Прэзідэнты Беларусі, Расіі і Казахстана 29 мая ў Астане падпісалі дагавор аб Еўразійскім эканамічным саюзе, які фарміруецца на прынцыпах раўнапраўя, мэтазгоднасці, паэтапнасці, прагматызму і ўзаемнай выгады. У дакуменце адлюстраваны асноўныя аспекты, уласцівыя міжнародным арганізацыям, зафіксаваны прынцыпы суверэннай роўнасці дзяржаў, тэрытарыяльнай цэласнасці. Дагавор накіраваны на вырашэнне задач па павышэнні дабрабыту і якасці жыцця грамадзян Казахстана, Расіі і Беларусі і прадугледжвае свабоду руху тавараў, паслуг, капіталу і рабочай сілы, правядзенне скаардынаванай эканамічнай палітыкі. Перспектыўны інтэграцыйны эфект у выглядзе прыросту сукупнага ВУП да 2030 года ацэньваецца ў памеры каля $900 млрд. Сваё меркаванне наконт важнасці ўзятага на цесную эканамічную інтэграцыю курсу ў гутарцы з карэспандэнтам БЕЛТА выказаў дэкан эканамічнага факультэта БДУ доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар Міхаіл Кавалёў.
"Нашы разлікі паказваюць, што ў сярэдзіне стагоддзя з улікам прыняцця новых членаў, няхай невялікіх дзяржаў, ЕАЭС фактычна зраўнуецца з Еўрапейскім саюзам, таму што доля ЕС з-за дэмаграфічных праблем і многіх іншых у сусветнай эканоміцы імкліва змяншаецца", - сказаў эксперт. У сярэдзіне стагоддзя з доляй прыкладна 7 працэнтаў ЕАЭС зможа дастойна канкурыраваць з Еўрапейскім саюзам.
Міхаіл Кавалёў звярнуў увагу на важнасць раней агучанага выказвання Прэзідэнта Беларусі аб тым, што інтэграцыя добрая, але патрэбна "інтэграцыя інтэграцый". "Відавочна, што перад выклікамі глабальнага свету ЕАЭС павінен больш цесна супрацоўнічаць з Еўрапейскім саюзам", - лічыць эксперт. На яго думку, перамога правых нацыяналістычных сіл на цяперашніх выбарах у Еўрапейскім саюзе, іх больш прагматычны падыход да эканамічных пытанняў, дасць магчымасць гэта зрабіць замест той перапалкі, якая вялася апошнім часам, калі высвятлялі, у каго больш дэмакратыі і палітычных свабод.
Міхаіл Кавалёў адзначыў: "Усе мы спадзяёмся, што Еўрапейскі эканамічны саюз дасць моцны імпульс інтэграцыі адукацыйных сістэм, навуковай прасторы, таму што ў XXI стагоддзі, аднавіўшы навукова-адукацыйны патэнцыял, які быў у савецкі час, мы зможам быць канкурэнтнымі на знешніх рынках".
У студзені 2015 года пачнецца новы этап інтэграцыі Беларусі, Расіі і Казахстана. Інтэграцыя - гэта рэакцыя трох дзяржаў на выклікі глабальнай эканомікі. Эксперт канстатаваў: расце магутнасць кітайскай эканомікі, па парытэтных (амерыканскіх) цэнах яна ўжо фактычна зраўнавалася з эканомікай ЗША, імкліва павялічваецца доля ў сусветнай эканоміцы Індыі. "Паводле ўсіх прагнозаў, у сярэдзіне гэтага стагоддзя тры дзяржавы - Кітай, ЗША і Індыя - будуць складаць палавіну сусветнай эканомікі. Зразумела, што ў такіх умовах узмацняецца канкурэнцыя, і толькі аб'ядноўваючы намаганні, інтэгруючы рэгіянальныя рынкі, можна выстаяць у канкурэнтнай барацьбе", - упэўнены Міхаіл Кавалёў. Са стварэннем значнага рынку ад Уладзівастока і крайняй кропкі Казахстана да Брэста з насельніцтвам амаль 170 млн, з доляй у сусветнай эканоміцы амаль 3 працэнты можна больш дастойна сапернічаць на знешніх рынках уласнымі інавацыямі і таварамі.
Паводле слоў эксперта, не павінна застацца без увагі тое, што пасля ўступлення Расіі ў СГА Беларусь адразу ж падтрымала сумежную краіну. "Фактычна мы імгненна прынялі рашэнне аб допуску замежных тавараў на беларускі рынак на тых жа ўмовах, што і на расійскі. Расія зрабіла такія крокі, таму што яе тавары атрымалі перавагу, Беларусь, не з'яўляючыся членам СГА, узяла на сябе "цяжар" уступлення ў гэту арганізацыю, але пакуль не атрымала выгад", - нагадаў Міхаіл Кавалёў. У сувязі з гэтым ён лічыць абгрунтаваным настойлівае патрабаванне Беларусі, каб, абвясціўшы свабоду перамяшчэння тавараў, паслуг, рабочай сілы, не было ніякіх выключэнняў.
Беларусь і Расія ў Астане падпісалі дакументы аб аб'ёмах паставак нафты і новым парадку пералічэння экспартных пошлін на нафтапрадукты. Прадугледжваецца, што ў 2015 годзе ў бюджэт Беларусі будзе залічана $1,5 млрд вывазных мытных пошлін ад экспарту нафтапрадуктаў, выпрацаваных з расійскай нафты. Раней такія пералічэнні ў бюджэт Расіі Беларуссю знаходзіліся штогод у межах $3,5 млрд.
"Пытанне не столькі ў гэтых $3,5 млрд - яны поўнасцю не дастаюцца Беларусі, а дзеляцца паміж беларускім і расійскім бізнесам, - лічыць эксперт. - Справа тут у тым, што пасля адмены выключэнняў будуць створаны аднолькавыя канкурэнтныя ўмовы для барацьбы на знешніх рынках. Зразумела, што толькі ў гэтым выпадку нафта будзе свабодна перамяшчацца без усялякіх лімітаў". У Беларусі захаваны магутныя нафтаперапрацоўчыя заводы і хімічныя прадпрыемствы, і ў развіццё гэтага напрамку мэтазгодна ўкладаць грошы ў рамках новага эканамічнага саюза. У выніку стварэння беларуска-расійска-казахстанскага кластара па нафтаперапрацоўцы можна будзе не толькі пампаваць нафту і газ у Еўропу, а з выгадай для ўсіх накіроўваць туды прадукты нафтаперапрацоўкі. Акрамя таго, карэкціроўка мытных пошлін на тавары адбываецца ў рамках мытнай камісіі Еўразійскага саюза, гэта значыць пакуль па-ранейшаму Расія вывазныя пошліны на нафту і нафтапрадукты ўстанаўлівае сама па ўзгадненні са сваімі партнёрамі. Гэта, паводле слоў Міхаіла Кавалёва, стварае некаторую пагрозу эканамічнай бяспецы Расіі і Беларусі, калі раптам у адзін дзень Расія ўстановіць такія вывазныя пошліны, што больш выгадна будзе пампаваць нафту, а не перапрацоўваць яе ў нафтапрадукты.
"Мы з надзеяй глядзім на сённяшні дзень і спадзяёмся, што ў выніку перамогуць доўгатэрміновыя стратэгічныя інтарэсы, а не кан'юнктурнае жаданне пералічэння $3,5 млрд у расійскі бюджэт. Трэба добра разумець, што Расіі і Казахстану дадзены нафта і газ, Беларусі - кавалак граніцы, і кожны павінен атрымліваць, як гэта было ў даўнія часы, выгаду ад таго, што яму дасталося ад прыроды", - рэзюмаваў эксперт.
