4 сакавіка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Часовая экспазіцыя "Лёс жанчыны" адкрылася сёння ў Беларускім дзяржаўным музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, перадае карэспандэнт БЕЛТА.
"Мы разумеем, якой цаной далася перамога, як нялёгка было выстаяць жанчынам, якія працавалі ў тыле і знаходзіліся на перадавой. Сёння мы ведаем, як шмат жанчын здзейснілі подзвігі. І гэта ўсё ад вялікай любові да сваёй краіны, родных і блізкіх", - падкрэсліў дырэктар музея гісторыі ВАВ Уладзімір Варапаеў.
Вялікая Айчынная вайна стварыла смяротную пагрозу ўсяму беларускаму народу. Яна стала найцяжэйшым выпрабаваннем, выклікаўшы вялікі ўздым энтузіязму і асабістую зацікаўленасць большасці грамадзян у перамозе над ворагам. Гэта паслужыла асновай масавага гераізму і незлічонай колькасці подзвігаў на фронце і ў тыле не толькі мужчын, але і жанчын, на чые плечы ляглі празмерна цяжкія клопаты. Вайна карэнным чынам змяніла жыццё ўсіх савецкіх жанчын: маладыя дзяўчаты асірацелі і пасталелі на вачах, маці страцілі сыноў, сёстры - братоў.
Мерапрыемства наведала былая вязніца канцэнтрацыйнага лагера Асвенцім Аляксандра Барысава, якая расказала пра гады, праведзеныя ў канцлагеры. "Тысячы маіх суайчыннікаў знаходзіліся ў лагерах смерці. Я, дзевяцігадовая дзяўчынка, знаходзілася ў самым значным па маштабах знішчэння і самым жорсткім па ўтрыманні лагеры Аўшвіц-Біркенау. 27 студзеня 1945 года 300 слабых, хворых дзяцей і крыху больш за 8 тыс. зняволеных Асвенціма вызвалілі воіны Чырвонай Арміі. Мяне трымаў на руках малады салдат з перабінтаванай галавой, а я яму ці то напявала, ці то гаварыла словы песні", - падзялілася ўспамінамі Аляксандра Барысава.
"Асобнай гісторыяй стала пасляваеннае жыццё. Працаваць на зямлі вельмі цяжка. Я памятаю, як мама працавала ў полі, запрагала карову, таму што коней не было. Гэта ўсё было на жаночых плячах. У гарадах па ўсёй краіне аднаўлялі вытворчасць, і гэта былі ў асноўным жанчыны", - адзначыла Аляксандра Барысава.
На лініі фронту жанчыны змагаліся ў якасці медыкаў, лётчыц, снайпераў, сувязістак, разведчыц, шафёраў, тапографаў, рэпарцёраў, танкістаў, артылерыстаў, служылі ў пяхоце. Яны актыўна ўдзельнічалі ў антыфашысцкім падполлі і партызанскім руху. Жанчыны змаглі замяніць мужчын, якія пайшлі на фронт, на фабрыках і заводах, на саўгасных і калгасных палях, працавалі ў навуковых установах і навучальных установах, прымалі ўдзел у рабоце франтавых тэатраў і брыгад. Жанчыны ўпісалі ў летапіс вайны нямала слаўных старонак. Іх шлях у Вялікай Айчыннай вайне - цярністы і страшны, але гэта шлях неймаверных подзвігаў і сілы духу.
"Экспазіцыя падзелена на некалькі тэматычных блокаў: пачатак вайны, падчас эвакуацыі, акупацыі, партызанскі рух, жанчыны на фронце", - расказала куратар выстаўкі, намеснік дырэктара музея гісторыі ВАВ па навуковай рабоце Ганна Галінская.
Наведвальнікам прапануецца ўбачыць пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Менавіта медперсанал і жонкі камандзіраў сталі першымі сведкамі і ўдзельнікамі ВАВ. На адным з фотаздымкаў, напрыклад, можна ўбачыць, колькі жанчын-добраахвотнікаў прыйшлі ў пункты мабілізацыі.
Ганна Галінская таксама звярнула ўвагу на тое, што ў партызанскім руху было 16 працэнтаў жанчын і толькі шэсць прадстаўніц сталі камісарамі партызанскіх атрадаў. "Адной з іх была Аляксандра Захарава, якая ўзначальвала 255-ы партызанскі полк Гомельскай вобласці. Уявіце, колькі патрэбна было сіл, волі і рашучасці, каб заслужыць павагу байцоў-мужчын. На выстаўцы наведвальнікі змогуць убачыць яе асабістыя рэчы - запісную кніжку, дзённік, дзе яна беражліва захоўвала любімыя радкі з твораў, сукенку з жоўтай нашыўкай, якая сведчыць пра раненне сярэдняй ступені цяжкасці", - дадала куратар выстаўкі.
У экспазіцыі прадстаўлены страшэнныя і кранальныя, сумныя, часам шчаслівыя гісторыі жанчын. Асабістыя рэчы, фатаграфіі і дакументы захоўваюць памяць пра дні і расказваюць пра падзеі, якія адбываліся больш за 75 гадоў таму. На выстаўцы можна ўбачыць насавыя хустачкі, з любоўю вышытыя для партызан, сукенкі ваеннага ўзору, прадметы побыту, асабістую зброю. Выклічуць у наведвальнікаў цікавасць і пісьмы, напісаныя з цеплынёй і пяшчотай воінамі Чырвонай Арміі сваім маці з фронту. Мастацкія творы і малюнкі паказваюць вобразы жанчын ваеннай эпохі, чые лёсы не вымераць прывычнай мерай, і жыць ім вечна - у памяці народнай, у манументах, у першых кроках дзяцей па той зямлі, якую яны адстаялі.
Выстаўка будзе працаваць да 12 красавіка.-0-
