24 студзеня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Народнаму артысту Расіі, сусветна вядомаму альтысту і дырыжору Юрыю Башмету сёння спаўняецца 70 гадоў.
Юрый Абрамавіч Башмет нарадзіўся 24 студзеня 1953 года ў Растове-на-Доне. Ён выхоўваўся ў інтэлігентнай сям'і: бацька працаваў інжынерам на чыгунцы, маці атрымала філалагічную адукацыю. Менавіта маці прывіла сыну любоў да музыкі і дамаглася таго, каб хлопчык вучыўся ў музычнай школе. Выявіўшы, што ў дзіцяці цудоўны слых і выдатная памяць, педагогі пагадзіліся яго прыняць. Аднак набор па класу скрыпкі быў ужо спынены, і бацькам не заставалася нічога іншага, акрамя як запісаць Юрыя на альт. На той час інструмент лічыўся другарадным у параўнанні са скрыпкай, аднак музыкант-пачатковец любіў яго гучанне і ў далейшым прысвяціў усё сваё жыццё папулярызацыі альта. Юрый Башмет стаў першым музыкантам у гісторыі, які даказаў магчымасці альта як саліруючага інструмента.
Выдатна закончыўшы музычную школу, Юрый Башмет паступіў у Маскоўскую кансерваторыю. Падзарабляючы ігрой на гітары ў рэстаранах і на "кватэрніках", таленавіты студэнт скапіў значную суму і набыў старадаўні альт, зроблены італьянскім майстрам Паола Тэсторэ ў 1758 годзе. З гэтым інструментам Юрый Башмет не расстаецца з 1972 года.
Пасля заканчэння кансерваторыі ў 1976 годзе пачалася канцэртная кар'ера маладога музыканта. Ён атрымаў перамогу на міжнародным конкурсе альта ў Мюнхене і ў хуткім часе адправіўся на першыя замежныя гастролі. У далейшым музыкант выступаў у лепшых канцэртных залах Еўропы, ЗША, Канады, Лацінскай Амерыкі, Аўстраліі, Новай Зеландыі і Японіі. Юрый Башмет стаў першым выканаўцам, які даў сольныя канцэрты ў Карнэгі-холе (Нью-Ёрк), Барбікане (Лондан), Ла Скала (Мілан), Берлінскай філармоніі, а таксама Вялікай зале кансерваторыі ў Маскве. У якасці саліста Юрый Башмет выступаў з лепшымі сімфанічнымі аркестрамі.
Музыкант авалодаў практычна ўсім рэпертуарам для альта, спецыяльна для яго напісаны больш за 50 твораў вядомых сучасных кампазітараў, такіх як Альфрэд Шнітке, Мікаэл Тарывердыеў, Соф'я Губайдуліна, Гія Канчэлі, Аляксандр Чайкоўскі.
У 1982 годзе Юрый Башмет стаў за дырыжорскі пульт. У 1986 годзе маэстра стварыў камерны ансамбль "Салісты Масквы", з якім у 2008 годзе быў удастоены прэміі "Грэмі" за запіс музыкі Ігара Стравінскага і Сяргея Пракоф'ева.
У 2002 годзе Юрый Башмет узначаліў Дзяржаўны сімфанічны аркестр "Новая Расія", а з 2012 года ён кіруе Усерасійскім юнацкім аркестрам: калектывам з 79 маладых музыкантаў, якія прайшлі конкурсны адбор сярод выканаўцаў класічнай музыкі.
Юрый Башмет удзяляе вялікую ўвагу выхаванню новага пакалення таленавітых музыкантаў. З 1978 года маэстра выкладае ў Маскоўскай кансерваторыі, дзе ў 1996-м ён заснаваў і ўзначаліў эксперыментальную кафедру альта. З 1996 года - прафесар. Юрый Башмет таксама з'яўляецца артыстычным дырэктарам Маладзёжнай музычнай акадэміі краін СНД, ганаровым прафесарам МДУ імя М.В.Ламаносава, ганаровым акадэмікам Лонданскай Акадэміі мастацтваў, ганаровым прафесарам Музычнай акадэміі Кіджы (Італія).
Намаганнямі Юрыя Башмета былі створаны вядомыя фестывалі класічнай музыкі, у тым ліку Міжнародны фестываль класічнай музыкі Юрыя Башмета ў Мінску (сумесна з беларускім піяністам Расціславам Крымерам). У Беларусі фестываль праводзіцца штогод з 2006 года, ён стаў адным з самых значных культурных падзей СНД.
У 2011 годзе сумесна з Канстанцінам Хабенскім Юрый Башмет выпусціў музычна-літаратурную праграму, у 2016 годзе - спектакль "Не пакідай сваю планету" паводле матываў твора Антуана дэ Сэнт-Экзюперы "Маленькі прынц". На тэлеканале "Расія Культура" маэстра вёў аўтарскую перадачу "Вакзал мары", якая з'яўляецца лаўрэатам ТЭФІ-2005 і ТЭФІ-2007 у намінацыі "Музычная праграма".
У 2017 годзе Юрый Абрамавіч Башмет аб'яднаўся ў творчы тандэм з рок-выканаўцай Дзіянай Арбенінай. Грандыёзнае рок-выступленне групы "Начныя Снайперы" і аркестра "Новая Расія" адбылося ў Крамлёўскім Палацы.
Восенню 2020 года разам з "Салістамі Масквы" вялікі дырыжор даў паўтарагадзінны канцэрт пад адкрытым небам у Цверы.
Яшчэ адно дзецішча музыканта - Міжнародны дабрачынны фонд, які прысуджае Міжнародную прэмію імя Дзмітрыя Шастаковіча за выдатныя дасягненні ў галіне сусветнага мастацтва.
Пра творчасць і ўнікальную асобу Башмета знята некалькі фільмаў.
Юрыя Башмета можна назваць адным з самых тытулаваных расійскіх музыкантаў сучаснасці. Ён з'яўляецца ўладальнікам шматлікіх званняў і ўзнагарод. Удастоены звання народны артыст Расіі, Дзяржаўных прэмій СССР і Расіі. У 2000 годзе Расійскае біяграфічнае таварыства прысвоіла яму ганаровы тытул "Чалавек года", а ў 2008-м за значны ўклад у развіццё беларуска-расійскіх культурных сувязей Юрый Башмет узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны. Таксама ўдастоены ордэна Ганаровага легіёна, ордэна "За заслугі перад Айчынай" III і IV ступені.
24 студзеня, у дзень нараджэння маэстра Юрыя Башмета, у Канцэртнай зале імя П.І.Чайкоўскага адбудзецца юбілейны канцэрт "Юрый Башмет -70". Мерапрыемства пройдзе ў рамках IV Зімовага міжнароднага фестывалю мастацтваў Башмета ў Маскве.-0-
