігі". У 1964 годзе яны былі ўключаны пад гэтай жа назвай у другі том "Выбраных твораў" паэта, а ў 1966 годзе выйшлі асобнай кнігай у Маскве. У гэтых вершах удала праявілася філасофская глыбіня паэзіі Аркадзя Куляшова, яго імкненне да ўсебаковага асэнсавання складаных жыццёвых падзей, высокі ўзровень паэтычнага майстэрства.
З гадамі філасофская аснова паэзіі Аркадзя Куляшова істотна паглыбілася, што знайшло сваё адлюстраванне ў вершах і паэмах "Цунамі" і "Далёка да акіяна" са зборніка "Сасна і бяроза". У 1970 годзе ўбачыла свет яго апошняя кніга "Хуткасць". У яе ўвайшла паэма "Варшаўскі шлях", прысвечаная Аркадзю Твардоўскаму.
На працягу ўсяго творчага шляху паэт добра і шмат перакладаў. На беларускай мове гучыць у яго перакладзе "Яўген Анегін" Аляксандра Пушкіна, лірыка Міхаіла Лермантава, Тараса Шаўчэнкі, Сяргея Ясеніна, Уладзіміра Маякоўскага, Аляксандра Твардоўскага. Пераклады кніг "Выбраная паэзія" Міхаіла Лермантава, "Энеіда" Івана Катлярэўскага былі адзначаны ў 1970 годзе Дзяржаўнай прэміяй Беларусі.
Аркадзь Куляшоў - аўтар шэрага артыкулаў аб творчасці беларускіх пісьменнікаў. Спрабаваў свае сілы і ў галіне кінематаграфіі. Ён напісаў сцэнарыі мастацкіх фільмаў "Запомнім гэты дзень" і "Першыя выпрабаванні" разам з Максімам Лужаніным, а таксама "Чырвонае лісце" разам з Алесем Кучарам. Яго творы перакладзены на многія мовы свету, а вершы пакладзены на музыку.
Актыўна ўдзельнічаў Аркадзь Куляшоў і ў грамадскай рабоце. Ён быў дэпутатам Вярхоўнага Савета Беларусі, членам праўленняў Саюза пісьменнікаў Беларусі і СССР, старшынёй рэспубліканскага Камітэта абароны міру, членам рэдкалегіі часопісаў "Новый мир" і "Полымя". Аркадзь Куляшоў узнагароджаны двума ордэнамі Леніна, ордэнам Чырвонага Сцяга, двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга і медалямі.
Памёр Аркадзь Аляксандравіч Куляшоў у 1978 годзе. У мэтах увекавечання памяці народнага паэта ў тым жа годзе была прынята пастанова Савета Міністраў Беларусі, згодна з якой імя Аркадзя Куляшова было прысвоена Магілёўскаму педагагічнаму інстытуту (цяпер Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Аркадзя Куляшова), Саматэвіцкай сярэдняй школе Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці.
У 1984 годзе ў яго роднай вёсцы быў адкрыты Літаратурны музей Аркадзя Куляшова, у якім сярод экспанатаў знаходзяцца асабістыя рэчы пісьменніка, партрэт яго маці, шматлікія фотаздымкі сям'і паэта, яго сяброў, віншавальныя тэлеграмы і ганаровыя граматы. У музеі сабраны творы розных гадоў, частка яго асабістай бібліятэкі. Тут жа знаходзіцца бюст Куляшова, падораны скульптарам Заірам Азгурам. Аб жыцці і творчасці таленавітага беларускага паэта зняты дакументальны фільм "Край крынічны".-0-
